ΦΑΝΕΣ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 1522.

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο στο βιβλίο του αρχαιολόγου ΔΡ. ΙΩΑΝΝΗ ΗΛ. ΒΟΛΑΝΑΚΗ ‘ΙΣΤΟΡΙΑ, ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΡΟΔΟΥ’ στην Α’ έκδοση (2001) του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΩΝ ‘ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ’, το οποίο αναφέρεται στα γεγονότα της κατάληψης της Ρόδου από τους Τούρκους.

Τουρκοκρατία: 1522 – 1912 μ.Χ.Η Οθωμανική Αυτοκρατορία με την μεγάλη εξάπλωση, την οποίαν εγνώρισε και ύστερα από την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων, την 29 Μαΐου 1453 μ.Χ., έβαλε ως στόχο της την κατάληψη της Ρόδου και γενικότερα της Δωδεκανήσου.
Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ ο Πορθητής (1430 – 1481 μ.Χ.), έστειλε πρεσβεία προς τους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου, μετά την αποτυχία της οποίας αποφάσισε να στείλει τον Μεσίτ Πασά για να καταλάβει την Ρόδο. Στις 4 Δεκεμβρίου 1479 μ.Χ. τουρκικός στόλος, ο οποίος αποτελείτο από 150 πλοία, εμφανίσθηκε μπροστά από το φρούριο των Φανών της Ρόδου. Εκεί απεβιβάσθη ο τουρκικός στρατός και το ιππικό και οι στρατιώτες άρχισαν να καίουν τα χωριά της περιοχής και να καταστρέφουν τα πάντα. Κατά την άνοιξη του 1480 μ.Χ. ήλθαν και νέα τουρκικά στρατεύματα και ενίσχυσαν τα προηγούμενα του Μεσίτ Πασά.
Οι Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου, μαζί με τον εντόπιο πληθυσμό, υπό τις διαταγές του Μεγάλου Μαγίστρου Pierre d’ Aubusson (1476 - 1503) και των συνεργατών του, αμύνθηκαν γενναία και κατόρθωσαν να νικήσουν τους Τούρκους.
Επέρασαν σαρανταδυό (42) έτη και ο τούρκος Σουλτάνος Σουλεϊμάν Β’ ο Μεγαλοπρεπής η Νομοθέτης (1494 – 1556 μ.Χ.) έστειλε πλοία και πολύ στρατό, ο οποίος στις 24 Ιουνίου 1522 μ.Χ. απεβιβάσθηκε στην παραλία του φρουρίου των Φανών και άρχισε να καίει τα σιτηρά της περιοχής. Δια του τρόπου αυτού άρχισε η δεύτερη εκστρατεία των Τούρκων εναντίον της νήσου Ρόδου και η πολιορκία της πόλεως της Ρόδου, η οποία, ύστερα από σκληρούς αγώνες και μεγάλες απώλειες και από τις δυο πλευρές, οδήγησε στην κατάληψη της Ρόδου και της Δωδεκανήσου ολοκλήρου, υπό των Τούρκων.
Στις 22 Δεκεμβρίου 1522 μ.Χ. μια πρεσβεία, η οποία απετελείτο από ένα Ιππότη, τον Ρ. Περούκι και δυο Έλληνες, τον Πέτρο Συγκλητικό και τον Νικόλα Βεργωτή, παρουσιάστηκε στον Σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή και έλαβε τους όρους της ειρήνης, οι οποίοι φανερώνουν μετριοπάθεια και ήσαν οι εξής:
Α. Οι χριστιανικοί ναοί και οι Μονές δεν θα καταστρέφονται.
Β. Τα παιδιά δεν θα τα έπαιρναν στο τάγμα Γενιτσάρων.
Γ. Οι κάτοικοι της Ρόδου θα μπορούσαν να διατηρήσουν την θρησκεία των, χωρίς να βιάζονται να την αρνηθούν.
Δ. Επί πέντε έτη θα απηλλάσσοντο από φόρους και αγγαρείες.
Ε. Όσοι ήθελαν να φύγουν, ήσαν ελεύθεροι να το πράξουν σε διάστημα τριών ετών, λαμβάνοντες και τα υπάρχοντα των.
ΣΤ. Εάν δεν επαρκούν τα πλοία που διέθεταν οι Ιππότες, ο Σουλεϊμάν Β’ θα τους έδινε πλοία, για να τους μεταφέρουν μέχρι την Κρήτη.
Ζ. Ο Μεγάλος Μάγιστρος και οι Ιππότες θα ελάμβαναν πλοία και τον οπλισμό των και ο λαός τα πράγματα του.
Η. Τους εδίδετο χρόνος δώδεκα ημερών για να ετοιμασθούν, πριν φύγουν. Και.
Θ. Οι Ιωαννίτες έπρεπε να παραδώσουν στους Τούρκους το Κάστρο της Αλικαρνασσού (Petrum, σημερινό Budrum), την Κω και τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου, που κατείχαν…
………………………..

Για το ίδιο γεγονός μας πληροφορεί και ο Μεγάλος Ροδογνώστης ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΜΠΟΓΙΑΝΝΟΣ στο βιβλίο του «ΡΟΔΟΣ, Ιστορικό και φωτογραφικό οδοιπορικό».

Γράφει ο Θεοφάνης Μπογιάννος:
Ήταν 4 Δεκεμβρίου 1479 όταν ο εχθρός φάνηκε στα ανοικτά της Ρόδου.
Τον είδαν πρώτοι οι φρουροί του χωριού Φάνες.
Τα πολλά πλοία που φάνηκαν στις θάλασσες της Ρόδου εκείνο το αίθριο πρωινό του Δεκεμβρίου 1479, πάγωσαν τις καρδιές και το βλέμμα των Ροδίων και των Ιπποτών.
Από καιρό, οι Έλληνες και οι Ιππότες περίμεναν την άφιξη του εχθρού από την αντικρινή Μικρά Ασία, που απειλούσε ανοιχτά πως θα κάψει όχι μόνον τους χριστιανούς Ροδίτες, αλλά και τους καθολικούς Ιππότες που κατείχαν τη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα από το 1309.
Οι φρουροί στρατιώτες που έμεναν μονίμως στο φρούριο των Φανών και οι Ιππότες ιππείς, κάλεσαν αμέσως βοήθεια από τη Ρόδο με έναν ιππέα αγγελιοφόρο.
Ο εχθρός που φάνηκε ανοικτά του χωριού των Φανών, ήταν ο Μεσίχ Πασάς, εχθρός μέχρι θανάτου των Ελλήνων και των Χριστιανών.
Είχε μαζί του πάνω από 150 μεγάλα πλοία, γεμάτα με στρατιώτες, υπομονοποιούς, αλυσίδες, μηχανήματα φονικά και σάκους, για να ληστέψουν τη Ρόδο και τους ιππότες που έμεναν στην πόλη και στο νησί μας. Οι εχθροί Αγαρηνοί έβγαλαν αμέσως στρατό στην ξηρά, στην περιοχή των Φανών και άρχισαν να ληστεύουν, να φονεύουν και να καίνε όλη την περιοχή: σπίτια, άνθρωποι, ζώα, σπαρτά και δέντρα.
Οι Ιππότες, ειδοποιηθέντες εγκαίρως από ανθρώπους της περιοχής, έστειλαν αμέσως 50 άριστους μαχητές, εκπαιδευμένους και εξοπλισμένους στην εκ του συστάδην μάχη και με την βοήθεια των κατοίκων, απώθησαν τον εχθρό. Οι Αγαρηνοί όμως συνέχισαν το ταξίδι τους για τη Ρόδο και παρά τις μεγάλες απόλυες, πέρασαν από την πόλη της Ρόδου και αγκυροβόλησαν στο ακρωτήρι βόδι, που είναι η σημερινή Καλλιθέα. Τελικά τον επόμενο χρόνο, στις 27 Ιουλίου 1480, οι εχθροί, μετά από επίθεση εναντίον των Ελλήνων και των Ιπποτών, νικωνται κατά κράτος και αποχωρούν κατασχυμένοι και έντρομοι. (Ό Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους – έκδοση 1925 – στη σελίδα 182 αναφέρει «…Αν περί τους αυτούς χρόνους η Ρόδος, ην κατείχαν οι Ιππόται του Αγίου Ιωάννου των Ιεροσολύμων ηδυνήθη να ανθέξη εις τας πεισματώδεις εφόδους των Οσμανιδών, το έργον ωφείλετο κυρίως εις τους Έλληνας της νήσου μαχητός».
Τότε οι Ιππότες, για να μην ξαναγίνει εισβολή και άλλων πειρατών και ληστών της θάλασσας και της ξηράς, οχύρωσαν με εργασία των Ροδίων χριστιανών τα φρούρια της Βιλλανόβας και της Τήλου καθώς και άλλα παράλια φρούρια και πύργους και όλα έγιναν με εργασία και κόπο, δάκρυ και αγκομαχητό των Ροδίων Ελλήνων πατέρων μας.
Όλο το έτος 1480, όχι μόνον οι κάτοικοι των Φανών, αλλά και άλλων χωριών, υπέστησαν μεγάλες καταστροφές, όχι μόνον από τους εχθρούς, αλλά και από τη στρατηγική των Ιπποτών. Οι Ιππότες έδωσαν εντολή σε όλα τα χωριά, και κυρίως σ’ αυτά που ήταν προς την πλευρά των χωριών Βιλλανόβα, Τριάντα και Κάστελλος, όχι μόνο να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τα ζώα, τις οικογένειες και τα σπαρτά τους, αλλά να κάψουν οι ίδιοι ότι ήταν δυνατό να πάρει ο εχθρός και να το χρησιμοποιήσει. Έτσι, κατεστράφησαν σπίτια, εκκλησίες και δέντρα, ζώα και σπαρτά και ο λαός πέρασε δύσκολες μέρες, μέχρι την 27η Ιουλίου 1480 την ημέρα του Αγίου Παντελεήμονα όταν νικήθηκε ο εχθρός.
Στα 1480, όταν οι χωρικοί και οι φρουροί των Φανών είδαν τους Αγαρηνούς να αποβιβάζονται και να καινέ τους ανθρώπους και τα σπίτια, τα ζώα και τα γεννήματα, Μεγάλος Μάγιστρος των Ιπποτών ήταν ο Ντωμπυσόν (1476-1503). Αυτός έδωσε εντολή, να κλειστούν οι κάτοικοι της Ρόδου στα φρούρια της Λίνδου, Φαρακλού, Μονολίθου, Κρητηνίας και Κατταβιάς, που τη χρονιά αυτή ήταν από τα πιο δυνατά του νησιού.
Οι Ροδίτες με αίνους και ικεσίες, με μελέτες και ψαλμωδίες, έφεραν μέσα στην πόλη της Ρόδου την Παναγιά της Φιλερήμου που όλοι τιμούσαν πολύ και που αποκαλούσαν Παναγία όλων των Χαρίτων. Ακόμη και οι κάτοικοι των νησιών μας Νισύρου, Χάλκης, Τήλου, ήρθαν στη Ρόδο για προστασία και συνδρομή.
Τελικά οι εχθροί που είδαν οι κάτοικοι των Φανών και οι φρουροί, έφυγαν το καλοκαίρι του 1480 από τη Ρόδο νικημένοι και ο λαός έδωσε δόξα στο Θεό.