Σύρος
Την Πάρο κατέλαβαν οι Σάμιοι τον 6ο αιώνα π.Χ, εποχή κατά την οποία γεννήθηκε ο σπουδαίος φυσικός φιλόσοφος Φερεκύδης, μαθητής του Πιττακού που έγινε δάσκαλος του Πυθαγόρα όταν βρέθηκε στη Σάμο. Η τοπική παράδοση, μάλιστα, δείχνει στην ανατολική πλευρά του νησιού τη σπηλιά στην οποία λέγεται ότι έζησε ο φιλόσοφος. Υπάρχει και μια άλλη τοποθεσία που συνδέεται με τον Φερεκύδη στη θέση Αληθινή ανάμεσα στην Ερμούπολη και την Ανω Σύρο. Την εποχή των Μηδικών πολέμων η Σύρος καταλήφθηκε από τους Πέρσες, αλλά το 478 π.Χ. βρέθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία καταβάλλοντας φόρο στους Αθηναίους. Διατήρησε, όμως, την αυτονομία της έχοντας δική της βουλή και γερουσία. Στο νησί όπως μαρτυρούν τα νομίσματα που βρέθηκαν, λατρεύονταν ο Ποσειδώνας Ασφάλιος, η Αμφιτρήτη, η Αθηνά, ο Πάνας, η Δήμητρα και η Περσεφόνη, οι Κάβειροι, ο Διόνυσος, ο Ερμής, ο Απόλλων και ο Ηρακλής.
Στους Μακεδόνες η Σύρος υποτάχθηκε το 338 π.Χ., μετά τη μάχη της Χερώνειας, φαίνεται δε ότι διατήρησε το πολίτευμά του και μετά την κατάκτησή του από τους Ρωμαίους. Κατά τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ , η κυκλοφορία χάλκινων και αργυρών νομισμάτων μαρτυρεί την ακμή του. Στη βυζαντινή περίοδο ακολούθησε τη μοίρα των υπόλοιπων Κυκλάδων, τον 7ο αιώνα υπέφερε από τις αραβικές πειρατικές επιδρομές και από το 747 έως το 750 δοκιμάστηκε σκληρά από λιμό.
Μετά την άλωση της Πόλης το 1204 από τους Λατίνους Σταυροφόρους, η Σύρος βρέθηκε να ανήκει στο ενετικό Δουκάτο της Νάξου υπό τον Μάρκο Σανούδο (1207). Το 1284 παραχωρήθηκε από τον Μάρκο Β΄ Σανούδο στον πρωτότοκο γιο του Γουλιέλμο για να καταστεί φέουδο των διαδόχων του επί έναν αιώνα. Το 1383 ο Δούκας της Νάξου Φραγίσκος Κρίσπι έδωσε τη Σύρο ως τιμάριο στον Πέτρο Ανδρέα Ζένο, που είχε παντρευτεί τη κόρη του Πετρονέλλα. Κατά το πρώτο τέταρτο του 15ου αιώνα, το νησί ζούσε μέσα στον τρόμο και αντιμετώπιζε μεγάλη φτώχεια, με τους κατοίκους όπως αναφέρουν οι πηγές, να τρέφονται με χαρούπια. Ηταν η εποχή στην οποία κύριός του ήταν ο Νικόλαος Κρίσπι. Το 1494 η Βενετία ανέλαβε τη διοίκηση και έστειλε εκεί Βενετό ρέκτορα.
Οι Οθωνοί κατέλαβαν τη Σύρο στα μέσα του 16ου αιώνα, και το 1566 έως το 1579 την παραχώρησαν στον Εβραίο τραπεζίτη Ιωσήφ Νάζι. Κατά την εποχή εκείνη ο πληθυσμός ανήλθε στους 3000 ανθρώπους. Μετά το θάνατο του Νάζι και μέχρι το 1582, η Σύρος μαζί με την Ανδρο, τη Νάξο, την Πάρο και τη Σαντορίνη δόθηκε έναντι φόρου στον Σουλεϊμάν μπέη. Το 1580 ο Σουλτάνος, ύστερα από σχετικό αίτημα των Συριανών και κατοίκων άλλων κυκλαδίτικων νησιών, παρεχώρησε στο νησί διοικητικά, εκκλησιαστικά, δικαστικά και φορολογικά προνόμια. Οπως αναφέρουν οι πηγές, δεν υπάχθηκε στον καπουδάν πασά (αρχιναύαρχο) του οθωμανικού στόλου, αλλά σε Οθωμανούς μεγιστάνες της Κωνσταντινούπολης.
Η πειρατεία βασάνισε το νησί από τα τέλη της Βενετοκρατίας σ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και μέχρι τον 18ο αιώνα. Σταθμός στην τοπική ιστορία ήταν η επιδρομή του Αλή τσελεπή καπουδάν πασά, το 1617. Αυτός, με πρόσχημα την αρνητική στάση των Καθολικών κατοίκων έναντι των Τούρκων, σκότωσε τον ρωμαιοκαθολικό επίσκοπο Ανδρέα Κάργα και κάποιους προκρίτους, απήγαγε 300 Συριανούς και κατέστρεψε την πόλη καίγοντας μύλους και σπίτια.
Οσον αφορά τον πληθυσμό, οι περισσότεροι κάτοικοι ακολουθούσαν το ρωμαιοκαθολικό δόγμα, διατηρώντας, όμως, την ελληνική γλώσσα. Οταν το 1700 επισκέφτηκε το νησί ο περίφημος περιηγητής και βοτανολόγος Τουρνεφόρ, είχε τους περισσότερους Καθολικούς στο Αιγαίο. Αναφέρει μάλιστα ότι μόνο 7-8 ορθόδοξες οικογένειες υπήρχαν στη Σύρο, με τους Καθολικούς να ανέρχονται σε 6000. Πάντως οι περιηγητές και οι πηγές του 17ου αιώνα αναφέρουν την ύπαρξη ορθόδοξων ναών, όπως εκείνων του Αγίου Νικολάου του «Φτωχού», της Παναγίας Φανερωμένης, της Αγίας Τριάδας, της Αγίας Παρασκευής. Το 1635 στο νησί εγκαταστάθηκαν Καπουτσίνοι μοναχοί που ασχολήθηκαν με την εκπαίδευση. Τον επόμενο αιώνα ήλθαν και Ιησουΐτες και μοναχές του τάγματος των Ουρσουλίνων.
Την εποχή των Ορλωφικών (1770-1774) τη Σύρο κατέλαβε ο ρωσικός στόλος. Τα χρόνια εκείνα αναφέρονται τα ονόματα του Γιαννουλάκη Σαλάχα, Δημήτριου Δουράτσου και Ιωσήφ Ρόσσι ως τοπικών «συνδίκων». Το 1774, μετά τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμήτ αφού αποκεφάλισε το μπέη της Σύρου, παραχώρησε το νησί στην αγαπημένη του ανεψιά Σαχ σουλτάνα, αδελφή του σουλτάνου Σελήμ που αργότερα τον διαδέχτηκε.
Μετά τις Διομολογήσεις ανάμεσα στους Γάλλους και τους Οθωμανούς, ο καθολικός πληθυσμός της Σύρου απολάμβανε την προστασία της Γαλλίας. Αυτό το προνομιακό καθεστώς διατηρήθηκε μέχρι και την εποχή της Επανάστασης του 1821, περίοδο κατά την οποία το νησί κράτησε την ουδετερότητά του. Αυτό το γεγονός οδήγησε στην οικονομική πρόοδο των Συριανών από τα τέλη του 18ου έως τον 19ο αιώνα, καθιστώντας το λιμάνι του νησιού ένα σημαντικό ναυτιλιακό κέντρο. Κατά την Επανάσταση εδώ κατέφυγαν ως πρόσφυγες ναυτικοί και έμποροι από τη Χίο, τα Ψαρά και την Κάσο μεταβάλλοντας σταδιακά την αναλογία καθολικού και ορθόδοξου πληθυσμού.
Από την εποχή του Αγώνα η Σύρος έγινε διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο. Στο λιμάνι της διακινούνταν σιτάρι και πολεμοφόδια, και γινόταν η εκποίηση των λαφύρων του πολέμου και της πειρατείας. Το 1828 οι κάτοικοι της Ερμούπολης έφταναν τους 13800, χάρη στη σταδιακή άφιξη προσφύγων από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τη Σμύρνη και τις Κυδωνιές.
Η Σύρος μέχρι το 1860 ήταν, σε κίνηση, το πρώτο εμπορικό λιμάνι του νεοσύστατου Ελληνικού Βασιλείου. Αποτελούσε διεθνές κέντρο διακίνησης εμπορευμάτων ανάμεσα στη Ευρώπη και την Ανατολή. Ανθούσε το εμπόριο υφασμάτων, μεταξιού, δερμάτων και σιδήρου. Η ύπαρξη τραπεζικού και πιστωτικού συστήματος ενίσχυσε τη ναυτιλία, το εμπόριο, τη βιοτεχνία, τον πολιτισμό. Η παρακμή του λιμανιού της Σύρου συνδέεται με το τέλος των ιστιοφόρων και την ανάπτυξη της ατμοπλοΐας. Ηρθε τότε η σειρά του Πειραιά να γίνει το πρώτο εμπορικό λιμάνι της χώρας.
Από τον 8ο αιώνα έως και τους Περσικούς πολέμους η Πάρος γνώρισε περιόδους ακμής. Οι πηγές καταγράφουν το ρόλο που έπαιξε στον πόλεμο στο Ληλάντιο πεδίο (7ος-8ος αιώνας). Οι Πάριοι ίδρυσαν αποικία στη Θάσο (680 π.Χ.), ομώνυμη με το νησί πόλη στον Πόντο, αλλά και την Φάρο στην Αδριατική. Σημαντικό ρόλο στην ευμάρεια της Πάρου κατά την αρχαιότητα έπαιξαν τα λατομεία του περίφημου «λιχνίτη», όπως ήταν γνωστό το παριανό μάρμαρο. Στο νησί γεννήθηκαν οι διάσημοι αγαλματοποιοί Σκόπας και Αγοράκριτος και οι ζωγράφοι Νικάνωρ και Αρκεσίλαος. Πάριος ήταν και ο μεγάλος λυρικός ποιητής Αρχίλοχος.
Με το νησί συνδέεται και το περίφημο «Πάριον Χρονικό» ή «Μάρμαρον». Πρόκειται για μια ελληνική επιγραφή, γραμμένη στην αττική διάλεκτο από άγνωστο συγγραφέα, κατά την εποχή του άρχοντα Διόδμητου στην Αθήνα, το 264 ή 263 π.Χ. Είναι ένας χρονολογικός πίνακας των πιο σημαντικών ιστορικών γεγονότων από την εποχή του Κέκροπα, του μυθικού πρώτου βασιλιά της Αθήνας. Το Πάριο Χρονικό βρέθηκε τον 1627 πάνω σε μια κολοβωμένη στήλη, μεταφέρθηκε από τον κόμη του Arundel στη Σμύρνη, μετά στο Λονδίνο, για να καταλήξει τελικά στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Την εποχή των Μηδικών πολέμων η Πάρος έγινε αγκυροβόλιο του Περσικού στόλου. Οταν ο Μιλτιάδης την πολιόρκησε με 70 πλοία οι Παριανοί συμφώνησαν να παραδοθούν. Αρνήθηκαν, όμως, όταν όμως είδαν μεγάλη φωτιά από την πλευρά της Μυκόνου, γιατί θεώρησαν ότι οι Πέρσες ήταν κοντά και θα προσέτρεχαν σε βοήθειά τους. Ετσι έμεινε παροιμιώδης η φράση «αναπαριάζειν» γι’ αυτούς που αθετούν τις υποσχέσεις τους.
Το νησί κατέλαβε ο Θεμιστοκλής και το ενέταξε στη Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία, ενώ αργότερα πήρε μέρος στη Β’ Αθηναϊκή Συμμαχία (377 π.Χ). Το 357 π.Χ. οι Πάριοι σε συνεννόηση με τους Χιώτες απομακρύνθηκαν από την επιρροή της Αθήνας. Από το 338 π.Χ. η Πάρος περιήλθε διαδοχικά στην κυριαρχία των Μακεδόνων, των Πτολεμαίων, του Μιθριδάτη και των Ρωμαίων (140 π.Χ.). Με την έλευση του χριστιανισμού στο νησί σχετίζεται, σύμφωνα με την παράδοση, η ανέγερση της Παναγίας Εκατονταπυλιανής ή Καταπολιανής στην Παροικιά. Η παράδοση θέλει να κτίζεται από τον Μέγα Κωνσταντίνο που έτσι εκπλήρωσε το τάμα της μητέρας του Αγίας Ελένης, όταν ύστερα από θαλασσοταραχή προσορμίστηκε στην Πάρο, κατά το ταξίδι της στα Ιεροσόλυμα, το 326, για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού. Ο Ιουστινιανός τον 6ο αιώνα ανοικοδόμησε τον μεγαλοπρεπή ναό της τρίκλιτης βασιλικής που συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία.
Οταν το 1207 ο Μάρκος Σανούδος ίδρυσε το Δουκάτο της Νάξου ως αποτέλεσα της Δ΄ Σταυροφορίας, η Πάρος μαζί με άλλα κυκλαδονήσια εντάχτηκε σ’ αυτό. Το 1389 δόθηκε ως προίκα από τη δούκισσα Φιορέντζα Σανούδου στη μοναχοκόρη της Μαρία, όταν παντρεύτηκε τον Γάσπαρο Σομμαρίπα. Το 1414 δόθηκε στον πρωτότοκο γιο της Μαρίας, Κρουσίνο Σομμαρίπα, και αργότερα κύριος του νησιού έγινε ο οίκος των Βενιέρι. Με την εποχή της φραγκοκρατίας στο νησί συνδέεται η ανέγερση των κάστρων στο λιμάνι της Νάουσας, στον Κέφαλο και την Παροικιά. Το 1537 το νησί γνώρισε την ληστρική κατάληψη από τον Χαίρεντίν Μπαρμπαρόσα. Υστερα από την ηρωική άμυνα του Βερνάρδου Σαγρέδου στο κάστρο του Κεφάλου, οι Τούρκοι, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, αφού σκότωσαν τους ηλικιωμένους, πήραν τους νέους για να επανδρώσουν ως κωπηλάτες τα τούρκικα κάτεργα. Με το τέλος της βενετικής κυριαρχίας στις Κυκλάδες, η Πάρος παραχωρήθηκε έναντι πληρωμής φόρου στον Εβραίο Ιωσήφ Νάζι (1566-1579).
Στα ασφαλή λιμάνια του νησιού κατά την τουρκοκρατία έβρισκαν καταφύγιο διάφοροι πειρατές που λυμαίνονταν τις θάλασσες των Κυκλάδων. Με αφορμή την καταδίωξή τους ο καπουδάν πασάς Μουσταφά Καπλάν λεηλάτησε το 1666 την Παροικιά, σύλησε την Εκατονταπυλιανή και εξανδραπόδισε 400 Παριανούς. Πάντως, από το 1580, ύστερα από αίτημα των κατοίκων του νησιού, παραχωρήθηκαν προνόμια από τον Σουλτάνο που οδήγησαν στην ανάπτυξη αυτοδιοικητικών θεσμών και στη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι από την Πάρο κατάγονταν 6 δραγουμάνοι του οθωμανικού στόλου που αναπλήρωναν τον καπουδάν πασά στη διοίκηση του Αιγαίου. Ο Κωνσταντίνος Βεντούρας και πέντε μέλη της οικογένειας Μαυρογένη κατείχαν αυτή τη θέση.
Κατά την περίοδο του ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-1774) στο λιμάνι της Νάουσας είχε τη ναυτική του βάση ο ρωσικός στόλος με ναυάρχους τον Ορλώφ και Σπυριδώφ. Τη σημαία της Επανάστασης στο νησί σήκωσε ο Παναγιώτης Δημητρακόπουλος στις 24 Απριλίου 1821, ενώ εκεί πέθανε το 1840 η θρυλική Μαντώ Μαυρογένους.
Η Σύρος
Η Σύρος είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό νησί των Κυκλάδων με έκταση 84 τετραγωνικά χιλιόμετρα με πρωτεύουσα την Ερμούπολη, η οποία αποτελεί το διοικητικό κέντρο των Κυκλάδων με συγκεντρωμένες ολες τις δημόσιες υπηρεσίες, (Δικαστήρια, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Πυροσβεστική, Επιμελητήριο Κυκλάδων, Τελωνείο, ΔΟΥ, Δ/σεις Γεωργίας, Δασών, Εκπαίδευσης, Πολεοδομίας, Αλιείας, Εμπορίου, Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού, Τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ.α). Ο πληθυσμός της Σύρου ανέρχεται περίπου σε 27000 κατοίκους , οι οποίοι ασχολούνται με το εμπόριο, με την γεωργία, την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία, την ναυτιλία και τον τουρισμό.
Ο μεσαιωνικός οικισμός της Άνω Σύρου είναι χτισμένος από το 300 μ.Χ στον ομώνυμο λόφο ο οποίος δεσπόζει στην Ερμούπολη. Τα μεγαλύτερα χωριά της Σύρου είναι: ο Γαλησσάς, το Κίνι, ο Πάγος τα Χρούσσα, η Ποσειδωνία η Βάρη και ο Φοίνικας. Οι εξοχικές κατοικίες της Ποσειδωνίας διατηρούν την αρχοντιά της πρώτης Ελληνικής αστικής τάξης η οποία δημιουργήθηκε στην Ερμούπολη τον 19ο αιώνα.
Η Ιστορία του νησιού
Το όνομα Σύρος προέρχεται από τη λέξη "Σούρ" ή "Οσούρα" που σήμαινε βραχώδης στα αρχαία Φοινικικά. Ο Όμηρος την αναφέρει στην Οδύσσεια ως "Συρίη".
Τα αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως στα τέλη του περασμένου αιώνα στην Χαλανδριανή, στα Βορειοανατολικά του νησιού, χρονολογούνται από το 2.800 π.Χ., την δεύτερη περίοδο του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού. Τα ευρήματα είναι κυρίως τάφοι, ειδώλια, αγγεία και σκεύη τα οποία σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σύρου.
Στη Σύρο γεννήθηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ, ο φιλόσοφος, φυσικός και αστρονόμος Φερεκύδης. Την περίοδο εκείνη, υπήρχαν δύο πόλεις στη Σύρο. Η μία στην θέση της σημερινής Ερμούπολης και ειδικότερα στην περιοχή Πευκάκια - Ψαριανά και η άλλη στο Γαλησσά στα νοτιοδυτικά του νησιού.
Τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. η Σύρος υπήρξε μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας. Μετά από μία περίοδο αναταραχών τον 3ο αιώνα π.Χ., κατά τον 2ο αιώνα π.Χ το νησί ακμάζει και πάλι. Τον επόμενο αιώνα η Σύρος εξελίσσεται σε σημαντικό ακτοπλοϊκό κόμβο. Στους αιώνες που ακολουθούν, το νησί αποτελεί μόνιμο στόχο των πειρατών και ο πληθυσμός του μειώνεται σημαντικά.
Κατά τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους αρχίζει η οικοδόμηση του οικισμού της Άνω Σύρου. Το 1207 ο οικισμός καταλήφθηκε από τους Ενετούς και κατά την διάρκεια της Λατινοκρατίας, οι ντόπιοι ασπάζονται το καθολικό δόγμα. Το 1566 η Σύρος πέρασε στην εξουσία των Τούρκων αλλά καθ' όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας τελούσε υπό την προστασία του Πάπα και του βασιλιά της Γαλλίας. Το 1617 ο Τουρκικός στόλος καταστρέφει το νησί. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από τον 16ο μέχρι και τον 18ο αιώνα, ο πληθυσμός ανέρχονταν περίπου σε 2500 Καθολικούς και 150-200 Ορθόδοξους.
Η δημιουργία της Ερμούπολης αρχίζει από το 1822. Γίνεται από πρόσφυγες που έρχονται σταδιακά στο νησί από τη Μικρά Ασία, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά και την Κρήτη. Η Ερμούπολη («Πόλη του Ερμή») παίρνει το όνομά της στα 1826 μετά από πρόταση των πρώτων οικιστών της πόλης, προς τιμή του αρχαίου θεού του εμπορίου Ερμή με παράλληλη αναφορά στις εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων της.
Αναπτύσσεται ταχύτατα σε μεγάλο εμπορικό κέντρο και γίνεται το σημαντικότερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου. Το 1823 ιδρύεται στην Ερμούπολη το πρώτο νοσοκομείο της Ελλάδας και το 1833 η Ερμούπολη γίνεται πρωτεύουσα του Νομού Κυκλάδων. Την ίδια χρονιά λειτουργεί στην πόλη και το πρώτο στην Ελλάδα Γυμνάσιο με ιδρυτή τον Νεόφυτο Βάμβα, εκπαιδευτικό και κληρικό πρόσφυγα από την Χίο. Στο Γυμνάσιο αυτό θα φοιτήσει και θα αποφοιτήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Στα 1861 ιδρύεται το Νεώριο, το πρώτο ναυπηγείο στην Νεότερη Ελλάδα και διάφορα μικρά ναυπηγεία στα οποία εργάζονται περίπου 2.000 άτομα. Στις ναυπηγικές εγκαταστάσεις της Ερμουπόλης κατασκευάζονται σχεδόν 80 πλοία το χρόνο και εδώ ναυπηγείται, το 1854, το πρώτο ελληνικό ατμόπλοιο. Ταυτόχρονα αναπτύσσονται, ιδίως μετά το 1855, η τραπεζική και ασφαλιστική αγορά, η βιομηχανία, η βυρσοδεψία, η σαπωνοποιία, η σιδηρουργία, η αλευροποιία, η κλωστοϋφαντουργία, κλπ. Η μεγάλη ακμή της πόλης συνεχίζεται μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, με το νησί να αριθμεί περισσότερους από 30.000 κατοίκους.
Τα δεινά του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου πλήττουν βαρύτατα τη Σύρο και η οικονομική παρακμή εντείνεται κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Όμως, ήδη από τη δεκαετία του 1980, με τη γενικότερη βελτίωση της οικονομίας και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα, εμφανίζονται στοιχεία ανάκαμψης της συριανής οικονομίας, με κύριο άξονα τον τουρισμό. Παράλληλα, η επαναλειτουργία των ναυπηγείων και άλλες παράπλευρες δράσεις φανερώνουν την ανοδική πορεία της Σύρου και ταυτόχρονα υποδεικνύουν την ανάγκη διαφοροποίησης της οικονομίας και αναζήτησης νέων ισορροπιών.
Αξιοθέατα
Ερμούπολη:
Η Πλατεία Μιαούλη, με τον ανδριάντα του Ανδρέα Μιαούλη (1889) στο κέντρο και την μαρμάρινη εξέδρα της μουσικής (1907) με ανάγλυφες παραστάσεις του Απόλλωνα και των Μουσών.
Το Δημαρχείο της Ερμούπολης, ένα από τα μεγαλύτερα στη Νεότερη Ελλάδα, αρχιτεκτονικό κόσμημα του γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ. Θεμελιώθηκε το 1876 και ολοκληρώθηκε το 1898.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ερμούπολης όπου εκτίθενται πρωτοκυκλαδικά και βυζαντινά ευρήματα.
Το Εκκλησιαστικό Μουσείο Ερμούπολης, το οποίο στεγάζεται στον Ιερό Ναού Αγίου Νικολάου ενώ πολύ κοντά στο Ναό, απέναντι από το Μνημείο των πεσόντων, στο μικρό κηπάριο λειτουργεί το βιβλιοπωλείο της Ιεράς Μητροπόλεως, υπό τον τίτλο «Θεογνωσία».
Το Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, στο οποίο μπορεί κανείς να θαυμάσει μια συλλογή παλαιών μηχανών και εργαλείων που περιλαμβάνει σήμερα περισσότερα από 300 αντικείμενα. Αποτελεί μια μοναδική συλλογή για τα ελληνικά δεδομένα με στοιχεία εξοπλισμού βυρσοδεψίας, μηχανουργίας, κλωστοΰφαντουργίας, τυπογραφίας, ναυπηγικής, λουκουμοποιίας, συσκευασίας τροφίμων κ.α., τα οποία προέρχονται από τα εργαστήρια της Ερμούπολης. Η συγκέντρωση των ιστορικών εργαλείων έχει αρχίσει από το 1985. Η συστηματική εργασία αποκατάστασης και συντήρησης άρχισε το 1998 και γίνεται εξ΄ ολοκλήρου στην Ερμούπολη.
Το Ιστορικό Αρχείο Κυκλάδων, του οποίου τα αρχεία χρονολογούνται από το 1821 και είναι προσβάσιμα μελετητές και επισκέπτες.
Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ερμούπολης (πρώην Λέσχη «Ελλάς»), στεγάζεται στον πρώτο όροφο κτιρίου παρακείμενου στο Δημαρχείο. Σχεδιάστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Pietro Sampo (1862 - 63). Εδώ στεγάζεται και το Μουσείο Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης στο οποίο απαντάμε εκθέματα του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού. Στη μεγάλη Αίθουσα Χορού διασώζονται οροφογραφίες και τοιχογραφίες με ερωτιδείς και μάσκες.
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη, στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου αριθμεί 35.000 τίτλους παλιών και σπάνιων βιβλίων. Στο κηπάριο μπροστά από τη Βιβλιοθήκη, βρίσκονται οι προτομές των Εμμ. Ροίδη, Γεωρ. Σουρή, Δημ. Βικέλα, Τιμ. Αμπελά και Ρίτας Μπούμη-Παππά.
Το πρώτο Γυμνάσιο στην νεότερη Ελλάδα κτισμένο στην βόρεια πλευρά του Δημαρχείου ιδρύθηκε το 1833. Σε αυτό μαθήτευσαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, ο Βολανάκης, ο Συγγρός κ. α επιφανείς έλληνες.
Ο ορθόδοξος Μητροπολιτικός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Περίλαμπρος ναός, βασιλική τρίκλιτη με θόλο, είναι χρονολογικά ο πρώτος ναός του νησιού (1824).
Η ορθόδοξη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, βασιλική τρίκλιτη, γνωστή και ως η «Παναγία των Ψαριανών», είναι η δεύτερη χρονολογικά εκκλησία της Ερμούπολης (1828 - 29). Φιλοξενεί την περίφημη εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, έργο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (Εl Greco).
Το κτίριο της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, επιβλητικό μακρόστενο μαρμάρινο τριώροφο κτίσμα στην θέση «Νησάκι». Εκεί στεγάστηκε το πρώτο Τηλεγραφείο στην Ελλάδα, το 1858.
Το Τελωνείο - Οι Διαμετακομιστικές Αποθήκες. Στο παλιό λιμάνι δεσπόζουν τα κτίρια του Τελωνείου και των Αποθηκών Διαμετακομίσεως τα οποία κτίστηκαν το 1834. Εδώ σήμερα στεγάζονται, εκτός από το Τελωνείο, και η Πινακοθήκη Κυκλάδων η οποία δημιουργήθηκε το 1994.
Η καθολική εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Είναι βασιλική τρίκλιτη, χτισμένη στις αρχές του l9ου αιώνα και είναι ο ενοριακός ναός των καθολικών της Ερμούπολης.
Το Δημοτικό θέατρο «Απόλλων». Χτίστηκε το 1864, και είναι έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Pietro Sampo. Απλό εξωτερικά αλλά με εντυπωσιακή εσωτερική αρχιτεκτονική, μιμείται ιταλικά και γαλλικά πρότυπα.
Η ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, βρίσκεται στην αρχή του άξονα της Συνοικίας «Βαπόρια» και αποπερατώθηκε το 1905, μετά από εργασίες 61 ετών. Επιβλητικός και μεγαλοπρεπής ναός, μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων ναών στην Ελλάδα, αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού του επισκέπτη. Στο κηπάριο μπροστά από τον ναό, υπάρχει το μνημείο του Άταφου Αγωνιστή, το πρώτο στη Νεότερη Ελλάδα που στήθηκε στη μνήμη των ανώνυμων αγωνιστών του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821 και είναι έργο του τήνιου γλύπτη Γ. Βιτάλη (1880). Εδώ και οι προτομές των εφοπλιστών αδελφών Ρεθύμνη, μεγάλων ευεργετών από την Κάσο.
Η Συνοικία «Βαπόρια» θεωρείται η αριστοκρατική συνοικία της πόλης, υπερυψωμένη, με θέα στο Αιγαίο και με υπέροχα νεοκλασικά μέγαρα, τις κατοικίες των μεγαλοαστών της Ερμούπολης του 19ου αιώνα.
Το ορθόδοξο Νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στην περιοχή της Νεάπολης, στην περιφέρεια της Ερμουπόλης. Απαριθμεί πλήθος ταφικών μνημείων, ναΐσκων, αγαλμάτων, προτομών. Σημαντικά επίσης είναι και τα άλλα δύο γειτονικά νεκροταφεία, το Καθολικό και αυτό της Κοινοπολιτείας.
Ο ναός της Ανάστασης του Σωτήρος ναός βυζαντινού ρυθμού, σταυροειδής με τρούλο χτίστηκε μεταξύ 1879 και 1909 στη κορυφή του λόφου «Δήλι», του δεξιού από την μεριά του επισκέπτη λόφου ο οποίος δεσπόζει στο λιμάνι της Ερμούπολης.
Το Καρνάγιο ή Ταρσανάς, είναι οι χώροι ναυπήγησης και επισκευής ξύλινων αλιευτικών σκαφών και βρίσκεται στην ίδια περιοχή με το μεγάλο ναυπηγείο του νησιού, το «Νεώριο».
Το Λοιμοκαθαρτήριο, πέτρινο εγκαταλειμμένο κτιριακό συγκρότημα στο νότιο άκρο του λιμανιού, στην περιοχή Λαζαρέτα. Χτίστηκε το 1834 σε σχέδια του Weiler και αρχικά χρησίμευε για καραντίνα των ταξιδιωτών που έρχονταν στο νησί, ώστε να προστατεύονται οι γηγενείς από τη χολέρα και τις άλλες μολυσματικές ασθένειες. Από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή αλλά και σαν άσυλο φρενοβλαβών. Κατά την Κρητική επανάσταση, το 1866, χρησιμοποιήθηκε σαν καταφύγιο των Κρητών προσφύγων.
Άνω Σύρος:
Η καθολική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της Άνω Σύρου και είναι μητρόπολη των καθολικών του νησιού.
Στο Ιστορικό Αρχείο της Καθολικής Επισκοπής παλιότερα στεγαζόταν η Ιερατική Σχολή (1837). Το αρχείο είναι σημαντικότατο, επισκέψιμο μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και περιλαμβάνει χειρόγραφα του 16ου αιώνα.
Το Αρχείο του Δήμου Άνω Σύρου, που διατηρείται άριστα επί αιώνες και δείχνει την σωστή οργάνωση του πρώτου Δήμου του Ελληνικού κράτους.
Η καθολική Μονή των Καπουτσίνων με την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη η οποία χτίστηκε το 1635.
Η καθολική Μονή των Ιησουϊτών με την εκκλησία της Παναγίας του Καρμήλου. Χτισμένη το 1740 διαθέτει βιβλιοθήκη με χιλιάδες βιβλία, ιστορικά έγγραφα περγαμηνές και σπάνια χειρόγραφα.
Η καθολική εκκλησία του Σα Μπαστιά (Αγίου Σεβαστιανού) στο δυτικό μέρος του οικισμού της Άνω Σύρου.
Το Κοιμητήρι των Αγγέλων (παλιό νεκροταφείο αβάπτιστων παιδιών), στο βόρειο τμήμα του οικισμού.
Η προτομή του φιλοσόφου Φερεκύδη στην Άνω Σύρο και η σπηλιά της χειμερινής διαμονής του στη περιοχή Κυπερούσσα στην Άνω Μεριά.
Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Νικολάου του Φτωχού (μοναδικές ορθόδοξες εκκλησίες στην Άνω Σύρο).
Το Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη και η προτομή του συριανού λαϊκού συνθέτη στην ομώνυμη πλατεία.
Το παλιό Γαλλικό Νοσοκομείο στους πρόποδες της Άνω Σύρου.
Η Έκθεση Παραδοσιακών Επαγγελμάτων επί της κεντρικής οδού Δον Ιωάννου Στεφάνου. Στην έκθεση αυτή συναντάμε τα εργαλεία του πλανόδιου ψαρά, τον πάγκο με τα παραδοσιακά εργαλεία του τσαγκάρη, τα εργαλεία του μπαρμπέρη (κουρέα), μία πλήρη σειρά εργαλείων επεξεργασίας ξύλου, από τη σιγάτσα που σχίζει το ξύλο μέχρι τα άλλα εργαλεία που ήταν απαραίτητα στον μαραγκό (επιπλοποιό και ξυλουργό) καθώς επίσης και τα εργαλεία των αγροτικών οικογενειών που για αιώνες όργωσαν τα χώματά μας και έδωσαν ψωμί σε χιλιάδες κατοίκους. Την αγροτική παράδοση όμως συμπληρώνει και η μελισσοκομία. Το νησί μας όπως είναι γνωστό παράγει πολύ καλό μέλι, ιδιαίτερα θυμαρίσιο. Εδώ θα βρούμε διάφορα εργαλεία για τον τρυγισμό της κυψέλης όπως καπνιστήρι, μέχρι το τρυπητό για το στραγγάλισμα του μελιού.
Συριανή Ύπαιθρος:
· Ο κάβος του Αι Γιώργη στον απάνεμο όρμο Αχλάδι. με τις σκαλισμένες φιγούρες από χέρια θαλασσοδαρμένων ναυτικών.
· Η εκκλησία της Αγίας Θέκλας στον Μέγα Γιαλό.
· Οι νεοκλασικές επαύλεις στη Ντελαγκράτσια (Ποσειδωνία), Παρακοπή, Χρούσσα, Επισκοπείο με τον πλούσιο εξωτερικό και εσωτερικό διάκοσμό τους και τους δροσερούς κήπους τους (Βίλλα Γιαννίκογλου, Βίλλα Βαλμά, οικία Ταλάκη, Πύργος Γεωργιάδη, οικία Βαφειαδάκη, οικία Βελισσαροπούλου, επαύλεις Κρίνου, Πετρίτση, Ρεθύμνη).
· Το Δημαρχιακό Μέγαρο Ποσειδωνίας (Πύργος Γεωργιάδη).
· Ο καθολικός ναός του Αγίου Πέτρου στην Ποσειδωνία.
· Ο ορθόδοξος ναός του Αγίου Ιωάννη (1860) με τις προτομές του Γ. Βέλτσου και Θ. Πετροκόκκινου στην Ποσειδωνία.
· Το καθολικό εξωκλήσι της Αγίας Πακούς στο Γαλησσά.
· Το καθολικό εξωκλήσι του Αγίου Στέφανου στο οποίο η πρόσβαση γίνεται με καΐκι ή με οργανωμένη πεζοπορία από το Γαλησσά.
· Το Ενυδρείο στο Κίνι.
· Ο ορθόδοξος ναός του Προφήτη Ηλία στο Επισκοπιό, όπου παντρεύτηκε ο λογοτέχνης Ηλίας Βενέζης.
· Η γυναικεία ορθόδοξη Μονή της Αγίας Βαρβάρας στο Κίνι με τους αργαλειούς και την έκθεση υφαντών.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου