Μανόλης Κ. Μπονιάτης: Αφηγήσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με γεγονότα που συνέβησαν στην Σορωνή!!

Γράφει ο Κώστας Εμμ. Μπονιάτης 

Β’ Παγκόσμιος Πολεμάς! Ανεξίτηλα τα σημάδια του σε όλον τον κόσμο! Πόσο δε μάλλον σε ένα νησί σαν τη Ρόδο, δοκιμασμένο από 600 χιόνια σκλαβιάς… Η Σορωνή δεν ξέφυγε από αυτό το κακό. Πόσες και πόσες ιστορίες υπάρχουν… Δυστυχώς, ελάχιστες έχουν καταγραφεί κάπου, απ’ όσα γνωρίζω… «Έφυγαν» άνθρωποι που εβίωσαν για τα καλά στο πετσί τους το μεγάλο κακό!... Κάθε σπίτι, κάθε γειτονιά και μια ιστορία... Με αφορμή την υπέροχη αυτή ομάδα, έρχομαι να κάνω την αρχή με δυο μαρτυρίες του πατέρα μου Μανόλη Κ. Μπονιάτη, όπως έρχονται στο μυαλό του παρά τα 89-90 χιόνια του… Παιδάκι τότε στον πόλεμο (γεννηθείς στις 19 Νοέμβρη 1931), είχε αυτό που λέμε «αγνοία κίνδυνου», όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας του.. 

<<Τον καιρό του Β’ Παγκοσμίου πολέμου στο χωριό έμεναν Ιταλοί, υπήρχε Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων εκεί που είναι η «Αμπέλα», αλλά και σε διάφορα σπίτια. Καθώς επίσης και Γερμανοί, σε αλλά μέρη (σημ.: δεν θυμάμαι που μου έχει πει, θα τον ρωτήσω ξανά και θα το γράψω). Στις 6 ή στις 9 Σεπτέμβρη του 1943 χτυπάνε συναγερμό (χτύπησε η Γερμανία την Ιταλία), το «Armistizio». Στην αυλή του σχολείου παιζόταν σινεμά και σταματάει την προβολή ο Ιταλός που είχε την μηχανή. Πίσω από το σχολείο (σημ.: εκεί που τώρα είναι το νεοκλασικό κτήριο που ήταν και Δημαρχείο) είχε έναν μεγάλο αμπερνό (βελανιδιά). Εκεί ήταν ένα Γερμανικό τανκ. Την άλλη μέρα αρχίσαν οι βολές από πυροβόλα των Ιταλών από την περιοχή «Αης Γιάννης» στις Φάνες και από τους «Κεραμούς» (κοντά στην Παντάνασσα)! Χτυπήθηκε το κτήριο του σχολείου. Φεύγει το τανκ και πάει και μπαίνει στα κυπαρίσσια πιο κάτω (σημ.: εκεί που είναι το σπίτι της θείας μου της Κατείνας Μπονιάτη-Τομάζου) και τα έκανε «γης Μαδιάμ» προκειμένου να καλυφθεί, λόγω των δέντρων που υπήρχαν. Εμείς, παιδάκια τότε, αλλά και μεγαλύτεροι, ο Γιάννης, ο Φώτης, (σημ.: αδελφοί του πατέρα μου), ο «Ταχραππάς» και άλλοι, ήμασταν πάνω στην εκκλησιά και βλέπαμε τα πάντα. Δεν γνωρίζαμε φόβο! Υπήρχε ένας Γερμανός που κατεύθυνε τον οδηγό του τανκ και χτύπησε στο πόδι. Έκανε σινιάλο με το μαντήλι του να τον βοηθήσουν, αλλά ποιος να πάει κοντά; Έπεφταν βροχή οι οβίδες! Δυστυχώς πάθανε αβοήθητος….. 

Στην περιοχή «Κομμένο Βουνάρι» (σημ. εκεί που είναι το ελαιοτριβείο τώρα), ήταν το στρατόπεδο των Ιταλών, το γνωστό σε όλους «Rex» (στα Λατινικά σημαίνει «Βασιλιάς»). Το βουνό ήταν τρυπημένο (στοά). Έμπαινες από την μια μεριά κι ξέβγαινες από την άλλη. (σημ.: ήταν τεράστιες στοές-αποθήκες οχημάτων, οπλισμού, πυρομαχικών κλπ!) Στο χωράφι μας είχε ένα σπίτι κι ένα μεγάλο πηγάδι! Εκεί σε μια πλαγιά είχε μια μεγάλη τρύπα, σαν σπηλιά. Σαν λαγούμι ήταν. Οι Γερμανοί ήθελαν να κάνουν κατάληψη το «Rex». Ένας Ιταλός κι ένας Γερμανός γνωρίσθηκαν στην διάρκεια του πολέμου κι έγιναν φίλοι. Την προηγούμενη βραδιά πριν χτυπήσει συναγερμός, πίνανε μαζί στο καφενείο! Πάνω στη μάχη χτυπήθηκε αρκετά σοβαρά ο Ιταλός. Δεν είχε ελπίδες. Πήγε και ξάπλωσε στην τρύπα αυτή στο "Rex". Καθώς περνούσαν οι Γερμανοί, είδε τον Ιταλό ο φίλος του ο Γερμανός να είναι βαριά τραυματισμένος! Πήγε κοντά του, τον αγκάλιασε, τον φίλησε και τον απάλλαξε απ΄τα βασανιστήρια του με το όπλο του… 

Όταν έφυγαν οι Ιταλοί τα ανατίναξαν όλα στο «Rex»! Έριξαν στο πηγάδι όπλα, μοτοσυκλέτες, ραδιόφωνα, δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, έριξαν χειροβομβίδες και τα ανατίναξαν! Πήγαν οι χωριανοί και πήραν ο,τι εύρισκαν: Πάτρες για να χτίσουν άλλα σπίτια, πόρτες, παράθυρα, μουσαμαδιές, δεν έμεινε τίποτα!>> 

… 

Αυτά εν ολίγοις.. Θα επανέλθω με άλλες ιστορίες, όσο είναι δυνατόν. Θέλω να ξεκινήσουμε το κεφαλαίο «Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Σορωνή» αλλά και πιο παλιά, μέσα από διηγήσεις και φωτογραφικό υλικό της εποχής. Ακόμα και με αντικείμενα που πιθανόν να έχει κάποιος χωριανός. 

Κώστας Εμμ. Μπονιάτης 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ομάδα «Παλιά Σορωνή»: https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/permalink/2714171368850669/