Η μυρτιά 
Η μυρτιά είναι είδος φυτού που ανήκει στο γένος μύρτος (Myrtus) και στην οικογένεια των Μυρτίδων (Myrtaceae). Το γένος μύρτος περιλαμβάνει γύρω στα 75 είδη, τα οποία ευδοκιμούν σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Στην Ελλάδα απαντάται ο Μύρτος ο κοινός (Myrtus communis), αυτοφυής ή διακοσμητική. Καλλιεργείται στην ύπαιθρο, σε γλάστρες αλλά και σε θερμοκήπια. Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στην παρασκευή καλλυντικών και στη φαρμακευτική. Παράγει αιθέριο έλαιο (μυρτέλαιο). Το ανθεκτικό της ξύλο χρησιμοποιείται στη λεπτοξυλουργική και τα κλαδιά της στην καλαθοπλεκτική. Το φυτό ήταν γνωστό από τα αρχαία χρόνια και το αναφέρει ο Διοσκουρίδης.
Περιγραφή 
Η μυρτιά είναι αειθαλής θάμνος, με ύψος που μπορεί να φτάσει ως τα 5 μέτρα. Έχει λευκά άνθη με τον καρπό να είναι ράγα, σχεδόν σφαιρική ή ελλειψοειδής. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή, πτερόνευρα, οξύληκτα και αρωματικά. Πολλαπλασιάζεται με σπορά ή και με μοσχεύματα.
Μύθοι και παραδόσεις
Η μυρτιά δοξαζόταν στις σημιτικές θρησκείες και ήταν το ιερό φυτό της Πάφιου Αφροδίτης, η οποία όταν βγήκε γυμνή από τη θάλασσα κρύφτηκε πίσω από μια μυρτιά. Η μυρτιά ήταν το σύμβολο της ομορφιάς και της νεότητας. Η μυρτιά ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, όταν χρησιμοποιούταν ως καλλωπιστικό φυτό στους ναούς. Η μυρτιά συσχετίζεται επίσης με το γάμο. Ένας άλλος μύθος περιγράφει τη Φαίδρα να τρύπα τα φύλλα της μυρτιάς είτε από στενοχώρια είτε για να εκδικηθεί της Αφροδίτη, επειδή δεν την ερωτεύθηκε ο Ιππόλυτος. Αυτός ο μύθος προσπαθεί να εξηγήσει γιατί τα φύλλα της μυρτιάς μοιάζουν τρυπημένα όταν φαίνονται στον Ήλιο. Αυτά τα διαφανή στίγματα στην πραγματικότητα είναι αδένες με αιθέριο έλαιο. 
Ο Διοσκουρίδης κατέταξε τις μυρτιές σε αυτές με μπλε και σε αυτές με λευκούς καρπούς, οι οποίοι έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες. Τους έδινε ως αντίδοτο για τσιμπήματα σκορπιών και αραχνών και για να θεραπεύσει ασθένειες της κύστης και την διάρροια, σε μορφή βρασμένου χυμού. Η συνταγή αυτή χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στη παραδοσιακή ιατρική.
Αξιόλογα είδη
Μύρτος ο κοινός – Myrtus communis. Ποικιλίες της είναι: λευκόκαρπος (με καρπό λευκό), ιταλική, λουσιτανική και άλλα.
Το είδος Ψίδιον το αραγιάν - Psidium arayan (Αραγιάν) συνών. Μύρτος η αραϋάνειος - Myrtus arayan είχε συμπεριληφθεί παλαιότερα. Με καταγωγή από το Περού, καλλιεργείται στην Κεντρική και στη Βόρεια Αμερική για τον εδώδιμο καρπό της. Παρασκευάζεται και ποτό. Το είδος Ούγνι του Μολίνα - Ugni molinae (Χιλιανή γκουάβα) συνών. Μύρτος ο ούγνειος - Myrtus ugni είχε συμπεριληφθεί παλαιότερα. Ιθαγενές φυτό της Χιλής, δίνει ανθεκτικό ξύλο και μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 30 μέτρα.
Άλλες ονομασίες 
Ο μύρτος ο κοινός είναι γνωστή στον ελλαδικό χώρο και με άλλα ονόματα, όπως:
μερσινιά
μερτιά
μυρσίνη
μυρτιά
σμυρτιά
Αρχαίες ονομασίες
μυρρίνη- μύρρινος (Θεόφραστος)
μυρσίνη (Διοσκουρίδης)
μυρτίνη (Πίνδαρος)
Μυρτιά (Myrtus communis, M. tarentina) 
Η μυρτιά, γνωστή και με τα κοινά ονόματα μυρσίνη ή σμυρτιά, είναι αειθαλής θάμνος. Σε πλήρη ανάπτυξη το φυτό αποκτά σχεδόν σφαιρικό σχήμα. Το μέγιστο ύψος του συνήθως δεν ξεπερνάει τα τρία μέτρα και η διάμετρος του τα δύο μέτρα. Τα φύλλα της μυρτιάς είναι απλά, μικρά, λογχοειδή, εναλλασόμενα, στιλπνά, δερματώδη και αρωματικά, καθώς περιέχουν αδένες με αιθέριο έλαιο. Ανθοφορεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού με μικρά, μονήρη, μασχαλιαία, αρωματικά άνθη λευκού χρώματος. Τα άνθη διαδέχονται καρποί σε χρώμα κυανό έως μαύρο σφαιρικού σχήματος, που παραμένουν στο φυτό καθόλη τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Η μυρτιά προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις φύτευσης, ενώ δεν έχει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις. Αν και παρουσιάζει αντοχή στην ξηρασία, μια τακτική συχνότητα αρδεύσεων θα ευνοήσει περαιτέρω την ανάπτυξη και την εντυπωσιακή εικόνα του φυτού μας. Είναι φυτό με μέτρια αντοχή στους ψυχρούς ανέμους και τον παγετό, οπότε και απαιτείται μια προστατευμένη θέση εγκατάστασης του.
Πηγή κειμένου: https://www.geoponiko-kentro.gr/product/myrtia/
Μυρτιά-Μύρτα: Θεραπευτικές ιδιότητες-Χρήσεις και πως φτιάχνουμε μυρτέλαιο
Επιστημονική ονομασία: Myrtus communis L. 
Κοινές ονομασίες: Μυρσίνη, Μυρσινιά, Σμυρτιά, Μυρθιά.
Περιγραφή
Η Μυρτιά βρίσκεται ανάμεσα στα άλλα είδη των μεσογειακών διαπλάσεων αείφυλλων σκληρόφυλλων αν και οι απαιτήσεις της σε υγρασία είναι μάλλον μεγαλύτερες απ’ αυτές μερικών ξηροφυτικών μεσογειακών ειδών. Μπορεί εύκολα να καλλιεργηθεί σε κήπους και είναι εξαιρετικό ως διακοσμητικό φυτό. Πολλαπλασιάζετε με σπορά ή και με μοσχεύματα.
Η Μυρτιά είναι θάμνος αείφυλλος, μακρόβιος, με απλά, μικρά, λογχοειδή, επαλλάσσοντα, αρωματικά φύλλα. Στα φύλλα της παρατηρούνται μεγάλοι σχιζολυσιγενείς αδένες που περιέχουν το αιθέριο έλαιο που τους δίνει τη χαρακτηριστική ευχάριστη οσμή.
Τα άνθη της είναι λευκά, μονήρη και μασχαλιαία και εμφανίζονται την Άνοιξη. Ο καρπός της είναι μελανή ή κυανομέλανη ράγα μικρού μεγέθους. Μια ποικιλία Μυρτιάς δίνει ράγες λευκές.
Τα άνθη και τα μπουμπούκια χωρίς το πράσινο χρώμα μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες, τα κλωνάρια να μαγειρευτούν μαζί με κρέας και ο ρώγες χρησιμοποιούνται ευρέως στη Μέση Ανατολή ως μπαχαρικό. 
Ένα φυτό με ερωτική παράδοση
Η αρχαία Μύρτος ήταν αφιερωμένη στη θεά Αφροδίτη και αποτελούσε σύμβολο παρθενίας. Η Φαίδρα, σύζυγος του βασιλιά της Αθήνας Θησέα, ερωτεύτηκε το θετό γιο της Ιππόλυτο. Ο νέος δεν ανταποκρινόταν στον έρωτα της, κι αυτή, πάνω στην ταραχή της, τρυπούσε με μια βελόνα τα φύλλα ενός φυτού που ήταν αφιερωμένο στη θεά του έρωτα Αφροδίτη.
Αν δείτε το φύλλο του φυτού απέναντι από το φως, θα βεβαιωθείτε ότι είναι όλο γεμάτο μικροσκοπικές φωτεινές κηλίδες. Η αλήθεια είναι ότι στο μικρό λογχοειδές φύλλο της μυρτιάς οι τρύπες της Φαίδρας δεν είναι παρά οι αδένες που παράγουν το εύοσμο αιθέριο έλαιο του φυτού, που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη φαρμακευτική και στην παρασκευή καλλυντικών.
Oι αρχαίοι Έλληνες φορούσαν μύρτινα στεφάνια στις διάφορες θυσίες. Αυτό το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίες Ελληνίδες ως αποσμητικό και γι’ αυτό η μυρτιά θεωρήθηκε «γυναικείο» φυτό. Σήμερα, οι αρχαιολόγοι, όταν ανασκάπτουν τάφους και βρίσκουν φύλλα μυρτιάς, είναι βέβαιοι ότι πρόκειται για γυναικείους τάφους. Αντίστοιχα, στους ανδρικούς τάφους βρίσκονται φύλλα ή κλαδιά βελανιδιάς. 
Η μυρτιά συσχετίζεται επίσης με το γάμο, ήταν σύμβολο της παρθενίας και κατά την τελετή του γάμου οι μελλόνυμφοι φορούσαν στεφάνι από Μυρτιά. Ακόμα και σήμερα οι νύφες όταν πηγαίνουν στην εκκλησία για το μυστήριο του γάμου φορούν στεφάνι από Μυρτιά.
Ιστορικά στοιχεία
Ο Ιπποκράτης τη χρησιμοποίησε για πλύσεις της ευαίσθητης περιοχής των γυναικών και του πρωκτού, ενώ ο χυμός από τα βρασμένα φύλλα της θεωρείτο ότι διευκόλυνε τον τοκετό.
Ο Διοσκουρίδης κατέταξε τις μυρτιές σε αυτές με μπλε και σε αυτές με λευκούς καρπούς, οι οποίοι έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες. Τους έδινε ως αντίδοτο για τσιμπήματα σκορπιών και αραχνών και για να θεραπεύσει ασθένειες της κύστης και την διάρροια, σε μορφή βρασμένου χυμού. Η συνταγή αυτή χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στη παραδοσιακή ιατρική.
Σύγχρονη χρήση: Η σύγχρονη έρευνα αποκαλύπτει ότι τα φύλλα είναι στυπτικά (χάρη στη μυριτόλη), τονωτικά αντισηπτικά. Το κατάπλασμά τους χρησιμοποιείται για επούλωση πληγών.
Χρησιμοποιείται στην περίπτωση πονόδοντου, συνιστάται για τη θεραπεία των φλεγμονών και των μολύνσεων του γαστρεντερικού συστήματος, ενώ το έλαιό της έχει αντισηπτικές ιδιότητες.
Η μυρτιά δρά στους μοριακούς μηχανισμούς που έχουν σχέση με την μακροζωία των κυττάρων και των ιστών. 
Τονώνει την σύνθεση των σιρτουινών στο κύτταρο, που είναι γνωστές ως πρωτείνες της μακροζωίας, έτσι δρα και ως ισχυρό αντιρρυτιδικό.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Η μυρτιά και τα παράγωγά της απετέλουν μεγάλης σημασίας φαρμακευτικό φυτό κατά την αρχαιότητα, κατά τον μεσαίωνα, την εποχή της Τουρκοκρατίας και στη λαϊκή ιατρική μέχρι σήμερα.
Από την ήμερη μυρτιά προς μεν την ιατρική χρήση η σκούρα είναι πιο κατάλληλη από την ανοιχτόχρωμη και από αυτή περισσότερο η ορεινή, έχει όμως καρπό λιγότερο δυνατό.
Τα φύλλα της είναι στυπτικά, τονωτικά και αντισηπτικά. Δρα κατά της ουλίτιδας, των πονόδοντων, των δερματικών παθήσεων, της διάρροιας και του εκζέματος.
Τα τριμμένα φύλλα επουλώνουν γδαρσίματα και χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της ψωρίασης.
Η Μυρτιά, χάρη στις αποχρεμπτικές της ιδιότητες, ενδείκνυται για τη θεραπεία των μολύνσεων της αναπνευστικής οδού, αλλά επίσης και για τη θεραπεία γαστρικών πόνων.
Η παραδοσιακή ιατρική τη χρησιμοποιεί επίσης για τη θεραπεία της λευκόρροιας, των προβλημάτων του νευρικού συστήματος και τις ηπατικές ασθένειες. Οι εξυγιαντικές ιδιότητες της Μυρτιάς χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία διαφόρων δερματικών παθήσεων και κυρίως της ψωρίασης.
Φαρμακευτικές χρήσεις 
– Οι καρποί της μυρτιάς, τα μύρτα (συχνά τα μπερδεύουν με τα μύρτιλλα με τα οποία μοιάζουν) – μαύρα και λευκά – όταν ωριμάσουν τρώγονται ωμά, διότι θεωρούνται υγιεινά και στυπτικά.
– Χυμός μύρτων βράζεται με κρασί και χορηγείται κατά της διάρροιας.
– Ώριμα μαύρα μύρτα αναμειγνύονται με ρακή και έτσι παράγεται η μυρτόρακη ή μερτόρακη, η οποία, ιδιαίτερα στην Κρήτη, χρησιμοποιείται ως ποτό εύγευστο και ως φάρμακο στο κρυολόγημα, στον πονόδοντο, στο στομαχόπονο κ.λπ.
– Συνιστάται ιδιαίτερα για αναπνευστικά προβλήματα, όπως το άσθμα, η βρογχίτιδα, η καταρροή και ο βήχας.
– Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί ακόμη να βοηθήσει στη θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
– Το άρωμα της Μυρτιάς μπορεί να έχει θετική επίδραση στο νευρικό σύστημα και την ψυχική κατάσταση. Θεωρείται ότι προάγει τα θετικά συναισθήματα και κατευνάζει την εθιστική, αυτοκαταστροφική και ψυχαναγκαστική συμπεριφορά.
-Ο καρπός της δίνεται και χλωρός και ξερός να φαγωθεί από αυτούς που κάνουν αιμοπτύσεις και από αυτούς που έχουν πόνους στην κύστη. 
-Ο χυμός από το στύψιμο των χλωρών μύρτων έχει τις ίδιες ιδιότητες, ενώ κάνει καλό στο στομάχι και είναι και διουρητικός, κατάλληλος μαζί με κρασί σε όσους έχουν δαγκωθεί από αράχνη και σκορπιό.
– Και το κρασί που γίνεται με συνθλιμμένους καρπούς από αυτή αφού βράσει για λίγο διάστημα γιατί ξινίζει εάν δεν φτιαχτεί έτσι, όταν πίνεται πριν από το κρασί εμποδίζει το μεθύσι, κάνει σε όσα και ο καρπός και αρμόζει με ατμόλουτρα για τις προπτώσεις της μήτρας και του πρωκτού και τις γυναικείες αιμορραγίες.
Εξωτερικές χρήσεις Μυρτιά-Μύρτα: Θεραπευτικές ιδιότητες-Χρήσεις και πως φτιάχνουμε μυρτέλαιο
– Ο χυμός από τα μαύρα μύρτα χρησιμοποιούνταν παλαιότερα για το βάψιμο των μαλλιών της κεφαλής.
– Και το αφέψημα του καρπού βάφει τα μαλλιά, ενώ αν βραστεί μαζί με κρασί και γίνει κατάπλασμα θεραπεύει τα έλκη των άκρων.
– Ως κατάπλασμα μαζί με σκόνη από κριθάλευρο καταπραΰνει τις φλεγμονές των ματιών, ενώ επαλείφεται και στα συρίγγια του δακρυικού ασκού. 
– Το αφέψημα των φύλλων για τις δερματοπάθειες και εκζέματα με εξωτερικές πλύσεις. Η Μυρτιά έχει επίσης στυπτικές ιδιότητες που την καθιστούν χρήσιμη στη φροντίδα του λιπαρού και ώριμου δέρματος, καθώς και του δέρματος με ανοιχτούς πόρους και ακμή. Έχει και ισχυρές αντιρυτιδικές ιδιότητες!
– Καθαρίζει δε και την πιτυρίαση και την κασίδα και τα εξανθήματα και σταματά την τριχόπτωση.
– Προστίθεται και στα λιπαρά έμπλαστρα όπως και το λάδι της που φτιάχνεται από τα φύλλα της.
– Και το αφέψημα των φύλλων της είναι κατάλληλο για ατμόλουτρα και γίνονται με ωφέλεια με αυτό πλύσεις στις λυμένες αρθρώσεις και στα σπασμένα κόκκαλα και σε αυτά που δεν έχουν παραγάγει πόρο.
– Καθαρίζει και τους αλφούς και ενσταλάζεται στα αυτιά που τρέχουν πύον, ενδείκνυται και για το μαύρισμα των μαλλιών, ενώ και ο χυμός τους έχει τις ίδιες ιδιότητες.
– Αυτά δε τα φύλλα λιωμένα ως κατάπλασμα ωφελούν τα υγρά έλκη και κάθε περιοχή που πάσχει από καταρροή και τα κοιλιακά, καθώς και τις φλεγμονές των όρχεων και τις ματωμένες φουσκάλες των ποδιών και τα κονδυλώματα.
– Ξερά και τριμμένα λεπτά πασπαλίζονται ωφέλιμα σε αποστήματα στη βάση των νυχιών, αλλά και στις υγρές μασχάλες και τους μηρούς, ενώ στην περίπτωση των καρδιαλγιών αναστέλλει την εφίδρωση. 
– Καμένα και ωμά μαζί με έμπλαστρο κεριού θεραπεύουν τα εγκαύματα και τις φλεγμονές στα άκρα των νυχιών.
Από τα φύλλα, τα κλαδιά και τα άνθη της παράγεται αιθέριο έλαιο, το μυρτέλαιο.
Αυτό έχει εξαιρετικό άρωμα και χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, τη φαρμακευτική και την παρασκευή καλλυντικών. Το ξύλο της είναι εξαιρετικά καλής ποιότητας και χρησιμοποιείται για την κατασκευή χειροτεχνημάτων.
Το μυρτέλαιο παρασκευάζεται ως εξής:
αφού πάρεις τα μαλακά φύλλα της σκούρας μυρτιάς, της ήμερης ή της άγριας, στύψε τα κοπανίζοντας τα, αφού προσθέσεις αγουρόλαδο σε ίση ποσότητα με τον χυμό τους, χλιάρυνέ το πάνω σε κάρβουνα, έως ότου βράσουν μαζί, ξαφρίζοντάς τα.
Μια πιο εύκολη παρασκευή είναι η εξής: αφού κοπανίσεις τα μαλακά φύλλα, βράσε τα με νερό και λάδι και ξάφριζέ τα.
Μερικοί κάνουν πιο σφιχτό το λάδι με φλούδια ροδιού, κυπαρίσσι, κύπερο και σχοίνο. Είναι πιο χρήσιμο αυτό που πικρίζει στη γεύση και είναι λιπαρό, χλωροπράσινο, διαφανές και μυρίζει μυρτιά.
Έχει ιδιότητες στυπτικές και σκληρυντικές- γι’ αυτό κάνει καλό, όταν προστίθεται στα επουλωτικά, καθώς και στα εγκαύματα, τις κασίδες, την πιτυρίαση, τα εξανθήματα, τα συγκάματα, τις ραγάδες του δέρματος, τα κονδυλώματα, τις χαλαρώσεις των αρθρώσεων, τους ιδρώτες και γενικά σε όσα έχουν ανάγκη από σύσφιξη και πύκνωμα.
Πηγή κειμένου: https://www.proionta-tis-fisis.com/myrtia-myrta-therapeftikes-idiotites-hriseis-kai-pos-ftiahnoume-myrtelaio/
Η μυρτιά και τα μύρτα 
Τα μύρτα είναι οι καρποί της Μυρτιάς ενός αειθαλή θάμνου που συναντάμε σε διάφορα μέρη της Ρόδου όπως και στην όμορφη φύση της Ψίνθου. Όσο πιο πίσω στο χρόνο, τόσο περισσότερες ήταν οι μυρτιές στην Ψίνθο. Με την επέκταση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων οι μυρτιές ξεριζώνονταν γύρω από τα χωράφια από τους γεωργούς χάριν των καλλιεργειών αφού ένας μόνο τέτοιος θάμνος μπορεί να καλύψει μεγάλη έκταση και να φτάσει ακόμα σε ύψος τα 5 μέτρα ! Σήμερα πηγαίνοντας στην εξοχή γύρω από το χωριό βρίσκουμε ακόμα μυρτιές ενώ ορισμένοι για καλλωπιστικούς λόγους τις φυτεύουν στις αυλές τους, κλαδεύοντας τα κλαδιά και διατηρώντας τον θάμνο σε μικρό μέγεθος.
Η μυρτιά (Myrtus) ανήκει στο γένος Μύρτος και στην οικογένεια των Μυρτοειδών (Myrtaceae). Υπάρχουν πολλά είδη μυρτιάς όμως στην Ελλάδα απαντάται μόνο το είδος (Myrtus communis) Μύρτος ο κοινός. Κάθε Άνοιξη η μυρτιά ανθίζει, βγάζει μικρά άσπρα αρωματικά άνθη με πολλούς στήμονες. Στη συνέχεια τα άνθη αυτά θα δώσουν καρπούς (που μοιάζουν σαν καρπούς αγριελιάς) σχεδόν σφαιρικού σχήματος, άσπρου ή μαύρου χρώματος ενώ πιο σπάνια συναντάμε και κυανομέλανους καρπούς. Αυτοί οι καρποί είναι τα μύρτα τα οποία συλλέγονται όταν ωριμάσουν τέλη Φθινοπώρου και κατά τη διάρκεια του Χειμώνα. Τα μύρτα έχουν ασυνήθιστη, στυφή γεύση. Η ωρίμανση των μύρτων συμπίπτει κάθε χρόνο με το λιομάζωμα. Ορισμένοι συγχέουν τα μύρτα με τα μύρτιλλα που αν και μοιάζουν εξωτερικά δεν είναι συγγενικά είδη. 
Τα φύλλα της μυρτιάς είναι μακρόστενα, λογχοειδή και έχουν ένα βαθύ πράσινο χρώμα. Όταν τα σκούρα πράσινα φύλλα της μυρτιάς λούζονται από τις ακτίνες του Ήλιου μπορούμε να διακρίνουμε επάνω σε αυτά, μικρές τρύπες, οι οποίες δεν είναι τίποτα άλλο παρά αδένες με αιθέριο έλαιο. Από τα φύλλα, τα κλαδιά και τα άνθη της μυρτιάς παράγεται αιθέριο έλαιο (μυρτέλαιο) με χρήσεις στην αρωματοποιία, στην παρασκευή φαρμάκων και καλλυντικών. Τα κλαδιά της μυρτιάς χρησιμοποιούνταν παλαιότερα στην κατασκευή των καλαθιών.
Από την αρχαιότητα την μυρτιά συνοδεύουν διάφοροι μύθοι ! Η μυρτιά ήταν ιερό φυτό, θάμνος στην αρχαία Ελλάδα και συνδεόταν με την θεά Αφροδίτη. Σύμφωνα με την Μυθολογία, η Αφροδίτη γεννήθηκε στον αφρό των κυμάτων όταν το σπέρμα του πατέρα της Κρόνου έπεσε στη θάλασσα. Όταν εκείνη αναδύθηκε και βγήκε για πρώτη φορά στη στεριά (κάπου στη Κύπρο) κρύφτηκε πίσω από μια μυρτιά και έτσι από τότε η μυρτιά θεωρούνταν ιερός θάμνος. Στην αρχαία Ελλάδα φυτεύονταν μυρτιές γύρω από τους ναούς ενώ οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να φτιάχνουν στεφάνια από μυρτιά. Ένας άλλος μύθος μιλάει για την Φαίδρα, κόρη του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, η οποία κάποτε ερωτεύτηκε τον γιό του συζύγου της και η οποία για να συγκρατήσει το πάθος της τρυπούσε φύλλα μυρτιάς ! Επίσης άλλος ένας μύθος λέει ότι η θεά Αθηνά μεταμόρφωσε σε θάμνο την φίλη της Μυρσίνη που πέθαινε, εξού και το μυρσίνη το οποίο είναι ένα από τα πολλά ονόματα της μυρτιάς στην Ελληνική γλώσσα.
Η μυρτιά ονομάζεται αλλιώς και :
• μυρσίνη 
• μερτιά
• σμυρτιά
• μερσινιά
Από την αρχαιότητα τα διάφορα μέρη της μυρτιάς χρησιμοποιούνταν ως φάρμακο της εποχής με διάφορους τρόπους. Οι αρχαίοι γνώριζαν για τις στυπτικές, αντισηπτικές και αιμοστατικές ιδιότητες της όπως και ότι βοηθά στην πέψη. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε την μυρτιά για να καθαρίζει τα έλκη των γυναικείων γεννητικών οργάνων, έβραζε τα φύλλα της και έδινε το ποτό αυτό στις γυναίκες που διευκόλυνε τον τοκετό. Επίσης η μυρτιά χρησιμοποιούνταν στις δερματικές παθήσεις αλλά και στην επούλωση πληγών. Στην αρχαιότητα έφτιαχναν ακόμα και αρωματικό λάδι και κρασί με μυρτιά !
Άλλες αρχαίες ονομασίες της μυρτιάς είναι και οι :
• μυρρίνη
• μύρρινος
• μυρτίνη
Τα μύρτα τρώγονται ωμά όταν είναι ώριμα ενώ από αυτά μπορούμε να φτιάξουμε λικέρ ή να αρωματίσουμε άλλα ποτά. Επίσης τα μύρτα μπορούν να γίνουν γλυκό, μαρμελάδα ή να χρησιμοποιηθούν σε σαλάτες ακόμα και σε παγωτά ! Τα κλαδιά της μυρτιάς χρησιμοποιούνται και για διακοσμητικούς λόγους. Τέλος στις μυρτιές φτιάχνουν φωλιές διάφορα είδη πουλιών (όπως π.χ οι Τσίχλες) ενώ από τους καρπούς τους τρέφονται και συντηρούνται ακόμα περισσότερα. Αυτός ήταν και ο λόγος άλλωστε που κατά το παρελθόν, οι κυνηγοί, έστηναν τις βέργες τους μέσα στους θάμνους αυτούς όπου γνώριζαν ότι συχνάζουν πάντα πολλά πουλιά.
Πηγή κειμένου: https://www.psinthos.net/arthra.php?id=460
Ποίημα
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Είχα μια θάλασσα στο νου
κι ένα περβόλι, περιβόλι τ’ ουρανού.
Την ώρα π’ άνοιγα πανιά
για την απάνω γειτονιά.
Στα παραθύρια τα πλατιά
χαμογελούσε μια μυρτιά.
Κουράστηκα να περπατώ
και τη ρωτώ και τη ρωτώ.
– Πες μου, μυρτιά, να σε χαρώ:
Πού θα βρω χώμα, θα βρω χώμα και νερό
να ξαναχτίσω μια φωλιά
για της αγάπης τα πουλιά;
Στα παραθύρια τα πλατιά
είδα και δάκρυσε η μυρτιά.
Την ώρα π’ άνοιγα πανιά
για την απάνω γειτονιά.
Λατρευτική παράδοση
Η αγία Μυρτιά της Παλιανής 
Κυρίαρχο ρόλο στη λατρευτική παράδοση της Μονής Παλιανής διαδραματίζει η γνωστή "μυρτιά της Παλιανής", ένα αιωνόβιο δένδρο που βρίσκεται δίπλα ακριβώς στο ναό και στο Ν.Δ. τμήμα του περιβόλου. Η εικόνα της Παναγίας βρίσκεται πάντα στο ειδικό εικονοστάσι, στον κορμό του δέντρου και το καντήλι της μυρτιάς ανάβει συνέχεια! Η " Αγία Μυρτιά", όπως αποκαλείται από τις μοναχές, γιορτάζει ξεχωριστά από το ναό καθιερώθηκε δηλαδή ειδική γιορτή για την Παναγία τη Μυρτιδιώτισσα, στις 24 Σεπτεμβρίου. Είναι χαρακτηριστικό το ότι η ευλογία των άρτων γίνεται κάθε χρόνο κάτω από το ιερό αυτό δέντρο, και ως τράπεζα χρησιμοποιείται ένα αρχαίο κιονόκρανο! (Προέρχεται από την πρωτοχριστιανική βασιλική ).
Τα πιο χαμηλά κλαδιά του έχουν εντελώς απογυμνωθεί από τα φύλλα τους. Τα κόβουν οι προσκυνητές της Παλιανής άλλοι κατασκευάζουν φυλακτά, άλλοι τα κρεμούν στα εικονοστάσιά τους. Η λατρεία της " Αγίας Μυρτιάς" αποτελεί επιβίωση πανάρχαιων λατρευτικών συνηθειών και πιο συγκεκριμένα της λατρείας των ιερών δένδρων:
«Έκπληκτικήν έπιβίωσιν λατρείας ίερού δένδρου, είς τήν σημερινήν Kρήτην» σημειώνει ο γνωστός αρχαιολόγος Στυλιανός Αλεξίου, «αποτελεί ή 'Αγία Μυρτιά τής μονής Παλιανής , Ηρακλείου. Προς την λατρείαν τού δένδρου τούτου συνδυάζεται λατρεία τής Θεοτόκου, τής όποίας είκών, όρατή μόνον είς παίδας, πιστεύεται ότι περικλείεται είς τόν κορμόν. ' Ιαματικαί ίδιότητες άποδίδονται είς τά φύλλα τού δένδρου, τα όποία χρησιμοποιούνται διά θεραπευτικόν "κάπνισμα", "άφεψήματα" καί "φυλακτά"».
Το ιερό δέντρο της Παλιανής αποτελεί επίκεντρο της λατρείας ιδιαίτερα κατά την περίοδο του 15αύγουστου. Κάθε απόγευμα όλες οι μοναχές κάνουν παρακλήσεις κάτω από την Αγία Μυρτιά και προσεύχονται. Η τελετουργία αυτή αποκτά μια ξεχωριστή σημασία για τα δεδομένα της Ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης. Η υπαίθρια τελετουργία κάτω από το ιερό δέντρο είναι φαινόμενο ίσως και μοναδικό για τα εκκλησιαστικά δεδομένα. Αλλά και ξεχωριστά κάθε μοναχή θεωρεί ότι ανάμεσα στα καθήκοντά της συμπεριλαμβάνεται και η τακτική προσευχή κάτω από την Αγία Μυρτιά. 
Οι μοναχές κόβουν τα κλαδιά του δέντρου και σχηματίζουν μ' αυτά μικρούς σταυρούς. Ένας τέτοιος σταυρός θεωρείται ότι περικλείει θαυματουργές ιδιότητες και μπορεί να ακούσει κανείς στην Παλιανή αναρίθμητες σχετικές παραδόσεις. Τα τελευταία χρόνια οι πιο χαμηλοί κλώνοι του δένδρου έχουν εντελώς απογυμνωθεί από φύλλα τα οποία κόβουν και παίρνουν μαζί τους οι προσκυνητές. Στον κορμό έχουν τοποθετηθεί εικονοστάσι και δίπλα του μπορεί να δει κανείς άφθονα αφιερώματα, τα οποία είτε αφήνουν στον κορμό είτε κρεμούν στα κλαδιά του δέντρου.
Η "Αγία Μυρτιά" μπορεί να είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα λατρείας ιερού δέντρου, όχι όμως και το μοναδικό. Ερευνώντας τα τελευταία χρόνια τις παραδόσεις γύρω από τα ιερά δέντρα της Κρήτης, εντόπισα πάνω από 50 τέτοια δέντρα, σ' όλη την Κρήτη. Και στα γύρω από τη Μονή Παλιανής χωριά υπάρχουν παραδείγματα που απηχούν τη λατρεία ιερών δέντρων, πράγμα που σημαίνει ότι η ευρύτερη περιοχή αποτελεί κοιτίδα πανάρχαιων λατρευτικών συνηθειών. Είναι γνωστό σήμερα ότι η λατρεία ιερών δέντρων στην Κρήτη, ξεκινά από τα μινωικά χρόνια!
Πηγή : Νίκος Ψιλάκης
Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη
(ISBN: 960-7448-47-2 )
Πηγή φωτογραφιών: Ρουβήμ Καρασάββας.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου