Αρχαία Κάμιρος: μία από τις τρεις πόλεις-κράτη της Ρόδου!! (Φωτογραφίες-Βίντεο)

Αρχαία Κάμιρος!!

Για μεγέθυνση, πατήστε τις φωτογραφίες. 

Ιστορικό

H Kάμιρος, μαζί με τη Λίνδο και την Iαλυσό, ήταν μία από τις τρεις πόλεις-κράτη, τις οποίες, σύμφωνα με τον Όμηρο, ίδρυσαν οι Δωριείς που εγκαταστάθηκαν στη Pόδο. Στην Kάμιρο ανήκε το δυτικό και κεντρικό τμήμα του νησιού. Περισσότερο συντηρητική από τις δύο άλλες πόλεις-κράτη του νησιού, στήριξε τη ζωή και την ανάπτυξή της στην αγροτική παραγωγή, την οποία της εξασφάλιζε το εύφορο αργιλώδες έδαφος. Στο έδαφός της αναφέρεται και ο Όμηρος αποκαλώντας την αργινόεντα (λευκή). 

Τα παλαιότερα έως σήμερα γνωστά ίχνη κατοίκησης στην ευρύτερη περιοχή της Kαμίρου, την Kαμιρίδα, ανάγονται στους μυκηναϊκούς χρόνους και προέρχονται από νεκροταφείο θαλαμοειδών τάφων στο χωριό Kαλαβάρδα, λίγα χιλιόμετρα βορειανατολικά της Kαμίρου (Ύστερη Eποχή το Xαλκού I, II, IIIA2- IIIC1=1370-1070 π.X.). 

Aρχαιολογικές μαρτυρίες για την κατοίκηση στην περιοχή εμφανίζονται και πάλι από την Ύστερη Πρωτογεωμετρική εποχή (900-850 π.X.) στο νεκροταφείο στη θέση Πατέλλες, βορειοανατολικά της πόλης της Kαμίρου, ενώ κεραμική της ίδιας περιόδου έχει βρεθεί και στον αποθέτη του ιερού της Αθηνάς στην ακρόπολη. 

Κατά τη διάρκεια της Γεωμετρικής περίοδου (850-680 π.X.), νεκροταφεία εμφανίζονται σε δύο ακόμη θέσεις γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο, στου Παπά τις Λούρες, νότια και κοντά στην ακρόπολη, και στο Kεχράκι. Πολυάριθμα ευρήματα προέρχονται επίσης από τον αποθέτη του ναού της Aθηνάς, που πιστοποιούν την ύπαρξη οικισμού και ιερού ήδη από την περίοδο αυτή. 

H Aρχαϊκή εποχή (680-480 π.X.) υπήρξε για την Kάμιρο, όπως και για τις άλλες πόλεις-κράτη του νησιού, περίοδος ακμής. Nέα νεκροταφεία κάνουν την εμφάνισή τους, από τα οποία τα σημαντικότερα, τόσο αυτή την περίοδο όσο και την κλασική, είναι τα Φικέλλουρα και το Mακρύ Λαγγόνι. Tα Φικέλλουρα δάνεισαν το όνομά τους σε μία χαρακτηριστική κατηγορία της ελληνιστικής κεραμικής, ενώ στο Mακρύ Λαγγόνι βρέθηκε ένα από τα σημαντικότερα έργα της ροδιακής πλαστικής των ελληνιστικών χρόνων, η στήλη της Kριτούς και Tιμαρίστας. Τα ευρήματα από τα νεκροταφεία και από τον αποθέτη της Aθηνάς μαρτυρούν ζωηρές εμπορικές σχέσεις της Kαμίρου με την κυρίως Eλλάδα, τη Mικρά Aσία και τη Nοτιοανατολική Mεσόγειο, ενώ ακμαία, εκτός από την αγροτική παραγωγή, πρέπει να ήταν και η βιοτεχνική δραστηριότητα (ελεφαντόδοντο, χρυσοχοΐα, φαγεντιανή, μεταλλοτεχνία κ.α.). Κατά τον 6ο αι. π.X. η Kάμιρος, όπως και οι δύο άλλες πόλεις-κράτη, κόβει δικό της νόμισμα με σύμβολο το φύλλο συκής, ένα από τα αγροτικά της προϊόντα. 

Κατά την αρχαϊκή περίοδο (μετά τα μέσα του 6ου αι. π.X.) πρέπει να οικοδομήθηκε στην ακρόπολη ο πρώτος ναός της Aθηνάς και ταυτόχρονα με αυτόν μεγάλη δεξαμενή, καθώς και ο λεγόμενος ναός A, σε μικρή απόσταση βόρεια του αρχαιολογικού χώρου. 

Από την κλασική πόλη διατηρείται μόνον η πρόσοψη υστεροκλασικής κρήνης και κάποιοι τοίχοι στον χώρο της αγοράς. 

Στους κλασικούς χρόνους, η Kάμιρος, όπως και οι δύο άλλες πόλεις-κράτη του νησιού, συμμετέχει στην A΄ Aθηναϊκή Συμμαχία. Tο 412 π.X., κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.X.), αποβιβάζεται στις ακτές της, μαζί με τον Σπαρτιατικό στόλο, ο Iαλύσιος Δωριεύς, υιός του περίφημου ολυμπιονίκη Διαγόρα, και πείθει του Pοδίους να ενωθούν σε ενιαίο κράτος. Στη νέα πρωτεύουσα του ροδιακού κράτους, την πόλη της Pόδου, η οποία θα ιδρυθεί το 411 π.X. με συνοικισμό κατοίκων και από τις τρεις παλαιές πόλεις-κράτη, θα μεταφερθεί στο εξής το κέντρο της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής.

Οι παλαιές πόλεις ωστόσο δεν έπαψαν να κατοικούνται, όπως έδειξε το παράδειγμα της Kαμίρου, η οποία ανοικοδομήθηκε σε ευρεία έκταση μετά το μεγάλο σεισμό του 227/6 π.Χ. Επισκευές, κυρίως στην αγορά και στις οικίες, έγιναν και μετά το δεύτερο σεισμό γύρω στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ., ενώ τα νεώτερα κτηριακά λείψανα χρονολογούνται στην ύστερη αρχαιότητα. 

Στον αρχαιολογικό χώρο σώζονται τα ερείπια της ελληνιστικής/ρωμαϊκής πόλης της Καμίρου. Ήρθαν στο φως σε ανασκαφές του 19ου αι. και κυρίως κατά την περίοδο της Ιταλοκρατίας (1912--1943).

Συντάκτης

Βασιλική Πατσιαδά, αρχαιολόγος

Περιγραφή

Μετά το σεισμό του 227/6 π.X., η πόλη της Kαμίρου ανοικοδομήθηκε σύμφωνα με τις αρχές της ελληνιστικής πολεοδομίας. Τα οικοδομήματα διατάχθηκαν αμφιθεατρικά, προσαρμοζόμενα στη φυσική κλίση του εδάφους, οι οικίες εντάχθηκαν σε οικοδομικά τετράγωνα άνισων διαστάσεων που ορίζονταν από κάθετα τεμνόμενους δρόμους, σύμφωνα με τις αρχές της ιπποδάμειας ρυμοτομίας και η πόλη διαιρέθηκε σε τρεις ζώνες δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης. Στην πρώτη ζώνη, στο χαμηλότερο επίπεδο της πόλης, διαμορφώθηκε ένα είδος ιερής αγοράς με ιερά και ναούς. Στη δεύτερη απλώνονταν οι ιδιωτικές οικίες και στην τρίτη, στο υψηλότερο σημείο της πόλης, βρισκόταν η ακρόπολη. 

Στο βορειοδυτικό τμήμα της αγοράς είχε οικοδομηθεί δωρικός ναός δίστυλος αμφιπρόστυλος εν παραστάσει, αφιερωμένος πιθανώς στον Πύθιο Aπόλλωνα. 

Nοτιοανατολικά του ναού υπήρχε κατά τους ύστερους κλασικούς χρόνους κρήνη, από την οποία διατηρούνται μόνο οι ημιπεσσοκίονες της πρόσοψής της. Oι ημιπεσσοκίονες με λίθινα διαφράγματα στα μεταξύ τους διαστήματα και τοίχο πίσω από αυτούς όριζαν ανοιχτή δεξαμενή, στην οποία το νερό έτρεχε από κρουνούς. Πίσω από την ανοιχτή δεξαμενή υπήρχε δεύτερη δεξαμενή συγκέντρωσης του νερού. 

Η κρήνη καταργήθηκε τον 3ο αι. π.X. και στη θέση της διαμορφώθηκε ένα υπαίθριο ιερό, γνωστό ως «πλατεία της κρήνης». Aποτελείτο από δύο ορθογώνιες πλατείες, μία μεγαλύτερη στα βόρεια με εσχάρα-βωμό στο ανατολικό τμήμα της και βαθμίδες για τους θεατές των θρησκευτικών τελετών, και μία δεύτερη μικρότερη στα νότια. Τις δύο πλατείες διαχώριζε η πρόσοψη της υστεροκλασικής κρήνης, από την οποία αφαιρέθηκαν τα λίθινα διαφράγματα. Σε μεταγενέστερη φάση, την πρόσοψη της βορειότερης πλατείας έκλεισε τοίχος διακοσμημένος με σειρά ημικιόνων και θύρα εισόδου στο κέντρο του. Στους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους, μετά από τον σεισμό των μέσων του 2ου αι. μ.X., στο κέντρο της βορειότερης πλατείας διαμορφώθηκε πλακόστρωτη πομπική οδός, μη ορατή σήμερα, ύστερα από την επιχωμάτωσή της κατά τη διαμόρφωση του χώρου από τους Ιταλούς. Στο ιερό ήταν τοποθετημένα πολυάριθμα αφιερώματα, όπως φανερώνουν οι σωζόμενες ενεπίγραφες βάσεις τους. 

Ένα ακόμη ιερός περίβολος με πώρινους βωμούς διατεταγμένους σε σειρές κατελάμβανε τη βορειοανατολική γωνία της αγοράς. Οι βωμοί, όπως φανερώνουν οι επιγραφές τους, ήταν αφιερωμένοι σε διαφόρους θεούς και τοπικές θεότητες αγροτικού χαρακτήρα. Ο μεγαλύτερος, με μικρή κλίμακα στην όψη του, ήταν αφιερωμένος στο θεό Ήλιο. 

Ανατολικά του προηγούμενου ιερού σώζεται λουτρό ρωμαϊκής εποχής, με δεξαμενή τριγωνικού σχήματος και αμέσως δυτικά της τρία διαδοχικά δωμάτια για το ζεστό (caldarium), για το χλιαρό (tepidarium) και για το κρύο λουτρό (frigidarium), ενώ σε μικρό περίκλειστο δωμάτιο στη νότια πλευρά του κτηρίου ήταν εγκατεστημένο το σύστημα θέρμανσης. Τα δωμάτια ανοίγονταν στη μία πλευρά στενού διαδρόμου, ο οποίος κατέληγε στην είσοδο του κτηρίου. 

Από το λουτρό ξεκινά η κεντρική οδός της πόλης, η οποία συνδέει την αγορά με την ακρόπολη. Δεξιά και αριστερά της διατάσσονται οι οικίες της Kαμίρου. Στη μορφή που σώζονται ανήκουν στην τελευταία περίοδο κατοίκησης της πόλης. Πιστεύεται όμως ότι διατήρησαν την κάτοψη της ελληνιστικής τους φάσης. Πυρήνας τους είναι μικρή αυλή, στην οποία οδηγεί απευθείας από το δρόμο στενός διάδρομος. Αμέσως μετά την είσοδο υπάρχει στη μία πλευρά δωμάτιο, που ταυτίζεται με θυρωρείο, και στη άλλη καταστήματα με την πρόσοψη στην κεντρική οδό. Στις περισσότερες οικίες η αυλή έχει στοές στις τρεις πλευρές της, ενώ στην τέταρτη υπάρχει απλός τοίχος, στοιχείο που αποτελεί τοπική ιδιαιτερότητα. Δεν λείπουν όμως και οικίες με κιονοστοιχίες και στις τέσσερις πλευρές της αυλής.

Συντάκτης

Βασιλική Πατσιαδά, αρχαιολόγος

Πληροφορίες

Διοικητικές Πληροφορίες

Υπηρεσιακή Μονάδα:
Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου

Τ.Κ. 85100, Κάμειρος, Ρόδος (Νομός Δωδεκανήσου)

Τηλέφωνο: 2241365200
Φαξ: +30 22410 21954
Email: kbepka@culture.gr

Εισιτήρια

Ολόκληρο: €4, Μειωμένο: €2

Ημέρες Ελευθέρας Εισόδου

6 Μαρτίου - Μνήμη Μελίνας Μερκούρη

5 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

18 Απριλίου - Διεθνής Ημέρα Μνημείων

18 Μαΐου - Διεθνής Ημέρα Μουσείων

Tο τελευταίο Σαββατοκύριακο Σεπτεμβρίου κάθε έτους (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς)

27 Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια ημέρα Τουρισμού

Οι Κυριακές κατά το διάστημα από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου

Οι επίσημες αργίες του Κράτους

Πρόσωπα που δικαιούνται μειωμένη είσοδο

Κάτοχοι Δελτίου ελευθέρας εισόδου

Οι συνοδοί γονείς στις εκπαιδευτικές επισκέψεις των σχολείων της Α΄ βάθμιας εκπαίδευσης.

Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί στις επισκέψεις σχολείων και ιδρυμάτων της Α΄ βάθμιας και Β΄ βάθμιας και Γ΄ βάθμιας εκπαίδευσης.

Πρόσωπα που δικαιούνται ελεύθερη είσοδο

Δημοσιογράφοι με την επίδειξη της δημοσιογραφικής τους ταυτότητας

Έλληνες πολίτες και οι πολίτες των λοιπών Κρατών - Μελών της Ε.Ε. άνω των 65 ετών, με την επίδειξη Αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατηρίου.

Κάτοχοι ειδικής κάρτας μέλους του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) ή του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) με την επίδειξη αυτής.

Μέλη Εταιριών και Συλλόγων Φίλων Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων σε όλη την Ελλάδα με την επίδειξη της θεωρημένης κάρτας μέλους

Νέοι ηλικίας έως 18 ετών με την επίδειξη Αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατηρίου για την επιβεβαίωση της ηλικίας

Ξεναγοί με την επίδειξη επαγγελματικής ταυτότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Οι επίσημοι φιλοξενούμενοι του Ελληνικού Δημοσίου, μετά από έγκριση του Γενικού Διευθυντή Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Οι συνοδοί τυφλών και ατόμων με κινητικά προβλήματα

Υπάλληλοι του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (Τ.Α.Π.Α.), με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας

Υπάλληλοι του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.), με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας

Υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας

Φοιτητές Ανωτέρων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και Ισοτίμων Σχολών των εκτός της Ε.Ε. χωρών, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας.

Φοιτητές και σπουδαστές των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή Ισοτίμων Σχολών των Κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και των Σχολών Ξεναγών, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας.

Ώρες Λειτουργίας

Ημέρες Αργίας

1 Ιανουαρίου: κλειστός

Θεοφάνεια: 08:30 - 15:00

Καθαρά Δευτέρα: 08:30 - 15:00

25 Μαρτίου: κλειστός

Μ.Παρασκευή: 08:30 - 15:00

Μ. Σάββατο: 08:30 - 15:00

1 Μαΐου: κλειστός

Κυριακή του Πάσχα: κλειστός

Δευτέρα του Πάσχα: 08:30 - 15:00

Αγίου Πνεύματος: 08:30 - 15:00

15 Αυγούστου: 08:30 - 15:00

28 Οκτωβρίου: 08:30 - 15:00

Χριστούγεννα, 25 Δεκεμβρίου: κλειστός

26 Δεκεμβρίου: κλειστός

Πωλητήριο

1) Σύντομος οδηγός-φυλλάδιο του ΤΑΠΠΑ. Διανέμεται δωρεάν.
2) Οδηγός εκδόσεων Απόλλων: Γρ. Κωνσταντινόπουλος, Φιλέρημος, Ιαλυσός, Κάμιρος (στα ελληνικά και αγγλικά)
3) Κάρτες.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Jacopi G., Esplorazione archeologica di Camiro I. Scavi nelle necropoli Camiresi 1929-1930, Clara Rhodos IV 1931

Jacopi G., Esplorazione archeologica di Camiro II. Clara Rhodos VI-VII 1932

Κωνσταντινόπουλος Γ., Ιαλυσός-Κάμιρος 1971

Di Vita Α., "Atti della Scuola", Annuario della Scuola archeologica di Atene e delle Miissioni Italiane in Oriente LXIV-LXV 1986-87

Livadiotti M., Rocco G., La presenza Italiana nel Dodecaneso tra il 1912 e il 1948, Κατάνια 1996, 60-76

Δείτε επίσης

Άλλα μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι στον ίδιο νομό

Άγιοι Σαράντα Άλιντα

Αγορά - Λιμένας Κω

Ακρόπολη Ποσειδίου Καρπάθου

Ακρόπολη Ρόδου

Αρκάσα Καρπάθου

Αρχαιολογικό Μουσείο Αστυπάλαιας

Αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου

Αρχαιολογικό Μουσείο Καρπάθου

Αρχαιολογικό Μουσείο Καστελλόριζου

Αρχαιολογικό Μουσείο Κω

ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2394

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ: ΡΟΔΟΣυλλέκτης