Μόλις μπει το φθινόπωρο οι άκρες των δρόμων κιτρινίζουν και ένα υπέροχο άρωμα αναβλύζει. Αιτία ένα φυτό που οι μελισσοκόμοι (και ίσως μόνο αυτοί) λατρεύουν και εκτιμούν ιδιαίτερα.
Η ακονιζιά, γνωστή και ως αψηφιά, ψίλιθρο, κόνυζα, ψιλόχορτο, ψιλίστρα έχει την επιστημονική ονομασία Διτριχία η ιξώδης (Dittrichia viscosa) προς τιμήν του Γερμανού Βοτανολόγου Manfred Dittrich. Θεωρείται φυτό πολύ μεγάλης μελισσοκομικής σημασίας όχι τόσο για το μέλι του αλλά για την γύρη που δίνει στα μελίσσια από τον Αύγουστο μέχρι και τις αρχές Νοεμβρίου. Σε μια εποχή που η γύρη σπανίζει, η ακονιζιά βοηθά στην εκτροφή του γόνου και την ανανέωση του πληθυσμού των μελισσιών πριν το ξεχειμώνιασμα. Η ανθοφορία της παρουσιάζει μεγάλη σταθερότητα. Η ένταση της επισκεψιμότητας των ανθέων είναι μέτρια προς μεγάλη, δίνει άφθονη γύρη χρώματος κιτρινο-πορτοκαλί και λίγο μέλι το οποίο έχει υποκίτρινο χρώμα. 
Επίσης λέγεται ότι δρα στην καταπολέμηση της βαρρόα. Παλαιότερα μάλιστα την βάζανε στις φωλιές των κλωσσών για να μην πιάνουν ψείρες. Αιτία η ισχυρή μυρωδιά καμφοράς που έχει. Πολλοί μελισσοκόμοι την τοποθετούν χλωρή πάνω στους κηρηθροφορείς η βάζουν μικρά κλαράκια στην είσοδο της κυψέλης ώστε καθώς εισέρχονται οι μέλισσες να τρίβονται και να καθαρίζονται. Αφού ξεραθεί το καίνε στο καπνιστήρι. Μπορεί να περιορίζει τη βαρρόα με βιολογικό τρόπο σε ποσοστό 10-15%.
Η ακονιζιά είναι ιθαγενές φυτό που απαντάται στην ευρύτερη Μεσόγειο σε ξηρές όχθες ποταμών ,σε εγκαταλελειμμένα αγροτεμάχια, στις άκρες των δρόμων μέχρι και 1500 μέτρα υψόμετρο. Την συναντάς ακόμα και στα πιο άγονα και ξηρά εδάφη. Προτιμά γυμνά εδάφη και άκρες δρόμων. Είναι πολυετής πόα με πράσινα κολλώδη φύλλα και κίτρινες ταξιανθίες, φθάνει τα 60-100εκ ύψος. Είναι πολύ ανθεκτικό φυτό σε ακραίες κλιματικές συνθήκες. Αντέχει στον παγετό (-30° C), στην ξηρασία και στον ήλιο. Παρά το φρέσκο πράσινο χρώμα των φύλλων της και το ελκυστικό των λουλουδιών της, η ακονιζιά ‘’κολλάει’’ στα χέρια εάν την πιάσεις και μυρίζει πολύ έντονα. 
Τον χειμώνα το πάνω μέρος του φυτού «οι μίσχοι» ξηραίνονται. Πολλαπλασιάζετε με σπόρους που παρασύρονται από τον αέρα και δεν προσβάλλετε από ασθένειες. Προσφέρει τροφή σε πλήθος εντόμων και πουλιών. Σε πολλές Αραβικές χώρες την καλλιεργούν ενώ έχει μελετηθεί για το πλήθος των φαρμακευτικών ιδιοτήτων που παρουσιάζει. Χαρακτηρίζεται από υψηλή βιολογική δραστηριότητα όσον αφορά τους μύκητες και τα βακτήρια. Στο Ισραήλ παρασκευάζεται με συμπίεση των φύλλων της, ειδικό βάμμα, που αντικαθιστά το ιώδιο.
Αυτός είναι ο θαυματουργός θάμνος που φύεται ακόμη και στις άκρες των δρόμων της Κρήτης
Είναι ένα φυτό που το βλέπουμε σε όλη την Κρήτη. Στις άκρες των δρόμων, σε χωράφια και σε άλλα σημεία. Είναι η Ακονιζιά! 
Το φυτό ακονιζά είναι αειθαλής πολυετής θάμνος με ευρεία εξάπλωση στην περιοχή της Μεσογείου. Η επιφάνεια των φύλλων καλύπτεται από επιεφυμενιδικό έκκριμα πλούσιο σε τερπενοειδή και φαινολικές ενώσεις.
Tα υδατοδιαλυτά επιεφυμενιδικά εκκρίματα του φυτού παρουσιάζουν ισχυρή αλληλοπαθητική δράση έναντι άλλων φυτών αλλά και παθογόνων.
Η Ακονιζιά στη βοτανολογία – λαϊκή ιατρική θεωρείται βότανο κατάλληλο (κυρίως οι ρίζες) για τη θεραπεία πέτρας στην χολή, ως εμμηναγωγό, για τη βρογχίτιδα, το βήχα, την καταρροή. Η Ακονιζιά είναι ασφαλές φυτό για τα πτηνά.
Η Ακονιζιά είναι εξαιρετικής σημασίας μελισσοκομικό φυτό, αφού με τη χρήση της, χάρη στη δραστική της ουσία, το κοστικό οξύ (costicacid, Ca), απαλλάσσονται οι μελισσοκόμοι από το απειλητικό για το μελίσσι τους ακάρι «Βαρρόα», χωρίς βλαβερές επιπτώσεις στις μέλισσες.
H Ακονιζιά είναι διουρητική, ενώ παλιά τη χρησιμοποιούσαν ως βοηθητικό στη θεραπεία της φυματίωσης. Έχει αντιβακηριδιακές, αντιμυκητιακές, θερμαντικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται για την επούλωση δερματικών παθήσεων, την απαλλαγή από την φαγούρα και την ψωρίαση. 
Φυτρώνει σε άγονα, πετρώδη ορεινά σημεία αλλά και σε παραποτάμιες τοποθεσίες.
Χρήση της Ακονιζιάς στα ζώα
Στα οικιακά ζώα, η Ακονιζιά χρησιμοποιείται παραδοσιακά, (φύλλωμα και άνθη) για την απομάκρυνση ψειρών από κότες και κοτέτσια, ψύλλους και άλλα ζωύφια από στάβλους, για να κρατήσει φίδια και σαμιαμίδια έξω από το σπίτι.
Χρήσιμη είναι και στις καλλιέργειες, όπου ως συν-καλλιέργεια, προφυλάσσει τις παραγωγές από απειλητικά επιζήμια έντομα, χωρίς να διώχνει τα ωφέλιμα, ίσως λόγω του τρόπου δράσης της.
Τις χρήσεις αυτές έρχεται να επιβεβαιώσει αλλά και να συμπληρώσει μια επιστημονική μελέτη για την Ακονιζιά (μεταξύ άλλων αρωματικών φυτών), στο πάρκο Florestal de Monsanto της Λισσαβώνα, όπου κατεγράφη τα πουλιά να χρησιμοποιούν φύλλα των φυτών αυτών στις φωλιές τους για να προφυλαχθούν από τις ψείρες.
Μην παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι στη φύση αποτελεί μέρος της διατροφής της καρδερίνας. Ακόμα δίνει πράσινο χρώμα στα νήματα.
Ως συμπέρασμα, είναι ένα φυτό που μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος στην εκτροφή μας, με απαλλαγμένα από εξωπαράσιτα πουλιά, χωρίς την χρήση χημικών παρασκευασμάτων.
Άλλες τοπικές ονομασίες του φυτού Κόνυζα, Ακονυζία, Ακονιζά, Κολλητσαριά, Σκοτζάρι, Κόνυζο, Νεροκόνυζο, Νεροκκλησιά, Ψυλλήθρα.
Πηγή κειμένου: https://www.daynight.gr/aytos-einai-o-thaymatourgos-thamnos-pou-fyetai-akomi-kai-stis-akres-ton-dromon-tis-kritis/
Ακονιζιά ή Dittrichia viscosa 
H Ακονιζιά ή Dittrichia viscosa (Διτρίχια η ιξώδης) είναι ένα ποώδες, πολυετές φυτό που συναντάται στην ευρύτερη Μεσόγειο σε ξηρές όχθες ποταμών, σε άγονα και ξηρά εδάφη, στις άκρες των δρόμων και μέχρι τα 1300 μέτρα υψόμετρο. Ανήκει στην οικογένεια Asteraceae (ή Compositae), στη φυλή Inuleae, στο γένος Dittrichia, στο είδος viscosa με γνωστά υποείδη τα Dittrichia orientalis angustifolia, Dittrichia viscosa revolute και Dittrichia viscosa viscosa. Άλλες κοινές ονομασίες: κόνυζα, νεροκόνυζα, νεροκολλησιά, ψυλλήθρα, ψυλλίστρα, χρυσόβεργα, ψιλόχορτο, κολυτσάρι, σκοτζάρι. Πολλοί την ονομάζουν και ινούλα που είναι όμως άλλο «συγγενικό» φυτό της ίδιας οικογένειας, αλλά του γένους Inula. Γνωστά είδη του γένους Inula είναι τα φυτά Inula helenium, Inula britannica, Inula japonica. Η ακονιζιά είναι αειθαλής, πολυετής θάμνος με ύψος που μπορεί να ξεπεράσει το ένα μέτρο και πλάτος ως και 80εκ. Είναι πολύ ανθεκτικό φυτό σε ακραίες κλιματικές συνθήκες. Αντέχει στον παγετό (-30° C), στην ξηρασία και στον ήλιο. Τα κλαδιά διακλαδίζονται από το έδαφος και είναι πολυάριθμα και πυκνά. Τα φύλλα του είναι πράσινα λογχοειδή οδοντωτά και κολλώδη. Τα υπέργεια όργανα του φυτού χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη αδενώδες τριχώματος. Η ακονιζιά αν την πιάσεις «κολλάει» στα χέρια και δεν μυρίζει ευχάριστα. Τα άνθη είναι κίτρινα σε ακραία κεφάλια και πολλές ταξιανθίες και ανθίζει από Αύγουστο έως μέσα Οκτωβρίου. Είναι ερμαφρόδιτα και γονιμοποιούνται με τη βοήθεια εντόμων. Η βλάστηση του φυτού ξεκινά στα τέλη Μαρτίου. Οι καρποί του μέχρι τον Οκτώβριο έχουν ωριμάσει και τον Νοέμβριο διασκορπίζονται με τον άνεμο. Φυτρώνει εύκολα από τους διασκορπισμένους σπόρους και για αυτό θεωρείται ζιζάνιο.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ εκχυλισμάτων και Αιθέριου ελαίου του φυτού 
Φαινολικές ενώσεις: φλαβονοειδή και παράγωγα αυτών, φαινόλες (ορκινόλη κλπ), φαινολικά οξέα (καφεϊκό, κινικό κλπ) Φλαβόνες: λουτεολίνη, νεπετίνη, απιγενίνη κλπ Φλαβονόλες (κερσετίνη) και Γλυκοζίτες Φλαβονολών, Φλαβανόνες (σακουρανετίνη). Η Dittrichia viscosa είναι ιδιαίτερα πλούσια σε τερπενικές ενώσεις: μονοτερπένια, σεσκιτερπένια, σεσκιτερπενικές λακτόνες, τριτερπένια (φριεντελίνη κλπ). Ανάλογα με την μέθοδο απόσταξης κ εκχύλισης, το είδος και το τμήμα του φυτού, την προέλευση του καθώς και την μέθοδο ανάλυσης, υπάρχουν και άλλες ανιχνεύσιμες ενώσεις και στοιχεία σε μικρότερη ή και μεγαλύτερη συγκέντρωση.
Ιστορικές αναφορές-λαϊκή θεραπευτική
Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται στη λαϊκή θεραπευτική για την αντιφλεγμονώδη και επουλωτική της δράση, καθώς και στο χρόνιο άσθμα. Παλαιότερα στα χωριά το βάζανε μέσα στα κοτέτσια και στις φωλιές για να μην πιάνουν ψείρες οι κότες. Επίσης αναφέρεται η χρήση της για τον έλεγχο της varroa στα μελίσσια. Ο Διοσκουρίδης την περιγράφει και αναφέρει τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Στην Ισλαμική παραδοσιακή ιατρική οι ρίζες της ακονιζιάς χρησιμοποιούνται στο βήχα, το κρύωμα, την καταρροή, ως αποχρεμπτικό και σαν αντισηπτικό. Στην Παλαιστίνη, όλα τα μέρη του φυτού Dittrichia viscosa χρησιμοποιούνται εξωτερικά σαν αντισηπτικά, για την επούλωση πληγών, σαν αποχρεμπτικό, για τη θεραπεία της υπογονιμότητας στις γυναίκες, στις αιμορροΐδες, κατά των ρευματισμών. Στο Λίβανο την χρησιμοποιούν στους ρευματισμούς ως κατάπλασμα ή σε μπάνιο με υδρατμούς (El Beyrouthy M. 2008). Στη Νότια Ιταλία, αφέψημα των ριζών του φυτού χρησιμοποιείται στην ψωρίαση, στη θεραπεία δερματικών ερεθισμών αλλεργικής προέλευσης, ενώ τα υπέργεια τμήματα χρησιμοποιούνταν ως αιμοστατικό σε κοψίματα (Seca A.M.L. 2014). Στη Γρανάδα της Ισπανίας, χρησιμοποιείται τοπικά για θλάσεις και κατάγματα οστών, σε επούλωση πληγών και σε αναπνευστικά προβλήματα. 
Θεραπευτικές ιδιότητες – επιστημονικές έρευνες, μελέτες - Φαρμακολογικές ιδιότητες.
Έχει αποδεδειγμένα αντιοξειδωτική δράση (Schinella G.R 2002). Ιn vitro επιβεβαιώθηκε η αντιφλεγμονώδη δράση του φυτού (Albano S.M. 2011) και (Abrham G. 2010).
Αντιμικροβιακή δράση: Σε μελέτη (Blanc M.-C. 2006) το αιθέριο έλαιο της ακονιζιάς εμφάνισε υψηλότερη δραστικότητα έναντι του Staphylococcus epidermis, Streptococcus foecalis και Proteus vulgaris. Μελέτη των Πανεπιστημίων του Μπάρι, της Καρχηδόνας και της Τυνησίας σε εκχύλισμα φύλλων Dittrichia viscosa έδειξε ένα εξαιρετικό ανασταλτικό αποτέλεσμα ενάντια στα βακτηρίδια και Candida spp., καθώς και αντιμυκητιακές δραστικότητες εναντίον Malassezia spp. , M. canisκαι A. Fumigatus. Δοκιμάστηκε για τη δράση της κατά του περονόσπορου σε in vitro μελέτες αλλά και σε πραγματικές συνθήκες σε καλλιέργειες και τα αποτελέσματα που ελήφθησαν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για δημιουργία μυκητοκτόνων προϊόντων με βάση τα εκχυλίσματα της Dittrichia viscosa (Cohen Y. 2006). Υδατικό εκχύλισμα του Dittrichia viscosa έδειξε ανασταλτική δράση κατά του HIV-1 που προκαλείται από μολύνσεις σε κύτταρα ΜΤ-2 (Εργαστήριο Φαρμακολογίας Πανεπιστήμιο Μαδρίτης). Εκχύλισμα της Dittrichia viscosa απέδειξε την ανθελμινθική δράση της σε μολύνσεις από το νηματώδες Heterorhabditis bacteriophora (GlazerΙ. 2015). Ικανοποιητική δράση κατά του έλκους καταγράφει μελέτη που έγινε στην Ιορδανία (Alkofahi Α. 1999). Σε πειράματα με ποντίκια αποδείχθηκε η επουλωτική της δράση (Khalil Ε.A. 2007) και μάλιστα υπερτερούσε έναντι άλλων γνωστών φυτικών εκχυλισμάτων με επουλωτική δράση. Η εκτρωτική δράση (Nisreen et al., 2001) αποδείχτηκε σε πειράματα με ποντίκια. Από τα φύλλα του φυτού Dittrichia viscosa απομόνωσαν τις σεσκιτερπενικές λακτόνες και τις μελέτησαν για αντικαρκινική δράση κατά του ανθρώπινου μελανώματος. Οι λακτόνες ανέστειλαν τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων με ένα δοσοεξαρτώμενο τρόπο (Rozenblat et al.,2008). Για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 με εκχύλισμα ακονιζιάς έχουν γίνει πολλές μελέτες που έδειξαν σημαντική μείωση της γλυκόζης στο αίμα. Το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστήμιου Κρήτης σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμιο της Λειψίας και της Δρέσδης απομόνωσαν το Costic acid από το φυτό Dittrichia viscosa και κατέληξαν ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ασφαλής, χαμηλού κόστους και αποτελεσματικό μέσο για τον έλεγχο της βαρόα σε αποικίες μελισσών. Στην Ελλάδα σήμερα θεωρείται μεγάλης σημασίας μελισσοκομικό φυτό για την γύρη που δίνει στα μελίσσια τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και μερικές χρονιές και Νοέμβριο. Εκχύλισμα ακονιζιάς εξολοθρεύει τις αφίδες και δρα ως ξενιστής για άλλα έντομα που τρέφονται με τις αφίδες. Την άνοιξη θα το δοκιμάσω στο μπαξέ μου και θα ενημερώσω για το αν επέζησαν οι αφίδες, αλλά και αργότερα για την δράση σου κατά του περονόσπορου.
H Ακονιζιά είναι πιθανό να προκαλέσει συμπτώματα οξείας δερματίτιδας σε περιοχές του σώματος με τις οποίες έρχεται σε επαφή. Αλλεργιογόνα της Dittrichia viscosa περιέχονται στα φύλλα και στο αδενώδες τρίχωμα. (Goncalo M. 1991). Όλες οι παραπάνω πληροφορίες δεν υποκαθιστούν την θεραπευτική αγωγή και η ευθύνη της χρήσης είναι αποκλειστικά του καθενός μας. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Ακονιζιά
του Μπάμπη Λάζαρη
Το ψίλιθρο άνθισε τους δρόμους μας !
Οι άκρες των δρόμων άρχισαν να κιτρινίζουν από ένα φυτό που εδώ μόνο οι μελισσοκόμοι αγαπάνε .
Είναι το ψίλιθρο ή κόνυζα ή ψιλόχορτο ή ψιλίστρα.
Το λατινικό του όνομα είναι Inula viscosa ή Dittrichia Viscosa προς τιμή του Γερμανού Βοτανολόγου Manfred Dittrich. ( Διτρίχια η ιξώδης )
Το φυτό στον Τόπο μας θεωρείται πολύτιμο μελισσοκομικό προσφέροντας κυρίως άφθονη γύρη στις μέλισσες σε μια εποχή που ελάχιστα μελισσοκομικά φυτά ανθίζουν.
Απαντάται σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου και οι λαοί της για χιλιάδες χρόνια το θεωρούν ένα από τα πιο σημαντικά φαρμακευτικά φυτά.
Είναι αρωματικό φυτό με ισχυρή μυρωδιά καμφοράς.
Τα φύλλα και οι βλαστοί του είναι καλυμμένα με μια κολλώδη ουσία.
Στο Ισραήλ και σε πολλές Αραβικές χώρες έχει μελετηθεί για το πλήθος των φαρμακευτικών ιδιοτήτων που παρουσιάζει.
Χαρακτηρίζεται από υψηλή βιολογική δραστηριότητα όσον αφορά τους μύκητες και τα βακτήρια.
Στις Αραβικές χώρες παρασκευάζεται με συμπίεση των φύλλων, ειδικό βάμμα, που αντικαθιστά το ιώδιο.
Οι τοπικές κοινωνίες το χρησιμοποιούν για τη θεραπεία της υπέρτασης και του διαβήτη. Παράλληλα δοκιμάστηκε με καλά αποτελέσματα στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Βρογχικές παθήσεις αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά με ρόφημα από τεμαχισμένη ρίζα ψίλιθρου.
Οι Άραβες το χρησιμοποιούν τουλάχιστον σε σαράντα διαφορετικές παθήσεις.
Πρόκειται για ένα μεγάλο Φαρμακείο της Φύσης !
Πηγή κειμένου: https://www.melissocosmos.com/2018/10/blog-post_28.html
Πηγή φωτογραφιών: Ρουβήμ Καρασάββας.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου