Σίφνος
Πρώτη και τελευταία εικόνα: 'Ωχρα και λευκό. Οι Καμάρες ξεκουράζονται στα πόδια του Αγίου Συμεώνκαι αντικατοπτρίζονται στα νερά της Αγίας Μαρίνας. Την επόμενη εικόνα θα σας την προσφέρει η διαδρομή προς την Απολλωνία και τα χωριά που είναι δεμένα γύρω της με δεκάδες ξερολιθιές, τις οποίες οι ντόπιοι αποκαλούν «λουριά». 'Ηπιες στροφές δίπλα στο φαράγγι κι ένα τοπίο μετρημένα άγριο. Η αίσθηση του μέτρου είναι το δώρο των θεών προς τη Σίφνο, μαζί με το χρυσάφι και το ασήμι της αρχαιότηταςπου την έκανε τον 6ο αιώνα π.Χ. την πλουσιότερη από όλες τις πολιτείες. Τι είναι αυτό που γοητεύει στη Σίφνο των χαμηλών τόνων, στη Σίφνο, την χωρίς εξάρσεις; Είναι η κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική που θαυμάζεις στον Αρτεμώνα, στο Πετάλι, στην Απολλωνία, στον Αϊ Λούκα, στα Εξάμπελα, στην Καταβατή.
Είναι το μεσαιωνικό Κάστρο, το «άστυ» των αρχαίων, με την Επταμάρτυρο και τα Σεράλια. Είναι το προνόμιο να δεις την ανατολή του ήλιου στο μεγάλο προσκήνυμα της Χρυσοπηγής και να ατενίσεις τη θέα από τη Βρυσιανή. Είναι το μοναδικό δίκτυο των μονοπατιών της που περνούν από ξωκλήσια, πύργους-φρυκτωρίες, αλώνια, περιστεριώνες, πηγάδια. Είναι οι αντιθέσεις: το Βαθύ με τα γιωτ δεμένα αρόδου και μια από τις πολυτελέστερες ξενοδοχειακές μονάδες στην Ελλάδα, και η ταπεινή Χερρόνησος, τόσο γραφική μέσα στην απλότητά της. Είναι η ακρόπολη στον Άγιο Αντρέα, η μαγειρική τέχνη του Τσελεμεντέ και οι σιφνέικες γεύσεις που δε λένε να φύγουν από τον ουρανίσκο. Είναι οι τσουκαλάδες που ακόμη ανάβουν καμίνια μέσα στη ζέστη του καλοκαιριού.
Το μέτρο, αυτός είναι ο θησαυρός της Σίφνου. Δεν μετριέται ούτε σε χρυσό, ούτε σε ασήμι. Οι άνθρωποι που την αγαπούν και που την επισκέπτονται κάθε χρόνο θα σας διαβεβαιώσουν γι’ αυτό!
Οι αρχαιολόγοι χρονολογούν τις πρώτες οικιστικές εγκαταστάσεις σε παράκτιες περιοχές της Σίφνου στο δεύτερο μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ. Ενα εξαιρετικό δείγμα μυκηναϊκής οχύρωσης στις Κυκλάδες είναι η ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα, νότια της Απολλωνίας, που χρονολογείται από το 1300-1100 π.Χ Οι οχυρώσεις του οικισμού φαίνεται ότι ανακαινίστηκαν στη διάρκεια των Γεωμετρικών χρόνων, στην Κλασική και στην Ελληνιστική εποχή.
Η αρχαία πόλη της Σίφνου κτίστηκε στο λόφο του Κάστρου και φαίνεται ότι κατοικήθηκε κατά την Εποχή του Χαλκού (3200-1100 π.Χ.). Το νησί εποικίστηκε γύρω στα 1000 π.Χ. από Ιωνες της Αττικής και, σύμφωνα με τον Στέφανο Βυζάντιο, ο Αλκήνωρ ήταν ο ηγεμόνας της ιωνικής αποικίας. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει ότι εκτός από τη Σίφνο, στο νησί υπήρχαν και οι πόλεις της Απολλωνίας και της Μινώας. Στη πόλη της Σίφνου ξεχώριζε η Αγορά και το Πρυτανείο που ήταν κτισμένα από παριανό μάρμαρο. Υπήρχαν και πολλά ιερά αφιερωμένα στην Αρτέμιδα Εκβατηρία, στον Απόλλωνα Εναγρο και στον Δία Επιβήμιο
Η Σίφνος γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τον 6ο αιώνα π.Χ, που οφείλονταν στα μεταλλεία αργύρου και χρυσού στον Αγιο Σώστη στη βορειοανατολική πλευρά. Με χρηματοδότηση από τη δεκάτη των εσόδων των χρυσορυχείων, το 525 π.Χ. οι Σιφνιοί ανήγειραν έναν ιωνικού ρυθμού Θησαυρό με σπουδαίο γλυπτό διάκοσμο, στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία, τα μεταλλεία της Σίφνου εγκαταλείφθηκαν νωρίς, πιθανόν επειδή εξαντλήθηκαν, και κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν θεωρείτο πλούσιο νησί. Ο μύθος λέει ότι ο Απόλλωνας κατέκλυσε με τα νερά της θάλασσας τα μεταλλεία, θέλοντας να τιμωρήσει τους Σιφνίους για τη μη απόδοση της δεκάτης στο Μαντείο των Δελφών.
Στα μέσα περίπου του 6ου αιώνα π.Χ. ο πλούτος της Σίφνου προκάλεσε την εκδίκηση των Σαμίων που κατέστρεψαν το νησί επειδή οι Σιφνιοί αρνήθηκαν να τους δώσουν δάνειο 10 ταλάντων. Για να φύγουν υποχρεώθηκαν να καταβάλλουν στους Σαμιώτες 100 τάλαντα!
Στην αρχαιότητα η Σίφνος ήταν γνωστή για τα πήλινα αγγεία της. Επίσης με την χρήση γλύφανου οι Σίφνιοι κατασκεύαζαν λίθινα δοχεία τα οποία όταν γέμιζαν με ζεστό λάδι γίνονταν μελανόχρωμα και πάρα πολύ σκληρά.
Στους ιστορικούς χρόνους οι κάτοικοι συμμετείχαν στη ναυμαχία της Σαλαμίνας προσφέροντας μια πεντηκόντορο. Μετείχαν στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία καταβάλλοντας αρχικά 3 τάλαντα, τα οποία αργότερα τριπλασιάστηκαν. Το 338 π.Χ. η Σίφνος βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων και τα νερά της έγιναν θέατρο των ναυτικών συγκρούσεων του μακεδονικού και του περσικού στόλου. Το 332 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος απομάκρυνε τους Πέρσες και την ίδια χρονιά οι πηγές αναφέρουν τη συνάντηση στο νησί του Σπαρτιάτη Αγι Γ’ με τον Πέρση στρατηγό Φαρνάβαζο. Αργότερα το νησί περιήλθε στον Αντίγονο και κατόπιν στους Πτολεμαίους. Το 145 π.Χ. η Σίφνος κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και γνώρισε ακμή.
Για τη ζωή στο νησί κατά τη βυζαντινή περίοδο οι ιστορικές πηγές σιωπούν. Γνωρίζουμε ότι διοικητικά ανήκε στην Επαρχία των Νησιών και εκκλησιαστικά μέχρι τον 6ο αιώνα υπαγόταν στην επισκοπή Πάρου. Η Αλωση της Πόλης το 1204 από τους Φράγκους Σταυροφόρους έφερε τη Σίφνο στο Δουκάτο της Νάξου υπό τον Μάρκο Α΄ Σανούδο (1207). Ανακαταλήφθηκε από τον βυζαντινό στόλο για 35 χρόνια (1269-1307), και ύστερα από συνθήκη ειρήνης με τους Βενετούς παραχωρήθηκε στον Γιαννούλη Ντακορώνια. Τον τελευταίο άτεκνο απόγονο του οίκου Ντακορώνια διαδέχθηκε ο Νικόλαος Γκοζαντίνι, γιος του ηγεμόνα της Κύθνου και της Κέας Αγγελου Γκοζαντίνι. Παραχωρήθηκε δε το 1341 από τον δούκα της Νάξου ως τιμάριο στον ευγενή Βενετό Βερτούκιο Γριμάνι, ο οποίος ουδέποτε έγινε κύριος του νησιού. Ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1537 κατέλαβε το νησί το οποίο ανακατελήφθη εκ νέου το 1568, κατά τον τουρκοβενετικό πόλεμο από τους Γκοτζαντίνι που έγιναν φόρου υποτελείς στην Υψηλή Πύλη. Το 1617 ο Αγγελος Γκοζαντίνι κηρύχθηκε έκπτωτος και το νησί ενσωματώθηκε οριστικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Στη διάρκεια όλων αυτών των αιώνων ο πληθυσμός της Σίφνου αποδεκατιζόταν από ποικιλώνυμους πειρατές. Ο περίφημος περιηγητής και χαρτογράφος Χριστόφορος Μπουεντελμόντι τον 15ο αιώνα περιγράφει τη λειψανδρία που έφθασε σε σημείο οι γυναίκες της Σίφνου να μη βρίσκουν συζύγους. Οι Σιφνιοί, μάλιστα, κατέβαλλαν ένα ιδιαίτερο φόρο, το «τουρκοτέλι», που αποδίδονταν στους πειρατές για να εξασφαλίσουν τη ζωή τους από τις ληστρικές επιδρομές τους.
Με την παραχώρηση προνομίων από τον σουλτάνους Μουράτ Γ’ (1580) και Ιμπραήμ Α’ (1646), η Σίφνος γνώρισε περίοδο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Οπως και στα υπόλοιπα κυκλαδονήσια, αναπτύχθηκε ο θεσμός της αυτοδιοίκησης με την εκλογή επιτρόπων. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου ήταν η ίδρυση στα τέλη του 17ου αιώνα Σχολής του Παναγίου Τάφου στο Κάστρο που λειτουργούσε για 300 μαθητές και ήταν γνωστή ως Κοινόν Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους. Εκεί μάλλον δίδαξε και η μεγάλη μορφή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Ιώσηπος Μοισιόδακας.
Η οθωμανική κυριαρχία διακόπηκε από την παρουσία του ρωσικού στόλου (1770-1774). Επί εποχής του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια η Σίφνος ήταν ιδιαίτερη επαρχία στις Κεντρικές Κυκλάδες, και αποτελούσε διοικητικό κέντρο στο οποίο υπάγονταν η Μήλος και η Κίμωλος.
Ιστορία της Σίφνου
Μάθετε για την ιστορία της Σίφνου π.Χ.
Αναδρομή στην ιστορία των αρχαίων χρόνων της Σίφνου και του Κυκλαδικού πολιτισμού
Νεολιθική εποχή
Σύμφωνα με το μύθο, "Σίφνος" ονομαζόταν ο γιος του αττικού ήρωα Σουνίου του οποίου το όνομα δόθηκε στο νησί. Κατά άλλη εκδοχή το όνομα Σίφνος προήλθε από το επίθετο "σιφνός" που σημαίνει κενός, που παραπέμπει στο πλήθος των υπόγειων στοών των ορυχείων στο υπέδαφος του νησιού. Αναφέρεται επίσης και με τις ονομασίες "Ακίς", "Μερόπη", "Σίφανος", "Σίφανα" ή "Σιφάντο".
Οι περισσότεροι από τους ιστορικούς αναφέρουν ότι η Σίφνος πρωτοκατοικήθηκε από τους Πελασγούς και κατόπιν από τους Φοίνικες, Κάρες και Λέλεγες. Σύμφωνα με τους μύθους οι κάτοικοι αυτοί εκδιώχθηκαν από το βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, ο οποίος και εγκατέστησε στις Κυκλάδες ηγεμόνες τους γιους του. Αναφέρεται η πόλη 'Μινώα' καθώς και η Κρήνη 'Μινώα'. Εκείνη την εποχή κατοικούσε στο Αιγαίο μία φυλή, οι Προέλληνες ή Αιγαίοι. Αυτοί αργότερα αναμείχθηκαν με τους Κρήτες και τους Αχαιούς.
Τα παλαιότερα ίχνη οικιστικής εγκατάστασης που έχουν επισημανθεί στις Κυκλάδες ανάγονται στο τέλος της 5ης χιλιετίας π.Χ. Κατά τη νεολιθική εποχή στο Αιγαίο αναπτύχθηκε ένας από τους παλαιότερους οικισμούς της Ευρώπης. Σημαντικοί παράγοντες που συνέβαλαν στη δημιουργία των πρώιμων κυκλαδίτικων οικισμών ήταν η σπουδαία γεωστρατηγική θέση τους στον χώρο του Αιγαίου πελάγους και το ήπιο κλίμα.
Εποχή Χαλκοκρατίας
Τη νεολιθική πρόοδο διαδέχεται η πρώιμη Χαλκοκρατία. Την εποχή που ακολουθεί αναπτύσσεται στις Κυκλάδες ένας ιδιαίτερος πολιτισμός που εξελίσσεται παράλληλα με τον πρωτοελλαδικό πολιτισμό και τον πρωτομινωικό της Κρήτης. Πρόκειται για τον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό, τη μελέτη του οποίου ξεκίνησε ο μεγάλος Έλληνας αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας το 1898 και 1899. Σε όλα σχεδόν τα νησιά των Κυκλάδων η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ίχνη περιορισμένων οικισμών, κυρίως σε παράκτιες τοποθεσίες.
Στη Σίφνο ο Χρ. Τσούντας έφερε στο φως συστάδες τάφων και θεμέλια οικισμών στην τοποθεσία Ακρωτήρι στον Πλατύ Γιαλό, στο Βαθύ και στο Φρούδι Καλαμιτσίου. Οι τάφοι αυτοί ανάγονται στο 2ο μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ.. Ειδικά το προϊστορικό νεκροταφείο του Πλατύ Γιαλού, του οποίου την έρευνα ξεκίνησε το 1896 ο Πόλακ, έδωσε σημαντικές πληροφορίες για τα ταφικά έθιμα, το είδος των τάφων και τις τελετουργίες συνήθειες των νησιωτών εκείνης της εποχής.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα άνοιξαν το δρόμο για τη μελέτη των οικονομικών συνθηκών που επικρατούσαν στο νησί. Έτσι πιστοποιείται ότι εκείνη την εποχή υπήρξε στη Σίφνο ιδιαίτερα ανεπτυγμένη μεταλλευτική δραστηριότητα που αφορά κυρίως στην εξόρυξη αργύρου και μολύβδου. Ίχνη της δραστηριότητας αυτής διαπιστώθηκαν στις θέσεις Άγιος Σώστης, Άγιος Σίλβεστρος και Ξερό Ξύλο. Οι τελευταίες επιστημονικές έρευνες αναδεικνύουν τη Σίφνο ως τη σημαντικότερη προμηθευτική πηγή μεταλλευμάτων κατά την πρώιμη Χαλκοκρατία.
Μεσοκυκλαδικός πολιτισμός
Στη Σίφνο για την περίοδο του μεσοκυκλαδικού πολιτισμού αναφέρεται ότι εξακριβώθηκε στο Κάστρο οικισμός που πιστοποιείται από τα κεραμικά ευρήματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές.
Η θαλασσοκρατορία του Μίνωα στο Αιγαίο υπήρξε καταλυτική για τα Κυκλαδονήσια. Ο ιστορικός Θουκυδίδης αναφέρει τη δημιουργία σ' αυτά κρητικών αποικιών και ειδικά για τη Σίφνο ο Στέφανος ο Βυζάντιος αναφέρει ότι υπήρχε αυτή την εποχή πόλη με το ενδεικτικό όνομα "Μινώα", η θέση της οποίας όμως δεν έχει ακόμη εντοπιστεί από τις ανασκαφές. Οι ανασκαφές Φιλιππάκη έδειξαν ότι υπήρχε εκεί μικρός οικισμός στην 3η χιλιετία π.Χ.
Μυκηναϊκός πολιτισμός
Οι Αχαιοί εξαπλώνονται σ' ολόκληρο το Αιγαίο στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. Μέχρι το τέλος του 13ου π.Χ. αιώνα ο μυκηναϊκός πολιτισμός είναι η νέα δύναμη στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου. Στη Σίφνο εντοπίστηκαν μυκηναϊκά ευρήματα σε διάφορες θέσεις, κυρίως όμως στο Φρούδι του Καλαμιτσίου, στην ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα και σε μία άλλη ακρόπολη στα βόρεια του νησιού πάνω στο βουνό Άγιος Νικήτας.
Στη Σίφνο έρχονται ως νέοι άποικοι Ίωνες γύρω στο 1130 - 1120 π.Χ. Με την άφιξη των νέων οικιστών ξεκινά μία νέα φάση που σημαδεύτηκε αφενός από την ανάγκη για ειρηνική και ασφαλή διαβίωση των κατοίκων και αφετέρου από την πλήρη αντιμετώπιση των νέων οικιστικών αναγκών.
6ος αιώνας π.Χ.
Έτσι την εποχή αυτή ιδρύεται σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, η αρχαία πρωτεύουσα της Σίφνου το "άστυ", στο κέντρο της ανατολικής πλευράς του νησιού, στο σημερινό Κάστρο. Η νέα πόλη, αρχίζει να επεκτείνεται και από τον 6ο π.Χ. αιώνα αρχίζει να περιβάλλεται με τείχος. Οι ανασκαφές που έγιναν από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή 1934 - 1938 απέδωσαν λείψανα οικισμών και τάφους από τον 8ο αιώνα π.Χ. που μαρτυρούν τη συνεχή ζωή στο Κάστρο.
Τον 6ο αιώνα π.Χ. ο παλαιός λιθόκτιστος ναός γίνεται μαρμάρινος, ενώ παράλληλα ανοικοδομούνται νέες οικίες, αντιμετωπίζονται με έργα τα προβλήματα ύδρευσης και αποχέτευσης και η πόλη εξωραΐζεται με μαρμάρινα κτίρια και δημόσια μέγαρα όπως Πρυτανείο, Αγορά και διάφορα ιερά. Το νεκροταφείο που ανακαλύφθηκε έξω από την πόλη μαρτυρεί πως βρισκόταν σε συνεχή χρήση από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τους ρωμαϊκούς χρόνους. Αποκαλύφθηκαν μαρμάρινα υπολείμματα από διάφορα έργα όπως επιτύμβιες στήλες, κιονόκρανα, βάσεις κιόνων, λάρνακες και άλλα ευρήματα που πιστοποιούν την πλούσια καλλιτεχνική φυσιογνωμία του τόπου.
Στη Σίφνο λάτρευαν σαν ιδιαίτερες θεότητες τον Απόλλωνα τον Έναργο, την Άρτεμη Εκβατηρία, το Δία Επιβήμιο, το Διόνυσο, τον Πάνα, την Αθηνά και τις Νύμφες. Οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων περιστρέφονταν γύρω από τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την κεραμική και κυρίως τη μεταλλουργία.
Ο 6ος αιώνας π.Χ. ήταν η εποχή της μεγάλης ακμής. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι Σιφνιοί "νησιωτέων μάλιστα επλούτεον", δηλαδή ότι ήταν οι πιο πλούσιοι από τους νησιώτες και αυτό γιατί στο νησί υπήρχαν μεταλλεύματα χρυσού και αργύρου.
Μέχρι σήμερα στη Σίφνο έχουν καταμετρηθεί 55 πύργοι και παρατηρητήρια και χρονολογούνται από τον 6ο έως τον 3ο π.Χ. αιώνα.
Ο Θησαυρός των Σιφνίων
Ενδεικτικό του ότι η Σίφνος ήταν πολύ πλούσια είναι ότι στη Σίφνο κόβονται νομίσματα γύρω στο 600 π.Χ. μετά δηλαδή από την Αίγινα και πριν από την Αθήνα και την Κόρινθο. Το σπουδαιότερο και γνωστότερο αρχιτεκτόνημα της σιφνιακής δημιουργίας, αδιαμφισβήτητος μάρτυρας αίγλης και ανθηρής οικονομίας είναι ο "ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΩΝ ΣΙΦΝΙΩΝ", τον οποίο ανοικοδόμησαν και αφιέρωσαν οι κάτοικοι του νησιού στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Οικοδομήθηκε γύρω στο 525 π.Χ. και σύμφωνα με τον Παυσανία, κτίστηκε από τη δεκάτη που προέρχονταν από τα κέρδη των χρυσωρυχείων της Σίφνου. Ήταν ένα πανέμορφο ιωνικό κτίριο που στην πρόσοψη αντί για κίονες είχε δύο Καρυάτιδες που υποβάσταζαν το θριγκό με πλούσια πλαστική διακόσμηση και μία ζωοφόρο κοσμημένη με αριστουργηματικά ανάγλυφα που περιέτρεχε το θησαυρό και στις 4 πλευρές του συνολικού μήκους 29,63 μ. Όλο το οικοδόμημα είχε πολλά σπουδαία γλυπτά, τα οποία αποτελούν εξαίρετα δείγματα ώριμης αρχαϊκής πλαστικής, μερικά σώζονται εκτίθενται στο Μουσείο των Δελφών. Το λαμπρό αυτό οικοδόμημα προξένησε τόση εντύπωση, ώστε οι ιερείς του δελφικού ιερού απέδωσαν στους Σιφνιούς ιδιαίτερες τιμές για την προσφορά τους.
Παρακμή
Το 524 π.Χ. φτάνουν στη Σίφνο με ειρηνικές διαθέσεις Σάμιοι φυγάδες, πολιτικοί αντίπαλοι του δαιμόνιου τυράννου της Σάμου Πολυκράτη, και ζητούν από τους Σιφνιούς οικονομική βοήθεια 10 ταλάντων. Οι Σιφνιοί αρνούνται και τότε οι Σάμιοι τους υποχρεώνουν με πολιορκία και λεηλασίες να τους δώσουν το τεράστιο ποσό των 100 ταλάντων. Από τότε αρχίζει για τη Σίφνο η παρακμή.
Το 480 π.Χ. στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, οι Σιφνιοί συμμετέχουν με μία πεντηκόντορο (δηλ. πλοίο με 50 κουπιά και πλήρωμα 80 ανδρών) και το 479 π.Χ. στη μάχη των Πλαταιών, στέλνουν ένα σώμα "ψιλών" (τμήμα πεζικού ελαφρά οπλισμένου).
Μετά τη νίκη στις Πλαταιές οι Έλληνες αφιερώνουν στον Πύθιο Απόλλωνα στους Δελφούς ένα χρυσό τρίποδα με χαραγμένα τα ονόματα των πόλεων που πολέμησαν. Μεταξύ των ονομάτων αυτών ήταν και το όνομα της Σίφνου.
Η Σίφνος παίρνει μέρος το 415 π.Χ. στην εκστρατεία των Αθηναίων κατά της Σικελίας. Το 411 π.Χ. ο Πείσανδρος επιβάλλει στη Σίφνο ολιγαρχικό πολίτευμα. Στη Σίφνο εγκαθίσταται φιλοσπαρτιατική ηγεσία και επιβάλλεται βαρύτατη φορολογία που αποσκοπεί στη διατήρηση της εξουσίας και του ελέγχου από τους Σπαρτιάτες. Η Σίφνος λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης έγινε πολλές φορές τόπος συνάντησης και εντόνων διαβουλεύσεων. Το 334 π.Χ. και το 333 π.Χ. ο περσικός στόλος κατέπλευσε στη Σίφνο σε μία επιχείρηση αντιπερισπασμού στον Μέγα Αλέξανδρο.
Το 162 π.Χ. οι Κρήτες επιτίθενται στην πόλη της Σίφνου αλλά αρχικά αποκρούονται, κατόπιν εισχωρούν στο νησί και προκαλούν λεηλασίες και σημαντικές ζημιές. Για τη Ρωμαϊκή εποχή έχουμε ελάχιστες πληροφορίες για τη Σίφνο. Επίσης και για τους βυζαντινούς χρόνους έχουμε περιορισμένες πληροφορίες. Από το 324 π.Χ. η Σίφνος συγκαταλέγεται στην "Επαρχία των Νήσων" του Ανατολικορωμαϊκού Βυζαντινού Κράτους.
Η μ.Χ. ιστορία της Σίφνου
6ος αι. μ.Χ. - 1204 μ.Χ.
Τον 6ο αιώνα μ.Χ. η Σίφνος ανήκε στην 29η Επαρχία των Νήσων με πρωτεύουσα τη Ρόδο. Την εποχή εκείνη εκκλησιαστικά υπάγεται στην Επισκοπή Πάρου-Σίφνου-Αμοργού. Από τις ανασκαφές δεν έχει εξακριβωθεί πότε ακριβώς έγινε η διάδοση του Χριστιανισμού στη Σίφνο.
Κατά την περίοδο των εικονομαχιών η Σίφνος δε μένει αμέτοχη. Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, είχε σαν αποτέλεσμα την αναδιανομή των εδαφών της αυτοκρατορίας. Τα νησιά δόθηκαν σε ιδιώτες και έτσι το 1207 ο ανεψιός του Δούκα της Βενετίας Μάρκος Σανούδος καταλαμβάνει 17 νησιά, μεταξύ των οποίων και τη Σίφνο και ιδρύει το Δουκάτο του Αιγαίου.
1279 μ.Χ. - Τουρκοκρατία
Το 1279 η Σίφνος κατακτάται από το ναύαρχο του Βυζαντίου Λικάριο και μέχρι το 1307 που διαμορφώνεται μία νέα κατάσταση, αποτελεί βυζαντινή κτίση. Το έτος αυτό τη Σίφνο καταλαμβάνει ο Γιαννούλης Ντα Κορόνια, Ισπανός ιππότης που ανήκε στο τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Ο Ντα Κορόνια δήλωσε ανεξάρτητος από το Δούκα της Νάξου και όρισε τον εαυτό του ελεύθερο ηγεμόνα του νησιού αφού πρώτα αποχώρησε από το τάγμα του.
Το 1464 με το θάνατο του τελευταίου Ντα Κορόνια, η Σίφνος περιέρχεται στην κατοχή του Νικολάου Β΄ Γοζανίδου. Ο τελευταίος παντρεύτηκε τη Μαριέττα Ντα Κορόνια που είναι και κληρονόμος του νησιού. Έτσι επιτυγχάνεται η ένωση των οίκων Γοζαδίνι και Ντα Κορόνια και έδρα του νέου κρατιδίου ορίζεται το Κάστρο της Σίφνου. Η εποχή είναι η πιο δύσκολη για το νησί. Αρχίζουν αυτή την εποχή οι εχθροπραξίες των Τούρκων και έχουμε μείωση πληθυσμού.
Κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας προνόμια απέκτησε η Σίφνος την εποχή του σουλτάνου Μουράτ Γ΄ 1580 και Ιμπραήμ 1646. Στα προνόμια αυτά συγκαταλέγονταν το ότι δικαιούνταν να επισκευάσουν τις εκκλησίες τους, δεν είχαν παιδομάζωμα κ ά.
16ος - 17ος αι. μ.Χ.
Η οικονομική αναβάθμιση των νησιών αρχίζει από τα μέσα του 16ου αιώνα και όπως φαίνεται η Σίφνος αποτελεί για τις Κυκλάδες σπουδαίο εμπορικό κέντρο από τις αρχές του 17ου αιώνα. Την εποχή αυτή εμφανίζεται στη Σίφνο μια δυναμική προσωπικότητα ο Βασίλης Λογοθέτης που επηρεάζει και ανυψώνει την πολιτική, θρησκευτική και πνευματική πορεία του νησιού. Ενισχύει την οικονομική πρόοδο της Σίφνου και χρηματοδοτεί την ανέγερση της μονής της Παναγίας Βρυσιανής.
Κατάληψη της Σίφνου
Το 1646 συστήνεται η Αρχιεπισκοπή της Σίφνου. Στο διάστημα 1651-1664 λειτούργησε στη Σίφνο σχολείο "μέσης" εκπαίδευσης. Το 1686 η εκκλησία Ιεροσολύμων παραχωρεί το μετόχι του Παναγίου Τάφου στη Σίφνο όπου βρίσκονται σήμερα οι δύο ναοί του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και του Πρωτομάρτυρα Στέφανου, στο Κάστρο. Το 1797 η Αρχιεπισκοπή Σίφνου, ενώνεται με την Αρχιεπισκοπή Μήλου με έδρα το Κάστρο Σίφνου.
Αργότερα καταλαμβάνεται η Σίφνος από τους Ρώσους αδελφούς Ορλώφ και αργότερα από τους Τούρκους.
1821 - 1836 μ.Χ.
Στον αγώνα κατά της Τουρκοκρατίας η Σίφνος μπήκε ενεργά από 15 Απριλίου 1821. Η προσφορά των Σιφνίων, τόσο σε έμψυχο υλικό, όσο και σε χρήματα για τον αγώνα, κυρίως από τα μοναστήρια του τόπου, ήταν ανεκτίμητη. Στον κατάλογο των ορκισμένων φιλικών αναφέρονται και οι Σιφνιοί: Νικόλαος Γρυπάρης, Δημήτριος Λαγός και Γεώργιος Μπάος. Το 1821 ο σχολάρχης Νικόλαος Χρυσόγελος (1780-1857) ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης στη σχολή της Σίφνου και αφού τέθηκε επικεφαλής 150 Σιφνιών πολεμιστών αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο, όπου ανέπτυξε πολύμορφη αγωνιστική δράση. Διετέλεσε υπουργός Παιδείας επί Καποδίστρια και υπήρξε ο θεμελιωτής της Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Κατά την αντιβασιλεία του Όθωνα το 1833 η Σίφνος διαιρείται σε δύο δήμους, της Απολλωνίας και του Αρτεμώνος – Κάστρου και οι Καμάρες καθιερώθηκαν ως το επίσημο λιμάνι του νησιού.
Το 1836 οι δύο δήμοι συγχωνεύονται σε έναν και η πρωτεύουσα μεταφέρεται από το Κάστρο στην Απολλωνία. Παράλληλα πολλοί κάτοικοι αποδημούν και η οικονομία του νησιού διέρχεται δύσκολη περίοδο. Πολλοί Σιφνιοί μεταναστεύουν και σημειώνουν μεγάλες επιτυχίες σε διάφορους τομείς των επιστημών και των τεχνών ενώ δεν ξεχνούν ποτέ το νησί στους το οποίο και ενισχύουν οικονομικά.
Σύγχρονη εποχή
Το 1914 ο ενιαίος Δήμος Σιφνίων που ιδρύθηκε το 1836 διαιρέθηκε σε δύο Κοινότητες της Απολλωνίας και του Αρτεμώνα.
Οι Σιφνιοί έλαβαν μέρος και στα μεγάλα πολεμικά γεγονότα του 20ού αιώνα όπου και όταν τους κάλεσε η πατρίδα υπηρέτησαν πιστά και με όλες τους τις δυνάμεις σε όλους τους αγώνες που έδωσε αυτός ο τόπος για την ελευθερία του.
Το 1999 οι δύο Κοινότητες της Σίφνου ενώθηκαν και αποτελούν πλέον τον ενιαίο Δήμο Σίφνου.
Πολιτισμός της Σίφνου
Σιφνιοί που διέπρεψαν στο χώρο των τεχνών και των γραμμάτων.
Η Σίφνος των γραμμάτων
Παίρνει σιγά τ’ ἀγέρι ἕνα φιλί ἀκόμα, στόν κόσμο ποιός τό ξέρει ἄν τό γλυκό σου στόμα θά τό ξαναφιλήσω πιά; Γλυκειά μου ἀγάπη, ἔχε γειά!
Ἕνα φιλί ἀκόμη, ἕνα φιλί καί πάλι. Ἀπ’ τήν παλιά σου γνώμη κανείς νά μή σέ βγάλει. Μή με ξεχνᾶς στήν ξενητειά, γλυκειά μου ἀγάπη, ἔχε γειά!
Εἴν΄ ἡ ζωή μου ἀγώνας μέ τήν ἀνεμοζάλη, εἶμ’ ἄχαρος χειμώνας σύ, τ’ ἄστρο πού προβάλλει οὐράνια παρηγοριά στή σκοτεινιά μου. Ἔχε γειά.
Ἄν ὅμως μέ ξεχάσεις ἄς μή γυρίσω πίσω̇ ἀνάμεσα θαλάσσης τά μάτια μου ἄς κλείσω πρίν νά τό μάθω. Ἔχε γεια. Ποιός ξέρει ἄν θά σέ ἴδω πια.
Λαμπρό ΄ναι νά θυμᾶσαι στίς θλιβερές σου ὥρες, πιστά πώς ἀγαπᾶσαι καί πώς σέ τόσες χῶρες καί θάλασσες ζεῖ μιά καρδιά γιά σένα μόνον. Ἔχε γειά.
Τί κι ἄν βογγάει τό κύμα καί ὁ βοριᾶς φρενιάζει κι ἡ θάλασσα εἶναι μνῆμα κι ὁ ἀγέρας σκοτεινιάζει; Γαλήνη θἄχω στήν καρδιά ἄν μέ θυμᾶσαι. Ἔχε γεια.
Αριστομένης Προβελέγγιος, από το ποίημα «Ο αποχαιρετισμός του ναύτη»
Πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Σίφνο
Άξιος υποστηρικτής των τεχνών και του πολιτισμού, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σίφνου, διοργανώνει πλήθος εκδηλώσεων καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, προβάλλοντας και αναδεικνύοντας το έργο παλαιών αλλά και σύγχρονων, σιφνιών και μη καλλιτεχνών. Αρωγός έργων για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και την ανάπτυξη σύγχρονου πολιτισμού, διοργανώνει σε όλο το νησί θεατρικές παραστάσεις, μουσικές βραδιές, συναυλίες, εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής, κοσμήματος, κεραμικής, λαογραφίας και αναβιώνει έθιμα και παραδόσεις της Σίφνου.
Αν θέλετε να ενημερωθείτε για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Σίφνο και να επιλέξετε αυτές που επιθυμείτε να παρακολουθήσετε, επισκευθείτε την ιστοσελίδα sifnos2day.gr.
Σίφνος, το νησί των γραμμάτων
Η Σίφνος ανέδειξε εξαίρετους ποιητές, συγγραφείς, λαογράφους, δημοσιογράφους. Έχει γραφεί χαρακτηριστικά ότι: "Αν στην αρχαιότητα ο πλούτος της Σίφνου μετριόταν σε χρυσό και άργυρο, τους δύο τελευταίους αιώνες μετριέται σε πνευματικό πλούτο". Ειδικότερα μεγάλος αριθμός Σιφνιών συνέβαλλε στη διοργάνωση, κοινωνική αναβάθμιση και ανάπτυξη του ελεύθερου ελληνικού κράτους: πολιτικοί, δάσκαλοι, θρησκευτικοί ηγέτες, αγωνιστές, ποιητές, δημοσιογράφοι, κορυφαίοι νομικοί, οικονομικοί παράγοντες κ.α.
Η λογοτεχνική σχολή της Σίφνου είναι σήμερα μία από τις σπουδαίες τοπικές σχολές με δεκάδες εκπροσώπους, αλλά και πλήθος λαϊκών ποιητών που δικαιολογούν πως η Σίφνος χαρακτηρίστηκε ως "νησί των ποιητών", με κορυφαίους τους:
· Αριστομένη Πρεβελέγγιο (1850-1936), ακαδημαϊκό, ποιητή, θεατρικό συγγραφέα, ζωγράφο
· Ιωάννη Γρυπάρη (1870-1942), ποιητή
· Απόστολο Μακράκη (1830-1909), φιλόσοφο και Μέγα θεολόγο
· Κλεάνθη Τριαντάφυλλο ή Ραμπαγά (1850-1889), συντάκτη και σατιρικό ποιητή
· Στέλιο Σπεράντσα (1888-1962), ποιητή, λογοτέχνη
· Θεοδόση Σπεράντσα (1888-1979), Μέγα Λογοθέτη της Εκκλησίας της Ελλάδος, επίτροπο της Επικράτειας της Ιεράς Συνόδου, συγγραφέα, λογοτέχνη και ποιητή.
· Αντώνιο Μαγγανάρη-Δεκαβάλλε, ποιητή
· Αντώνη Πρόκο (1912-1993), λογοτέχνη, ποιητή, συγγραφέα
· Νίκο Γ. Σταφυλοπάτη (1920-2006), ποιητή, πεζογράφο, λαογράφο
· Μανόλη Κορρέ (1922-1998), θεατρικό συγγραφέα
ΠΗΓΗ: http://e-sifnos.com/
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου