ΡΟΔΟΣ: Οι μεγάλες πολιορκίες και η Αναστασία της Ρόδου!!

Πολιορκία της Ρόδου (305–304 π.Χ.)

Η πολιορκία της Ρόδου ξεκίνησε το 305 π.Χ. και ολοκληρώθηκε ένα χρόνο αργότερα, ανάμεσα στο Δημήτριο τον επονομαζόμενο Πολιορκητή και τους Ρόδιους στη Ρόδο.

Πολιορκία της Ρόδου 

Πόλεμοι των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου 

Το νησί της Ρόδου 

Χρονολογία 

305 π.Χ.-304 π.Χ.

Τόπος 

Ρόδος

Έκβαση 

Νίκη των Ροδίων 

Εμπλεκόμενες πλευρές 

Δυναστεία των Αντιγονιδών

Ρόδος

Ηγετικά πρόσωπα 

Δημήτριος ο Πολιορκητής

Δυνάμεις 

200 πολεμικά πλοία

170 μεταγωγικά πλοία

1.000 πειρατικά και εμπορικά πλοία

40.000 άνδρες 

6.000 Ρόδιοι και μια δύναμη αιγυπτιακών ενισχύσεων 

Προοίμιο

Το 307 π.Χ. ξεκίνησε ο Τέταρτος Πόλεμος των Διαδόχων. Ο Πτολεμαίος και ο Κάσσανδρος εναντιώθηκαν απέναντι στο Δημήτριο τον Πολιορκητή και τον Αντίγονο. Τον επόμενο χρόνο (306 π.Χ.) ο Δημήτριος πέτυχε συντριπτική νίκη απέναντι στον Πτολεμαίο στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Μετά από αυτή την ολοκληρωτική του νίκη, ο ίδιος και ο πατέρας του αναγνωρίστηκαν βασιλείς. Όμως, το προχωρημένο της ηλικίας του Αντίγονουέκανε τον τελευταίο να αναθέτει τις πολεμικές επιχειρήσεις στο γιο του, μια από τις οποίες ήταν και κατάληψη της πόλης της Ρόδου, η οποία είχε αρνηθεί τη βοήθειά της σε προηγούμενη εκστρατεία του Αντίγονου στην Αίγυπτο. Η Ρόδος ήταν πλούσια πόλη, διέθετε μεγάλο στόλο και έλεγχε την είσοδο του Αιγαίου. Διατηρούσε καλές σχέσεις με τον Πτολεμαίο και συναγωνίζονταν τις πιο ισχυρές ναυτικές δυνάμεις.

Η πολιορκία

Ο Δημήτριος, υπό την προτροπή του πατέρα του, κατευθύνθηκε στα Λώρυμα όπου συγκέντρωσε 200 πολεμικά και 170 μεταγωγικά πλοία το 305 π.Χ. Ακόμη διέθετε 1.000 πειρατικά και εμπορικά πλοία και 40.000 άνδρες. Ο στόλος έπλευσε στον κόλπο του Ιαλυσού όπου και αποβιβάστηκε. Εκεί, ο Δημήτριος οργάνωσε το στρατόπεδό του και δημιούργησε τριπλή τάφρο. Οι Ρόδιοι πήραν τα αναγκαία μέτρα ζητώντας επίσης βοήθεια από τους αντιπάλους του Δημήτριου. Συνολικά, οι Ρόδιοι που μπορούσαν να πολεμήσουν ήταν 6.000 άνδρες. Η πόλη τηςΡόδου ήταν κτισμένη στο βόρειο άκρο του νησιού και ανατολικά της πόλης βρίσκονταν τρία λιμάνια. Σε αυτά ξεκίνησε η πολιορκία με την επίθεση του Δημήτριου. Οι μηχανικοί του είχαν κατασκευάσει ισχυρές πολιορκητικές μηχανές. Μεταξύ δύο πολιορκητικών μηχανών ο Δημήτριος έδεσε δύο φορτηγά πλοία και κατασκεύασε μια διπλή «χελώνα» για την κάλυψη των ανδρών του. Όταν οι Ρόδιοι εκτόξευαν βέλη, η χελώνα μπορούσε να τα αποκρούει. Ακόμη διέθετε κάποιο αριθμό Κρήτων τοξοτών. Οι Ρόδιοι, ως απάντηση, αύξησαν το ύψος των τειχών τόσο ώστε να μην είναι μεγαλύτεροι οι πύργοι του Δημητρίου από τα τείχη της πόλης. Κατά το βράδυ, ο Δημήτριος αποβίβασε 400 άνδρες του και αρκετές μηχανές. Την επόμενη ημέρα, ο στόλος του έφερε καταπέλτες οι οποίοι εκτόξευαν καθημερινά ογκώδεις πέτρες ώσπου τα τείχη απέκτησαν ρωγμές. Πολλοί στρατιώτες προσπάθησαν να μπουν στην πόλη με σκάλες, αλλά οι Ρόδιοι αντιστάθηκαν γενναία. Ακόμη πυρπόλησαν τα πλοία του Δημήτριου και εκμεταλλευόμενοι μια καταιγίδα που ξέσπασε, κατάφεραν να ανοίξουν τους δρόμους εφοδιασμού τους, τους οποίους είχε κλείσει ο Δημήτριος. Οι Ρόδιοι ενισχύθηκαν από την Αίγυπτο, με αρχηγό τον Αθηναγόρα. Μετά από αποτυχίες, ο Δημήτριος εγκατέλειψε τις θαλάσσιες επιχειρήσεις και θέλησε να επιτεθεί από την ξηρά. Έτσι, οι μηχανικοί του Επίμαχος και Ηγήτορας κατασκεύασαν μια μεγάλη ελέπολη, η οποία είχε ύψος 45 μέτρα και διέθετε 9 ορόφους, συνολικής χωρητικότητας 3.400 ανδρών. Από τα ανοίγματα που υπήρχαν οι στρατιώτες είχαν τη δυνατότητα να πετούν πέτρες και βέλη. Εντωμεταξύ, ο Δημήτριος επιτέθηκε στο τείχος, αλλά η ακινησία του στόλου έκανε τους Ρόδιους να διενεργούν αιφνιδιαστικές επιθέσεις στα πλοία του. Η επίθεση των Ροδίων στα πλοία του αντιπάλου είχε ανατεθεί στους Αμύντα, Δαμόφιλο και Μενέδημο, οι οποίοι κατέλαβαν και μια τριήρη που περιείχε επιστολές από τη γυναίκα του Δημήτριου, τη Φίλα. Την άνοιξη του 304 π.Χ., ο Δημήτριος συνέλαβε ένα τολμηρό σχέδιο που προέβλεπε τη δημιουργία σήραγγας για την επίθεση στην πόλη. Τα σχέδιά του όμως προδώθηκαν και οι Ρόδιοι μαθαίνοντάς το επιχείρησαν να κατασκευάσουν κι εκείνοι μια σήραγγα για να συναντήσουν και να απωθήσουν τους αντιπάλους τους. Έτσι, οι δύο αντίπαλοι πολέμησαν μεταξύ τους και κάτω από το έδαφος. Ο αρχηγός των αιγυπτιακών ενισχύσεων Αθηναγόρας, προσποιούμενος ότι ήθελε να παραδώσει την πόλη στον Αλέξανδρο, στρατηγό του Δημήτριου, τον έπιασε αιχμάλωτο. Τότε, ο Δημήτριος επικεντρώθηκε στην πολιορκία των τειχών στη στεριά. Κατόρθωσε και πάλι να δημιουργήσει ρήγμα, αλλά βρέθηκε μπροστά στο δεύτερο τείχος της πόλης. Το βράδυ επιχείρησε να πολιορκήσει και το δεύτερο τείχος, αλλά και πάλι οι Ρόδιοι είχαν πάρει τα μέτρα τους. Οι συνεχιζόμενες αποτυχίες ώθησαν το Δημήτριο να παύσει την πολιορκία.

Μετά την πολιορκία

Μετά από τη μεσολάβηση των Αθηναίων οι δύο δυνάμεις σύναψαν συμμαχία με τον εξής όρο: οι Ρόδιοι θα ήταν σύμμαχοι του Αντίγονου και του Δημήτριου και θα τους βοηθούσαν σε κάθε επιχείρησή τους, εκτός από επίθεση κατά των Πτολεμαίων. Έτσι έλαβε τέλος η πολιορκία της Ρόδου η οποία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες της αρχαιότητας κι όχι μόνο. Χάρη στη γενναιότητά τους, οι Ρόδιοι άντεξαν έναν ολόκληρο χρόνο. Ο Δημήτριος έλαβε το προσωνύμιο «Πολιορκητής» για τα πολεμικά μέσα με τα οποία πολιόρκησε τη Ρόδο. Μάλιστα, οι Ρόδιοι ζήτησαν μερικές από αυτές πολεμικές μηχανές που διέθετε σε ανάμνηση της εφευρετικότητάς του. Οι πόλεμοι των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου συνεχίστηκαν με αποκορύφωμα τη μεγάλη σύγκρουση της Ιψού.

Πηγές

Στρατιωτική Ιστορία, εκδόσεις Περισκόπιο, τεύχος 111, Νοέμβριος 2005

Στρατιωτική Ιστορία, εκδόσεις Περισκόπιο, τεύχος 66, Φεβρουάριος 2002

Εγκυκλοπαίδεια της Αρχαίας Ελλάδας, Εκδόσεις Άγκυρα

Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Δημήτριος και Αντώνιος

Πηγή: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%85_(305%E2%80%93304_%CF%80.%CE%A7.)

Πολιορκία της Ρόδου (1480)

Η Πολιορκία της Ρόδου ήταν πολεμική επιχείρηση του Μωάμεθ Β΄ με σκοπό την κατάκτηση του νησιού. Η αποτυχημένη αυτή ενέργεια ήταν και η τελευταία μάχη του πρώτου Ενετοτουρκικού πολέμου.

Ενετοτουρκικός πόλεμος

Η πολιορκία της Ρόδου
σε εικόνα του 1481 

Χρονολογία 

23 Μαΐου - 17 Αυγούστου 1480

Τόπος 

Ρόδος

Έκβαση 

Νίκη των Ιπποτών 

Εμπλεκόμενες πλευρές 

Τάγμα των Ιωαννιτών

Οθωμανική αυτοκρατορία

Ηγετικά πρόσωπα 

Πιέρ ντ'Ωμπυσόν

Αντουάν ντ'Ωμπυσόν 

Μωάμεθ Β΄

Μεσίχ Πασάς 

Δυνάμεις 

7.000, εκ των οποίων 600 Ιππότες και 1.500 μισθοφόροι 

70.000–100.000

160 πλοία 

Απώλειες 

περ. 300 Ιππότες 

9.000 νεκροί

15.000 τραυματίες 

Προϊστορία της σύγκρουσης

Αμέσως μετά τη κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453 ο Μωάμεθ ζήτησε φόρο υποτέλειας από τους Ιππότες της Ρόδου, 2000 χρυσά δουκάτα το χρόνο. Οι Ιππότες αρνήθηκαν κατηγορηματικά και ο Μεγάλος Μάγιστρος των Ιπποτών της Ρόδου, Ζαν ντε Λαστίκ,(Jean Bonpar de Lastic) με γράμματα του προς όλους τους χριστιανούς ηγεμόνες και τον Πάπα, καλούσε σε σταυροφορία για να προστατέψουν τη Ρόδο. Οι Ιππότες άρχισαν από τότε να οργανώνουν την άμυνα του νησιού, να παρακαλούν για μια συμμαχία όλων των χριστιανικών δυνάμεων, να ζητούν οικονομική και υλική υποστήριξη σε όπλα, άντρες και πολεμοφόδια.

Από το 1454 ο τουρκικός στόλος λεηλατούσε τα παράλια της Καρίας, της Κω και της Ρόδου, κάνοντας μεγάλες καταστροφές στις περιουσίες των κατοίκων και για αυτό το 1456 οι κάτοικοι των γύρω νησιών, των υπαγόμενων στη δικαιοδοσία των Ιπποτών της Ρόδου, ζήτησαν με γράμμα τους από το Μεγάλο Μάγιστρο, Ζακ ντε Μιγύ (Jaques de Milly) να έρθει με τα πλοία του να τους πάρει αφού τα δικά τους εδάφη δεν ήταν ασφαλή πια λόγω των επιδρομών των Τούρκων, των βιαιοτήτων τους και της αρπαγής των παιδιών τους από αυτούς.[1]. Το 1457 ο τουρκικός στόλος αποβιβάζεται στον Αρχάγγελο της Ρόδου, αιχμαλωτίζει τους κατοίκους και στην επιστροφή του λεηλατεί την Κω, τη Νίσυρο, τη Σύρο και τη Χάλκη.

Το 1467, 30 τουρκικές γαλέρες αποβίβασαν στο νησί πολυάριθμα στρατεύματα, αλλά εκδιώχτηκαν γρήγορα από τους Ιππότες που κατέφθαναν από όλη την Ευρώπη για να βοηθήσουν το νησί τους.

Το 1470 όταν ο Μωάμεθ με απώλειες κοντά στους 80.000 άντρες κατέλαβε την Εύβοια και κυρίως τη Χαλκίδα, θύμωσε τόσο με τη βοήθεια που είχαν στείλει οι Ιππότες της Ρόδου (2 γαλέρες) για να βοηθήσουν τους Ενετούς που κατείχαν τότε τη Χαλκίδα αλλά και με τις επιδρομές που έκαναν στα παράλια της Μικράς Ασίας που κήρυξε τον πόλεμο στους Ιππότες.

Το 1477 ο τουρκικός στόλος βγήκε στο Αιγαίο, προσπάθησε να καταλάβει τη Λήμνο και μετά από την αποτυχία αυτή, λεηλάτησε τη Χίο, την Πάτμο, την Τήλο, τη Κέφαλο, τη Κώ, τη Νίσυρο και τη Κάλυμνο, από τις οποίες πήρε και πάρα πολλούς αιχμαλώτους.

Ο Μωάμεθ Β΄ αρχίζει από το 1478 να σχεδιάζει συστηματικά πλέον την κατάληψη της Ρόδου, μαζεύοντας στρατεύματα και πολεμοφόδια, στέλνοντας κατασκόπους να πάρουν όσες περισσότερες πληροφορίες για τον αντίπαλο μπορούν, μελετώντας τα αναλυτικά τοπογραφικά σχέδια της πόλης. Τον Δεκέμβριο του 1479 έστειλε μια ναυτική μοίρα υπό τις διαταγές του βεζίρη του, Μεσίχ Πασά Παλαιολόγο, να κατασκοπεύσει το νησί. Η μοίρα όμως, αφού διώχτηκε από τα νερά της Ρόδου και της Τήλου, άραξε στο κόλπο της Φενίκης να περιμένει και τον υπόλοιπο στόλο. Ο στόλος με 60 πλοία ενώθηκε με τη ναυτική μοίρα της Φενίκης και στις 23 Μαΐου 1480 φάνηκε μπροστά στη Ρόδο.

Η πολιορκία

Η πρώτη κίνηση του τουρκικού στόλου ήταν να αποβιβάσει στρατεύματα στον λόφο του Αγίου Στεφάνου, δυτικά της πόλης, που κατέλαβαν όλη τη γύρω περιοχή. Ο Παλαιολόγος τοποθέτησε τρία μεγάλα πυροβόλα απέναντι από το φρούριο του Αγίου Νικολάου και άρχισαν το συνεχή κανονιοβολισμό μέχρι που στις 9 Ιουνίου, θεωρώντας ότι είχαν καταστρέψει αρκετά το φρούριο, εφόρμησαν με πρώτους τους γενίτσαρους, αλλά οι Ιππότες με επικεφαλής τον Μεγάλο Μάγιστρο Πιέρ ντ’ Ωμπυσσόν(Pierre d’ Aubusson) τους αναχαίτισαν και τους οδήγησαν σε υποχώρηση. Την επόμενη μέρα, στις 10 Ιουνίου ο Παλαιολόγος εγκαταλείπει την επίθεση από τη θάλασσα και στήνει 9 πυροβόλα στην Πύλη των Ιταλών, στο τείχος που έκλεινε την Εβραϊκή συνοικία, από τα πιο αδύνατα σημεία των οχυρώσεων γιατί ήταν το πιο παλιό. Αλλά η αποτυχία ακολούθησε και αυτήν την επίθεση και έτσι οι Τούρκοι ξαναγύρισαν στον κανονιοβολισμό του φρουρίου του Αγίου Νικολάου. Οι Τούρκοι ύστερα από ένα αποτυχημένο τέχνασμα έκαναν την μεγάλη έφοδο τους τη νύχτα της 19ης Ιουνίου. Η μάχη κράτησε από τα μεσάνυχτα της 19ης μέχρι το μεσημέρι της 20ής Ιουνίου και στοίχισε τη ζωή σε 2.500 Τούρκους που αναγκάστηκαν πάλι να υποχωρήσουν. Μετά τις απανωτές αποτυχίες, ο Μεζίχ Πασά άρχισε να πετάει με τόξα γράμματα μέσα στη πόλη, στα οποία καλούσε τους Ροδίτες να συνθηκολογήσουν, και ιδιαίτερα τον ελληνικό πληθυσμό στον οποίο υποσχόταν ότι δεν θα πάθαιναν τίποτα οι ζωές και οι περιουσίες τους από τους Τούρκους. Οι Ροδίτες δεν ανταποκρίθηκαν στις υποσχέσεις των Τούρκων και αυτοί συνέχισαν τις επόμενες μέρες με διάφορους τρόπους να παλεύουν για μια συνθηκολόγηση. Στις 28 Ιουλίου οι Τούρκοι ξεκίνησαν τη μεγάλη επίθεση τους σε όλα τα τμήματα του τείχους ταυτόχρονα. Τελικά, οι Τούρκοι που πρώτοι είχαν καταλάβει το τείχος της συνοικίας των Εβραίων άρχισαν να υποχωρούν και βλέποντας τους και οι υπόλοιποι στρατιώτες άρχισαν να κάνουν το ίδιο με αποτέλεσμα να υπάρξει άτακτη υποχώρηση, οι Ροδίτες να εφορμήσουν για να σκοτώσουν και να καταδιώξουν τους Τούρκους σκοτώνοντας πολλούς. Οι Τούρκοι είχαν χάσει 9000 άντρες και είχαν 15000 αιχμαλώτους οπότε έλυσαν τη πολιορκία και στις 18 Αυγούστου απομακρύνθηκαν από το νησί.

Ο Σουλτάνος απάλλαξε τον Μεζίχ Πασά Παλαιολόγο από τα καθήκοντα του, θεωρώντας τον υπεύθυνο για την ήττα και τον υποβίβασε σε διοικητή της επαρχίας της Καλλίπολης.

Στις αρχές του 1481, τέθηκε ο ίδιος προσωπικά, επικεφαλής ενός στρατού 300000 αντρών που ξεκινούσε δια ξηράς να κατακτήσει τη Ρόδο, τη Συρία και την Αίγυπτο αλλά ο θάνατος του σταμάτησε την εκστρατεία οριστικά.

Παραπομπές

γράμμα των κατοίκων στο Μεγάλο Μάγιστρο ευρισκόμενο στο Acta et Diplomata Graeca medii aevi, ed Miklosich et Muller, τόμος ΙΙΙ. Vindobonae,1863, σελ. 291

Πηγές

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα

Πολιορκία της Ρόδου (1480)

Α. Πολυζωίδης: Τα Ελληνικά, Τόμος Β', 1874

Κωνσταντίνος Σάθας, ‘’η ιστορία της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας, εκδ.Λιβάνης,’’ 1995

Pere Dominique Bouhours, ‘’Pierre d’ Aubusson, μεγάλος μαγίστρος της Ρόδου,’’ εκδ.Τροχαλία,1996

Πηγή: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%85_(1480)

Πολιορκία της Ρόδου (1522)

(Ανακατεύθυνση από Πολιορκία και Κατάκτηση της Ρόδου από τους Τούρκους (1522))

Η πολιορκία και η επακολουθούμενη κατάκτηση της Ρόδου από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή τον χειμώνα του 1522, που τερμάτισε τη μακρόχρονη κατοχή του νησιού από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ και εγκαινίασε την, επίσης μακρόχρονη, κατοχή του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η πολιορκία κράτησε περίπου 5 μήνες, από το καλοκαίρι μέχρι τον χειμώνα του 1522 και έληξε με τη συνθηκολόγηση των δύο μερών. Οι Ιππότες εγκατέλειψαν το νησί και μετά από μερικά χρόνια εγκαταστάθηκαν στη Μάλτα και οι Τούρκοι κατέλαβαν τη πόλη, το νησί ολόκληρο αλλά και τα γύρω νησιά, τα Δωδεκάνησα.

Προϊστορία

Μετά την αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης της Ρόδου από τον Μωάμεθ Α΄Πορθητή το 1480, οι Ιππότες της Ρόδουκέρδισαν ακόμα κάποια χρόνια κυριαρχίας στο νησί. Παρόλο που και ο Βαγιαζήτ ο Α' είχε στείλει στόλο το 1503 για να καταλάβει το νησί, και το 1505 ξαναέστειλε τον Τούρκο πειρατή Κεμάλ Ρέις δεν πέτυχε τίποτα. Αλλά και ο Σελήμ ο Α΄ετοιμαζόταν να την καταλάβει, συγκεντρώνοντας τροφές και πολεμοφόδια, αλλά ο θάνατός του, το 1520, ανέβαλλε αυτά τα σχέδια για να τα πραγματοποιήσει τελικά ο γιος του, Σουλεϊμάν. Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής μόλις ανέβηκε στον θρόνο οργάνωσε εκστρατεία για να υποτάξει τη βορειοδυτική Βαλκανική. Όταν το Βελιγράδιέπεσε ύστερα από πολιορκία έξι μηνών μετά πήρε σειρά η Ρόδος.

Τα κίνητρα

Η Ρόδος εκείνη την εποχή βρισκόταν υπό τη διοίκηση των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη των Ιεροσολύμων και λόγω της θέσης της κατείχε σημαντικότατο ρόλο στο διαμετακομιστικό εμπόριο της Ανατολής, ήταν σχεδόν υποχρεωτικό λιμάνι για τα πλοία στη ρότα τους για Ανατολή, και γι’ αυτό πλούτιζε. Επίσης , ήταν κομβικό σημείο και για το εμπόριο μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Αιγύπτου αλλά και γενικότερα για την ανεμπόδιστη διακίνηση των Οθωμανών στην Αίγυπτο και τη Συρία, τις δυο επαρχίες που πρόσφατα είχε κατακτήσει ο πατέρας του Σουλεϊμάν, ο Σελήμ ο Α’. Φυσικό ήταν λοιπόν, ο Σουλεϊμάν να θέλει να την εντάξει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τον Σουλεϊμάν τον παρακινούσαν επίσης και ο μέγα βεζύρης του Μουσταφά, ο αρχιναύαρχος Κούρδογλης αλλά και ο Ιππότης Αντρέα ντ’ Αμαράλ που είχε επικοινωνία με τον Σουλτάνο προκειμένου να εκδικηθεί το Τάγμα γιατί δεν τον είχαν κάνει Μεγάλο Μαγίστρο τους. Ο Άραβας ιστοριογράφος και γιατρός του Σουλεϊμάν, Ραμαντάν, προτιμά να πιστεύει ότι αυτή την απόφαση την πήρε ο Σουλτάνος για να ελευθερώσει τους φυλακισμένους Τούρκους που βρίσκονταν στο νησί.

«…….όσοι μουσουλμάνοι είχαν τη δυστυχία να πέσουν στα χέρια των Ιπποτών δεν είχαν καμιά ελπίδα να απελευθερωθούν. Αν ήταν πλούσιοι ζητούνταν υπέρογκα λύτρα, αν ήταν φτωχοί στέναζαν ισόβια στα δεσμά. Οι ρωμαλέοι αιχμάλωτοι υποβάλλονταν σε βαριές εργασίες παίρνοντας κάθε μέρα 2 δραχμές, τις οποίες ύστερα τους τις αφαιρούσαν. Τη νύχτα, όλοι φορτωμένοι με αλυσίδες, θρηνούσαν μέσα σε σκοτεινές φυλακές, όπου πλήθος έντομα ρουφούσαν το αίμα τους, και οι περισσότεροι πέθαιναν από την ανυπόφορη βρώμα. Όσοι ήταν αρκετά δυνατοί και επιζούσαν από τις κακουχίες, περνούσαν την υπόλοιπη ζωή τους με δάκρυα και στεναγμούς. Όλα τα πνεύματα ανάμεσα σε γη και ουρανό λυπήθηκαν για τα παθήματά τους, καθώς και οι άγγελοι και τα ουρί. Τελικά, οι προσευχές τους συγκίνησαν το Θεό που έδωσε στο σουλτάνο την έμπνευση του πολέμου κατά της Ρόδου…….»

[1]

Η πολιορκία

Όταν ο Σουλεϊμάν αποφάσισε την εκστρατεία έγραψε στους Ιππότες ζητώντας τους να εκκενώσουν το νησί.Επειδή η απάντηση ήταν αρνητική ο Σουλεϊμάν ξεκίνησε από τη Κωνσταντινούπολη με πολύ στρατό και στόλο. Ο στρατός με 100,000 άντρες διέσχισε όλη τη Μικρά Ασία και έφτασε στα παράλια της Καρίας, απέναντι από τη Ρόδο, τον Ιούνη του 1522. Στις 18 Ιουνίου και ο στόλος αποτελούμενος από 300 πλοία και με αρχηγό τον βεζύρη Μουσταφά έφτασε στην Ρόδο, αποβίβασε τα στρατεύματα και τα πολεμοφόδια, ετοίμασε το στρατόπεδο και περίμενε τον Σουλτάνο. Ο Σουλτάνος αποβιβάστηκε στη Ρόδο στις 28 Ιουλίου.

Από την άλλη πλευρά οι Ιωαννίτες, διέθεταν μόνο 4,500 στρατιώτες και 600 ετοιμοπόλεμους ιππότες αλλά είχαν και τη πλήρη στήριξη του λαού της Ρόδου, που ήταν έτοιμος να βοηθήσει την άμυνα της πόλης, όπου χρειαζόταν. Ο Μεγάλος Μάγιστρος, Φιλίπ ντε Βιλιέ ντε λ' Ιλ-Αντάμ με τόσο μικρές δυνάμεις δεν ήταν σε θέση να εμποδίσει την απόβαση των στρατευμάτων και έτσι προτίμησε να ασχοληθεί με την άμυνα της πόλης της Ρόδου, καταστρέφοντας τα σπίτια που ήταν χτισμένα κολλητά στα τείχη και συγκεντρώνοντας όλους τους αγρότες μέσα στη πόλη. Επίσης, πυρπόλησε τα χωριά γύρω από το στρατόπεδο των Τούρκων για να τους δυσκολέψει στην προμήθεια τροφίμων. Οργάνωσε την άμυνα καθορίζοντας τις θέσεις των Ιπποτών στους 7 προμαχώνες της πόλης ανάλογα με τις γλώσσες που ανήκαν. (οι διάφορες εθνότητες των Ιπποτών χωρίζονταν διοικητικά σε ‘’γλώσσες’, π.χ. η γλώσσα της Γαλλίας =οι Γάλλοι, της Γερμανίας= οι Γερμανοί, της Αραγονίας= οι Αραγονέζοι της Ισπανίας κ.λ.π.)

Την 1η Αυγούστου άρχισε η επίθεση με πρώτον επιτιθέμενο τον μπεηλέρμπεη της Ρούμελης Αγιάζ Πασά, κατά της θέσης που υπερασπίζονταν οι Γερμανοί Ιππότες ενώ ταυτόχρονα άρχιζαν οι προσπάθειες των Τούρκων «μιναδόρων» να φτιάχνουν υπονόμους - που τους ανατίναζαν με εκρηκτικά έτσι ώστε να καταρρεύσουν από κάτω τα τείχη - ,προσπάθειες που κράτησαν 4 περίπου μήνες χωρίς κανένα όμως αποτέλεσμα. Οι Ιππότες είχαν μαζί τους τον περίφημο μηχανικό Γαβριήλ Μαρτινέγκου που κάνοντας την δουλειά του στην εντέλεια εξουδετέρωνε πάντα την κατάλληλη στιγμή τις ενέργειες των Τούρκων.

Στις 4 Σεπτεμβρίου δυο υπόνομοι που ανοίχτηκαν κατέστρεψαν ένα μέρος του τείχους που φύλαγαν οι Άγγλοι Ιππότες. Από το ρήγμα ανέβηκαν στα τείχη Τούρκοι στρατιώτες αλλά οι Ιππότες με αρχηγό τους τον Μάγιστρό τους Φιλίπ ντε Βιλιέ ντε λ' Ιλ-Αντάμ, τους αναχαίτισαν και σκότωσαν 2000 άντρες.

Στις 13 Σεπτεμβρίου ξαναπροσπαθώντας οι Τούρκοι κατέλαβαν και πάλι τον προμαχώνα που υπερασπίζονταν οι Άγγλοι Ιππότες, στήνοντας μάλιστα και πέντε σημαίες τους αλλά και πάλι, ο Γερμανός ταξίαρχος Μπάλντερ που κατέφθασε για να βοηθήσει τους αναχαίτισε και τους έδιωξε εντελώς.

Στις 24 Σεπτεμβρίου αποφασίστηκε γενική έφοδος σε όλα τα οχυρώματα της πόλης. Τα ξημερώματα της 25ης Σεπτέμβρη οι Τούρκοι όρμησαν προς τα τείχη της πόλης, επικεντρώνοντας όμως τις προσπάθειές τους στα τείχη των Άγγλων και Γερμανών Ιπποτών που ήταν λόγω των προηγούμενων επιθέσεων πιο ευάλωτα. Τελικά και πάλι οι Τούρκοι απωθήθηκαν από παντού, και μάλιστα έχασαν 15,000 στρατιώτες που τους εγκατέλειψαν πάνω στα τείχη και στη τάφρο. Σε εκείνη τη γενική έφοδο βοήθησε όλος ο πληθυσμός της Ρόδου με όλους τους τρόπους που μπορούσαν. Ο Σουλεϊμάν θυμωμένος από το αποτέλεσμα καθαίρεσε τον αρχιστράτηγό του Αγιάζ Πασά. Αργότερα, όμως τον επανέφερε και πάλι στη θέση του.

Στις 12 Οκτώβρη νέα επίθεση για να καταλάβουν τον αγγλικό προμαχώνα. Πολλοί στρατιώτες πάλι ανέβηκαν στα τείχη, αλλά βλέποντας ότι οι αγάς τους είχε τραυματιστεί, υποχώρησαν και έφυγαν. Στα τέλη Οκτωβρίου επιτέθηκαν στους προμαχώνες της Ιταλίας και της Προβηγκίας αλλά και πάλι απέτυχαν.Εν τω μεταξύ μέσα στη Ρόδο ανακαλύφθηκαν οι προδοτικές συνεννοήσεις του ντ’ Αμαράλ με τους Τούρκους, καθαιρέθηκε από τον βαθμό του και στις 30 Οκτωβρίου 1522 εκτελέστηκε.

Στις 30 Νοεμβρίου νέα επίθεση κατά των προμαχώνων της Ιταλίας και της Ισπανίας. Οι εχθροί κέρδισαν έδαφος, ανέβηκαν στα τείχη κατάφεραν να περάσουν και τα περιφράγματα και ήταν έτοιμοι να μπουν στη πόλη όταν οι κωδωνοκρουσίες κινητοποίησαν όλο τον λαό που έτρεξαν στα περιφράγματα, αναχαίτισαν τους Τούρκους και ξαναπήραν το ρήγμα. Οι απώλειες των Τούρκων εκείνη την ημέρα ήταν 3000. Οι Οθωμανοί παρόλο που είχαν χάσει σχεδόν 100.000 στρατιώτες από τον πόλεμο και από αρρώστιες συνεχώς ανανέωναν τις δυνάμεις τους με νέες στρατολογίες που κατέφθαναν στην Ρόδο. Οι χριστιανοί όμως δεν είχαν τέτοια δυνατότητα και έτσι ο θάνατος του καθενός άφηνε δυσαναπλήρωτα κενά. Στις 10 Δεκεμβρίου, ο σουλτάνος γνωρίζοντας την απελπιστική θέση των πολιορκούμενων κάλεσε τον Μεγάλο Μάγιστρο σε έντιμη συνθηκολόγηση με τον όρο να παραδώσει τη πόλη μέσα σε 3 ημέρες. Μάλιστα, ο Σουλεϊμάν σε μια του προκήρυξη που έριξε με τόξο μέσα στη πόλη, ανακοίνωσε ότι αν οι κάτοικοι παρέδιδαν τη πόλη, θα έμεναν αφορολόγητοι για 5 χρόνια και ότι τα παιδιά τους δεν θα περιλαμβάνονταν στο συνηθισμένο «παιδομάζωμα» των Τούρκων.

Τελικά αυτό κατορθώθηκε στις 22 Δεκεμβρίου. Οι βασικοί όροι της συνθήκης ήταν οι εξής:

να μη βεβηλωθούν οι χριστιανικές εκκλησίες

οι κάτοικοι να συνεχίσουν να θρησκεύονται ελεύθερα

να μείνουν αφορολόγητοι για 5 χρόνια (για να συνέλθουν από τις καταστροφές που προκάλεσε στις περιουσίες τους, η πολιορκία)

και να επιτραπεί η ελεύθερη αναχώρηση όσων κατοίκων θέλουν.

Οι Ιππότες θα μπορούσαν να πάρουν όλη τη κινητή περιουσία τους και κατά τη παράδοση της πόλης μόνο ο αγάς με 4,000 στρατιώτες θα έμπαιναν να παραλάβουν τη πόλη και όχι όλος ο στρατός.

Στις 25 Δεκέμβρη η πόλη της Ρόδου παραδόθηκε, αλλά παρ' όλη τη συμφωνία οι Τούρκοι στρατιώτες και βιαιοπράγησαν και λεηλάτησαν και βεβήλωσαν χριστιανικές εκκλησίες.

Στις 1 Γενάρη του 1523 ο μεγάλος μάγιστρος των Ιπποτών της Ρόδου, Φιλίπ ντε Βιλιέ ντε λ' Ιλ-Αντάμ, οι Ιππότες και 4.000 κάτοικοι, εγκατέλειψαν τη Ρόδο, ύστερα από 220 χρόνια ηγεμονίας.

Στις 2 Γενάρη του 1523 ο σουλτάνος Σουλεϊμάν προσευχήθηκε για να ευχαριστήσει τον Αλλάχ για τη νίκη που του έδωσε, στο ναό του Αγίου Ιωάννη των Ιπποτών που οι Τούρκοι είχαν ήδη μεταμορφώσει σε τζαμί.

Μετά την κατάκτηση

Μετά τη Ρόδο, οι Τούρκοι κατάλαβαν και τα υπόλοιπα νησιά που ήταν στην κυριαρχία των Ιπποτών της Ρόδου: Κάλυμνο, Σύμη, Λέρο, Κω, Νίσυρο, Τήλο και Χάλκη.

Ο Σουλεϊμάν ενθαρρυμένος από τη κατοχή αυτής της τόσο σημαντικής ναυτικής βάσης, έφτιαξε μεγάλο στόλο, με σκοπό να εκδιώξει τη Βενετία από την ανατολική Μεσόγειο, έβαλε στόλαρχο τον περίφημο πειρατή Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα και το 1537 ξεκίνησε έναν ακόμα βενετοτουρκικό πόλεμο.

Οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη έφυγαν από το νησί χωρίς να έχουν βρει που θα μεταφέρουν την έδρα του Τάγματος. Έτσι, μια τρικυμία τους έβγαλε στην Κρήτηπρώτα, μετά στα Κύθηρα αλλά η Βενετία δεν ήταν πρόθυμη να τους δώσει καταφύγιο. Φεύγοντας από κει πήγαν στη Νάπολη και από εκει στο Βιτέρμπο το 1524 όπου και διαπραγματεύτηκαν με τον βασιλιά της Γερμανίας, Κάρολο Ε΄, την παραχώρηση της Μάλτας.

Ταυτόχρονα προσπαθούσαν να κινήσουν επανάσταση στη Ρόδο, για να επέμβουν και να διώξουν τους Τούρκους, αλλά η προσπάθεια εξαιτίας των πολλών αναβολών μαθεύτηκε από τους Τούρκους και το 1529εγκαταλείφθηκε η ιδέα. Το 1530 τελικά τους παραχωρήθηκε η Μάλτα, στην οποία κατέλυσαν το 1531 λίγο μετά την αποτυχημένη τους προσπάθεια να καταλάβουν και τη Μεθώνη.

Πηγές

Οι ελληνικές πηγές της εποχής είναι λίγες και γι' αυτό η παρακάτω γραπτή μαρτυρία είναι πολύτιμη. Το χειρόγραφο βρέθηκε στην βιβλιοθήκη της Πάτμου και βρίσκεται επίσης, στο βιβλίο του Γιάννη Κορδάτου "Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας" από όπου και την αντλήσαμε. Είναι η περιγραφή της πολιορκίας από κάποιο ημερολόγιο που γραμμένη στη κοινή ελληνική της εποχής και αναφέρει:

«στους αφκβ’ (χρόνους) ήλθεν ο άνωθεν σουλτάν Σουλεϊμάν με την αρμάδαν* του Ιουνίου κστ’ και στας ιζ’ του Ιουλίου ημέρα έκτη έδωσε πόλεμον με φωτιά και άλλα πράματα. Και εις τα δ’ του Σεπτεμβρίου έδωσαν ομοίως πόλεμον και εβγάλαν τους όξω. Στις θ’ ομοίως έδωσαν πόλεμον με λουμπάρδες* και φωτιάν και εμουντάραν απάνω και εγκρεμνίσασίν τους και εβάλαν φλάμουρα* και εσκοτώθησαν πολλοί Τούρκοι Σεπτεμβρίου ιζ’ και πήραν κακήν ημέραν με φωτιά. Στοις κδ’ έδωσαν μέγαν πόλεμον με μίνες* και φωτιά και έσμιξε σπαθί με σπαθί και κράτηξεν ο πόλεμος ώρες στ’ και επήρεν και το μπελοβάρδιν του Σπάνια* και κράτηξεν ο πόλεμος ώρες δ’ και πάλιν το επήραν και έβγαλάν τους όξω και σκοτωθήκαν Τούρκοι χιλιάδες δ’. Οκτωβρίου στ’ έδωσαν ομοίως πόλεμον και ανέβησαν επάνω και έβγαλάν τους όξω. Στοις θ’ έδωσαν ομοίως πόλεμον και έβγαλάν τους όξω. Στοις ιζ’ έδωσαν ομοίως πόλεμον εις την πόρταν του Αγίου Αθανασίου και ανέβησαν απάνω στο μπελοβάρδιν και εβάλαν φλάμουρα και επολεμήσαν σπαθίν με σπαθίν όλη μέρα και έβγαλάν τους όξω. Στοις κβ’ έδωσαν ομοίως πόλεμον στην Οβριακήν* και σκότωσαν Τούρκους χιλιάδες στ’. και τω αυτώ μηνί κε’ εκάμαν χαλασίαν και εμπήκαν πολλοί Τούρκοι και έβγαλάν τους κακώς έχοντα. Τω αυτώ μηνί κθ’ ημέρα Σαββάτω εμπήκαν μέσα στο Μανδράκι και όσοι εμπήκαν τόσοι επομείναν. Δεκεμβρίου κε’, αφκβ’ επαράδωκάν την (τη Ρόδο) του Τούρκου».

[2]

αρμάδα=ο στόλος

λουμπάρδες= τα κανόνια

φλάμουρα=σημαίες

μίνες= τα εκρηκτικά με τα οποία ανατίναζαν τους υπονόμους που έφτιαχναν

μπελοβάρδι του Σπάνια= ο προμαχώνας που υπερασπίζονταν οι Ισπανοί

Οβριακήν= η συνοικία των Εβραίων

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΔΑΤΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, 1957

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΘΑΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ,ΤΟΜΟΣ Α’. ΕΚΔ. ΛΙΒΑΝΗ, 1995

Παραπομπές

Tercier, Memoire sur la prise de Rhodes. Paris, 1759. ΣΑΘΑΣ, Ιστορία της Τουρκοκρατούμενης Ελλάδας, εκδ. Λιβάνη, τόμος Ά',σελ.107

Πατμιακή βιβλιοθήκη», 1890, σελ.147

Πηγή: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%85_(1522) https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%85_(1522)

Ο Σουλεϊμάν και η Ρόδος

Κάρολος Μπρούσαλης

Στις 24 Ιουνίου του 1522, περίπου διακόσια πλοία του οθωμανικού στόλου έπιασαν τις ακτές της Ρόδου κι αποβίβασαν τα πρώτα στρατεύματα. Τον επόμενο μήνα, ο ίδιος ο σουλτάνος Σουλεϊμάν πέρασε στη Ρόδο από την απέναντι ακτή, επικεφαλής πρόσθετων στρατευμάτων. Υπολογίστηκε ότι ο οθωμανικός στρατός που αποβιβάστηκε στο νησί, πλησίαζε να αριθμεί 100.000 άνδρες.

Η λατινοκρατούμενη Κωνσταντινούπολη ανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς στα 1261. Από καμιά δεκαριά χρόνια νωρίτερα, Βυζαντινοί διοικητές και Γενουάτες ναύαρχοι εναλλάσσονταν στη μισοανεξάρτητη διοίκηση της Ρόδου που διατηρούσε πολύ χαλαρούς δεσμούς με την βασιλεύουσα. 

Στα 1306, ο Γενουάτης αριστοκράτης της Ρόδου Βινιόλο ντε Βινιόλι συμφώνησε με τους Ιωαννίτες ιππότες να κυριεύσουν τη Ρόδο και τα γύρω νησιά για λογαριασμό τους. Η κατάκτηση των Δωδεκανήσων από τους Ιωαννίτες έγινε με κάθε θρησκευτική επιμέλεια. Ο Φουλκ ντε Βιλαρέ (Foulques de Villaret), από την Προβηγκία της Νότιας Γαλλίας, επισκέφτηκε τον πάπα Κλήμη Ε’ (1264 – 1314, αυτόν που, το 1309, μετέφερε την έδρα των παπών στη γαλλική Αβινιόν), πήρε την ευχή του κι απέσπασε βούλα που του παρείχε το προνόμιο να διορίζει Λατίνο αρχιεπίσκοπο με επικράτεια ταυτόσημη με την έκταση του κράτους που ΘΑ προέκυπτε στα Δωδεκάνησα. Η κατάκτηση ολοκληρώθηκε στα 1309 και ο Φουλκ ντε Βιλαρέ έγινε ο πρώτος Μεγάλος Μάγιστρος του νέου κράτους (1309 – 1319). Πρώτη του δουλειά ήταν να διορίσει καθολικό αρχιεπίσκοπο (Archiepiscopus Colossensis) με έδρα τη Ρόδο. 

Ο ορθόδοξος μητροπολίτης Ρόδου και οι επίσκοποι των άλλων νησιών εκδιώχθηκαν. Στη μητρόπολη έμεναν να ασκούν διοικητικά καθήκοντα βυζαντινοί αξιωματούχοι (Μεγάλος Οικονόμος, Σακελάριος κ.λπ.). Οι Γενουάτες είχαν βγει από το παιχνίδι.

Το πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης εξακολουθούσε να χειροτονεί μητροπολίτες Ρόδου που όμως δεν πλησίαζαν το νησί. Στη συνέχεια, το πατριαρχείο «ανέθετε» τη μητρόπολη της Ρόδου σε επισκόπους επαρχιών «κατ’ επίδοσιν». Ορθόδοξος μητροπολίτης στο νησί ξαναβρέθηκε στα μέσα του ΙΕ’ αιώνα, όταν ξαναζεστάθηκε η κίνηση για την ένωση των Εκκλησιών. Ως τότε, τα Δωδεκάνησα διέθεταν μόνο καθολικό αρχιεπίσκοπο. Ο Έλληνας καθολικός αρχιεπίσκοπος, Ανδρέας Πέτρας, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ένωση των Εκκλησιών. Συγκατατέθηκε να υπάρξει και ορθόδοξος μητροπολίτης. 

Η Κωνσταντινούπολη έπεσε στους Οθωμανούς του Μωάμεθ Β’ το 1453 αλλά το πατριαρχείο κατάφερε να μείνει στις επάλξεις ως κεφαλή της Ορθοδοξίας. Όταν η μητρόπολη Ρόδου χήρεψε, έστειλε εκεί νέο μητροπολίτη τον Νείλο (1455 – 1470). Όταν πέθανε κι αυτός, όρισε τον Μητροφάνη Α’ (1471 – 1498). 

Τα σύννεφα όμως σκίαζαν τον ορίζοντα. Τα χριστιανικά εδάφη έπεφταν στους Οθωμανούς το ένα μετά το άλλο. Στα 1456, Μικρασιάτες προσέφυγαν στους Ιωαννίτες Ιππότες και ζήτησαν βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπίσουν την οθωμανική πλημμυρίδα. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκε μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα Κωνσταντινουπολιτών προς τα Δωδεκάνησα. Η επιρροή του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης μειωνόταν στα νησιά. Η ελληνική κοινωνία των Δωδεκανήσων, στην πλειοψηφία της, διατηρούσε το ορθόδοξο θρήσκευμα αλλά συνειδητά είχε προσχωρήσει στον δυτικό τρόπο ζωής. Οι ορθόδοξοι μπορούσαν με πλήρη ελευθερία να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα αλλά συνεχώς λιγόστευαν. Τα Δωδεκάνησα είχαν μεταβληθεί σε εμπροσθοφυλακή του χριστιανισμού απέναντι στην οθωμανική λαίλαπα, ενώ η Ρόδος είχε αναβαθμιστεί σε μεγάλο λιμάνι και σταθμό του διαμετακομιστικού εμπορίου ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Μεγάλοι ευρωπαϊκοί οίκοι είχαν εγκαταστήσει θυγατρικές επιχειρήσεις εκεί: Βενετσιάνοι πρόξενοι είχαν έδρα τους τη Ρόδο, καθώς η νησιωτική δημοκρατία είχε μεγάλα συμφέροντα εκεί. Το κράτος των Ιπποτών διατηρούσε εμπορικές σχέσεις τόσο με τη μη φιλική Βενετία, όσο και με την εχθρική Οθωμανική αυτοκρατορία: Κερί, πιπέρι, κρόκος, ναρκωτικά, αρώματα, υφάσματα, χαβιάρι, λάδι, κρασί, ροδίτικη ζάχαρη και ροδίτικο σαπούνι ήταν τα πιο σημαντικά προϊόντα που διακινούνταν. Οι Δωδεκανήσιοι έμποροι αγόραζαν χαλιά και μεταξωτά από την οθωμανική επικράτεια, στην οποία πουλούσαν δέρματα και μάλλινα. Ταυτόχρονα, οι Ιωαννίτες Ιππότες ασκούσαν με επιτυχία το επάγγελμα που πολύ καλά γνώριζαν: Την πειρατεία. Τα κουρσάρικα έπεφταν σε όποιο εμπορικό πλοίο συναντούσαν και το λήστευαν. Λυμαίνονταν και τις κτήσεις των Βενετσιάνων στο Αιγαίο αλλά και τα νότια παράλια της Μικράς Ασίας. 

Η καθοριστική αλλαγή έγινε επί Μεγάλου Μάγιστρου Τζιοβάνι Μπατίστα Ντέλι Ορσίνι (Giovanni Batista degli Orsini, 1467 – 1476) από την Ιταλία. Ο μετά τον Μορέλ καθολικός αρχιεπίσκοπος, Ιουλιανός Ουμπαλντίνι (Julien Ubaldini, 1474 – 1494) και ο ορθόδοξος μητροπολίτης Μητροφάνης Α’ συναντήθηκαν τον Ιούλιο του 1474 και συμφώνησαν ένα ιδιότυπο καθεστώς ουνίας: Στο εξής, εκλέκτορες από τον λαό και τον κλήρο θα αναδείκνυαν δυο ή τρεις υποψήφιους για τον ορθόδοξο μητροπολιτικό θρόνο. Ο Μεγάλος Μάγιστρος ήταν υποχρεωμένος να διαλέξει έναν από αυτούς. Ο εκλεκτός θα έδινε όρκο πίστης στον Μεγάλο Μάγιστρο και στον καθολικό αρχιεπίσκοπο ως εκπρόσωπο του πάπα και μετά θα τον χειροτονούσαν ορθόδοξοι επίσκοποι. 

Η συμφωνία τηρήθηκε περίπου μισό αιώνα: Τέσσερις Μεγάλοι Μάγιστροι, δυο καθολικοί αρχιεπίσκοποι και τρεις ορθόδοξοι μητροπολίτες πρόλαβαν να εκλεγούν και να ασκήσουν τα καθήκοντά τους μετά την ιστορική συμφωνία και πριν από την τουρκική κατάκτηση. 

Στο ίδιο διάστημα, η Οθωμανική αυτοκρατορία απλωνόταν ανατολικά. Ο σουλτάνος Σελίμ Α’ (1512 – 1520) πήρε τη Συρία (1516) και την Αίγυπτο (1517). Η οθωμανική εξάπλωση δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη διακίνηση προϊόντων από τα Βαλκάνια ως τη Συρία και την Αίγυπτο κι αντίστροφα. Δημιούργησε και ρεύμα μωαμεθανών προσκυνητών προς τα ιερά μουσουλμανικά τεμένη της Μέσης Ανατολής. Οι Ιωαννίτες Ιππότες πειρατές απέκτησαν νέα πελατεία. Στα 1520, ήταν πια οι «παραδοσιακοί» επιδρομείς στα καράβια που μετέφεραν μουσουλμάνους. Τη χρονιά εκείνη, σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έγινε ο Σουλεϊμάν Α’ ο Μεγαλοπρεπής (1520 – 1566). Η ασφάλεια των ταξιδιωτών ήταν το πρώτο μέλημά του. 

Στις 24 Ιουνίου του 1522, περίπου διακόσια πλοία του οθωμανικού στόλου έπιασαν τις ακτές της Ρόδου κι αποβίβασαν τα πρώτα στρατεύματα. Τον επόμενο μήνα, ο ίδιος ο σουλτάνος Σουλεϊμάν πέρασε στη Ρόδο από την απέναντι ακτή, επικεφαλής πρόσθετων στρατευμάτων. Υπολογίστηκε ότι ο οθωμανικός στρατός που αποβιβάστηκε στο νησί, πλησίαζε να αριθμεί 100.000 άνδρες. Πολιόρκησαν την πόλη της Ρόδου που διέθετε περίπου 5.000 υπερασπιστές (600 Ιωαννίτες από τους οποίους οι διακόσιοι ήταν Ιππότες, 400 Έλληνες και Βενετσιάνοι από την Κρήτη, ξένοι ναυτικοί και ντόπιοι ή αγρότες από τα γύρω νησιά). 

Κυριότερο πρόβλημα των υπερασπιστών της Ρόδου ήταν ο επισιτισμός του πληθυσμού, καθώς στην ασφάλεια των οχυρώσεών της είχαν συρρεύσει πάμπολλοι άμαχοι από την ύπαιθρο. Η πολιορκία κράτησε πέντε μήνες. Οι Ιωαννίτες αμύνονταν χωρίς εφόδια και τρόφιμα, περιμένοντας βοήθεια από τα χριστιανικά κράτη της Δύσης που διακήρυσσαν την αλληλεγγύη τους αλλά καθυστερούσαν να συνδράμουν. Χριστιανική βοήθεια δεν έφτασε ποτέ στη Ρόδο, όπου κάθε νεκρός στα τείχη δεν υπήρχε δυνατότητα να αντικατασταθεί, ενώ στην οθωμανική πλευρά νέες αφίξεις από την απέναντι ακτή αναπλήρωναν τις τρομακτικές απώλειες του στρατού του Σουλεϊμάν. 

Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 1522, αντιπροσωπεία κατοίκων από την Τήλο και τη Νίσυρο έφτασε στο στρατόπεδο του Σουλεϊμάν. Δήλωσαν υποταγή στον σουλτάνο, εξασφάλισαν ότι ο οθωμανικός στρατός δεν θα έπεφτε στα νησιά τους και πέτυχαν κάποια αξιόλογα προνόμια κι ένα είδος αυτονομίας. 

Η πολιορκία συνεχιζόταν ακόμα, όταν, στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Παύλος Συγκλητικός και ο Νικόλαος Βεργάτης εμφανίστηκαν μπροστά στον Μεγάλο Μάγιστρο, Φίλιππο ντε Βιγιέρ (Filippe de Viiieurs de l’ Isle d’ Adam, 1522 – 1534) και ως εκπρόσωποι του ελληνικού πληθυσμού τον κάλεσαν να αρχίσει διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους. Τον έπεισαν. Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν ως τις 20 Δεκεμβρίου του 1522, οπότε επήλθε συμφωνία καθώς και ο Σουλεϊμάν έβλεπε ότι παράταση της πολιορκίας συνεπαγόταν μεγάλες απώλειες. 

Η οχυρωμένη Ρόδος παραδόθηκε στον Σουλεϊμάν την 1η Ιανουαρίου του 1523. Την ημέρα εκείνη, όσοι ιππότες ζούσαν ακόμη, τα μέλη του τάγματος αλλά και ένα σημαντικό τμήμα του ελληνικού πληθυσμού μπήκαν στα πλοία και απέπλευσαν. Πέρασαν στην Κρήτη όπου έμειναν για λίγο καιρό, περιπλανήθηκαν σε βενετσιάνικες κτήσεις, φιλοξενήθηκαν για λίγο στο κράτος του πάπα και, το 1530, κατέληξαν στη Μάλτα. Ο Φίλιππος ντε Βιγιέρ έμεινε Μεγάλος Μάγιστρος ως τον θάνατό του, το 1534, και εργάστηκε σκληρά για την ανασυγκρότηση του τάγματος. Από τα μέσα του αιώνα, οι Ιωαννίτες ήταν και πάλι κραταιά δύναμη. 

Η αποχώρηση των Ιωαννιτών από τα Δωδεκάνησα, σήμανε την οριστική υποταγή των εκεί πληθυσμών στους Οθωμανούς. Στην αρχή, «γλίτωσαν» με την καταβολή ετήσιου φόρου στον εκάστοτε σουλτάνο. 

Πηγή: http://www.protagon.gr/themata/flashback/o-souleiman-kai-i-rodos-18402000000