Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου: Ιστορία και Πολιτισμός.

Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Περιγραφή

Η βυζαντινή οχύρωση της Ρόδου (7ος ? 13ος αι.) χώριζε την πόλη σε τρία μέρη: την ακρόπολη (αργότερα Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου), το Κολλάκιο (άνω πόλη) και το μπούργκο (κάτω πόλη). Μπροστά από το κυρίως τείχος με τους πύργους του υπήρχε προτείχισμα και τάφρος. Τμήματα αυτής της οχύρωσης σώζονται σήμερα ενσωματωμένα σε μεταγενέστερα κτίσματα, κυρίως στην περιοχή του Κολλάκιου. Κατά την Ιπποτοκρατία (1309-1522) η πόλη επεκτάθηκε και τα ιπποτικά τείχη περικλείουν έκταση κατά τα δύο πέμπτα περίπου μεγαλύτερη απ? ότι τα βυζαντινά. 

Στα τείχη της Ρόδου αποτυπώνεται η εξέλιξη της οχυρωματικής, συνέπεια σημαντικών αλλαγών στην πολιορκητική τέχνη. Το βασικό στοιχείο στις αλλαγές αυτές ήταν η συνεχώς διευρυνόμενη χρήση της πυρίτιδας. Στα μέσα του 15ου αιώνα ο ρόλος του κανονιού ήταν ήδη καθοριστικός ενώ το μπαρούτι έκανε ιδιαίτερα αποτελεσματική την υπονόμευση των οχυρών. Οι Ιωαννίτες Ιππότες προσπάθησαν με διαδοχικές μετατροπές να πετύχουν την αλληλοκάλυψη των αμυντικών στοιχείων, τη στερεότητα και την ενίσχυση του αμυντικού πυρός. Οι καινοτομίες σεβάστηκαν όσο ήταν δυνατόν τις προτεραιότητες παλαιότερων εποχών όπως τη δυνατότητα της απομόνωσης προωθημένων στοιχείων, τη διοχέτευση της επίθεσης σε παγίδες και την ενίσχυση των εισόδων στην πόλη. Η προσαρμογή της οχύρωσης έγινε σταδιακά και με περιορισμένα οικονομικά μέσα, υπό τη συνεχή απειλή εχθρικής επίθεσης. Έτσι, τα μέρη των τειχών που δεν κινδύνευαν άμεσα διατήρησαν την καθαρά μεσαιωνική μορφή τους. Αμιγώς μεσαιωνικούς τομείς αποτελούν τα βόρεια και τα θαλασσινά τείχη, που προστατεύονταν από τους πύργους των μώλων και το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου.

Ως το 1430 περίπου, τα ιπποτικά τείχη πλαγιοκαλύπτονταν από ανεξάρτητους τετράγωνους πύργους, ανοιχτούς στο πίσω μέρος. Η βάση τους προστατευόταν από προτείχισμα και στεγνή τάφρο. Υπήρχαν τουλάχιστον επτά πύλες. Η είσοδος του λιμανιού προστατευόταν από τον πανύψηλο πύργο του Naillac. Μετά την αποτυχημένη πολιορκία της Ρόδου από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου το 1444, χτίστηκαν οι πρώτοι κυλινδρικοί πύργοι. Οι μεγάλοι μάγιστροι Milly (1454-61) και Zacosta (1461-7) ενίσχυσαν συστηματικά τους πύργους και τις χερσαίες πύλες ενώ ο Orsini (1467-76) βελτίωσε την τάφρο και τα θαλασσινά τείχη. Ο διάδοχός του Pierre d?Aubusson (1476-1503) απέκρουσε τη μεγάλη πολιορκία του 1480 και, στη συνέχεια, μείωσε τις χερσαίες πύλες σε τέσσερις, τις οποίες ενίσχυσε, έχτισε ογκώδη οχυρά μπροστά από τους πιο ευάλωτους τομείς των τειχών και διεύρυνε την τάφρο. Αργότερα, οι Ιωαννίτες σφράγισαν μία ακόμη χερσαία πύλη και ενίσχυσαν τη δυτική πλευρά του Παλατιού (πύλη Amboise). Ο μεγάλος μάγιστρος Carretto (1513-21) αύξησε εντυπωσιακά το πάχος του τείχους, προσθέτοντας στην εσωτερική του όψη αναχώματα με ισχυρούς αναλημματικούς τοίχους. Έτσι τα δυτικά και τα νότια τείχη μεταμορφώθηκαν σε μία συνεχή πλατφόρμα για κανόνια που μπορούσαν να αναχαιτίσουν τις μαζικές επιθέσεις του εχθρού. 

Η εξάμηνη πολιορκία του 1522 που οδήγησε στην παράδοση της Ρόδου στους Οθωμανούς Τούρκους και την αναχώρηση των Ιωαννιτών προκάλεσε αρκετές ζημιές στα τείχη, κυρίως στα μέτωπα των οχυρώσεων και σε αδύνατα στοιχεία όπως επάλξεις και προτειχίσματα. Mετά την κατάληψη της πόλης, οι Τούρκοι έκαναν αρκετές επισκευές αλλά δεν τροποποίησαν τα αμυντικά στοιχεία των οχυρώσεων.

Συντάκτης

Α. Μ. Κάσδαγλη

Κ. Μανούσου-Ντέλλα

Ιστορικό

Η πόλη της Ρόδου ιδρύθηκε το 408 π.Χ. στο βορειότερο άκρο του νησιού και οικοδομήθηκε με βάση ένα άρτιο πολεοδομικό σύστημα, σχεδιασμένο από τον Ιππόδαμο τον Μιλήσιο. Την αρχαία πόλη διαδέχθηκε η βυζαντινή, αρκετά πιο περιορισμένη σε μέγεθος και οχυρωμένη ήδη από τον 7ο αιώνα. Η πρώτη αυτή βυζαντινή οχύρωση περιέκλειε μόνο την περιοχή που ονομάστηκε από τους Ιππότες "Κολλάκιο". Στις αρχές του 12ου αιώνα, όμως, το τείχος επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει μια έκταση 175.000 τ.μ. σχήματος ορθογωνίου παραλληλογράμμου. Αυτή την πόλη κατέκτησαν οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη το 1309.

Από το 1309 και για δύο περίπου αιώνες, η Ρόδος αποτέλεσε το διοικητικό και πολιτικό κέντρο του ιπποτικού κράτους, το οποίο περιλάμβανε τα περισσότερα από τα νησιά της Δωδεκανήσου και είχε να αντιμετωπίσει, εκτός από τα εσωτερικά του ζητήματα, τη διαρκή μουσουλμανική απειλή. Τα πανίσχυρα τείχη της πόλης αντιστάθηκαν ακόμα και στην πολιορκία του Μωάμεθ του Β' του Πορθητή, το 1480, η οποία κατέληξε στην ήττα της υπέρτερης αριθμητικά τουρκικής δύναμης. 

Ορόσημο για την ιστορία της Ρόδου αποτελεί το έτος 1522, όταν ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής κατόρθωσε, έπειτα από εξαντλητική για τον πληθυσμό πολιορκία, να συνθηκολογήσει με τους Ιππότες. Το ιπποτικό τάγμα υποχρέωθηκε να παραδώσει την πόλη στους Τούρκους, να εγκαταλείψει την έδρα του και να αποσυρθεί στη Μάλτα, αφήνοντας πίσω πλήθος μνημείων, ανεξίτηλα ίχνη της παρουσίας του στο νησί. Η περίοδος της Τουρκοκρατίας κράτησε ως το 1912 και την ακολούθησε η περίοδος της ιταλικής κατοχής (1912-1948). Μόλις το 1948 ενσωματώθηκε το νησί στο ελληνικό κράτος.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

Αρχαιότητα (408 π. Χ.-3ος αι. μ.Χ.)

Βυζαντινή περίοδος (4ος αι. - 1309)

Ιπποτοκρατία (1309-1522)

Τουρκοκρατία (1522-1912)

20ος αι.

Δείτε επίσης

Άλλα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου

Αγία Τριάδα, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου
Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας ανήκει στον τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο και χρονολογείται στα τέλη του 15ου ή στις αρχές του 16ου αι. Οι κεραίες του σταυρού καλύπτονται από ελαφρά οξυκόρυφες καμάρες, στη διασταύρωση των οποίων υψώνεται ο οκτάπλευρος τρούλος. Το μνημείο έχει κτισθεί από εγχώριους πωρόλιθους, ενώ ορισμένα τμήματά του, όπως η αψίδα και ο τρούλος, χαρακτηρίζονται από ξεχωριστή επιμέλεια στην τοιχοδομία τους.

Το εικονογραφικό πρόγραμμα που διακοσμούσε το εσωτερικό της Αγίας Τριάδας διατηρείται σήμερα αποσπασματικά. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας διακρίνεται το Προφητικό Όραμα του Ιεζεκιήλ και στον ημικύλινδρο η Κοινωνία των Αποστόλων και οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες. Η παράσταση της Ανάληψης απλώνεται στην καμάρα του Ιερού Βήματος, ενώ την κόγχη της πρόθεσης διακοσμεί η Άκρα Ταπείνωση. Ιδιαίτερη σημασία έχει η εικονογράφηση του δυτικού σκέλους της σταυρικής εκκλησίας, η οποία περιλαμβάνει επεισόδια από το Βιβλίο της Γένεσης. Μεταξύ αυτών εικονίζεται ο Αδάμ να δίνει ονόματα στα ζώα, το Προπατορικό Αμάρτημα, η Εκδίωξη των Πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο, η Θυσία του Άβελ, ο Κατακλυσμός του Νώε. 

Οι τοιχογραφίες της Αγίας Τριάδας ανήκουν στην εκλεκτική τάση της ροδιακής ζωγραφικής και πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν γύρω στο 1500.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

Άγιος Αθανάσιος, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Mονόχωρος ναός κοντά στην ομώνυμη πύλη της πόλης, που διασώζει εικονογραφικό διάκοσμο. Tοποθετείται στο 15ο αιώνα. 

Xρησιμοποιήθηκε ως μουσουλμανικό τέμενος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Αγία Αικατερίνη, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στην Εβραϊκή συνοικία της Μεσαιωνικής Πόλης, κοντά στον τομέα μάχης της "γλώσσας" της Προβηγκίας. Ήταν ο πρώτος ορθόδοξος ναός που μετατράπηκε σε τζαμί από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή, γεγονός στο οποίο οφείλεται και η ονομασία Ιλκ Μιχράμπ (πρώτο προσκύνημα).

Ο αρχικός πυρήνας της εκκλησίας ήταν μονόχωρος καμαροσκεπής. Το βόρειο και νότιο κλίτος προστέθηκαν σε επόμενες οικοδομικές φάσεις και έτσι, στη σημερινή της μορφή, η Αγία Αικατερίνη είναι τρίκλιτος ναός καμαροσκέπαστος. Τα τρία διαμερίσματα επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω μεγάλων ημικυκλικών τόξων που καλύπτονται με ισάριθμες ισοϋψείς καμάρες. 

Στο εσωτερικό του μνημείου διακρίνονται τρία ζωγραφικά στρώματα. Οι τοιχογραφίες του μεσαίου κλίτους (η Δέηση στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας, οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες στον ημικύλινδρο, σκηνές του Δωδεκαόρτου στην καμάρα και ολόσωμοι άγιοι στους τοίχους) χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του 14ου αι. και αντικατοπτρίζουν τις υψηλής ποιότητας τάσεις της παλαιολόγειας ζωγραφικής. Από το στρώμα αυτό αξίζει να σημειωθεί η παράσταση των δωρητών, δεξιά και αριστερά από τη στηθαία μορφή του Χριστού, ψηλά στο δυτικό τοίχο. 

Ο διάκοσμος του βορείου κλίτους αποτελείται από αφιερωματικού χαρακτήρα παραστάσεις και χρονολογείται στα τέλη του 14ου αι. Τέλος, οι τοιχογραφίες του νοτίου κλίτους, μεταξύ των οποίων και ένας ενδιαφέρων κύκλος του βίου της επώνυμης αγίας, ανάγονται στο τελευταίο πιθανώς τέταρτο του 15ου αι.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

Παναγία του Kάστρου, μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Παναγίας του Κάστρου βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της οδού Ιπποτών, στο Κολλάκιο της Μεσαιωνικής Πόλης. Ο αρχικός πυρήνας του κτηρίου οικοδομήθηκε πιθανότατα κατά τον 11ο αι. και ανήκε στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο ναού. Η αρχιτεκτονική αυτή φάση αυτή είναι εμφανής έως τη γένεση περίπου των καμαρών. 

Μετά την κατάληψη της Ρόδου από τους Ιωαννίτες ιππότες, η βυζαντινή εκκλησία μετασκευάστηκε και πήρε τη μορφή τρίκλιτης γοτθικής βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος. Τα οικόσημα του μεγάλου μαγίστρου Helion de Villeneuve και του πάπα Ιωάννη XXII που σώζονται στο κεντρικό οξυκόρυφο παράθυρο της αψίδας συνηγορούν στη χρονολόγηση της φάσης αυτής μεταξύ των ετών 1319 και 1334. 

Η ανατολική πλευρά του ναού εφάπτεται με την θαλασσινή οχύρωση και διαμορφώνεται εξωτερικά σε πύργο με ορθογώνιες επάλξεις. Στη δυτική όψη, επάνω από την κεντρική θύρα εισόδου, σώζεται ένα μεγάλων διαστάσεων ορθογώνιο πλαίσιο, το οποίο θα φιλοξενούσε ζωγραφική σύνθεση, χαμένη σήμερα, με θέμα την Παναγία με αγίους και ιππότες. 

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ο ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος και ονομάστηκε Εντερούμ Τζαμί. Την ίδια εποχή κτίσθηκε στοά και υψώθηκε μιναρές στη νότια πλευρά, οικοδομικά στοιχεία τα οποία αφαιρέθηκαν κατά τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου που εκτελέστηκαν στην περίοδο της ιταλικής κατοχής του νησιού. 

Από τον ζωγραφικό διάκοσμο της εκκλησίας διατηρούνται ελάχιστα λείψανα. Αξίζει να αναφερθεί η Παναγία Βρεφοκρατούσα και ζεύγη αγίων στο βορειοδυτικό πεσσό (β΄τέταρτο 14ου αι.) και η μορφή της αγίας Λουκίας στο νότιο τοίχο, έργο πιθανότατα δυτικοευρωπαίου ζωγράφου (β΄μισό 14ου αι.).

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

Ξενώνας Αγίας Αικατερίνης, Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου

Ο Ξενώνας της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στο Μπούργκο της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου. Κτίστηκε το 1391-92, επί μεγάλου μαγίστρου Heredia, από τον Ιταλό Domenico d'Allemagna, αμιράλη του Τάγματος των Ιωαννιτών Ιπποτών. Ο ιδρυτής ήταν μία επιφανής προσωπικότητα που διέθετε ισχυρά οικονομικά μέσα. Στο ιδρυτικό συμβόλαιο του Ξενώνα το 1391 αναγράφεται ότι ιδρύθηκε «στο βούργο της Ρόδου, κοντά στα τείχη στην πύλη που οδηγούσε στο μώλο? και ήδη το 1465 ονομαζόταν ''πύλη της Αγίας Αικατερίνης''. Η θέση του κτιρίου ήταν περίοπτη, αφού προβάλλεται στον άξονα της εμπορικής ''πλατείας'', όπου τοποθετήθηκαν και τα οικόσημα του 1516. Ο Ξενώνας, που προοριζόταν μόνο για διακεκριμένους επισκέπτες της Ρόδου, χρησιμοποιείται ήδη από το 1394-95, οπότε περιγράφεται από τον ταξιδιώτη Niccole de Martoni ως ''ωραίος και λαμπρός, [με] πολλά και όμορφα δωμάτια με πολλά και καλά κρεβάτια''. 

Το κτήριο καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς κατά την πολιορκία του 1480 και το σεισμό του 1481. Η ανοικοδόμησή του περατώθηκε από τον Costanzo Operti το 1516, την εποχή του μεγάλου μαγίστρου Fabrizio del Carretto, όπως μαρτυρούν τα οικόσημα που σώζονται εντοιχισμένα στη δυτική όψη του. Κατά τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς το 1944, κατέρρευσε το ανατολικό τμήμα του Ξενώνα μαζί με πολλά άλλα οικοδομήματα στην καρδιά της εβραϊκής συνοικίας. Τα χρόνια που ακολούθησαν τις καταστροφές του πολέμου, το σωζόμενο μέρος του κτηρίου ορθωνόταν ταλαιπωρημένο σε μια ερημωμένη γειτονιά. Άποροι καταληψίες, μετανάστες από τα γύρω νησιά, το κατοίκησαν σε υποβαθμισμένες συνθήκες μέχρι το 1986.

Αγία Παρασκευή, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο και χρονολογείται στα τέλη του 15ου ή στις αρχές του 16ου αι. Τα τρία σκέλη του σταυρού έχουν το ίδιο μήκος, εκτός από το ανατολικό που είναι βραχύτερο, και καλύπτονται από οξυκόρυφες καμάρες. Στη διασταύρωση των θόλων υψώνεται τρούλος με δωδεκάπλευρο τύμπανο, όπου ανοίγονται τέσσερα παράθυρα κατά τους άξονες του μνημείου. Είναι αξιοσημείωτη η ιδιαίτερα επιμελημένη τοιχοποιία της εκκλησίας, ισόδομη, από καλολαξευμένους πωρολίθους, η οποία παρατηρείται σε ορισμένα ακόμη ιπποτικά κτήρια της ίδιας εποχής στη Ρόδο. Στο βόρειο άκρο του ναού υπήρχε υπόγεια ταφική κρύπτη. 

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, το μνημείο λειτούργησε ως τζαμί, με το όνομα Τακετζί Τζαμί.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

Παλάτι Μεγάλου Μαγίστρου

Ορθογώνιο κτήριο, διαμορφωμένο γύρω από μια κεντρική αυλή, το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου είναι κτισμένο στο βορειοδυτικό σημείο της Μεσαιωνικής Πόλης, ως βασικό τμήμα της μεσαιωνικής οχύρωσης. Πιστεύεται ότι κατέλαβε το χώρο, όπου βρισκόταν προηγουμένως η βυζαντινή ακρόπολη και άρχισε να κτίζεται αμέσως μετά την εγκατάσταση των Ιπποτών στη Ρόδο, δηλαδή στις αρχές του 14ου αι. Η κύρια είσοδός του βρίσκεται στη νότια πλευρά και οδηγεί σε μια ορθογώνια, κεντρική, υπαίθρια αυλή.
Στο ισόγειο του κτηρίου φιλοξενούνται δύο μόνιμες εκθέσεις με θέμα την αρχαία και τη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, ενώ στον όροφο μπορεί κανείς να παρατηρήσει, μέσα στις αναστηλωμένες από τους Ιταλούς αίθουσες, τα αντικείμενα και τα ψηφιδωτά δάπεδα με τα οποία κοσμήθηκε ο χώρος στην τέταρτη δεκαετία του 20ου αι. Η διαμόρφωση της "ιταλικής" επέμβασης περιέλαβε τη μεταφορά (κυρίως από την Κω) και εγκατάσταση στις αίθουσες του παλατιού αξιόλογων επιδαπέδιων ψηφιδωτών της υστεροελληνιστικής περιόδου.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

Αγία Τριάδα οδού Ιπποτών, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας βρίσκεται στην οδό Ιπποτών. Υπήρξε καθίδρυμα των Ιωαννιτών ιπποτών και συνεπώς ήταν αφιερωμένη στο καθολικό δόγμα. Σύμφωνα με γραπτές πηγές ταυτίζεται με τον μεσαιωνικό λατινικό ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στην αρχική της μορφή ήταν μονόχωρη και καλυπτόταν πιθανότατα από μια ενιαία καμάρα. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε τζαμί (Khan Zade Mescidi). Από την τελευταία αυτή φάση προέρχεται ο ελλειψοειδής τρούλος που καλύπτει σήμερα το μνημείο. 

Στο ανώφλι της κύριας εισόδου, η οποία βρίσκεται στην οδό Ιπποτών, σώζονται το οικόσημο της Αγίας Έδρας, πλαισιωμένο από τα οικόσημα της γλώσσας της Αγγλίας. Η ίδρυση του κτίσματος, το οποίο ανήκε πιθανότατα στη γλώσσα της Αγγλίας, ανάγεται μεταξύ των ετών 1365 και 1374. Κατά τη διάρκεια του 15ου αι. πάντως και για άγνωστη αιτία το κτήριο μεταβιβάστηκε στη γλώσσα της Γαλλίας.
Από τις τοιχογραφίες που κοσμούσαν άλλοτε το εσωτερικό του μνημείου λίγα λείψανα έχουν διασωθεί, με έντονες τις επεμβάσεις της ιταλικής συντήρησης. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας εικονίζεται το σπάνιο εικονογραφικό θέμα του Θρόνου της Χάρητος. Ο Παλαιός των Ημερών παριστάνεται ένθρονος να κρατά στα χέρια του τον Εσταυρωμένο. Πρόκειται για μία δυτικού τύπου παραλλαγή του θέματος της Αγίας Τριάδας, στην οποία οφείλεται και η σημερινή επωνυμία της εκκλησίας. Την κεντρική αυτή παράσταση πλαισιώνουν οι μορφές της Παναγίας και του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ενώ τον ημικύλινδρο κοσμούν συλλειτουργούντες Ιεράρχες. Η τοιχογράφηση του ναού πρέπει να εκτελέστηκε στα τέλη του 15ου ή στις αρχές του 16ου αι.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Διοικητικές Πληροφορίες

Υπηρεσιακή Μονάδα:

Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου

Μεσαιωνική πόλη, Τ.Κ. 851 00, Μεσαιωνική πόλη, Ρόδος (Νομός Δωδεκανήσου)

Τηλέφωνο: +30 22413-65200

Φαξ: +30 22410-21954

Email: efadod@culture.gr 

Εισιτήρια

Ολόκληρο: €2, Μειωμένο: €1

Το εισιτήριο καλύπτει την επίσκεψη σε μέρος του περιδρόμου της οχύρωσης. Διατίθεται στο ταμείο του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου. Η πρόσβαση στη μεσαιωνική τάφρο είναι ελεύθερη.

Ενιαίο Εισιτήριο: Ολόκληρο: €2, Μειωμένο: €1

Ώρες Λειτουργίας

Χειμερινό: 

ΠΕΡΙΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΟΧΥΡΩΣΗΣ ΚΛΕΙΣΤΟΣ 

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΛΕΙΣΤΟΣ

Πηγή κειμένων: http://odysseus.culture.gr/h/2/gh2530.jsp?obj_id=20464

Φωτογραφίες: Αρχείο Ρουβήμ (ΡΟΔΟΣυλλέκτης)