ΣΑΛΑΚΟΣ: Το χωριό αναφέρεται στα δυο Διατάγματα των Ιπποτών, στα 1474 και στα 1479

Στις κατάφυτες και πανέμορφες υπώρειες του όρους Προφήτης Ηλίας, ύψους 800 μέτρων, βρίσκεται το ωραίο χωριό Σάλακος, που είναι τόπος ελληνισμού και Ιστορίας Ροδιακής, εδώ και πολλούς αιώνες.

Είναι ένα ημιορεινό χωριό με 350 περίπου κατοίκων. Το χωριό ανήκει στη δημοτική κοινότητα Καμείρου και συνορεύει με τα χωριά Καλαβάρδα, Διμυλιά, Απόλλωνα, ΄Εμπωνα .

Πήρε το όνομα του από το μεγαλοκτηματία, Σάλακο, που ζούσε στην περιοχή, όπου διαφέντευε ανθρώπους,ζώα και χωράφια.. Ακόμη και σήμερα, υπάρχουν τοπωνύμια, όπως: του Σαλακού οι Μάντρες, του Σαλάκου, το Σαλακόβουνο και άλλα τοπωνύμια και θέσεις.

Κατά άλλους η ονομασία του χωριού προήρθε από τον θόρυβο, (σάλαχο), που κάνουν τα νερά καθώς τρέχουν, (το χωριό έχει πολλά τρεχάμενα νερά).

Το χωριό αναφέρεται στα δυο Διατάγματα των Ιπποτών, στα 1474 και στα 1479, από τους μεγάλους μαγίστρους Ορσίνι και Ντωμπυσόν,.

Το χωριό είχε και φρούριο, αλλά κατεδαφίστηκε στα 1809 για να γίνει το Τζαμί του χωριού.

Στα Ιπποτικά χρόνια 1309— 1522, το χωριό ήταν Λατιφούντιο, δηλαδή κτήμα και ιδιοκτησία του ευγενούς Ιππότη IMPERIALLI, και της δυναστείας του. Ο Καθολικός καλόγηρος Χριστόφορος Μπουοντελμοντι αναφέρει το χωριό ως Salo, ενώ οε χάρτες, αναφέρεται ως Sola και σε διάφορες μορφές και θέσεις.

Σ,την περιφέρεια του χωριού, έχουν επισημανθεί δυο μεγάλες εκκλησίες. Η Παλιοκκληοιά και ο Άγιος Παύλος, που μελετώνται από τους αρχαιολόγους της Ρόδου.

Στα 1474, ο μεγάλος μαγιστρος Ορσίνι, δίνει την εντολή:

"Σε περίπτωση επιδρομής, τα χωριά Καπί και Κίταλα να προστρέξουν στο φρούριο του Σαλάκου».

Λίγα μόνο όμως χρόνια αργότερα, στα 1479, ο άλλος μεγάλος μάγιστρος Ντωμπυσόν, δίνει νέα εντολή με νέο Διάταγμα: "Σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής, οι κάτοικοι των χωριών Φάνες, Σορώνη και Σαλάκου να τρέξουν στην πόλη της "Ρόδου».

Στα 1475, οι κάτοικοι του χωριού Σάλακος, βγαίνουν από το κάστρο τους να θερίσουν τα χωράφια τους, με συνοδεία ιππικού των Ιπποτών, που έφτασε από την πόλη της Ρόδου.

Οταν στα Ι 522, οι Αγαρηνοί στρέφονται εναντίον της Ρόδου και των χωριών μας, πρώτοι οι φρουροί του χωριού Σαλακος από το κάστρο, βλέπουν τα πλοία των εχθρών και ειδοποιούν τους Ιππότες της πόλης.

Ο Σάλακος έχει και μια ωραία εκκλησία, την Κοίμηση της Θεοτόκου, έργο του 14ου αιώνα. Στα 1843 κατεδαφίστηκε η νότια κόγχη του ναού και έγινε νάρθηκας, τετράγωνος με σταυροθόλια. Ο ναός αυτός, καθώς και ο τρούλλος, στο μεγάλο σεισμό του 1926, έπαθε μεγάλες φθορές και επισκευάστηκε. Δυστυχώς, από το χρόνο και τους καιρούς, τους εχθρούς και την άγνοια, πολλές αγιογραφίες του ναού εξαφανίστηκαν για πάντα.

Στα 1854, επισκέπτεται το χωριό ο γνωστός περιηγητής Γκερέν και γράφει:

Σάλακος: Έξι χιλιόμετρα και μισό προς τα δυτικά της Διμυλιάς, η Σάλακος κείται στην κλιτύ ενός λόφου προς βορρά, και απέναντι της υψηλότερης κορυφής του Προφήτη Ηλία. Μια εξηκοντάδα σπίτια είναι διασκορπισμένα ανάμεσα σε χαρωπούς δενδρόκηπους τους οποίους γονιμοποιούν πολλά τρεχούμενα νερά που κατεβαίνουν από το βουνό. Κατοικούνται από 10 μουσουλμανικές οικογένειες και 50 ελληνικές.

Το χωριό δεσπόζεται από ένα οροπέδιο, όπου οι Ιππότες είχαν οικοδομήσει ένα κάστρο διαστάσεων 40 μέτρα σε μήκος και 30 σε πλάτος. Ήταν ακόμα σχεδόν άθικτο, πριν πενήντα περίπου χρόνια, όπως μου αφηγήθηκε ένας γέρος του τόπου.

Το κάστρο αυτό είχε υψηλούς πύργους στις τέσσερις γωνιές του. αλλά οι μουσουλμάνοι του Σαλάκου, κατεδάφισαν το κάστρο και τους πύργους για να χτίσουν ένα τζαμί. Μπροστά στο κάστρο αυτό, εκτείνεται μια πλατεία, που σκιάζεται από έναν τεράστιο πλάτανο. Εδώ, κάτω από τον πλάτανο, υπάρχει ακόμη μια πέτρινη πλάκα, όπου οι μουσουλμάνοι τοποθετούν λίγο τους νεκρούς τους, πριν τους ενταφιάσουν.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, τη κτηνοτροφία και με εποχιακά τουριστικά επαγγέλματα

Ο Σάλακος απέχει από τη Ρόδο γύρω στα σαράντα χιλιόμετρα και είναι ένας επίγειος παράδεισος στις μέρες μας. Παντού οπωροφόρα δέντρα και βλάστηση, παντού θεμέλια και τάφοι αρχαίοι ελληνικοί, Βυζαντινές εκκλησίες είτε όρθιες, είτε ερειπωμένες από το χρόνο τον πανδαμάτορα, είτε από τον εχθρό τον ιταμό. Σπήλαια νυμφών, ονόματα ελληνικά και πανάρχαια, φιλοξενία εγκάρδια και φύση μαγευτική, είναι η σημερινή όψη του χωριού.

http://dimotikosalakou.blogspot.gr/p/blog-page_25.html

Φωτογραφίες: ΡΟΔΟΣυλλέκτης