Αλλαγή πλεύσης του Ιστολογίου “ΡΟΔΟΣυλλέκτης”

Το Ιστολόγιο του ΡΟΔΟΣυλλέκτη, απευθύνεται σε όσους αγαπούν τον τόπο τους… εδώ είναι λοιπόν και περιμένει τα δελτία για τις εκδηλώσεις και τις δράσεις των Πολιτιστικών Συλλόγων αλλά και ότι αφορά τον τόπο μας – ακόμα και την πολιτική… Το Email μας είναι: r.telxinas@yahoo.gr

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2017

Έθιμα της Αποκριάς στη Ρόδο.

Πως γιορτάζεται η Αποκριά στη Ρόδο σήμερα αλλά και παλιότερα
Από τα πολύ παλιά χρόνια , οι απόκριες γιορτάζονται με άκρως ψυχαγωγικό χαρακτήρα και κάθε τόπος πρόσδιδε το δικό του χαρακτηριστικό γνώρισμα στην περίοδο αυτή με διάφορα ήθη και έθιμα που έχουν διασωθεί με το πέρασμα του χρόνου.
Έτσι και στη Ρόδο κάθε χωριό σχεδόν γιορτάζει πάντα μυστηριωδώς και με επιβλητικότητα την γιορτή των αποκριών.. Σε κάποια μέρη γίνονται πορείες μασκαρεμένων πεζών, αλλού πορείες αρμάτων! Σε άλλα χωριά γιορτάζουν πιο παραδοσιακά με χορούς και ορχήστρες! Αλλού πάλι σατιρίζουν τα πάντα και τους πάντες! Στον Αρχάγγελο μουτζουρώνονται με κάρβουνα! Χίλια δυο έθιμα σε κάθε γωνιά της Ρόδου…
Έτσι σας παραθέτουμε ένα ωραίο κείμενο για το πως γιόρταζαν την αποκριά στη Ρόδο παλαιότερα από το βιβλίο του αείμνηστου Αντώνη Βρατσάλη “Νιοχωρίτικα”, (Ρόδος-1990) με τίτλο “Αποκριές”… Ας φέρουμε στη θύμηση σας μερικές όμορφες στιγμές..

Αποκριές
“Από πολύ παλιά, μέχρι και την εποχή του μεσοπόλεμου, η Ρόδος ολόκληρη-χωριά μαράσια και πόλη-γλεντούσε και χόρευε πολύ την Αποκριά.
Εχτός από τις οργανωμένες μαρασιώτικες αποκριάτικες χοροεσπερίδες των Συλλόγων του Διαγόρα, της Εργάνης Αθηνάς και της Προόδου Νεοχωρίου, για φιλανθρωπικούς σκοπούς στο Βενετόκλειο και στο Αμαράντειο και ακόμα το μεγάλο επίσημο χορό του Καρναβαλιού- τον Μπάλο ιν Μάσκερα- στο υπερπολυτελές Αλμπέργκο ντελλε Ρόζε, όπου η ροδίτικη αριστοκρατία και οι κυβερνητικοί στρατιωτικοί και πολιτικοί αξιωματούχοι ξεφάντωναν μέχρι πρωίας με καρναβαλίστικες στολές, πανάκριβες τουαλέτες και μικρές χρωματιστές μάσκες, χορεύοντας στους ήχους της περίφημης ορχήστρας των μαέστρων Αλμπεργκιέτι και Βένγκους, ο πολύς κόσμος, μικροί και μεγάλοι ντυμένοι καμουζέλες γιόρταζαν πολύ τις αποκριάτικες μέρες. 
Προπαντός την τελευταία βδομάδα της Αποκριάς πολύ τη χαιρόντουσαν τα μαρασιώτικα σπίτια. Ιδιαίτερα οι γυναίκες τις τελευταίες βραδιές της Τυρινής, διώχναν τη σοβαρότητα της καθημερινότητας και μασκαρεμένες με αταίριαστα και παρδαλά παλιόρουχα, μουζωμένες ή μουρωμένες με κάλτσες και με καμπούρα στη ράχη ξεπόρτιζαν νυχτιάτικα παρέες-παρέες και βαρούσαν με μπαστούνια τις πόρτες των σπιτιών και πειράζαν στα σοκάκια τους περαστικούς. 
Έτσι βρίσκαν την ευκαιρία κι αυτές, μια φορά το χρόνο, αγνώριστες όπως ήταν, να κοροϊδέψουν όλα τα χούγια και τα κουσούρια των αντρών και με τολμηρές χειρονομίες και τσαλίμια κρατώντας γδόχερα και σκορδοστούμπια περίπαιζαν τους αρσενικούς και τον ανδρισμό τους.
Στο Νιοχώρι, το αποκορύφωμα της Αποκριάς ήταν το απόγευμα της τελευταίας Κυριακής, όταν οι ωραίες και παρδαλές καμουζέλες γυρόφερναν τα καλντερίμια, σκορπίζοντας το γέλιο με τα καμώματά τους, αλλά και τον ψευτοφόβο που προκαλούσαν στα κοριτσόπουλα που παρακολουθούσαν στις ξώπορτες ή ακουμπισμένα στα πρεβάζια των παραθύρων, τους κατάμαυρους από την μουζούρα των τσουκαλιών αράπηδες, τους αρκουδάνθρωπους με τις προβιές, τις γαϊδουροκέφαλες μουσκάρες και τις τερατώδεις αγριομουτσούνες.
Το Νιοχώρι όμως φημιζόταν ακόμα για τις σπαρταριστές παραστάσεις που σκάρωναν γνωστοί γλετζέδες και για τους λαϊκούς χορούς στα σταυροδρόμια και τις πλατειούλες, όπως το γαϊτανάκι στο ρυθμό του βαλς και της μαζούρκας και τον Αρκουδιάρικο χορό με την αλυσσοδεμένη καμουζέλα-αρκούδα να χοροπηδά στους χτύπους του τσιγγάνικου ντεφιού”.
“…Τη μεγαλύτερη κίνηση την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, απ΄ όπου έπρεπε να περάσουν σαν σε παρέλαση όλες οι καμουζέλες που κατέβαιναν από τα Πάνω Μαράσια, είχε ο δρόμος της Καμάρας. Περνώντας από τους καφενέδες γεμάτους παρέες που κουτσόπιναν και αστειεύουνταν, ομάδες κανταδόρων με κιθάρες και μαντολίνα, υμνούσαν τις ομορφάδες της Ραμόνας και τις τσαχπινιές της Ριρίκας και μακάριζαν τους έρωτες του ξελογιασμένου Μπάρμπα Γιάννη του Κανατά.
Εμφανίζονταν κι ο γνωστός τσαγκάρης, τραγουδιστής, κιθαρίστας και θεατρίνος Γιάβας κάμνοντας το Σαρλώ με το καλαμένιο μπαστουνάκι και το κωμικό περπάτημα. Κι ο κόσμος ξεσπούσε στα γέλια με τα καμώματα του Γιάβα που σταματούσε τα’ αυτοκίνητα για να ξύσει τη φαγούρα της ράχης του στο μπροστινό καπό της μηχανής”.
“…Κατέβαιναν κι από τα Τριάντα οι γνωστοί Τριαντενοί γαλατάδες καβάλλα στα ποδήλατα, μασκαρεμένοι με μακριά βαμμένα μαύρα σώβρακα, φανέλλες και κουκούλες σαν διαβόλοι με κέρατα και μακριά ουρά και φοβερίζαν τα παιδιά και τις γυναίκες, χτυπώντας αστεία τα κεφάλια όλων με φουσκωμένες βοδινές κατρουλόφουσκες.
Οι Σμυρνιοί του Νιοχωριού είχαν κι αυτοί τον γουστόζικο τύπο τους, τον Ματαίο Ντιλέρνια τον μπογιατζή που γινόταν “κουδουνάτος” και ντύνουντα βυζανιάρικο μωρό με άσπρη δαντελένια σκούφια, σαλιαρίστρα, με μια μπουκάλα ούζο για μπιμπερό στο στόμα, μέσα σε μωρουδιακό καροτσάκι που τόσερνε μια τριχωτή νταρντάνα μουστακαλού νταντά που βασανίζουντα ν’ αλλάξει τις πάνες και το μουσκεμένο βρακάκι-σωβράκα του μικρομέγαλου μωρού που τσίριζε.
Ωστόσο η παλιά Αποκριά στην κατοχική περίοδο είχε και την εθνική της διάσταση. Με την ευκαιρία του μασκαρέματος πολλοί τολμηροί νέοι, στα χωριά και μέσα στην πόλη, παρά την παρακολούθηση των καραμπινιέρων, αψηφώντας τους, ντυνόντουσαν φουστανελάδες σαν ήρωες του 21 και τα σχολιαρόπαιδα σαν τα ευζωνάκια της Αγιάς Σοφιάς πούλεγε το σχολικό τους τραγουδάκι. Έτσι ντυμένος Έλληνας φουστανελάς με τη κουμπούρα στο σελάχι και το γιαταγάνι ζωσμένο στη μέση εμφανίζουντα το λεβεντοπαλίκαρο ο Γιάννης Καλλιγάς, ο καλαϊτζής πούταν το πιο δυνατό παλικάρι της εποχής του και γύριζε επιδεικτικά όλα τα μαράσια. Κι ο κόσμος καμάρωνε την παλικαροσύνη του και τον χειροκροτούσε.
Όλες αυτές οι καμουζέλες τραβούσαν για το τέρμα του δρόμου της Καμάρας του Νιοχωριού έξω από το σπίτι του Σταυρή του Σταυρινίδη στον Πάνω Γιαλό όπου γινόταν πανδαιμόνιο κεφιού. Εκεί μικροί- μεγάλοι αλληλομπουκώνονταν χαρτοπόλεμο, γεμίζαν τα μαλλιά, τα στήθια κι οι πλάτες των κοριτσιών χρωματιστά χαρτάκια που κατεβαίναν ενοχλητικά μέχρι τα βρακιά και αλληλοδένουνταν με πολύχρωμες κορδέλες σερπαντίνες.
Ξημερώματα καθαρή Δευτέρα, ο δρόμος της καμάρας κι η γειτονιά του Πάνω Γιαλού έμοιαζε πολύχρωμο μωσαϊκό από τον χαρτοπόλεμο. Κι οι παλιοί νιοχωρίτες κι οι μαρασιώτες θυμούνται ακόμα με νοσταλγία την γλυκειά αγύριστη εποχή της νιότης με τους ανοιχτόκαρδους εκείνους γλεντζέδες που χάριζαν τη χαρά και ομόρφαιναν με τις καμουζέλες τις παλιές αξέχαστες Αποκριές”.
Το κείμενο του Αντώνη Βρατσάλη από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ρόδου

Καθαρά Δευτέρα και χαρταετός
Την Καθαρή Δευτέρα έχουμε το έθιμο του πετάγματος του χαρταετού. Από που προέρχεται το συγκεκριμένο έθιμο;
Ο χαρταετός φαίνεται να πέταξε για πρώτη φορά γύρω στο 200 π.Χ στην Κίνα και τη Μαλαισία. Εκεί κατασκευάστηκαν οι πρώτοι χαρταετοί από μετάξι και μπαμπού και μάλιστα με τη μορφή που έχουν ως επί το πλείστον μέχρι σήμερα στις χώρες αυτές, με τη μορφή του δράκου. Στη συνέχεια οι χαρταετοί πήγαν στην Κορέα και την Ιαπωνία όπου και εμπλουτίστηκαν με περισσότερα σχέδια. Στην Ευρώπη ήρθαν γύρω στο 1400 μ.Χ από ευρωπαίους εξερευνητές που ταξίδευαν στην Ασία. Κατά τους δυο Παγκόσμιους πολέμους χρησιμοποιήθηκαν ως συσκευές παρατήρησης.
Σήμερα κάθε χώρα έχει τα δικά της έθιμα γύρω από το πέταγμα του χαρταετού. Στην Κίνα θεωρείται ιεροτελεστεία από την κατασκευή του εως και το πέταγμά του και μάλιστα διοργανώνονται διαγωνισμοί κάθε χρόνο για τον καλύτερο χαρταετό (από άποψη κατασκευής αλλά και από άποψη πετάγματος). Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, κάθε χρόνο, την πέμπτη ημέρα του Μαίου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν το Κοντομόνο—χι ή αλλιώς τη Μέρα των Παιδιών. Ωστόσο, μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία στη γιορτή “Basant”. Η γιορτή γίνεται για την υποδοχή της άνοιξης κάθε Φεβρουάριο στο Πακιστάν. Πρόκειται για ένα ξέφρενο γλέντι, το οποίο προσμένουν με μεγάλη ανυπομονησία μικροί και μεγάλοι. Σε αυτή τη γιορτή, όλοι λαχταρούν να κατακτήσουν με τον χαρταετό τους τον ουρανό, πράγμα που θα τους εξασφαλίσει η χρήση των πιο καλών υλικών, και ιδιαίτερα του ανθεκτικότερου σπάγγου, ο οποίος επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού. Στην Ελλάδα οι χαρταετοί κατασκευάζονταν από παιδιά με ή χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων με απλά υλικά όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγγο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.
Εμείς πετάξαμε τον χαρταετό του σχολείου μας στη Μεσαιωνική Τάφρο και περάσαμε πολύ ωραία! Αν και δε μας βοήθησε πολύ ο καιρός, σταθήκαμε τυχεροί και είδαμε μέχρι που μπορεί να φτάσει.
Καλή Σαρακοστή σε όλους!

Να γίνομαι άνεμος για το χαρταετό και χαρταετός για τον άνεμο, ακόμη και όταν ουρανός δεν υπάρχει.»

Οδυσσέας Ελύτης

Απόκριες και Καθαρά Δευτέρα-Ρόδος: Τα «μουζώματα» στον Αρχάγγελο
Ξεχωριστός και πιο εντυπωσιακός είναι ο εορτασμός των Αποκριών στο χωριό Αρχάγγελος της Ρόδου, ένα χωριό που κρατά τις παραδόσεις και τα έθιμα από τους περασμένους αιώνες, από γενιά σε γενιά. Το αποκορύφωμα του εορτασμού είναι το σκηνικό της Καθαρής Δευτέρας όπου επικρατούν τα «μουζώματα» και τα «αλευρώματα», παράλληλα με το γλέντι, τις μεταμφιέσεις και την σάτυρα.
Όλοι οι κάτοικοι του χωριού και οι επισκέπτες είναι υποχρεωτικό να βάψουν μαύρα τα πρόσωπα τους και να κυκλοφορούν έτσι, όλη την διάρκεια της Καθαρής Δευτέρας. Όσοι δεν το κάνουν μόνοι τους υποχρεώνονται να το κάνουν, έστω και με το ζόρι ενώ, την ίδια τύχη έχουν και οι επισκέπτες του χωριού.
Μέρος του εορτασμού είναι και τα «αλευρώματα» στα οποία επιδίδονται μεγάλοι και μικροί κάνοντας ακόμα πιο ξεχωριστό τον εορτασμό της Καθαρής Δευτέρας στο συγκεκριμένο χωριό.
Το έθιμο με τα «μουζώματα» έχει τις ρίζες του αρκετές δεκαετίες πίσω και σύμφωνα με κάποιους λαογράφους είναι κατάλοιπο των Διονυσιακών γιορτών. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Πολιτιστικού συλλόγου Αρχαγγέλου «Ναίθωνας» Μιχάλης Τσακίρης, τα παλαιότερα χρόνια οι κάτοικοι του χωριού την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας ντύνονταν με προβιές από πρόβατα και κατσίκια, που ετοίμαζαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα και κάλυπταν τα πρόσωπα τους με πίτουρα και σπασμένο κάρβουνο στο οποίο έριχναν λίγο λάδι. Τώρα, το βάψιμο των προσώπων γίνεται με σύγχρονα μέσα.

Η ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ
Η Σαρακοστή ήταν μια ξεχωριστή περίοδος για το χωριό.
Οι Μεσαναγρενοί ,καλοί χριστιανοί τηρούσαν τα ήθη και έθιμα και τους εκκλησιαστικούς κανόνες. Για 40 ημέρες νήστευαν ,δεν έτρωγαν κρέας και οι μεγαλύτεροι κάθε Τετάρτη και Παρασκευή , νήστευαν ακόμη και το λάδι.
Θυμάμαι την Τάτσα μου ( Θεία ) ,Σκευή (Παρασκευή) που τηρούσε αυτή τη νηστεία, ακόμη και σε μεγάλη ηλικία ,αν και ο γιατρός της απαγόρευσε να νηστεύει. –Δεν θα πάθω τίποτε ,έλεγε.
Οι 4 τελευταίες εβδομάδες της σαρακοστής είχαν και τα ονόματά τους.
- Η Αναμεσιά
- Η Κουφή
- Η Βαγιανοβδομάδα
- Η μεγαλοβδομάδα
Στην Κουφή ,οι χωριανοί δεν φύτευαν φυτά ,δέντρα , ούτε άσπριζαν τα σπίτια με ασβέστη ,γιατί πίστευαν ότι τα δέντρα θα κούφαιναν ,δεν θα ζούσαν και οι τοίχοι θα κούφαιναν ,θα σηκωνόταν ο ασβέστης .
Στη Βαγιανοβδομάδα ,οι νοικοκυρές , όταν έφτιαχναν ψωμιά , έκαναν Λαζαράκια σταυρώνοντας τον Λάζαρο. Το ψωμί αυτό λεγόταν « Σύναχθος».
Τη Μεγαλοβδομάδα ,που κόντευε το Πάσχα , έλεγαν αναστήθηκε και ο «Κούλουρος» και έφτιαχναν κουλούρια ,που κρατούσαν όλο τον χρόνο.
΄Άλλες εποχές άλλα ήθη και έθιμα. Σήμερα δυστυχώς πολλές νοικοκυρές αγοράζουν κουλούρια από τον φούρνο ,αντί να φτιάξουν και να διδάξουν και στα παιδιά τους τα έθιμα του τόπου μας.

Καθαρά Δευτέρα – Τι συμβολίζει το έθιμο του χαρταετού
Παραδοσιακά, η Καθαρά Δευτέρα είναι άρρηκτα συνυφασμένη στο νου των
Ελλήνων με το πέταγμα του χαρταετού και την έναρξη της νηστείας τη Μεγάλης Σαρακοστής. Όμως, πώς φτάσαμε να πετάμε ειδικά τη συγκεκριμένη ημέρα χαρταετό;
Το πέταγμα του χαρταετού έρχεται ως δάνειο έθιμο από την Ανατολή. Οι πρώτοι χαρταετοί κατασκευάστηκαν στην Κίνα περί το 1.000 π.Χ.
Το έθιμο του χαρταετού, σύμφωνα με την παράδοση, συμβολίζει την ανάγκη του ανθρώπου να φτάσει ψηλά στους αιθέρες, να αγγίξει το Θεό.
Το σώμα του χαρταετού και η ουρά του, συμβολίζουν αντίστοιχα το σώμα και την ψυχή του ανθρώπου.
Προκειμένου, λοιπόν, ο χαρταετός πετάξει ψηλά, πρέπει να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα δύο συστατικά στοιχεία του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η Ρόδος στην Ιταλοκρατία 1ο μέρος.

Η Ρόδος στην Ιταλοκρατία 2ο μέρος.

Η Ρόδος στην Ιταλοκρατία 3ο μέρος.

Η Ρόδος επί Ιταλοκρατίας 1920 – 1940

Εγω σωπαίνω....Φτύνω!!!

Μου μιλούν για δικαιοσύνη....οι δικαστές, Μου μιλούν για ηθική...οι αγύρτες, Μου μιλούν για ζωή...οι δολοφόνοι, Μου μιλούν για όνειρα...οι έμποροι, Μου μιλούν για ισότητα...τα αφεντικά, Μου μιλούν για φαντασία...οι υπάλληλοι, Μου μιλούν για ανθρωπιά...οι στρατοκράτες, Εγω σωπάινω....Φτύνω.


ΡΟΔΟΣυλλέκτης: e-mail r.telxinas@yahoo.gr
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες στον ΝΕΟ ΡΟΔΟΣυλλέκτη: http://rouvim.blogspot.com

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΙΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: http://rouvim.blogspot.com/
ΚΡΗΤΗΝΙΑ: http://www.kritinia.gr/
ΙΣΤΡΙΟΣ: http://istrio.blogspot.com/
ΣΟΡΩΝΗ: http://www.ampernalli.gr/
Dj news: http://fanenos.blogspot.com/
ΠΑΛΜΟΣ: http://www.palmos-fm.gr/
ΕΚΟΦΙΛΜ: http://www.ecofilms.gr/
ΡΑΔΙΟ1: http://www.radio1.gr/
http://www.ksipnistere.blogspot.com/
ΣΦΕΝΤΟΝΑ: http://gipas.blogspot.com/
ΡΟΔΟΣυλλέκτης: http://www.rodosillektis.com/
Η Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Ρόδου: http://opsrodou.gr/
ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ: http://www.hamogelo.gr
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ – ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ: http://rodosillektis.blogspot.gr/
Ιστοσελίδα του ΡΟΔΟΣυλλέκτη: http://www.rodosillektis.com/
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ: http://www.pnai.gov.gr
ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ: http://www.rodos.gr/el/

Αρχειοθήκη ιστολογίου