Ο Απόστολος Π. Κυριατσούλης είναι συνταξιούχος,.
Τα τελευταία 46 χρόνια ζει στη Γερμανία και ασχολείται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμός, από το 1992 πολύ πιο συστηματικά.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου για την Μελέτη και Διάδοση της Ελληνικής Ιστορίας το 1994 και Πρόεδρος του.
Απόστολος Π. Κυριατσούλης |
Στην δεύτερη παρέμβαση μου (λησμόνησα στη πρώτη να τονίσω γι’ αυτούς, που δεν με γνωρίζουν, ότι δεν είμαι ούτε αρχαιολόγος, ούτε φιλόλογος), θα ασχοληθώ με το χωριό μου Φάνες, που αγαπώ. Κέντρο βάρους η αρχαιολογία και η ονομασία του Χωριού.
Στις 24 Οκτωβρίου του 2007 κατά τη παρουσίαση του βιβλίου «Φάνες και τοπική διάλεκτος», ο αρχαιολόγος, Δρ. Ιωάννης Παπαχριστοδούλου ανακοίνωσε την εύρεση αρχαίας επιγραφής το 2004 στην πόλη της Ρόδου που επιβεβαιώνει την ύπαρξη του ονόματος Φάναι, το οποίο μάλιστα αναγράφεται δύο φορές και μια φορά το χωριό Σάλακος. Ο Δρ. κ. Ι. Χρ. Παπαχριστοδούλου, θεωρεί την χρονολόγηση της επιγραφής στον 2 αιώνα π.Χ.
Μέχρι τότε γνωρίζαμε ότι το όνομα του Χωριού μας ήταν γύρω στα 500 χρόνια παλιό (διάταγμα του 1479 από τον μ.μ Pierre d’ Aubusson).
Το εύρημα της επιγραφής αποδεικνύει ότι το όνομα Φάνες είναι τουλάχιστον 2.300 ή ακόμη 2.500 χρόνια παλιό.
Η Φάνες άνηκαν στο κράτος της Καμείρου, ένα από τα τρία αρχαία κράτη της Ρόδου.
Σε διάφορες περιοχές του Χωριού έχουν βρεθεί σε μυκηναϊκούς τάφους έξι μυκηναϊκά αγγεία, που διασώζονται μέχρι σήμερα. Υπάρχουν αρχαιολογικές μαρτυρίες, ότι στο Χωριό υπήρχε ζωή ήδη από τη μυκηναϊκή περίοδο (μυκηναϊκή περίοδος: 1600 π.Χ. μέχρι 1.100 π.Χ.!) και ύστερα, σε όλους τους αιώνες της
αρχαιότητας, ιδιαίτερα στην ελληνιστική περίοδο.
Οι τάφοι που βρέθηκαν στις Φάνες, όπως αναφέρει η αρχαιολόγος Δρ. κα Φ. Ζερβάκη και ο Δρ. κ. Ι. Χρ. Παπαχριστοδούλου ανήκουν σε διάφορους τύπους τάφων και χρονολογούνται στους αρχαίους, ελληνιστικούς, ρωμαϊκούς και παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Σύμφωνα με τις ταφικές μαρτυρίες, η περιοχή των Φανών, πιθανώς κατοικείτο σε μικρές κώμες μέχρι την κλασική περίοδο. Η μεγάλη πυκνότητα ελληνιστικής κεραμικής, που σημειώνεται στην παραλία και σε άλλα σημεία, ίσως δηλώνει την ύπαρξη εργαστηρίων κεραμικής (κυρίως αμφορέων μεταφοράς κρασιού) κατά μήκος των ποταμών που διασχίζουν την περιοχή. Πυκνότερη κατοίκηση φαίνεται ότι σημειώθηκε κατά την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας.
Στο άρθρο του ο αρχαιολόγος Δρ. κ. Παύλος Τριανταφυλλίδης περιγράφει: Ένα μεγάλο μέρος των αρχαιολογικών ευρημάτων,
προερχομένων από τις Φάνες, βρίσκεται σήμερα στα Μουσεία του Λούβρου και του Βρετανικού. Το μεγαλύτερο μέρος των αρχαιολογικών ευρημάτων από τις Φάνες, βρίσκεται στο Τμήμα των Ελληνικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων του Βρετανικού Μουσείου. Εδώ ξεχωρίζει η συλλογή του Sir Charles Thomas Newton. Αυτός περισυνέλλεξε στα μέσα του 19ου αιώνα συνολικά διακόσια εβδομήντα δύο (272) αρχαιολογικά ευρήματα από την περιφέρεια των Φανών, χάλκινα, πήλινα, μαρμάρινα, γλυπτά και ενσφράγιστες λαβές αμφορέων. Και τα τρία παραπάνω άρθρα είναι μέρος του βιβλίου που εκδώσαμε το 2009 με τον τίτλο: «Φάνες, επιγραφές και αρχαιολογικά ευρήματα».
Το όνομα Φάνες (Φάναι): Πριν την δημοσιοποίηση της επιγραφής επικρατούσε η άποψη, ότι το όνομα προερχόταν από τους φανούς (φρακτορείο στο Βουνό Μαλά ;), από ένα ακρωτήριο στη Χίοή από μια βραχονησίδα του Αιγαίου (Μ. Σκανδαλίδης).
Μετά την δημοσιοποίηση της επιγραφής ο φιλόλογος κ. Παναγιώτης Α. Χαμουζάς στο βιβλίο του «Το χωριό μας - Φάνες - γη πατρική» που εκδώσαμε επίσης το 2009,αλλά και σε άλλα άρθρα τουπροσπαθεί μέσα από φιλοσοφικούς συλλογισμούς, ιστορικά και γλωσσολογικά δεδομένα να αιτιολογήσει την προέλευση του ονόματος. Μερικά παραδείγματα από τις αναφορές του κ. Χαμουζά:Ιστορικά οι Φανενοί, όπως όλοι οι Ροδίτες, έλκουν τη φυλετική τους καταγωγή από τους Δωριείς του Άργους και των Μεγάρων. Ο Θουκυδίδης μας πληροφορεί: «Ρόδιοι δε ήσαν Αργείοι το γένος». Σε ψήφισμα που βρέθηκε στο Άργος τον 3ου αιώνα π.Χ. αναγράφεται ότι οι Ρόδιοι έστειλαν 100 τάλαντα, για να βοηθήσουν τους Αργείους στη διόρθωση των τειχών τους με το ηθικό επιχείρημα. «Ρόδιοι Αργείοι συγγενέες».
Ηχητικά η λέξη Φάναι –Φάνες θυμίζει το ρήμα φαίνω-φαίνομαι, από το οποίο εξάλλου πολλά σύνθετα ελληνικά
ονόματα γεννιούνται: Φάνας - Φάνης – Φαναγόρας – Φανίας – Φανόμαχος – Φανοστράτη – Φανοτίς – Φανοτεύς – Αριστοφάνης – Απολλοφάνης – Αντιφάνης – Θεοφάνης – Ξενοφάνης κλπ.
Ο ιστορικός Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) στο έργο του: Παυσανίου περιήγησις «Φωκικά», μας αναφέρει ότι στη Φωκίδα υπήρχε μια κωμόπολη, οχυρωμένη με πύργους, με το όνομα Φάνα. Αυτήν την πόλη, Φάνα, που την κατοικούσαν οι Αιτωλοί την κατέστρεψαν οι Αχαιοί με δόλο. Σ’ αυτήν λοιπόν την πόλη, Φάνα, αναφέρει ο ιστορικός, κάποτε, παλαιότερα, ήρθαν, εδώ Ρόδιοι από τη Λίνδο και έστησαν, δίπλα στον ναό της Φαναίας, ντόπιας Αθηνάς, το άγαλμα του Θεού τους,προστάτη τους Απόλλωνα! Και προφανώς, θεωρούμε ότι αυτός είναι ο αναφερόμενος περιβόητος Φαναίος Απόλλωνας!
Τίθεται όμως εύλογα το ερώτημα. Τί ήθελαν οι Ρόδιοι στη Φάνα της Φωκίδας; Μήπως η κωμόπολη αυτή, Φάνα, ήταν
για μερικούς και ο γενέθλιος πατρικός τους τόπος, η μητροπολιτική δηλαδή πατρίδα του αντίστοιχου ονομαστικά χωριού της Ρόδου, Φάναι, που ήρθαν νοσταλγοί στα χώματα της πρώτης τους πατρίδας;
Χωριό Φάνες αναφέρει κι ο μεγάλος κωμικός ποιητής, Αριστοφάνης (445-385 π.Χ.). «Εστί δε εν Φάναις…(Ορνιθες στίχος 1684). Ο λεξικογράφος Σουίδας- η Σούδας-(10ος αιώνας μ. Χ.) ισχυρίζεται ότι η καταγωγή του Αριστοφάνη ήταν από τη Λίνδο ή την Κάμειρο της Ρόδου. Ο. κ. Χαμουζάς συνεχίζει: γραμματολογικά, το όνομα, Φάνες, ανήκει στα pluralia tantum, στα ονόματα δηλαδή που συναντιούνται μόνο στον πληθυντικό αριθμό, π.χ Αθήναι, Θήβαι, Κλεωναί, Πάτραι, Θεσπιαί, Μυκήναι, Φάναι. Τέλος σε νέα έρευνά του, ο κ. Χαμουζάς, ισχυροποιεί τη θέση του, για την προέλευση του ονόματος Φάνες, από τον Φάνα, είναι και αναφέρει την ιστορική πληροφορία: «Ο Φάνας ήταν επικεφαλής μιας ομάδας αποικιστών του 9ου (ένατου) π.Χ. αιώνα. Εύχομαι,
όσο ζω να αποδειχτεί οριστικά και να επικρατήσει η άποψη αυτή του καθηγητού μου κ. Παναγιώτη Α. Χαμουζά!
Στην επόμενη παρέμβαση μου θα αναφερθώ στα 4 βιβλία, που έκδωσε ο Σύλλογος μας για το αρχαίο χωριό Φάνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου