O Ιταλός λοχαγός Luigi Amato εξυμνεί τον Ηλία Χατζητσαμπίκο απαγγέλλοντας στίχους του Αισχύλου

Από τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΚΑΤΣΑΡΑ 

O Ιταλός λοχαγός Luigi Amato εξυμνεί τον Ηλία Χατζητσαμπίκο 

απαγγέλλοντας στίχους του Αισχύλου 

Γράφει ο Εμμ. Δ .Παπαϊωάννου στην εφημερίδα Ροδιακή 

«Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου 1942 έγινε μια δίκη στο ειδικό δικαστήριο «για την Άμυνα της Κτήσεως του Αιγαίου». Κατηγορούμενοι ήταν τα μέλη μιας πατριωτικής οργάνωσης μεταξύ των οποίων και ο γιατρός από τη Σορωνή Ηλίας Χατζητσαμπίκος. Οι κατηγορούμενοι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να διορίσουν συνηγόρους για την υπεράσπιση τους γι’ αυτό το δικαστήριο διόρισε συνηγόρους εξ επαγγέλματος όπως προέβλεπε η ιταλική ποινική δικονομία. Συνήγορος του Ηλία Χατζητσαμπίκου διορίσθηκε ο έφεδρος λοχαγός του ιταλικού στρατού Luigi Amato o oποίος τότε υπηρετούσε στο Τελωνείο. 

Κατά την αγόρευση του ο Luigi Amato υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι ο κατηγορούμενος δεν ήταν Ιταλός για να θεωρηθεί ότι διέπραξε το αδίκημα της προδοσίας κατά της Ιταλίας αφού η Ιταλία δεν ήταν η πατρίδα του. Το ότι οι Δωδεκανήσιοι δεν ήσαν Ιταλοί αναγνωριζόταν και από το Ιταλικό κράτος το οποίο είχε υπαγάγει την Κτήση στο Υπουργείο Εξωτερικών και όχι των Αποικιών.(…..)Επομένως και οι Ρόδιοι αφού είναι Έλληνες δεν μπορούσαν να απαρνηθούν την ιστορία τους και τις εθνικές τους παραδόσεις και οι πράξεις τους –αν έλαβαν χώρα- δεν έχουν σκοπό προδοτικό αλλά αλυτρωτικό. 

Το κορύφωμα όμως της λαμπράς αγόρευσης του έφεδρου λοχαγού Luigi Amato αποτελεί το τέλος της. Κατέληξε λέγοντας πως οι κατηγορούμενοι δεν έκαμαν τίποτε άλλο από ότι η ελληνική παιδεία τους έχει διδάξει , και δεν ήτο δυνατόν να μην ηχούσε στα αυτιά τους ο παιάνας των Σαλαμινομάχων: 

«Ω παίδες Ελλήνων ίτε ελευθερούται Πατρίδα , θεών πατρώων έδη , θήκας τε προγόνων , νυν υπερ πάντων αγών.» . 

Τους στίχους αυτούς από τους Πέρσες του Αισχύλου , ο δικηγόρος Luigi Amato τους απήγγειλε στα ελληνικά με την Ερασμιακή προφορά. Το σθένος του Ιταλού δικηγόρου πρέπει να εκτιμηθεί δεόντως , να ληφθεί υπόψη ότι εκδηλώθηκε σε εποχή φασιστικού καθεστώτος και εν καιρώ πολέμου μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας . 

Για τις λεπτομέρειες της ιστορικής εκείνης δίκης μας ενημέρωσε ο αείμνηστος και αγαπητός συνάδελφος Αχιλλέας Κωνσταντινίδης ο οποίος είχε παραστεί τότε με τον Ιταλό δικηγόρο ,συνήγορος του Ηλ.Χατζητσαμπίκου με τον οποίο συνεδέετο από τα φοιτητικά χρόνια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών , ο ένας στον κλάδο της Ιατρικής και ο άλλος της Νομικής. 

Μετά τον πόλεμο αναζητήσαμε τον Luigi Amato ή τους επιγόνους του στην Ιταλία με δημοσιεύσεις στις εφημερίδες, να τον προσκαλέσουμε στη Ρόδο για να του απονείμουμε τις πρέπουσες τιμές ατυχώς όμως δεν ανευρέθη». 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΣΑΡΑΣ 

Τα κυριότερα σχόλια. 

Manolis Grigoriadis 

Ο Ιταλιωτης και όχι Ιταλός συνήγορος παραπάνω από βέβαιο ότι είχε ελληνική καταγωγή και ελληνική συνείδηση έτσι μόνο εξηγείται η γνώση και η αγάπη του για τον Ελληνικό πολιτισμό 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΣΑΡΑΣ 

Manolis Grigoriadis 

για ελληνική καταγωγή δεν ξέρω , γνώστης του πολιτισμού μας σίγουρα 

Haris Koutelakis 

Μανόλη μέχρι κ τώρα που μιλάμε πολλοί, πάρα πολλοί Ιταλοί διαβάζουν κ σπουδάζουν ελληνικά θεωρώντας ότι αποτελούν διαδόχους του ελληνικού πολιτισμού. Όποιος κι αν ήταν πρέπει η Σορονη να τον τιμήσει δίνοντας το όνομα του σ έναν δρόμο μιας κ δεν βρέθηκαν συγγενείς του. 

Ελένη Κυπριώτη Τσουμπλέκα 

Αλέξανδρε ωραία η ανάρτηση σου, θα ήθελα όμως να δώσω μερικές διευκρινήσεις σε ορισμένα σημεία της δημοσίευσης. Προέβλεπε βέβαια η Ιταλική ποινική δικονομία τον διορισμό συνηγόρου εξ επαγγέματος. 

Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση έγινε μία μικρή σύσκεψη των κατηγορουμένων στήν αυλή των φυλακων καί προτάθηκε να γίνει κοινή υπεράσπιση. Η πρόταση όμως δεν έγινε αποδεκτή από όλους. Έτσι οι πλούσιοι όρισαν τους καλύτερους δικηγόρους καί γιά ορισμένους ορίστηκαν αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο συνήγοροι. 

Την υπεράσπιση του θείου μου Ηλία Χατζητσαμπίκου ( ιατρού) , λόγω της ιδιομορφίας της κατάστασης του κανείς δεν την αναλάμβαινε. Η οικογένεια του κατέβαλλε υπεράνθρωπες οροσπάθειες για ανεύρεση συνηγόρου. Παντού άρνηση. Τέλος μετά από πολύ ψάξιμο εντόπισαν κάποιο στό λιμάνι ( διευθυντής της υπηρεσίας μεταφορών : εισαγωγές - εξαγωγές του λιμανιού ), με το όνομα ΑΜΑΤΟ. 

Τον επισκέφθηκε η αδελφή του Χριστίνα ( μητέρα μου) , με συνοδό διερμηνέα και συμπαραστάτη τον αείμνηστο συγγενή καί φίλο δικηγόρο Μιχάλη Μικρομανώλη.Τους υποδέχθηκε ευγενικά, καλοσυνάτα, γεμάτος ανθρωπιά και αφού άκουσε με προσοχή το ιστορικό της υπόθεσης δήλωσε " θα τον υπερασπιστώ σαν βα ήταν ο γιός μου. Ο γιός του είχε φονευθεί πρόσφατα στόν πόλεμο. Καί τον υερασπίστηκε μέ σθένος σαν να ήταν πραγματικά ο γιός του, χωρίς να επιτύχει καμμία βιήθεια καί συνεργασία εκ μέρους του κατηγορουμένου. 

Με την αγόρευση του, σωστός ρήτορας, εξέπληξε του πάντες καί τους άφησε άφωνους. 

Η αρχή της αγόρευσης του: 

Κ.κ Δικαστές, Στρατοδίκες, Εισαγγελέα.Βρισκόμαστε όλοι εμείς σήμερα μπροστά σε ένα μεγάλο τέλμα καί παρακολουθούμε ένα μακάβριο θέαμα.Διακρίνουμε να επιπλέει ένα πτώμα ανθρώπινο κι ο καθένας μας προσπαθεί ανασύροντας το, να το εκμεταλλευθεί εθνικά, επαγγελματικα κι επομένως καί συμφεροντολογικά............ 

Θα αναστενάζουν οι ψυχές της στρατιάς των νεκρών οπαδών καί θαυμαστών των Γαριβαλδίνων καί όλων όσων έδωσαν τη ζωή τους γιά την απελευθέρωση και ενότητα της Ιταλίας.......... (Φώτης Κυπριώτης. Δωδεκανησιακή Εθνική Αντίσταση) . 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ομάδα «Παλιά Σορωνή»: https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/permalink/2802733673327771/