Λίμνη Ζηρού... μια πανέμορφη λίμνη!!

Η λαϊκή μυθολογία έχει πλάσει και σχετικό μύθο σχετικά με τη δημιουργία της λίμνης. Σύμφωνα με αυτόν, δύο αδελφές, μία πλούσια και μία φτωχή, 

βρίσκονταν σε αντιδικία με έρεισμα τα παχουλά παιδιά της φτωχής 

που σιτίζονταν με αποφάγια της πλούσιας....

ΓEΩΛΟΓΙΑ

Η δημιουργία της λίμνης Ζηρού φαίνεται να οφείλεται στην τεκτονοκαρστική δραστηριότητα της περιοχής. Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι η λίμνη αποτελούσε λιμναίο σπήλαιο, αλλά η οροφή κατέρρευσε πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Ο υδροφόρος ορίζοντας της λίμνης είναι ίδιος με αυτόν του ποταμού Λούρου, συνεπώς τα δύο υδάτινα συστήματα επικοινωνούν.

Οι διαστάσεις της λίμνης είναι περίπου 900μ Χ 600μ. Το μέγιστο βάθος της λίμνης, σύμφωνα με μετρήσεις του ιδιώτη Χαράλαμπου Γκούβα το έτος 1997 βρέθηκε 70 μέτρα ενώ στη βόρεια όχθη το άμεσο βάθος στα βράχια είναι 9 μέτρα. Η νότια όχθη «σβήνει» σταδιακά σε ρηχή αμμουδιά. Κάποιοι πάντως κάνουν λόγο για 500 μέτρα βάθος. Η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται χειμώνα καλοκαίρι από 9,6οC – 21,2οC. Όπως σε όλες τις λίμνες με γλυκό νερό η άνωση είναι χαμηλότερη από αυτή των θαλασσών, και η κολύμβηση εγκυμονεί κίνδυνο πνιγμού. Στο παρελθόν έχουν πνιγεί άτομα που προσπάθησαν να κολυμπήσουν ή ψάρευαν.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Στις όχθες αυτής της όμορφης λίμνης, είχε χτιστεί από Αυστριακούς αρχιτέκτονες το 1950-1955 η ''Παιδόπολη του Ζηρού'' (''Ζηρόπολη''), με αντικείμενο την περίθαλψη των ορφανών παιδιών του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου Πολέμου, με πρωτοβουλία της τότε Βασίλισσας Φρειδερίκης. Από το 1955 μέχρι το 1975 η Ζηρόπολη αποτέλεσε ένα σημαντικό εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και οικονομικό πυρήνα της περιοχής. Το 1965 μετά από ισχυρό σεισμό,

πολλά λιθόκτιστα κτίρια υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές και η πόλη πέρασε σε παρακμή, συνεπικουρούμενη και από το γεγονός ότι πολλά ορφανά παιδιά ενηλικιώνονταν και έφευγαν. 

Το 1992 οι εγκαταστάσεις της «Ζηρόπολης» χρησιμοποιήθηκαν για την στέγαση 2.000 Αλβανών οικονομικών προσφύγων. Το 1994-1995 η λίμνη «Ζηρού» χρησιμοποιήθηκε παράνομα για αγώνες σκι, με ταχύπλοα σκάφη, από τον Ναυτικό Όμιλο Ιωαννίνων. Μετά από διαμαρτυρίες και δικαστικά ασφαλιστικά μέτρα της «Περιβαλλοντολογικής Εταιρείας Πρέβεζας» οι αγώνες δεν επαναλήφθηκαν. Στις 25 Μαΐου 1997 έγινε κυκλική διάπλευση της λίμνης με κωπήλατο σουηδικό Canoe Incas και πλήρης φωτογράφιση των παραλίμνιων ακτών από τους ιδιώτες Χαράλαμπο Γκούβα και Γρηγόρη Κατσίλη, όπως επίσης και βυθομέτρηση της λίμνης. Το έτος 1999 η λίμνη Ζηρού εντάχθηκε στο πρόγραμμα Natura 2000 από τη Νομαρχία Πρέβεζας και εξασφαλίσθηκαν κονδύλια ύψους 700.000.000 δρχ για την αξιοποίησή της, επί Νομαρχίας Δημητρίου Τσουμάνη.

Ήδη τον Οκτώβριο του 2000, είχαν κατασκευασθεί κάποιες αθλητικές εγκαταστάσεις (γήπεδα τένις, κλπ). Το έτος 2000, ο δασολόγος εργολάβος κ. Ευάγγελος Σκάρπος, παρέδωσε έτοιμο το οικολογικό πεζοπορικό μονοπάτι που κυκλικά οδηγεί στο λόφο πάνω από τη λίμνη Ζηρού. Το έτος 2000 ξέσπασαν έντονες διαμάχες μεταξύ του Δήμαρχου Φιλιππιάδας κ. Βέργου και του Νομάρχη Πρέβεζας κ. Δημητρίου Τσουμάνη, σχετικά με το ποιος θα έχει την ευθύνη των έργων στη λίμνη. Τελικά κτίσθηκε στην όχθη της λίμνης κτίριο με σκοπό τη χρήση του ως εστιατόριο, αλλά δεν λειτουργούσε μέχρι το καλοκαίρι του 2002. 

Εκείνη την εποχή, η λίμνη αποτέλεσε το επίκεντρο έντονης διαμάχης μεταξύ του τότε Δημάρχου Φιλιππιάδας κ. Βέργου και άλλων πολιτικών του αντιπάλων, για το θέμα της πραγματοποίησης ή όχι εκεί, «Διεθνούς φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής», το οποίο τελικά ακυρώθηκε λόγω ασφαλιστικών μέτρων των αντιδικούντων με τον Δήμαρχο Φιλιππιάδας μελών της αντιπολίτευσης, σε μονομελές δικαστήριο. 

Το Δεκέμβριο του 2004 άρχισε να λειτουργεί παρόχθια της Λίμνης Ζηρού ένα παραδοσιακό καφεστιατόριο με την επωνυμία «Λίμνη Ζηρού», ιδιοκτησίας Δήμου Θεσπρωτικού, το οποίο είχε κτισθεί με κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα έτη 2006-2007 έγιναν επεκτάσεις έργων και εγκαταστάσεων της καφετερίας Restaurant στο δυτικό μέρος της λίμνης Ζηρού, πού πέραν της αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος και της ενδεχόμενης μελλοντικής μόλυνσης, εμπλέκει και κάποιες δημόσιες υπηρεσίες που με τη σιωπηλή ανοχή τους συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτών των επεκτάσεων έργων.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Η λαϊκή μυθολογία έχει πλάσει και σχετικό μύθο σχετικά με τη δημιουργία της λίμνης. Σύμφωνα με αυτόν, δύο αδελφές, μία πλούσια και μία φτωχή, βρίσκονταν σε αντιδικία με έρεισμα τα παχουλά παιδιά της φτωχής που σιτίζονταν με αποφάγια της πλούσιας. Τελικά επήλθε ρήξη των δύο αδελφών και η φτωχή πήρε το δρόμο της ξενιτιάς προς το βουνό. Τότε παρουσιάσθηκε άγγελος και της είπε να μη γυρίσει πίσω να δει την καταστροφή γιατί θα μετατραπεί σε στήλη άλατος. Σε λίγο έγινε σεισμός και η περιοχή κατέρρευσε με αποτέλεσμα να καταπιεί το σπίτι και την οικογένεια της πλούσιας αδελφής. Η φτωχή αδελφή τρόμαξε και γυρίζοντας πίσω ''μαρμάρωσε'' μαζί με το γάιδαρό της. Προφανώς η λαϊκή μυθολογία σαν άγαλμά της εννοεί το μεγάλο βράχο ανατολικά της λίμνης.

ΑΛΛΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ

Προσωπικά πριν από αρκετά χρόνια μία γιαγιά ονόματι Βαρβάρα Σπυράκου, που δεν ζει πια κι όταν ήταν νέα είχε εργαστεί στην Παιδόπολη του Ζηρού, μου είχε διηγηθεί τον εξής

μύθο –εκδοχή- για τη δημιουργία της λίμνης, όπως τον είχε ακούσει και η ίδια από παλαιότερους. Κάποτε στην περιοχή που σήμερα είναι η λίμνη- μου έλεγε- υπήρχε έναολόκληρο χωριό. Στο χωριό αυτό υπήρχε μία πλούσια αλλά κακιά γυναίκα η οποία είχε μία παραδουλεύτρα που της έκανε καθημερινά τη ζωή αφόρητη. Μία ημέρα λοιπόν την έστειλε στο Λούρου να αγοράσει αλεύρι και άλλα ψώνια. Ήταν τόση η αγανάκτηση της μικρής κοπέλας από την συμπεριφορά της κυρίας που προσεύχονταν καθημερινά στην Παναγία να την απαλλάξει από την κακή νοικοκυρά. Όταν λοιπόν γύριζε από τον Λούρου τη συνάντησε η Παναγία που της είπε ότι οι προσευχές της εισακούσθηκαν. Εκείνη αρχικά δεν το πίστεψε. Όταν όμως επέστρεψε στο χωριό αντί για σπίτια αντίκρισε την λίμνη και μόνο το υψηλό μέρος του καμπαναριού φαίνονταν ακόμη βυθιζόμενο κι αυτό σιγά – σιγά.

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

Η ίδια γιαγιά η οποία είχε ζήσει την περίοδο του πολέμου με τους Γερμανούς μου είχε διηγηθεί και την εξής ιστορία που ισχυρίζονταν ότι ήταν πέρα για πέρα αληθινή. Όταν ήταν στην περιοχή οι Γερμανοί θέλησαν να μετρήσουν το βάθος της λίμνης αλλά και να εξερευνήσουν τον βυθό. Έδεσαν λοιπόν κάποιον δύτη με μία μακριά τριχιά και τον έριξαν στη λίμνη. Μετά από λίγο ο δύτης τραβούσε έντονα την τριχιά, κάτι που ήταν το συνθηματικό για να τον τραβήξουν έξω.

Όταν όμως τον έβγαλαν οι άλλοι στρατιώτες στην επιφάνεια της λίμνης έχασε τις αισθήσεις του και πέθανε παίρνοντας το μυστικό για το τι είδε, στον τάφο. Έκτοτε κανένας άλλος Γερμανός δεν έδειξε πρόθυμος να κατέβει στον βυθό της λίμνης για να τον εξερευνήσει. Οι γνώμες για τους λόγους που πέθανε ο Γερμανός δύτης ήταν διχασμένες. Κάποιοι έλεγαν ότι υπέστη καρδιακή προσβολή από τα παγωμένα νερά ή ότι πνίγηκε κάτι που είναι και το πιο λογικό, ενώ κάποιοι άλλοι υποστήριζαν ότι τρόμαξε από τα όσα είδε στο βυθό και "έσβησε". 

Εάν επισκεφθείτε την Ήπειρο, οποιαδήποτε εποχή του χρόνου,πόσο μάλλον την άνοιξη και το καλοκαίρι μην παραλείψετε να πάτε στη λίμνη του Ζηρού. Πρόκειται για μία μικρή αλλά απείρου φυσικού λίμνη με αλπικά χαρακτηριστικά, την οποία συνοδεύουν διάφοροι μύθοι ειδικά ως προς τον τρόπο που δημιουργήθηκε. Σε αντίθεση με την ημέρα πάντως εάν βρεθείτε βράδυ με άνεμο και βροχή στην περιοχή της λίμνης θα νιώσετε μούδιασμα. Σας συνιστούμε να μην τρομάξετε. Το τοπίο που βαθαίνει στο σημείο της λίμνης κάνει τον άνεμο να 'σφυρίζει' και να ακούγονται περίεργοι θόρυβοι που ανεβάζουν την… αδρεναλίνη.

Περιμετρικά της λίμνης καθημερινά θα βρείτε αρκετούς ψαράδες να ρίχνουν τα αγκίστριά τους και να πιάνουν μικρά ψαράκια. Όταν έχει καιρό και σταθούν τυχεροί μπορεί να πιάσουν και κανένα λυθρίνι. Στη λίμνη υπάρχουν και διάφορα οστρακοειδή κάτι που φανερώνει ότι επικοινωνεί με θάλασσα παρά το ότι απέχει αρκετά χιλιόμετρα από αυτή.

Η λίμνη του Ζηρού βρίσκεται 2 χλμ δυτικά της επαρχιακής οδού Άρτας - Φιλιππιάδας - Ιωαννίνων απέναντι από την κοινότητα Παντάνασσας Άρτας. Διοικητικά και γεωγραφικά ανήκει σε τρεις δήμους: Φιλιππιάδας (N. Πρέβεζας), Θεσπρωτικού (Ν. Πρέβεζας) και Ξηροβουνίου (Ν. Αρτας). Το όνομά της λίμνης «Ζηρός» έχει σλαβική προέλευση(Ozero = λίμνη στα Ρωσικά και Σέρβικα κλπ), προφανώς κατάλοιπο μεσαιωνικής εποίκησης της περιοχής από σλαβικά φύλα. Πρόκειται όμως για ένα σημαντικό αξιοθέατο που είναι σχετικά άγνωστο γιατί δεν υπάρχει στους τουριστικούς χάρτες με κλίμακα κάτω του 1:300.000.

Βιβλιογραφία

· Ιστοσελίδα :Hpeiros . gr

· Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

· Βιβλίο : «Ιστορία και Αρχαιότητες της Ηπείρου» 

· Ιστοσελίδα: prevezainfo . gr

· Φωτογραφίες: Φωτογραφικό αρχείο Ρουβήμ (ΡΟΔΟΣυλλέκτης)