Ο Γαβριήλ Χαρίτος υπήρξε ο πρώτος αιρετός δήμαρχος της Ρόδου ύστερα από 600 χρόνια σκλαβιάς και ευτύχησε να είναι ο επικεφαλής του Λαού της Δωδεκανήσου, που παρέδωσε τα κλειδιά της Ρόδου σαν πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου, στον τότε Βασιλέα Παύλο κατά την ιστορική εκείνη μέρα της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με την Μητέρα Ελλάδα
Γεννήθηκε το 1907 στη Σύμη από πατέρα δύτη. Από παιδικής ηλικίας έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του αναγκάστηκε να εργάζεται εργάτρια για να τον μεγαλώσει.
Τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου τις φοίτησε στη Νίσυρο φιλοξενούμενος σε συγγενείς του πατέρα του και τις τελευταίες στην Αμαράντειο Σχολή στο Νιοχώρι της Ρόδου.
Η εθνική του δράση αρχίζει εναντίων των κατακτητών με το περίφημο επεισόδιο της Σημαίας στο Βενετόκλειο Γυμνάσιο. Γυμνασιόπαιδο, σε ηλικία 19 ετών, μαζί με τους συμμαθητές του Μανώλη Χαλκιά από την Κάρπαθο και Νικήτα Παχωπό από τη Σύμη, κατέβασε την ιταλική σημαία και ανύψωσε την ελληνική στο κτίριο του Βενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου (σημερινό Καζούλειο).
Ειδικότερα οι ιταλικές αρχές προκειμένου να εκδόσουν διάταγμα για την παιδεία και το σημαιοστολισμό των δημοσίων κτιρίων κάλεσαν τον τότε Γυμνασιάρχη και το μέλη της σχολικής Εφορίας του Βενετοκλείου Γυμνασίου και τους ανακοίνωσαν ότι από τις εκδόσεως του διατάγματος θα ήσαν υποχρεωμένοι να ανεβάσουν στον ιστό του Βενετοκλείου την ιταλική σημαία όπως θα εγίνετο και σε όλα τα άλλα κτίρια της πόλεως. Ο Γυμνασιάρχης και η σχολική εφορία ζήτησαν χρόνο για να συζητήσουν το θέμα και να μελετήσουν τις τυχόν αντιδράσεις αλλά η στάση των ιταλικών αρχών και το όλο πνεύμα του τότε καθεστώτος δεν άφηναν εις αυτούς σχεδόν καθόλου περιθώρια και σε μυστικές συσκέψεις αποφάσισαν να αποδεχθούν το γεγονός μη μπορώντας προφανώς να κάνουν διαφορετικά. Την απόφαση αυτή πληροφορήθηκε ο Γαβριήλ Χαρίτος μαθητής της ΣΤ΄ τάξης τότε, κάλεσε τους συμμαθητές του και αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα ενώ συγχρόνως κλείδωσαν την εξώπορτα του Γυμνασίου και έβαλαν τσιμέντο στην κλειδαριά!
Οι ιταλοί αστυνομικοί έσπασαν την πόρτα και ανέβασαν την ιταλική σημαία αφού την προηγουμένη εξέδωσαν το σχετικό διάταγμα. Ήταν αρχές του 1926. Ο Γαβριήλ Χαρίτος όμως αποφάσισε να κατεβάσει την ιταλική σημαία και να υψώσει την ελληνική. Ελληνική σημαία όμως δεν είχε γι’ αυτό έκοψε το άσπρο προσκέφαλο του κρεβατιού της μητέρας του και με γαλανή μπογιά ζωγράφισε ένα σταυρό και τις ρίγες. Πήγε στο γυμνάσιο μαζί με τους συμμαθητές του Νικήτα Παχωπό και Γιώργο Χαλκιά. Οι δύο τελευταίοι κάθισαν κάτω από τον ιστό (έκαναν βαρελάκια) ο Γαβριήλ ανέβηκε στην πλάτη τους έφτασε στο σημείο όπου δενόταν η σημαία, κατέβασε της ιταλική και ανύψωσε την ελληνική στις 10:30 το πρωί υπό τις ζητωκραυγές των μαθητών!
Οι ιταλικές Αρχές πληροφορήθηκαν αμέσως το γεγονός και απέστειλαν στο Γυμνάσιο αστυνομικούς με επί κεφαλής τον τότε Διοικητή Ασφαλείας. Πληροφορούμενοι οι μαθητές την άφιξη των ιταλών έσπευσαν να εξαφανιστούν. Παρέμειναν μόνο ο Γαβριήλ Χαρίτος, ο Νικήτας Παχωπός και ο Γεώργος Χαλκιάς μαζί του. Ο επί κεφαλής της αστυνομικής δυνάμεως πλησίασε τον Γ. Χαρίτο και τον ρώτησε “γιατί δεν έχει μάθημα σήμερα” και αυτός απάντησε “δεν βλέπετε, έχουμε εθνική γιορτή σήμερα, να και η σημαία μας”!!
Αντί άλλης απαντήσεως ο Διοικητής διέταξε να συλλάβουν τους άλλους δύο και ο ίδιος συνέλαβε τον Γ. Χαρίτο. Συγκεκριμένα τον έπιασε απ’ το αυτί και κρατώντας τον έτσι τον μετέφερε από το γυμνάσιο έως το τμήμα ασφαλείας το οποίο ήταν τότε στο Μαντράκι με τα πόδια για παραδειγματισμό!!
Η ιταλική διοίκηση συνήλθε αμέσως εκτάκτως και σκέφθηκαν τρόπο αντιδράσεως. Κάλεσαν τον εισαγγελέα και του ζήτησαν να παραπέμψει το Χαρίτο και του δύο άλλους στο στρατοδικείο με την κατηγορία της έσχατης προδοσίας κατά της Ιταλίας. Ο εισαγγελέας αρνήθηκε γιατί ήσαν όλοι ανήλικοι και έτσι αποφασίστηκε η από την Ρόδο εξορία τους η οποία έγινε αυθημερόν. Ο Γαβριήλ Χαρίτος εξορίστηκε στη Σύμη μαζί με το Νικήτα Παχωπό και ο Γεώργιος Χαλκιάς στην Κάρπαθο, ο οποίος έχασε τη σχολική χρονιά γιατί εκεί δεν υπήρχε γυμνάσιο.
Τον Γ. Χαρίτο υποδέχθηκε στο λιμάνι της Σύμης ο τότε Γυμνασιάρχης του Πανορμιτείου Γυμνασίου Ιωάννης Τσερμούλας τον αγκάλιασε και κλαίγοντας του είπε: “καλωσόρισες παιδί μου”. Ο Νικήτας Παχωπός έφθασε στη Σύμη την επόμενη μέρα γιατί ο πατέρας του έκανε προσπάθεια με κάποιον φίλο του δικηγόρο να τον κρατήσουν στη Ρόδο οι οποίες απέτυχαν. Ο Γ. Χαρίτος στη Σύμη ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση και υποχρεούτο να εμφανίζεται στο αστυνομικό τμήμα.
Τη δεύτερη μέρα της άφιξής του προσπάθησε να συναντήσει τον Φιλήρατο Πάχο διανοούμενο και προύχοντα του τόπου και φίλο των γονιών του ο οποίος είχε ένα φωτογραφείο όμως πρώτα συνάντησε και γνώρισε τον Παναγιώτη Σακελλαρίδη. Όταν τον συνάντησε ο Φ. Πάχος εντυπωσιάστηκε από την φτώχεια του και το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να τον πάει σ’ ένα ράφτη και να του κάνει ρούχα!!
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γ. Χαρίτος κινδύνεψε να χάσει τη χρονιά του γιατί η διοίκηση του Γυμνασίου Ρόδου δεν έστειλε τα έγγραφα για τη μεταγραφή του με το φόβο να μην παρεξηγηθεί από τους Ιταλούς!!
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο Γ. Χαρίτος και ο Φιλήρατος Πάχος και ο Παναγιώτης Σακελλαρίδης παρέμειναν αδελφικοί φίλοι έως, του θανάτου των δύο πρώτων. Ο τρίτος ευρίσκεται εν ζωή και έχει το γνωστό φωτογραφείο της Ρόδου.
Η πράξη του Γ. Χρίτου και των δύο συμμαθητών του ήταν καθοριστική τόσο για τη νεολαία της Δωδεκανήσου όσο και για τους κατοίκους της γιατί διέλυσε την πεποίθηση που μέχρι τότε επικρατούσε ότι δηλαδή οι Ιταλοί ήσαν ανίκητοι .
Το Βενετόκλειο Γυμνάσιο θα είναι πάντοτε υπερήφανο για τους μαθητές αυτούς και για την πράξη τους.
Για το κατέβασμα της ιταλικής και την ανύψωση της ελληνικής σημαίας έγραψαν σχετικά στα βιβλία τους οι:
α) Αρχιμανδρίτης Κλεόβουλος Παπαϊωάννου καθηγητής του Βενετοκλείου Γυμνασίου
β) Λεωντσάκος Σπύρος (έκδοση 1949)
γ) ο ροδιακός τύπος ο συμαϊκός τύπος κατά καιρούς και ο Θεοφάνης Μπογιάνος (1992).
Ο Γ. Χαρίτος στη συνέχεια με αιματηρές στερήσεις και εργαζόμενος σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Επειδή τα ελληνικά πτυχία δεν ανεγνωρίζοντο στη Δωδεκάνησο συνέχισε τις σπουδές του στην Ιταλία μαζί με άλλους Δωδεκανήσιους επιστήμονες, όπου αναγορεύτηκε Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πίζας.
Από το 1932 ήταν δικηγόρος στη Ρόδο. Τον ίδιο χρόνο ίδρυσε Αντιστασιακή Οργάνωση εναντίων των κατακτητών πανδωδεκανισιακής βάσεως γνωστή για τα μέλη της ως Φιλική Εταιρεία η οποία συνεργάστηκε με την Ελληνική Κυβέρνηση μέσω του Ελληνικού Προξενείου μέχρι της απελευθερώσεως.
Οι Ιταλικές Υπηρεσίες Ασφαλείας τον παρακολουθούσαν στενά από το 1933 και ανέφεραν τη δράση του προσωπικά στον Ντε Βέκκι με απόρρητα έγγραφα που έγιναν γνωστά μετά την απελευθέρωση.
Το φθινόπωρο του 1936 η ιταλική Ασφάλεια εισέβαλε στο Γραφείο του και κατέσχεσε το Αρχείο του θεωρώντας τον υποκινητή της στάσεως των λιμενεργατών Ρόδου που έγινε την εποχή εκείνη με επί κεφαλής το στενό συνεργάτη του Κώστα Σαλονικιό (το συμβάν διαδόθηκε αμέσως στον κόσμο και αναφέρεται στα Απομνημονεύματά του τότε Μητροπολίτη Ρόδου Αποστόλου Τρύφωνος).
Την ημέρα της κηρύξεως του πολέμου του 1940 συνελήφθη με 7 άλλους δωδεκανήσιους ως εθνικός ύποπτος για τους ιταλούς και εγκλείστηκε κάτω από άθλιες συνθήκες διαδοχικά στο Στάδιο, στο Βενετόκλειο Γυμνάσιο, στις Φυλακές Κοσκινού στην Καζέρα Ρεγκίνα (τώρα Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και στο χωριό Απόλλωνας.
Κατά τη διάρκεια των διαδοχικών φυλακίσεων προσεβλήθη από τύφο και κινδύνεψε να πεθάνει (περιγραφή κάνει ο συνέγκλειστος σύντροφός του δημοσιογράφος Εμμανουήλ Καλαμπίχης εκδότης της Εφημερίδας ΡΟΔΙΑΚΗ, στο βιβλίο του). 31Μαρτίου 1947
Ο λαός της Δωδεκανήσου με επικεφαλής τον Δήμαρχο
της Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτο γονυκλινής και με δάκρυα στα
μάτια παρακολουθεί την πρώτην έπαρσιν της Κυανολεύκου
εις τον Βωμόν της πατρίδος μετά από 630 χρόνια σκλαβιάς.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου μετά από προδοσία, συνελήφθη και δικάστηκε από το ανώτατο Στρατοδικείο των ιταλών με την κατηγορία της έσχατης προδοσίας. Εγλίτωσε τη θανατική ποινή λόγω της τροπής του πολέμου υπέρ των Συμμάχων (1943).
Ο τελευταίος Ιταλός Δήμαρχος της Ρόδου Αντόνιο Μάκκι (ο οποίος ζεί στη Ρώμη) σε απόρρητο επίσημο έγγραφο προς το ιταλικό Υπουργείο Δικαιοσύνης αναφέρει:
....... ο Δικηγόρος Γαβριήλ Χαρίτος θεωρείται σήμερα στα Δωδεκάνησα το πλέον αντιπροσωπευτικό στοιχείο. Αυτός χαίρει τέτοιας εκτιμήσεως εκ μέρους της μέγιστης μερίδος του ορθοδόξου πληθυσμού ώστε να θεωρείται ο μόνος και αληθινός αρχηγός του πληθυσμού αυτού .... Ακόμη και στους κύκλους των Αθηνών ο Χαρίτος απολαμβάνει της πλέον μεγάλης εκτιμήσεως.
Στις 6 Αυγούστου 1946 εξελέγη από τον Ροδιακό Λαό πρώτος Δήμαρχος της ελευθέρας Ρόδου μετά από 600 χρόνια σκλαβιάς.
Στις 31 Μαρτίου 1947 ευρέθει επί κεφαλής του Δημοτικού Συμβουλίου και του ροδιακού λαού τη στιγμή που ανυψώθηκε για πρώτη φορά η ελληνική σημαία στον ιστό του Ηρώου της Ελευθερίας και ανήρτησε αναμνηστική πλάκα στην πρόσοψη του Ηρώου εκ μέρους του Δήμου Ρόδου.
Την ημέρα της ενσωματώσεως της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα στις 7 Μαρτίου 1948, ως εκπρόσωπος του Δωδεκανησιακού Λαού κατά το επίσημο πρόγραμμα της Στρατιωτικής Διοικήσεως, παρέδωσε το συμβολικό κλειδί της Δωδεκανησιακής Πρωτεύουσας στον τότε Βασιλέα Παύλο.
Η Ελληνική Κυβέρνηση σε αναγνώριση των υπηρεσιών του προς την Πατρίδα του απένειμε το παράσημο του Σταυρού των Ταξιαρχών και Φοίνικος και του επέτρεψε να κρατήσει ως “κειμίλιο εθνικών αγώνων” το όπλο που η ίδια του έστειλε την περίοδο της σκλαβιάς, δια χειρός του τότε Μητροπολίτου Αποστόλου Τρύφωνος.
Συνολικώς δε τιμήθηκε παρασήμων ελληνικών και συμμαχικών πολεμικών οργανώσεων ως και δια του συμβολικού Χρυσού Μεταλλείου της πόλεως Ρόδου υπό του τότε Δημάρχου κ. Σάββα Καραγιάννη.
Σαν Δήμαρχος Ρόδου ανασυγκρότησε και εκσυγχρόνισε τις Υπηρεσίες του, διεκδίκησε και πήρε το Εθνικό Θέατρο Ρόδου, διατήρησε και οργάνωσε με επιτυχία τη δημοτική επιχείρηση συγκοινωνιών “ΡΟΔΑ”, δημιούργησε τη Φιλαρμονική Ορχήστρα,
7 Μαρτίου 1948
Ο Δήμαρχος Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος παραδίδων
εις τον Βασιλέα των Ελλήνων Παύλο την
χρυσή κλείδα συμβολίζουσα την ένωσιν της
Δωδεκανήσουμετά μετά της Ελλάδος.
άλλαξε πολλά ιταλικά ονόματα δρόμων και πλατειών της Ρόδου με ελληνικά και υπήρξε εισηγητής ώστε να γίνουν του 1948 υπό την αιγίδα του ΟΗΕ στο ξενοδοχείο “ΡΟΔΩΝ” που οδήγησαν στη σύσταση του κράτους του Ισραήλ θέτοντας συγχρόνως τις βάσεις για την τουριστική ανάπτυξη του Νησιού.
Εξελέγη τρεις φορές βουλευτή Δωδεκανήσου του 1956 το 1958 & 1961 με το Κόμμα της ΕΡΕ (Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως).
Υπήρξε εκδότης των τοπικών εφημερίδων “Ηχώ της Δωδεκανήσου” και “Ελευθέρα Δωδεκάνησος” και διέπρεψε επί 58 έτη ως Δικηγόρος της Πόλεως Ρόδου.
Απεβίωσε στις 9 Απριλίου 1990 στη Ρόδο.
Το Δημοτικό Συμβούλιο επί δημαρχίας Εμμανουήλ Κόκκινου και υπό την προεδρία του Φώτη Κωστόπουλου, για να τον τιμήσει, απεφάσισε να ονομάσει την πλατεία μπροστά από το σπίτι του (εκατό χουρμαδιές) πλατεία Γαβριήλ Χαρίτου.
Ρόδος 18/12/1997
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ 14 ΡΟΔΟΣ
ΤΗΛ. 24271 ΑΦΜ 02249187
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ
Της από 10/4/1990 συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Ρόδου.
Αριθ. Πρακτικού: 12-10/4/1990 Αριθ. Απόφασης: 194/1990
Στη Ρόδο σήμερα 10/4/1990, ημέρα Τρίτη και ώρα 13:00 και στο Δημοτικό Κατάστημα με την παρουσία του Δημάρχου Αρ. Σάββα Καραγιάννη, συνήλθε σε συνεδρίαση το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλεως Ρόδου, ύστερα από τηλεφωνική επικοινωνία του Προέδρου του Δ.Σ. για τον θάνατο του Γαβριήλ Χαρίτου.
ΠΑΡΟΝΤΕΣ: 1. Κόκκινος Μιχαήλ - Πρόεδρος, 2. Κουμέντος Γεώργιος - Γραμματέας Δ.Σ., 3. Χατζηνικολάου Κωνσταντίνος - Αντιπρόεδρος, 4. Μιχαηλίδης Γεώργιος - Αντιδήμαρχος, 5. Χατζημάριος Μ., 6. Τσατσαλιός Ν., 7. Ντάλας Στεφ., 8. Βενετοκλής Δ., 9. Μηνάς Νικόλαος, 10. Γλεντή Ελένη, 11. Τατάκης Ν., 12. Μίγκλης Κ., 13. Μαυράκης Β.
ΑΠΟΝΤΕΣ: 1. Χατζηνικήτας Ν. Αντιδήμαρχος, 2. Χατζηνικόλας Μ. Αντιδήμαρχος, 3.Γιαννούλης Ι., 4. Παπασταματίου Β., 5. Τσίγάρος Ι., 6. Καραγιάννης Μ., 7. Καγκάκης Λ., 8. Μαυρουδής Λ., 9. Τσαμπάζης Γ. 10. Διακογεωργίου Κ. Μέντος Μ., 11. Κωνσταντίνου Σ.
Αφού διαπιστώθηκε ότι υπάρχει νόμιμη απαρτία αρχίζει η συζήτηση επί του μοναδικού θέματος της έκτακτης συνεδρίασης για το θάνατο του 1ου αιρετού δημάρχου της βάρος του Γαβριήλ Χαρίτου.
ΘΕΜΑ: ψήφισμα για τον θάνατο του Γαβριήλ Χαρίτου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Η έκτακτη συνεδρίαση γίνεται ύστερα από την αναγγελία του θανάτου του πρώτου αιρετού του Δημάρχου της Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτου και συνεκλήθη σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο για να αποτίνει φόρο τιμής σ’ αυτόν, ο οποίος είχε και τη μεγάλη ευτυχία να δώσει τα κλειδιά της πόλης μας την ημέρα της ενσωμάτωσης στην Ελληνική Πολιτεία.
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Όπως κι εσείς αναφέρατε κ. πρόεδρε, η Ρόδος κι ο Ροδιακός λαός πενθεί από χθες το απόγευμα το χαμό του Γαβριήλ Χαρίτου, ο οποίος σε ηλικία 84 χρόνων, έφυγε από τον κόσμο αυτόν.
Ο Χαρίτος υπήρξε ο πρώτος αιρετός δήμαρχος της πόλεως Ρόδου μετά από τη θητεία του Αθανάσιου Καζούλη όπου υπήρξε δήμαρχος με ανάθεση από τις δυνάμεις τότε τις εγγυήτριες και στη συνέχεια χρημάτισε Βουλευτής Δωδεκανήσου για σειρά ετών, πιστεύω ότι χαρακτηρίστηκε από ενέργειες και πράξεις η ζωή του, οι οποίες μπορούν να τον κατατάξουν σαν έναν από τους αγωνιστές της ελευθερίας της Δωδεκανήσου, και σαν ένα αληθινό πατριώτη.
Η καταγωγή του από τη Σύμη φαίνεται ότι δεν του έδινε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί στα δύσκολα εκείνα χρόνια της πρώτης δεκαετίας του 1900 με την άνεση που σήμερα βλέπουμε να αναπτύσσονται οι νέοι μας. Παρόλα αυτά και παρά τις δυσκολίες κατάφερε να τελειώσει τη νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια υποχρεωτικά να μετεκπαιδευτεί στο Πανεπιστήμιο της Πίζας Ιταλίας. Ήδη από μαθητής της Γ’ τάξης του Βενετοκλείου Γυμνασίου είχε την πρώτη αντιστασιακή του δράση με το να κατεβάσει την Ιταλική σημαία και να ανεβάσει την Ελληνική σημαία με δύο ακόμα συμμαθητές του.
Για τις ενέργειές τους αυτές αλλά και για μια σειρά άλλες παρομοίου περιεχομένου ενέργειες και εξορίστηκε και φυλακίστηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και τέθηκε πολλές φορές υπό παρακολούθηση λόγω της πατριωτικής του δράσης.
Υπήρξε ο αρχηγός και ιδρυτής της Αντιστασιακής στα μαύρα χρόνια της κατοχής γνώση της οργάνωσης ως φιλική εταιρεία η οποία έδρασε σε Πανδωδεκανησιακό επίπεδο, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Στην πολιτική ζωή του τόπου έπαιξε σημαντικό ρόλο με την εκλογή του 3 φορές ως βουλευτής Δωδ/σου εκπροσωπώντας επάξια στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ολόκληρη την Δωδεκάνησο.
Η πατρίδα και ιδιαίτερα η Δωδεκάνησος τον ετίμησαν με πάνω από 20 παράσημα, το δε όπλο που είχε επί κατοχής του αναγνωρίστηκε σαν κειμήλιο Εθνικών αγώνων.
Εμείς σαν νεότεροι δεν είχαμε την ευκαιρία και την τιμή να γνωρίσουμε από κοντά όσο θα μπορούσαμε ή όσο θα θέλαμε τον Γαβριήλ Χαρίτο άξιο τέκνο της Δωδ/σου.
Ο Δήμος Ρόδου αναγνωρίζοντας το 1985 την συνολική του προσφορά στην πόλη και στον Δήμο Ρόδου του απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης μαζί με άλλους δημάρχους που χαρακτήρισαν και σημάδεψαν την πορεία του τόπου μας. Η μνήμη του ας είναι αιώνια και το χώμα που θα τον σκεπάσει ας είναι ελαφρό.
ΒΕΝΕΤΟΚΛΗΣ: Δεν θα επαναλάβω τα λόγια τόσο του Δημάρχου όσο και του Προέδρου για την πολυσχιδή προσφορά του εκλιπόντος πρώην δημάρχου Γαβριήλ Χαρίτου.
Όταν χθες το βράδυ πληροφορήθηκα το γεγονός ομολογώ ότι συγκλονιστικά. Είναι σωστή η ενέργειά μας αυτή σε τέτοιες περιπτώσεις να μαζεύεται το Δημοτικό Συμβούλιο και να αποτίνει φόρο τιμής στα άξια τέκνα του τόπου και που πράγματι τον Χαρίτο τον χαρακτηρίζω σαν άξιο τέκνο του τόπου μας.
Μια ολόκληρη και πλέον 50ετία ο Χαρίτος ο οποίος υπήρξε μια πληθωρική προσωπικότητα, βρισκόταν στις επάλξεις όλων των αγώνων του τόπου μας.
Είτε ήταν στον πολιτικό στίβο, είτε ήταν στο στίβο της απονομής της δικαιοσύνης, ο Χαρίτος ήταν πάντα μπροστά. Εκτός του ότι διετέλεσε Δήμαρχος, διετέλεσε και 3 φορές βουλευτής. Είχε πράγματι τη χαρά και την τιμή να παραδώσει το κλειδί της πόλεως στον τότε βασιλιά Παύλο, με την ενσωμάτωση του τόπου μας, γι’ αυτό και πράγματι πρέπει να νιώσουμε το μεγάλο κενό που άφησε ο Γαβριήλ Χαρίτος. Να ενώσω κι εγώ την ευχή μου, ας είναι ελαφρό το ροδίτικο χώμα που θα τον σκεπάσει.
ΚΟΥΜΕΝΤΟΣ: Κύριε Πρόεδρε θεωρώ καθήκον μου να πω δύο λόγια μόνο, σήμερα που ο Γαβριήλ Χάριτος δεν βρίσκεται πια στο μάταιο αυτό κόσμο. Τον είχαμε γνωρίσει πολύ καλά το 1948 - 1949 όταν ο μαθητής του Βενετοκλείου Γυμνασίου, είχα την τιμή να έλθω σε επαφή μαζί του, να συνεργαστώ μαζί του τότε που έβγαζε μια εφημερίδα, την "Ηχώ της Δωδεκανήσου".
Έμαθα τότε ότι ο άνθρωπος αυτός ήταν ένα φτωχό παιδί, ορφανός και η μητέρα του δούλευε, ξενοδούλευε μάλιστα για να τον αναθρέψει και να τον σπουδάσει. Είχε αναδειχθεί τότε ως πρωτεργάτης της Φιλικής Εταιρείας που είχε συγκροτηθεί εδώ στη Ρόδο. Και συνέχεια ήταν ο πρώτος αιρετός δήμαρχος της Ρόδου, τρείς φορές βέβαια βουλευτής Δωδεκανήσου, κι εγώ νομίζω ότι θα ήταν παράλειψη, να μην του δοθεί μια οδός στην πόλη της Ρόδου. Ας είναι η μνήμη του αιώνια.
Το δημοτικό Συμβούλιο έχοντας υπόψη την ανωτέρω διαλογική συζήτηση εξέδωσε το παρακάτω ψήφισμα που έχει ως εξής:
ΨΉΦΙΣΜΑ ΔΗΜΟΥ ΡΟΔΙΩΝ
Το Δημοτικό Συμβούλιο Ρόδου που συνήλθε έκτακτα σήμερα 10/4/1990 και τώρα 12:00 στο Δημαρχιακό Μέγαρο ύστερα από την αναγγελία του θανάτου του Γαβριήλ Χαρίτου, και αφού έλαβε υπόψη του ότι ο εκλιπών υπήρξε ο πρώτος αιρετός Δήμαρχος Ρόδου, ύστερα από 600 χρόνια σκλαβιάς, ακόμη δε και την πολλαπλή προσφορά του σε όλους τους τομείς της κοινωνικής πνευματικής και πολιτικής ζωής του τόπου, καθώς και την Εθνική του δράση και προσφορά:
ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΟΜΌΦΩΝΑ
1. Να παρευρεθεί στην κηδεία ο Δήμαρχος και σύσσωμο το Δημοτικό Συμβούλιο.
2. Να υψωθεί μεσίστια η σημαία στο Δημαρχείο επί τριήμερο και να αργήσουν οι υπηρεσίες του Δήμου κατά την ώρα της κηδείας.
3. Να δοθεί το όνομα του σε οδό της πόλης της Ρόδου.
4. Να γίνει η κηδεία του εκλιπόντος με τη δημοτική δαπάνη.
5. Να αποχαιρετήσει τον νεκρό ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου.
6. Να αποδώσει τιμές η Φιλαρμονική του Δήμου.
7. Να κατατεθεί στο Ίδρυμα Υποτροφιών Δωδ/σου εις μνήμην του ποσό δρχ. 100.000.
8. Να κατατεθεί στεφάνι στη σορό του εκλιπόντος.
9. Να εκφραστούν τα συλλυπητήρια του Δημάρχου και όλου του Δημοτικού Συμβουλίου στην οικογένεια του μεταστάντος.
10. Να δημοσιευθεί το παρόν ψήφισμα στον Τοπικό Τύπο.
ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΜΕΝΤΟΣ
Επικήδειος προέδρου Δημ. Συμβουλίου Μιχ. Κόκκινου
Με οδύνη και μεγάλη συγκίνηση ο Ροδιακός Λαός, ο Λαός της Δωδ/σου πενθεί από χθες τον χαμό του Γαβριήλ Χαρίτου ο οποίος σε ηλικία 84 χρόνων, έληξε την παρουσία του στον κόσμο αυτό.
Ο Χαρίτος υπήρξε ο πρώτος αιρετός δήμαρχος της Ρόδου ύστερα από 600 χρόνια σκλαβιάς και ευτύχησε να είναι ο επικεφαλής του Λαού της Δωδεκανήσου, που παρέδωσε τα κλειδιά της Ρόδου σαν πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου, στον τότε Βασιλέα Παύλο κατά την ιστορική εκείνη τη μέρα της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με την Μητέρα Ελλάδα.
Γέννημα και θρέμμα της Σύμης υπήρξε φλογερός πατριώτης μάλιστα δε εξορίστηκε από τους Ιταλούς κατακτητές, όταν ο μαθητής της Ε’ τάξης του Βενετοκλείου Γυμνασίου κατέβασε την ιταλική σημαία και ανέβασε την Ελληνική σημαία με δύο ακόμα συμμαθητές του.
Για τις ενέργειές τους αυτές αλλά και για μια σειρά άλλες παρομοίου περιεχομένου ενέργειες και εξορίστηκε και φυλακίστηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και ετέθη πολλές φορές υπό συνεχή παρακολούθηση λόγω της Πατριωτικής του δράσης.
Υπήρξε ο αρχηγός και ιδρυτής της Αντιστασιακής στα μαύρα χρόνια της κατοχής γνώση της οργάνωσης ως φιλική εταιρεία η οποία έδρασε σε Πανδωδεκανησιακό επίπεδο, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Στην πολιτική ζωή του τόπου έπαιξε σημαντικό ρόλο με την εκλογή του 3 φορές ως βουλευτής Δωδ/σου εκπροσωπώντας επάξια στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ολόκληρη την Δωδεκάνησο.
Η πατρίδα και ιδιαίτερα η Δωδεκάνησος τον ετίμησαν με πάνω από 20 παράσημα, το δε όπλο που είχε επί κατοχής του αναγνωρίστηκε σαν κειμήλιο Εθνικών αγώνων.
Εμείς σαν νεότεροι δεν είχαμε την ευκαιρία και την τιμή να γνωρίσουμε από κοντά όσο θα μπορούσαμε ή όσο θα θέλαμε τον Γαβριήλ Χαρίτο άξιο τέκνο της Δωδ/σου.
Ο Δήμος Ρόδου αναγνωρίζοντας το 1985 την συνολική του προσφορά στην πόλη και στον Δήμο Ρόδου του απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης.
Το δημοτικό Συμβούλιο της Ρόδου, αποτίνοντας φόρο τιμής στο άξιο τέκνο της Δωδ/σου εξέδωσε το παρακάτω ψήφισμα που έχει ως εξής:
ΨΉΦΙΣΜΑ
ΔΗΜΟΥ ΡΟΔΙΩΝ
Το Δημοτικό Συμβούλιο Ρόδου που συνήλθε έκτακτα σήμερα 10/4/1990 και τώρα 12:00 στο Δημαρχιακό Μέγαρο ύστερα από την αναγγελία του θανάτου του Γαβριήλ Χαρίτου, και αφού έλαβε υπόψη του ότι ο εκλιπών υπήρξε ο πρώτος αιρετός Δήμαρχος Ρόδου, ύστερα από 600 χρόνια σκλαβιάς, ακόμη δε και την πολλαπλή προσφορά του σε όλους τους τομείς της κοινωνικής πνευματικής και πολιτικής ζωής του τόπου, καθώς και την Εθνική του δράση και προσφορά:
ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΟΜΌΦΩΝΑ
1. Να παρευρεθεί στην κηδεία ο Δήμαρχος και σύσσωμο το Δημοτικό Συμβούλιο.
2. Να υψωθεί μεσίστια η σημαία στο Δημαρχείο επί τριήμερο και να αργήσουν οι υπηρεσίες του Δήμου κατά την ώρα της κηδείας.
3. Να δοθεί το όνομα του σε οδό της πόλης της Ρόδου.
4. Να γίνει η κηδεία του εκλιπόντος με τη δημοτική δαπάνη.
5. Να αποχαιρετήσει τον νεκρό ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου.
6. Να αποδώσει τιμές η Φιλαρμονική του Δήμου.
7. Να κατατεθεί στο Ίδρυμα Υποτροφιών Δωδ/σου εις μνήμην του ποσό δρχ. 100.000.
8. Να κατατεθεί στεφάνι στη σωρό του εκλιπόντος.
9. Να εκφραστούν τα συλλυπητήρια του Δημάρχου και όλου του Δημοτικού Συμβουλίου στην οικογένεια του μεταστάντος.
10. Να δημοσιευθεί το παρόν ψήφισμα στον Τοπικό Τύπο.
Γαβριήλ Χαρίτο εξ ονόματος του Ροδιακού Λαού εύχομαι να είναι ελαφρύ το χώμα της Ρόδου που σε λίγο θα σε σκεπάσει.
ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΡΙΤΟΣ
Ο φλογερός πατριώτης
Είναι πραγματικά δύσκολες οι στιγμές για το δημοσιογράφο, μα και τον καθένα που αποφασίζει να γράψει για κάποιον, που έχει εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο.
Και γίνονται ακόμα πιο δύσκολες, άπειρες στάλες κρύου ιδρώτα, όταν αυτός ο ΄΄κάποιος΄΄ είναι άρρηκτα δεμένος με την ιστορία αυτού του τόπου, η προσωποποίηση ενός λαού.
Όταν η σεπτή μορφή του και μετά το θάνατο σφραγίζει την πορεία που εσύ ακολουθείς, έστω και αν ήσουν αγέννητος, όταν έπαιρνε στους δυνατούς ώμους του τον Ελληνισμό και τον οδηγούσε ξανά ΄΄σε μονοπάτια δόξας λαμπρής΄΄ .
Ναι. Ο Γαβριήλ Χαρίτος, που πριν λίγες μέρες κατέκτησε με το θάνατό του την αθανασία, γαλουχημένος με τα ιδεώδη του ελληνισμού και του μεγαλείου της ελληνικής ψυχής υπήρξε ο άνθρωπος που συνέδεσε το πέρασμά του απ΄ τη ζωή με τη γεμάτη αγώνες και θυσίες ιστορία αυτού του τόπου.
Παιδί ενός απλού Συμιακού δύτη και μιας τίμιας και στοργικής εργάτριας, έμελλε να αποδείξει από τα πρώτα το νεανικά βήματα, πως η ιστορία κάθε τόπου γράφεται κατά κανόνα από τους αντρειωμένους του λαού. Τους απλούς και καταφρονεμένους που σαν έρθει η ώρα κάνουν τη ψυχή Όλυμπο και αλλάζουν την ανθρώπινη μοίρα.
Ήταν δεν ήταν ακόμα 15χρονο αγόρι ο Γαβριήλ Χαρίτος, που σαν μαθητής του Βενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου, ζώντας στο μόνιμο μεθύσι της λευτεριάς, μαζί με τους συμμαθητές του Μανώλη Χαλκιά από την Κάρπαθο και Νικήτα Παχωπό από τη Σύμη, κατέβαζε την ιταλική σημαία από τον ιστό του σκλαβωμένου σχολείου, ανεβάζοντας την ελληνική.
Για την πράξη του αυτή οι Ιταλοί κατακτητές τον εξόρισαν κι ας επέμεναν να ομολογήσει πως είχε το ΄΄ακαταλόγιστο της εφηβείας΄΄ . Ο Γαβριήλ Χαρίτος ήξερε τι έκανε και δεν ήθελε ΄΄ ελαφρυντικά ΄΄ .
Το γεγονός αυτό που έμελλε να σηματοδοτήσει την εθνική του πορεία το έχει μνημονεύσει κατ΄ επανάληψη ο τοπικός Τύπος, ενώ ο Αρχιμανδρίτης Κλεόβουλος Παπαϊωάννου και οι συγγραφείς Παναγιώτης Σακελλαρίδης και Σπύρος Λεωντσάκος το μνημονεύουν στα βιβλία τους.
Κι είναι άξιον απορίας, όπως είπε στον επικήδειο ο γνωστός δικηγόρος της πόλης μας κ. Γιώργος Παντελίδης ΄΄ γιατί αυτή τη μέρα, αυτή η πράξη δε γιορτάζεται στα Δωδεκάνησα, όπως γιορτάζεται η ανάλογη πράξη με τη γερμανική σημαία στην Ακρόπολη της Αθήνα΄΄.
Αυτή την πράξη που καθοδηγούσε ΄΄ άστρο λαμπρό΄΄ και φλόγα τη ψυχή του νεαρού Χαρίτου.
Γιατί μετά το τέλος των σπουδών του στα πανεπιστήμια της Αθήνας και της Πίζας, επιστρέφοντας το 1932 στη Ρόδο ο Γαβριήλ Χαρίτος αποφασίζει την ίδρυση αντιστασιακής οργάνωσης κατά των Ιταλών.
Με το όραμα της ελληνικής επανάστασης την ονόμασε ΄΄Φιλική Εταιρεία΄΄ και μέσω του ελληνικού Προξενείου της Ρόδου είχε συνεχή και στενή επαφή με την ελληνική κυβέρνηση, όπως προκύπτει μέσα από ιστορικά ντοκουμέντα.
Η ιταλική αντικατασκοπία άρχισε να τον παρακολουθεί στενά και λόγω της δράσης του άρχισε ν΄ αναφέρει προσωπικά κάθε του κίνηση στο Ντεβέκκι.
Η οργάνωση όμως προδόθηκε κάποτε και για τον Γαβριήλ Χαρίτο άρχισε ένας νέος Γολγοθάς μαρτυρίου.
Ο ίδιος και πολλά από τα μέλη της δικάστηκαν από το έκτακτο Στρατοδικείο με την κατηγορία της έσχατης προδοσίας κατά της ΄πατρίδας΄ και καταδικάστηκαν σε φυλακίσεις και εξορίες σε στρατόπεδα συγκεντρώσεων.
Για τη ΄΄Φιλική Εταιρεία΄΄ και τον αρχηγό της Γαβριήλ Χαρίτο γράφει τόσο η απόφαση του έκτακτου Στρατοδικείου, όσο και η υπ΄ αριθ. 153/1951 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ρόδου, ενώ τις κακουχίες του εξιστορεί ο συγκρατούμενος του Εμμανουήλ Καλαμπίχης στο βιβλίο του ΄΄Από τη ζωή μου΄΄ (έκδοση της εφημερίδας ΄΄Ροδιακή΄΄).
Οι Ιταλοί
Για τον Γαβριήλ Χαρίτο, όμως, έχουν να πουν και οι Ιταλοί. Γράφει, λοιπόν, σε έγγραφό του προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης Ιταλίας, ο τελευταίος Ιταλός δήμαρχος της Ρόδου Antonio Maccli:
΄΄ ... Σηειούται ότι ο δικηγόρος Γαβριήλ Χαρίτος θεωρείται σήμερα στα Δωδεκάνησα το πλέον αντιπροσωπευτικό στοιχείο. Αυτός χαίρει τέτοιας εκτιμήσεως εκ μέρους της μέγιστης μερίδος του ορθοδόξου πληθυσμού ώστε να θεωρείται ο ΜΌΝΟΣ καιΑΛΗΘΙΝΌΣ αρχηγός του πληθυσμού αυτού...
Ακόμη και στους κύκλους των Αθηνών ο Χαρίτος απολαμβάνει της πλέον μεγάλης εκτιμήσεως΄΄.
Πρώτος αιρετός δήμαρχος
Αλλά οι μεγάλες στιγμές για τον Γαβριήλ Χαρίτο ήρθαν με την απελευθέρωση.
Στις 6 Αυγούστου 1946 ο Γαβριήλ Χαρίτος εκλέγεται πρώτος δήμαρχος της ελεύθερης Ρόδου, σφραγίζοντας μία σκλαβιά 600 χρόνων.
Και στις 31 Μαρτίου 1947 μέσα σε ατμόσφαιρα εθνικής έξαρσης και θρησκευτικής κατάνυξης, επικεφαλής του υπερήφανου Ροδιακού Λαού ανυψώνει στον ιστό του Ηρώου της Ελευθερίας την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ για πρώτη φορά.
Ένα χρόνο αργότερα στις 7 Μαρτίου 1948, σφραγίζει την Ένωση των Δωδεκανήσων με τη Μητέρα Ελλάδα παραδίνοντας συμβολικά το κλειδί της πόλης στον τότε βασιλιά Παύλο, κατά την επίσημη τελετή κάτω από τις ουρανομήκεις ζητωκραυγές 40.000 και πλέον κατοίκων του μαρτυρικού νησιού.
***
Η Ελληνική κυβέρνηση σε αναγνώριση των υπηρεσιών του προς την Πατρίδα του απένειμε το παράσημο του Σταυρού των Ταξιαρχών του Φοίνικος και του επέτρεψε να κρατήσει ως ΄΄κειμήλιο εθνικών αγώνων΄΄ το όπλο που η ίδια του έστειλε την περίοδο της σκλαβιάς.
Σαν Δήμαρχος Ρόδου ανασυγκρότησε και εκσυγχρόνισε τις υπηρεσίες του, διεκδίκησε και πήρε το Εθνικό Θέατρο Ρόδου, διατήρησε και οργάνωσε μ΄ επιτυχία τη δημοτική επιχείρηση συγκοινωνιών ΄΄ΡΟΔΑ΄΄, δημιούργησε τη φιλαρμονική, ενώ υπήρξε εισηγητής ώστε να γίνουν του 1948 οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Αράβων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, στο ξενοδοχείο ΄΄ΡΟΔΩΝ΄΄, που οδήγησαν στη σύσταση του κράτους του Ισραήλ.
Ο Ροδιακός Λαός τιμώντας την εθνική, πολιτιστική κοινωνική προσφορά του τον εξέλεξε το 1956, το 1958 και 1961 βουλευτή της Ε.Ρ.Ε. με τον ιδρυτή της οποίας Κωνσταντίνο Καραμανλή τον συνέδεαν στενοί δεσμοί φιλίας και εκτίμησης.
Σαν επαγγελματίας δικηγόρος, αλλά και σαν άνθρωπος ήταν πάντα απλός, σεμνός, εργατικός και λιτός, αρετές που εκτιμήθηκαν από φίλους και πολιτικούς αντιπάλους.
΄Ανθρωπος με ελεύθερες και δημοκρατικές αρχές υπήρξε εκδότης των τοπικών εφημερίδων ΄΄Ηχώ της Δωδεκανήσου΄΄ και ΄΄Ελευθέρα Δωδεκάνησος΄΄.
Σίγουρα ότι και να γράψει κανείς για την εξέχουσα προσωπικότητα του Γαβριήλ Χαρίτου θα είναι λίγο για να αποδώσει το μέγεθος της προσφοράς του σε τούτο τον τόπο και σ’ όλα τα πεδία.
Τα 2.500 συλλυπητήρια τηλεγραφήματα που πήρε η οικογένειά του απ’όλες τις γωνίες της ελληνικής γης και τα χιλιάδες στεφάνια που τον συνόδεψαν στο ΄΄ύστατο χαίρε΄΄ λένε ασφαλώς πολύ περισσότερα.
ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΛΑΜΠΡΙΑΝΟΣ
εφημερ. «ΔΡΑΣΙΣ» 15Απριλίου 1990
Ποιοί, πως και πότε κατέβασαν την ιταλική σημαία του Βενετοκλείου
Γ. ΧΑΡΙΤΟΣ - Ν. ΠΑΧΩΠΟΣ - ΚΑΙ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
Κείμενο: ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΜΠΟΓΙΑΝΟΣ
Ο ιστορικός και συγγραφέας Διόδωρος Σικελιώτης αναφωνεί ανά τους αιώνας:
«Φύλακα μεν ηγούμαι την ιστορίαν της των αξιόλογων αρετής, μάρτυρα δε της των φαύλων κακίας ευεργέτην δε του κοινού γένους των ανθρώπων...»
Η λέξη ιστορία προέρχεται από το ουσιαστικό ΙΣΤΩΡ, που σημαίνει άνθρωπος ειδικός, αρμόδιος και επαΐρων, όπως λέγει ο Σωκράτης.
Η αδιάψευστη ιστορία ομιλεί για τα κλέη των Ροδίων πατέρων μας που στα ιταλικά χρόνια της κατοχής, με λογισμό και μ΄ όνειρο, σήκωσαν την ελληνική ιδέα στα μεσούρανα για να τη βλέπουν οι απανταχού σκλάβοι της γης και να αναθαρρούν.
Εφέτος η Ρόδος εορτάζει τα 67 χρόνια ενός άκρως σημαντικού γεγονότος που ενεγράφει στις δέλτους της ελληνικής ιστορίας και στα φυλλοκάρδια των Ροδίων αγωνιστών και πατριωτών.
Ήταν το έτος 1926 και τη διοίκηση της Ρόδου και της Δωδεκανήσου την είχε ο Ιταλός διοικητής Μάριο Λάγκο. Η Ιταλία θέλουσα να εξιταλίσει τον υπέροχο λαό μας, επέβαλε πνευματικές και κοινωνικές στερήσεις στον ανυπότακτο και αδούλωτο λαό μας.
Οι καθηγητές του Βενετοκλείου ήταν οι φωστήρες και τα φωτεινά μετέωρα που κράτησαν τη Ρόδο ελληνική και αγρυπνούσα. Όλοι οι μαθητές του Βενετόκλείου, που έχτισαν οι σοφοί και άγιοι ευεργέτες Μίνως και Δημήτριος Βενετοκλής, τον Ιούλιο του 1910, ήταν μυημένοι στα ιερά και όσια του γένους και της θρησκείας μας.
Στα 1926, εξήντα εφτά χρόνια πριν από σήμερα, οι Ιταλοί εξέδωσαν ένα διάταγμα που περιόριζε τη διδασκαλία των ελληνικών στα σχολεία της Ρόδου.
Οι μαθητές του Βενετοκλείου αυτού του γεραρού ενδιαιτήματος της Ελλάδας είχαν αποφασίσει να αντιδράσουν δυναμικά. Όταν οι Ιταλοί κίνησαν τη διαδικασία να περιοριστεί η γλώσσα και η ελληνική παιδεία στο νησί μας, οι μαθητές του Βενετοκλείου αντέδρασαν με απόφαση, με λογισμό και με όνειρο. Η ιταλική σημαία στον ιστό του Βενετοκλείου, ήταν πρόκληση για δράση ελληνική και φιλελεύθερη.
Τρεις μαθητές, αριστούχοι στο ήθος, στα γράμματα και στα ελληνικά ιδεώδη, ορκίστηκαν να κατεβάσουν τη σημαία από τη μετόπη του ιστορικού αυτού σχολείου τους.
Με πρωτοβουλία των Γαβριήλ Χαρίτου, Νικήτα Παχωπού και Γιώργου Χαλκιά, συνέβη ένα πρωτάκουστο και ηρωικό γεγονός.Κατέβασαν την ιταλική σημαία με κίνδυνο της ζωής των ίδιων και των οικογενειών τους! Έσκυψε ο πρώτος των μαθητών και ο δεύτερος ανέβηκε, πάνω τους, ενώ ο Γαβριήλ Χαρίτος αναρριχήθηκε στη μετόπη του σχολείου και κατέβασε την ιταλική σημαία.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά σήκωσαν και μια ελληνική σημαία στον ιστό, που προ ολίγου κυμάτιζε η ιταλική σημαία. Αξίζει να αναφέρουμε για την ιστορία πως η γαλανόλευκη που ανυψώθηκε στο Βενετόκλειο, ήταν αυτοσχέδια. Το λευκό ύφασμα ήταν από το μαξιλάρι της μητέρας του Γ. Χαρίτου, ενώ το γαλανό χρώμα ήταν από γλαύκες ταινίες και χρώματα, που με κίνδυνο της ζωής τους βρήκαν τα τρία αυτά Ελληνόπουλα της Ρόδου.
Ο Γ. Χαρίτος για την ανεπανάληπτη και ηρωική του πράξη εξορίστηκε στη Σύμη, όπως διώχτηκαν και οι άλλοι δύο ακραιφνείς Έλληνες συνεργάτες του στην πράξη αυτή του ωραίου και του ελληνικού.
Αυτή και μόνο είναι η αλήθεια για την υποστολή της ιταλικής σημαίας από τη μετόπη του Βενετοκλείου. Μια πράξη τριών ατρόμητων Ελλήνων μαθητών, ισάξια του Γλέζου και του Σιάντα που κατέβασαν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη των Αθηνών.
Ο Γαβριήλ Χαρίτος, στα μετέπειτα χρόνια δημιούργησε αντιστασιακά κλιμάκια και προσέφερε ύψιστες υπηρεσίες στο έθνος, και στο νησί μας.
Οι μελετητές και οι φιλίστορες του τόπου μας, όταν γραφεί η Μεγάλη Δωδεκανησιακή Ιστορία, θα μνημονευτούν και θα σεμνύνονται για το μεγάλο γεγονός της υποστολής της ιταλικής σημαίας από το πρόσωπο του ιερού χώρου του Βενετοκλείου...
Τιμή και αίνος, χειροκρότημα και εύγε στα τρία ευγενή Ελληνόπουλα: Γαβριήλ Χαρίτο, Γιώργο Χαλκιά και Νικήτα Παχωπό, για την ανδρεία, φιλελεύθερη και ηρωική πράξη τους.
Όλβιος όστις της ροδιακής ιστορίας έσχε μάθησιν.
Η πράξη αυτή των ορκισμένων μαθητών και ακραιφνών Ελλήνων, ήταν μία από τις μεγαλύτερες, συμβολική και επικίνδυνη. Μια πράξη που διδάσκει στους λαούς όταν λιποψυχούνε το τι σημαίνει λευτεριά και πως την αποκτούνε...
εφημερ. «ΠΡΟΟΔΟΣ» 9/11/1993
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα: Θεοφάνης Μπογιάννος Ο ΡΟΔΙΟΣ. Ο συγγραφέας είναι Δημότης Ροδίων. Εδώ και τριάντα χρόνια, γράφει και καταγράφει Τραγούδια, ΄Ηθη, Έθιμα Ιστορία και Αρχαιολογία των νησιών μας και ιδίως για τη γενέτειρα Ρόδο μας. Έχει σπουδάσει Δημοσιογραφία Δημόσιες σχέσεις και Αγγλικά στην Oxford Academy of English και στη Δημοσιογραφική Σχολή Λονδίνου. Είναι Διπλωματούχος Ξεναγός Δωδεκανήσου και έχει συγγράψει 21 βιβλία ιστορίας για τη Ρόδο, τα χωριά τη Λαογραφία και τις ελληνικές ωραίες παραδόσεις μας . Προσέφερε 52,000 βιβλία ιστορίας στους μαθητές γονείς, Συλλόγους και επιστήμονες του νησιού και του Νομού μας. Προσφέρει ανιδιοτελώς ξεναγήσεις ιστορικές και αρχαιολογικές εκπομπές στο ραδιόφωνο και στη τηλεόραση. Όλα δωρεάν για τον ωραίο λαό μας και τα μαγευτικά νησιά μας. Έχει τιμηθεί από από Συλλόγους και Δήμους για τη συμβολή στα Γράμματα της Ρόδου. Μελετά κι έχει καταπληκτική μνήμη. Γράφει φιλοσοφικά ρητά για τον άνθρωπο και την ανθρωπιά, για την δημοκρατία και πάντα πρόθυμος να βοηθήσει τον Πλησίον του: Σύνθημα και πιστεύω του: «Όποιος στη ζωή του δεν αγαπά και δε χαμογελά, βγαίνει στη ζωή του γελασμένος».
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΙΑΛΥΣΟΥ
Ιαλυσός, 30/7/1996
Ταχ Δ/νση: Ιαλυσός, 85101
Τηλ, 92.219-92.290-92.423
Fax: 0241-94.084
Πληροφορίες: Σ. Μπότσαρη
ΠΡΟΣ: Περιφεριακή Διοίκηση Δωδ/σου
Δ/νση Εσωτερικών
Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης
85100 Ρόδος
Αρ. Πρωτ. 3974
ΚΟΙΝ: κ.Ιωάννη Γ. Χαρίτο
ΘΕΜΑ: Αποστολή της υπ’ αρ. 117/96 απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου Ιαλυσού περί “Ονοματοθεσίας οδού”.
ΣΧΕΤ:
Σας στέλλουμε εις διπλούν απόσπασμα από το πρακτικό της υπ’ αρ. 12/1996 συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Ιαλυσού που έγινε στις 27-7-1956, όπου ελήφθη η υπ’ αρ. 118/96 απόφαση, μαζί με το αποδεικτικό δημοσιεύσεις και παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες.
Ο Δήμαρχος Ιαλυσού
Νικόλαος Τσίκκης
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΙΑΛΥΣΟΥ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Από το πρακτικό της υπ’ αρ. 12/1996 συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Ιαλυσού.
Σήμερα, 27 Ιουλίου του έτους 1996, ημέρα Σάββατο και ώρα 18:00 το δημοτικό συμβούλιο Ιαλυσού συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο δημοτικό κατάστημα, ύστερα από την με αρ. πρωτ. 3853/23- 7 - 96 πρόσκληση της προέδρου που επιδιώχθηκε με αποδεικτικό στους Συμβούλους και το Δήμαρχο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρ. 108 του Π.Δ/τος 410/95, για συζήτηση και λήψη αποφάσεων επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης.
Πριν από την έναρξη της συνεδρίασης αυτής, η πρόεδρος διαπίστωσε ότι ήταν παρών ο κ. Δήμαρχος κι επί συνόλου 15 Δημοτικών συμβούλων ήταν:
ΠΑΡΟΝΤΕΣ: 1) Ιωάννης Μανώλης - Αντ/ρχος, 2) Παρασκευή Καραγιάννη - Πρόεδρος ΔΣ, 3) Ανδρέας Γιωργού, 4) Νικόλαος Κουφού, 5) Στέργος Χηγεωργίου, 6) Μιχάλης Σαχίνης, 7) Ιωάννης Χηαντωνίου, 8) Γεώργιος Μπότσαρης ,9) Ευάγγελος Μίχας, 10) Νίκη Πατούνα, 11) Στέργος Κιούρδης.
ΑΠΟΝΤΕΣ: Ν. ΧηΑντωνίου, Χ. Καλήγερος, Μ. Συκόφυλος, Κ. Σάρλης οι οποίοι δεν προσήλθαν αν και κλήθηκαν νόμιμα.
Ο ΔΣ κ. Σ. Κιούρδης απουσίασε από τη συζήτηση του υπ’ αρ. 1 θέματος της ημερήσιας διάταξης, ενώ η ΔΣ κ. Ν. Πατούνα απουσίασε από τη συζήτηση των υπ’ αρ. 1, 2 και 3 θεμάτων της ημερήσιας διάταξης.
Παρούσα για την τήρηση των πρακτικών ήταν η υπάλληλος του Δήμου κ. Σεβαστή η Μπότσαρη.
Αφού διαπιστώθηκε απαρτία, η Πρόεδρος του ΔΣ κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης, κι έγιναν εισηγήσεις για τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, ως κατωτέρω:
ΘΕΜΑ 5ο: Ονοματοθεσία οδού.
Αριθμός Απόφασης: 118/1996
Για το παραπάνω θέμα μετά την εισήγηση της προέδρου, το λόγο παίρνει ο κ. Δήμαρχος ο οποίος κάνει γνωστά στο ΔΣ τα εξής: "σε όλους μας είναι γνωστή η εξαίρετη προσωπικότητα του Γαβριήλ Χαρίτου του Ιωάννη, ο οποίος όντας μαθητής ακόμα επί Ιταλικής Κατοχής μαζί με φίλους του κατέβαζε τη σημαία από το σχολείο του σ’ένδειξη διαμαρτυρίας για τον Ιταλικό ζυγό. Για την πράξη του αυτή, οι κατακτητές τον εξόρισαν. Αυτό το γεγονός έχει καταγραφεί και μνημονευθεί στα βιβλία των Π. Σακελλαρίδη και Σ. Λεωντσάκου. Με το πέρας των σπουδών τους στα πανεπιστήμια της Αθήνας και της Πίζας, ο νεαρός Χαρίτος επιστρέφει στην Ρόδο το 1932 και ιδρύει την "Φιλική Εταιρεία" - αντιστασιακή οργάνωση κατά των Ιταλών, η οποία όμως προδόθηκε, με αποτέλεσμα ο ίδιος αλλά και άλλα μέλη της οργάνωσης να δικαστούν από το έκτακτο στρατοδικείο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, να φυλάξουν και να εξοριστούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στα οποία υπέμειναν πολλές κακουχίες, τις οποίες εξιστορεί ο συγκρατούμενος του ΕΜ. Καλαμπίχης. Ακόμη και από τους Ιταλούς κατακτητές αναγνωρίζεται τη γενναιότητα του κι από τον τελευταίο Ιταλό δήμαρχο της παρόδου Antonio Maccli αναφέρεται ως "ο ΜΌΝΟΣ και ΑΛΗΘΙΝΌΣ" αρχηγός του πληθυσμού της Ρόδου.
Μετά την απελευθέρωση, στις 6-8-46 ο Γαβριήλ Χαρίτος εκλέγεται πρώτος δήμαρχος της Ρόδου και στις 31-3-47 επικεφαλής του Ροδιακού λαού ανυψώνει στον ιστό του Ηρώου την Ελληνική σημαία για πρώτη φορά μετά από σκλαβιά 600 χρόνων, ενώ ένα χρόνο αργότερα στις 7-3-48 σφραγίζει την Ένωση των Δωδεκανήσων με την μητέρα Ελλάδα παραδίδοντας συμβολικά το κλειδί της πόλης στον τότε βασιλιά Παύλο. Για την δράση του, η Ελληνική Κυβέρνηση του απένειμε το παράσημο του Σταυρού των Ταξιαρχών του Φοίνικος και του επέτρεψε να κρατήσει ως "κειμήλιο εθνικών αγώνων" το όπλο που η ίδια του έδωσε στην περίοδο της σκλαβιάς. Ως δήμαρχος Ρόδου, ανασυγκρότησε και οι εκσυγχρονιστές τις υπηρεσίες του, διεκδίκησε και πήρε το Εθνικό Θέατρο, οργάνωσε με επιτυχία τη δημοτική επιχείρηση συγκοινωνιών "ΡΟΔΑ" και υπήρξε ο εισηγητής ώστε να γίνουν το 1948 στη Ρόδο οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Αράβων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και οι οποίες οδήγησαν στην σύσταση του κράτους του Ισραήλ. Το 1956, 1958 και 1961 εκλέγεται βουλευτής της ΕΡΕ, ενώ μετά θάνατον έχει τιμηθεί από τον δήμο ο Ρόδου και Αρχαγγέλου.
Μετά τα παραπάνω, θέλοντας να υποτιμήσουμε κι εμείς φόρο τιμής στον εκλιπόντα ο οποίος υπήρξε κάτοικος Ιαλυσού, προτείνω ώστε, η οδός που διέρχεται παραπλεύρως της ιδιοκτησίας του γιου του εκλιπόντος Ι. Χαρίτου και είναι κάθετη επί της οδού Ακροπόλεως να ονομαστεί οδός Γαβριήλ Χαρίτου".
Το δημοτικό Συμβούλιο μετά από διαλογική συζήτηση
ΑΠΟΦΑΣΊΖΕΙ ΟΜΌΦΩΝΑ
Ονομάζει οδό Γαβριήλ Χαρίτου, την οδό που διέρχεται παραπλεύρως της ιδιοκτησίας του κ. Ι. Χαρίτου και είναι κάθετη επί της οδού Ακροπόλεως.
Η παρούσα απόφαση η παίρνει αύξοντα αριθμό: 118/1996.
Συντάχθηκε το παρόν πρακτικό και υπογράφεται
Ο Δήμαρχος Τα μέλη του ΔΣ
Ν. Τσίκκης Ι. Μανώλης
Αν. Γιώργου
Ν. Κουφού
Μ. Σαχίνης
Σ. Χηγεωργίου
Ι. Χηαντωνίου
Ακριβές απόσπασμα Γ. Μπότσαρης
Η Πρόεδρος του ΔΣ Ε. Μίχας
Σ. Κιούρδης
Ν. Πατούνας
Π. Καραγιάννη
Βαθμός Ασφαλείας
.............................................
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Αρχάγγελος, 30/12/1994
ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Αριθ. Πρωτ. Βαθμός Προτεραιότητας
4133
......................................................
Ταχ. Δ/νση: Αρχάγγελος 85102
ΠΡΟΣ:
Πληροφορίες: Δήμαρχος
Τον κ. Χαρίτο Γιάννη του Γαβριήλ
Τηλέφωνο: 0244/22337
-----------------------------------------------
ΦΑΞ : 0244/23055
-----------------------------------------------
ΘΕΜΑ : “Ονομασία Κοινοτικού Ε Ν Τ Α Υ Θ Α
δρόμου”
Με ιδιαίτερη χαρά σας γνωρίζουμε ότι με την υπ’ αριθ. 229/19.12.94 απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε η ονοματοδοσία του Κοινοτικού δρόμου από κατάστημα Πιννίκα Μανόλη και μέχρι σπίτι Διμέλη Κων/νου με το όνομα του πατέρα σαςτιμής ένεκεν για τους αγώνες και τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα και γενικά στον τόπο μας.-
Ο Δήμαρχος
Στέργος Αν. Λαμπριανός
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου