Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια.
Οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου είναι οι κύριοι θεοί της Ελληνικής μυθολογίαςπου
κατοικούσαν στην κορυφή του Ολύμπου. Οι Ολύμπιοι θεοί
κέρδισαν την εξουσία νικώντας τους Τιτάνες στην Τιτανομαχία. Στην
πραγματικότητα οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο δωδεκάθεο, αλλά
υπήρχαν μεγάλοι και μικρότεροι θεοί και άλλοι που λατρεύονταν τοπικά π.χ. ο
Δίας, ο Ποσειδώνας και ο Άδης ήταν οι μεγαλύτεροι θεοί, ενώ ο Διόνυσος ήταν
μικρότερος θεός. Το δωδεκάθεο είναι έννοια που σχηματίστηκε από δυτικούς
λόγιους τον 16ο-17ο αιώνα και έχει εμφανιστεί με διάφορες συνθέσεις ανάμεσα σε
14 θεούς.
Οι θεότητες που, κατά παράδοση, αποτελούσαν το δωδεκάθεο
είναι:
Ο πατέρας των Θεών και
ο σπουδαιότερος από αυτούς. Θεός των καιρικών φαινομένων, προστάτης τωνξένων, της οικογένειας και της γονιμότητας.
Λατρευόταν ως ο σοφός θεός που καθόριζε τις τύχες των ανθρώπων και ρύθμιζε την
ηθική τάξη του κόσμου.
Ο Δίας ή Ζευς στην Ελληνική μυθολογία είναι ο νεότερος γιος του Κρόνου (εξού και το πατρωνυμικό Κρονίδης που αναφέρεται περισσότερο στην Οδύσσεια) και της Ρέας, εγγονός
του Ουρανού και της Γαίας. Είναι η
ύψιστη θεότητα του αρχαιοελληνικού πανθέου, καθώς και θεός του ουρανού
και του κεραυνού.
Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν
μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής και
επίσης ήταν ο δυνατότερος και σπουδαιότερος θεός όλων των μυθολογικών όντων και
θεών. Ο Θεόκριτος περίπου το 265 Π.Κ.Ε. έγραψε: «άλλοτε είναι καθαρός ο Δίας,
άλλοτε βρέχει». Στο ομηρικό έπος της Ιλιάδας έστελνε τους κεραυνούς στους εχθρούς
του. Άλλα εμβλήματά του, ήταν ο αετός και η αιγίς.
Αδελφή και σύζυγος του Δία.
Ήταν προστάτιδα του γάμου και της συζυγικής πίστης.
Στην ελληνική μυθολογία η Ήρα ήταν αδερφή και σύζυγος του Δία, κόρη του Κρόνου και τηςΡέας. Ήταν η θεά
του γάμου και προστάτιδα των γυναικών. Ζήλευε τον άνδρα της Δία για τις
απιστίες του προς αυτήν και πολλές φορές εκδικήθηκε τις γυναίκες με τις οποίες
την απατούσε ο Δίας.
Η γέννηση της βασίλισσας
των θεών τοποθετείται σε διάφορα σημεία. Μερικά από αυτά είναι η Σάμος ή
η Στυμφαλία ή η Εύβοια. Η μοίρα της δεν
ήταν διαφορετική από αυτή των αδερφών της. Ο Κρόνος την κατάπιε, προσπαθώντας
να πολεμήσει τη μοίρα του, καθώς η Γαία και οΟυρανός του είχαν προφητεύσει πως ένας
απόγονός του θα διεκδικούσε την εξουσία. Μόνο όταν η Ρέα κατόρθωσε, με τέχνασμα,
να ξεγελάσει τον Κρόνο, τότε η Ήρα, μαζί με τα υπόλοιπα αδέρφια της, ξαναείδε
το φως. Μετά την εκθρόνιση του Κρόνου, ο Δίας τη ζήτησε σε γάμο. Εκείνη
αρνήθηκε. Τρελός από έρωτα για την αδερφή του, ο Δίας δεν παραιτήθηκε από τους
σκοπούς του. Μια βροχερή, χειμωνιάτικη μέρα, καθώς η θεά περπατούσε στο δάσος,
ο Δίας μεταμορφώθηκε σε κούκο και έπεσε στα πόδια της ανυποψίαστης
Ήρας. Η θεά λυπήθηκε το μισοπαγωμένο πλασματάκι. Έσκυψε, το πήρε στην αγκαλιά
της, το χάιδεψε και το ζέστανε στους παρθενικούς της κόρφους. Τότε ο βασιλιάς
των θεών πήρε την πραγματική του μορφή. Επιβλητικός και πανίσχυρος εξουδετέρωσε
και τις τελευταίες αντιστάσεις της θεάς. Η Ήρα νικήθηκε, υποτάχτηκε, έγινε για
πάντα δική του, αφού πρώτα εξασφάλισε «υπόσχεση γάμου».
Κατά μία εκδοχή ο μύθος
της ένωσης του Δία και της Ήρας συμβόλιζε την ένωση της καθαρότητας του Ουρανού
(εκφραστής του ο Δίας) με τον Αέρα, στοιχείο ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο,
που εκφραστής του ήταν η Ήρα.
Από το γάμο της Ήρας και
του Δία γεννήθηκαν ο Άρης ,η Ήβη και
η Ειλείθυια. Σύμφωνα με
τον Όμηρο γεννήθηκε και ο Ήφαιστος, ενώ κατα τον
Ησίοδο η Ήρα γέννησε μόνη της τον Ήφαιστο, χωρίς τη συμμετοχή του Δία.
Συχνά η Ήρα περιγραφόταν
ή απεικονιζόταν κρατώντας κάποιο σκήπτρο ως σύμβολο κυριαρχίας ή έχοντας στα
χέρια της ρόδι(σύμβολο γονιμότητας). Άλλα γνωστά σύμβολα
της Ήρας ηταν το παγώνι, ο κούκος που
συμβόλιζε τον ερχομό της άνοιξης και διάφορα λουλούδια και φυτά που συμβόλιζαν
την ευλογία της φύσης.
Προς τιμήν της Ήρας
γίνονταν γιορτές σε πολλές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας και ονομάζονταν Ηραία.
Τα λαμπρότερα Ηραία γίνονταν στο Άργος, τη Σάμο και την Ολυμπία.
Οι ναοί προς τιμήν της
Ήρας είχαν το όνομα Ηραίον.
Το πιο σημαντικό Ηραίον στον Ελλαδικό χώρο είναι το Ηραίον της Σάμου.
Απόγονοι της Ήρας ήταν
οι Κάδμειοι (ανάμεσά τους ο θεός Διόνυσος), οι Πελοπίδες (ο Αγαμέμνονας, ο Μενέλαος, ο Θησέας, οΑίγισθος, ο Ορέστης, η Ηλέκτρα, η Ιφιγένεια, ο Αμφιτρύωνας, η Αλκμήνη, ο Ευρυσθέας, ο Ιόλαος, ο Ηρακλής) οι Θεστιάδες (η Αλθαία, ηΛήδα, ο Μελέαγρος, η Δηιάνειρα, οι Διόσκουροι, η Ωραία Ελένη, ο Αμφιάραος), ο Ασκληπιός, οι Παλικοί, ο Αιγέας και ο ληστήςΠεριφήτης.
Με το όνομα της Ήρας
αναφέρονται δύο αστεροειδείς, ο 3 Ήρα (3
Juno) (που για την ακρίβεια ονομάσθηκε από τη ρωμαϊκή θεότηταΓιούνο, αντίστοιχη της Ήρας
στη ρωμαϊκή μυθολογία, και ανακαλύφθηκε το 1804) και ο 103 Ήρα (103
Hera), που ανακαλύφθηκε το 1868.
Θεός της θάλασσας, των
ποταμών, των πηγών των πόσιμων νερών και γενικά του υγρού στοιχείου.
Στην Ελληνική μυθολογία ο Ποσειδώνας είναι ο θεός της θάλασσας (και για αυτό ονομάζονταν και Πελαγαίος), των ποταμών, των πηγών και των πόσιμων νερών.
Γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία κατοικούσε πότε στον Όλυμπο και πότε
στο παλάτι του στα βάθη της θάλασσας, όπου ζούσε και η γυναίκα του, ηΝηρηίδα Αμφιτρίτη. Κατά μια
εκδοχή μεγάλωσε στη Ρόδο όπου,
μετά την ένωσή τους με την Αλία, αδελφή των Τελχινών, γεννήθηκαν έξι
γιοι και μια κόρη, η Ρόδη, που έδωσε το όνομά της στο νησί. Ήταν πατέρας ακόμα
του Θησέα, αλλά και τουΠροκρούστη και του Σκίρωνα και γιγάντων:
των δίδυμων Ώτου
και Εφιάλτη (από την
ένωσή του με την Ιφιμέδεια, κόρη του
βασιλιά της Θεσσαλίας), του Τιτυού (από την Ελαρά, κόρη του Ορχομενού και του Ωρίωνα (από την Ευρυάλη, κόρη του Μίνωα. Θεωρούνταν ακόμα
εξημερωτής του πρώτου αλόγου αλλά
και γεννήτορας του μυθικού αλόγου Πήγασου.
Το όνομα του θεού Nethuns είναι ετρουσκικό και υιοθετήθηκε στα λατινικά για τον Ποσειδώνα στη ρωμαϊκή μυθολογία (Νεπτούνους). Και οι
δύο ήταν θεοί της θάλασσας ανάλογοι με τον Ποσειδώνα. Σύμφωνα με σωζόμενες
επιγραφές, ο Ποσειδών λατρευόταν στην Πύλο και
στη Θήβα και ενσωματώθηκε στους θεούς του Ολύμπου ως αδελφός του Δία και του Άδη. Ο Ποσειδών
απέκτησε πολλά παιδιά. Υπάρχει ένας ομηρικός
ύμνος στον Ποσειδώνα,
ο οποίος ήταν ο προστάτης πολλών ελληνικών πόλεων, αν και έχασε το διαγωνισμό
για την Αθήνα από
την Αθηνά.
Σαν θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας
ταξίδευε με το χρυσό άρμα του πάνω στα κύματα, που άνοιγαν
χαρούμενα στο πέρασμά του, ενώ γύρω του έπαιζαν δελφίνια. Με την τρίαινά του μπορούσε τόσο να δημιουργεί τρικυμίες όσο και να ηρεμεί τα νερά. Θεωρούνταν
προστάτης των ναυτικών και των ψαράδων κι ακόμα, σαν υπεύθυνο για γεωλογικά
φαινόμενα όπως τους σεισμούς, του προσφέρονταν
θυσίες και επικλήσεις για τη σταθερότητα του εδάφους και την ασφάλεια των κτιρίων, ενώ τιμούνταν και
με ιπποδρομίες.
Σύμβολά του ήταν η τρίαινα, το ψάρι (συνήθως τόννος ή δελφίνι) και σπανιότερα το άλογο ή
ο ταύρος.
Η Δήμητρα (Δημήτηρ στην αρχ. ελλ.), στην ελληνική μυθολογία, ήταν
η ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα της καλλιέργειας δηλαδή της γεωργίας, αλλά και της ελεύθερης
βλάστησης, του εδάφους και της γονιμότητας αυτού συνέπεια των οποίων ήταν να
θεωρείται και προστάτιδα του γάμου και της μητρότητας των ανθρώπων. Ήταν
Ολύμπια (κύρια) θεότητα.
Η Δήμητρα ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Αδερφή της Ήρας, της Εστίας, του Δία και του Ποσειδώνα. Η γέννηση της
ακολούθησε την ίδια μοίρα με των αδερφών της. Ο Κρόνος κατάπινε τα παιδιά τους
μόλις γεννιόντουσαν από φόβο μην του πάρουν το θρόνο. Η Ρέα μην αντέχοντας άλλο
να χάνει τα παιδιά της, βοήθησε τον μικρότερο, τον Δία, να εκθρονίσει τον Κρόνο
με ένα τέχνασμα και να ελευθερώσει τα αδέρφια του από την κοιλιά του πατέρα
τους.
Θεός του κρασιού και των
σαρκικών απολαύσεων.
Ο Διόνυσος, επίσης Διώνυσος, γιος του θεού Δία, ανήκει
στις ελάσσονες πλην όμως σημαντικές θεότητες του αρχαιοελληνικού πανθέου,
καθώς η λατρεία του επηρέασε σημαντικά τα θρησκευτικά δρώμενα της ελλαδικής επικράτειας.
Παρόλο που δεν είναι ολύμπιος θεός και ο Όμηρος δείχνει να τον αγνοεί[1], ήδη από τον 6ο π.Χ. αι.,
αναπαρίσταται μαζί με τους Ολυμπίους, αν και εμφανίζεται σχετικά απόμακρος[2]. Ενίοτε απεικονίζεται να κάθεται
δεξιά του πατρός του στα ολύμπια δώματα. Ο Διόνυσος ως μυθολογική οντότητα «δεν είναι μήτε παιδί ούτε
άντρας, αλλά αιώνιος έφηβος, καταλαμβάνοντας μια θέση ανάμεσα στα δύο»[3]. Με αυτή τη μορφή, αντιπροσωπεύει
«το πνεύμα της ενέργειας και της μεταμορφωτικής δύναμης του παιχνιδιού»[4] γεμάτο
πονηριά, εξαπάτηση και στρατηγικές που υποδεικνύουν είτε τη θεϊκή σοφία ή το
αρχέτυπο του Κατεργάρη, παρόν σε όλες σχεδόν τις μυθολογίες του κόσμου.
Στην ελληνική μυθολογία,
ο Διόνυσος γεννιέται από τον μηρό του πατέρα του, στη νήσο Ικαρία, και
παραδίδεται σε δώδεκα νύμφες ή υδάτινα πνεύματα, τις Υάδες, οι
οποίες γίνονται τροφοί του θεϊκού παιδιού. Αργότερα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης
την υπηρεσία τους, οι Υάδες εξυψώθηκαν στο ουράνιο στερέωμα όπου λάμπουν ως αστερισμός
τωνΥάδων. Είναι Πυριγενής, και Λιμναίος, φέροντας εγγενώς την
ποιότητα της 'λίμνης ή του έλους'. Ο Διόνυσος είναι επίσης Διθύραμβος, δηλαδή διγενής, γεννημένος πρώτα από
τη φωτιά και κατόπιν από το νερό, ακολουθώντας την παράδοση ανάλογων αρχέγονων
θεοτήτων[5].
Ο Διόνυσος, επίσης,
συνδέεται με τη γονιμότητα, μέσω του εκπληρωμένου έρωτα και το επίγραμμα του Ανακρέοντα στον θεό αρχίζει με τις λέξεις «Ω
Κύριε, που σύντροφοί σου στο παιχνίδι είναι ο ισχυρός Έρως, οι μαυρομάτες
νύμφες και η Αφροδίτη!»[6].
Η Αφροδίτη είναι η θεά του έρωτα και της ομορφιάς
της ελληνικής μυθολογίας. Σύμφωνα με τον ομηρικό
μύθο γεννήθηκε στην Πέτρα
του Ρωμιού, μια ακτή της Πάφου στην Κύπρο. Σπρωγμένη από το
Ζέφυρο στηθάλασσα, η θεά
καλλωπίστηκε από τις θεραπαινίδες της Ώρες και μεταφέρθηκε στον Όλυμπο, όπου
παρουσιάστηκε στο Δία και τους υπόλοιπους θεούς. Σύμφωνα με
την εκδοχή του Ησίοδου, η Αφροδίτη γεννήθηκε στα ανοιχτά των Κυθήρων από τον
αφρό που δημιούργησαν τα γεννητικά όργανα του Ουρανού πέφτοντας στη θάλασσα μετά τον
ακρωτηριασμό του από τον Κρόνο. Πάλι
με τη βοήθεια του Ζέφυρου ταξίδεψε μέχρι την Πάφο. Πέρασε από τα Κύθηρα και κατόπιν κατευθύνθηκε στην Κύπρο.
Τα Κύθηρα θεωρούνται το νησί της Ουράνιας
Αφροδίτης, όπου και υπήρχε το πρώτο ιερό της στον Ελλαδικό χώρο. Ήταν γνωστή ως
Αφροδίτη η "Πάφια", ενω ο Όμηρος στην Ιλιάδα την αναφέρει ως
"Κυθέρεια θεά του έρωτα τροφός"
Ήταν σύζυγος του Ηφαίστου, αλλά
περιγράφεται ως ερωμένη του Άρη, με τον
οποίο φέρεται ότι απέκτησε τον Έρωτα, τον Δείμο και τον
Φόβο. Με τον Ποσειδώνα έφερε στη ζωή τον Έρυκα, που έδωσε το όνομά του στο ομώνυμο
βουνό της Σικελίας και τη Ρόδο, ενώ με τοΔιόνυσο, χάρη στη μαγική
μεσολάβηση της Ήρας, γέννησε τον Πρίαπο. Γιος της θεωρείται επίσης ο Ερμαφρόδιτος, τον
οποίο έφερε στη ζωή η θεά μαζί με τον Ερμή.
Θεός της μαντικής τέχνης, της μουσικής και
του χορού, της
ηθικής τάξης και της λογικής. Ήταν ακόμα θεραπευτής θεός.
Ο Απόλλωνας είναι Μέγας θεός του Ελληνικού Πανθέου
(Απλών στη θεσσαλική διάλεκτο), με γύρω στις 350 επικλήσεις, προσωνύμια και
τοπικές λατρείες του, θεραπευτής, μάντης και ηλιακός («Φοίβος»). Πιθανότατα να
αποτέλεσε έμπνευση για το θεό Απλού στην ετρουσκική μυθολογία.
Γεννήθηκε από το θεό Δία
(που στις επικλήσεις του αίθριος, ανέφελος, υψινεφής, αλληγορείται σε αέρα και
ουρανό) και τη θεομητρική θεότητα Λητώ (που αλληγορείται στο αστροφώτιστο
νυκτερινό στερέωμα). Η επίκλησή του «Δήλιος» σημαίνει φυσικά όχι μόνον τον
γεννηθέντα στη νήσο Δήλο, αλλά και τον Θεό που κάνει δήλα και
ορατά τα πάντα, αλλά και τα πάντα ορά («πανδερκές έχων φαεσίμβροτον όμμα»
σύμφωνα με τον 34ο Ορφικό Ύμνο, δηλαδή ως ο θεός που η ματιά του φωτίζει τους
θνητούς και παρατηρεί τα πάντα).
Από τη δοξασία ότι αιτία
όλων των γινομένων είναι ο Ήλιος, του οποίου το φως εισχωρεί στις κρυμμένες
αιτίες, ο (σύμφωνα με τους μαγικούς παπύρους της συλλογής Papyri Graecae
Magicae) «τηλεσκόπος και κοίρανος κόσμου» θεός Φοίβος Απόλλων σχετίζεται στενά
με τις λειτουργίες της λεγόμενης Ειμαρμένης και των Μοιρών, ως Θεός μαντευτής
(Αγνόμαντις, Αληθής, Δαφναίος, Μαντικός, Μοιραγέτης, Λοξίας, Προόψιος,
Τριποδιλάλος). Η μαντική ιδιότητα του Απόλλωνα εξηγείται και από το γεγονός ότι
η μουσικοπαραγωγός ιδιότητά του, όπως θα δούμε παρακάτω, του επιτρέπει πλήρη
διαύγεια όρασης στα διάφορα σημεία της χρονικής κίνησης, της οποίας χρονικής
κίνησης στυλοβάτης και γεννήτωρ είναι ο Ρυθμός, ένα τμήμα του τρισυπόστατου
(Ρυθμός, Μελωδία, Αρμονία) που ορίζει τη Μουσική.
Ο θεός Απόλλων
σχετιζόταν με τη Νεότητα και το Κάλλος (επειδή ως Ήλιος ξεπροβάλλει αιωνίως
νέος την κάθε αυγή και στη συνέχεια με το φως του καταδεικνύει όλα τα επί γης
ωραία και «θαυμαστά». Σχετικές επικλήσεις του οι Κουροτρόφος,
Ολβιουργός, Τελειότατος, Φάνης, Χαροποιός), με την Ιατρική και τη Θεραπευτική
(επειδή το ηλιακό φως χαρίζει υγεία, απολυμαίνει, και επίσης αυξάνει τα υγιεινά
και θεραπευτικά φυτά. Σχετικές επικλήσεις του οι Παίων, Αλεξίκακος, Ηπιόχειρ,
Ιατρός), με τη Μουσική (επειδή ό,τι φωτίζεται δονείται ως τμήμα της Συμπαντικής
Μουσικής) και την κάθε είδους εικαστική δημιουργία (κύριος των Μουσών, Θεός
Μουσαγέτης ή Μουσηγέτης. Σχετικές επικλήσεις του οι Μουσικός, Κιθαρωδός,
Μουσαγέτης).
Ιερά φυτά του η δάφνη, ο ηλίανθος, η άρκευθος, η
μυρίκη, το ηλιοτρόπιο και ο υάκινθος. Η Δάφνη είναι η νύμφη κόρη του ποταμού Πηνειού, που αγάπησε
ο μεγάλος Έλληνας θεός όμως χωρίς μεγάλη επιτυχία. Έτσι μετά από θερμή επίκλησή
της στη Γαία μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Ο
Απόλλων παρά του ότι δε βρήκε ανταπόκριση στο ερωτικό του κάλεσμα στη Δάφνη την
τίμησε κάνοντάς την το γνωστότερο ιερό του φυτό. Ο Υάκινθος αποτελεί επίσης ένα
αγαπημένο πρόσωπο για το θεό του Ήλιου. Ο Απόλλων και ο Υάκινθος έπαιζαν με ένα
χρυσό δίσκο και ο Ζέφυρος φύσηξε και χτύπησε θανατηφόρα τον πανέμορφο νέο. Τότε
ο Απόλλων από το αίμα του έφτιαξε το Ιερό του φυτό. Ιερά σύμβολά του ο Τρίπους,
η Κιθάρα και το τόξο ή βέλος. Ιερά ζώα ο λύκος, το γεράκι, ο κύκνος, το κοράκι,
ο πετεινός, ο τζίτζικας, το δελφίνι και
το κριάρι. Ιερό λατρευτικό χρώμα του το Χρυσό. Όπως και στη Θεά Αθηνά, ιερός αριθμός του είναι το Επτά (δηλαδή
ο αριθμός της πληρότητας, του πνεύματος και του μακροκόσμου). Άλλες γνωστότερες
επικλήσεις του οι Αγραίος,Αγρέτης, Άκτιος,
Αμυκλαίος, Γεννήτωρ, Δειραδιώτης, Διονυσοδότης, Εναγώνιος, Επάκυιος, Ήλιος,
Κάρνειος, Κιθαρωδός, Κουροτρόφος, Νόμιος, Ογκαίος, Ογκεάτας, Πτώος, Πύθιος,
Σπόνδιος, Τμώος,Τυρίτης, Υπερβόρειος κ.ά.
Θεός της μάχης και του πολέμου
Ο Άρης είναι ο θεός του πολέμου κατά την ελληνική μυθολογία, γιος
του Δία και της Ήραςκαι αδελφή του ήταν η Έριδα.
Εξαιτίας της ιδιαίτερης πολεμοχαρούς φύσης του αρκετοί συγγραφείς του 19ου
αιώνα ισχυρίστηκαν ατεκμηρίωτα ότι ήταν ξένος θεός, καθώς θεωρούσαν ότι η
ελληνική φαντασία αποκλείεται να δημιούργησε έναν τόσο άγριο θεό. Στους μύθους
ο Άρης εμφανίζεται πολεμοχαρής και προκλητικός και εκπροσωπεί την παρορμητική
φύση του πολέμου. Είχε δύο γιους, τον Δείμο και τον Φόβο, που έδωσαν το όνομά τους
στους αντίστοιχους δορυφόρους του πλανήτη Άρη. Ο Θεός Άρης έλαβε μέρος στον πόλεμο της Τροίας με το μέρος των Τρώων.
Συνδέθηκε ερωτικά με τη θεά Αφροδίτη, αποκαλύφθηκε όμως από το
σύζυγό της, θεό Ήφαιστο. Χάρη στον γιο του τον Οινόμαο από την
Στερόπη, ο Άρης έγινε πρόγονος ονομαστών προσώπων, όπως του Ατρέα, του Θυέστη, του Αγαμέμνονα, τουΜενέλαου, του Αίγισθου, του Ορέστη, της Ηλέκτρας, του Πυλάδη, του Πιτθέα, του Θησέα, του Ιππόλυτου, της Ιφιγένειας, του Δημοφώντα, του Ακάμαντα, του Ευρυσθέα, τουΑμφιτρύωνα, της Αλκμήνης, του Ιόλαου, του Ηρακλή, της Αδμήτης, του Κοπρέα, τουΑλκάθοου και του Αία του Τελαμώνιου. Από
την κόρη του Αρμονία έγινε
πρόγονος των απόγονων του Κάδμου, οι οποίοι είναι ο θεός Διόνυσος, το τέρας Σφίγγα και
ονομαστά πρόσωπα, όπως η Σεμέλη-Θυώνη, η Ινώ-Λευκοθέα, ο Πενθέας, ο Ακταίωνας, ο Μελικέρτης-Παλαίμονας, ο Λάιος, ο Οιδίποδας, ο Οινοπίωνας, ο Στάφυλος, ο Θόας και ο Άνιος. Από
τονΘέστιο ο Άρης
έγινε πρόγονος της Αλθαίας, της Λήδας, του Μελέαγρου, της Δηιάνειρας, τουΤυδέα, του Διομήδη, της Ωραίας Ελένης, της Κλυταιμνήστρας, των Διοσκούρων και τουΑμφιάραου. Από τον Φλεγύα ήταν πρόγονος του θεού Ασκληπιού.
H Άρτεμις είναι μια από τις παλαιότερες, πιο
περίπλοκες αλλά και πιο ενδιαφέρουσες μορφές του ελληνικού πανθέου. Κόρη του Δία και της Λητούς,
δίδυμη αδερφή τουΑπόλλωνα, βασίλισσα των βουνών και των δασών, θεά
του κυνηγιού, προστάτιδα των μικρών παιδιών και ζώων. Αντίστοιχη της Άρτεμης
στη ρωμαϊκή μυθολογία είναι ηΝτιάνα, ενώ στην ετρουσκική μυθολογία η θεότητα Αρτούμες.
Η γέννηση της
ιδιόρρυθμης θεάς τοποθετείται στο νησί Ορτυγία. Σ' αυτό το άγονο πετρονήσι και
μετά από φοβερές ταλαιπωρίες και περιπλανήσεις είχε καταφύγει η έγκυος Λητώ
προκειμένου να κρυφτεί και να προφυλαχτεί από την καταδιωκτική μανία της
νόμιμης συζύγου του Δία, της Ήρας. Εκεί και
με τη βοήθεια όλων των γυναικείων θεοτήτων (εκτός της Ήρας) ήρθε στο φως η
Άρτεμις και λίγο αργότερα ο αδερφός της ο Απόλλωνας.
Από τις πρώτες κιόλας
ώρες της γέννησής της η Άρτεμη παίρνει πρωτοβουλίες. Αν και νεογέννητο βρέφος,
βοηθά την εξουθενωμένη μητέρα της να ξεγεννήσει και το δεύτερο της παιδί, τον Απόλλωνα, και ταυτίζεται
με τον τρόπο αυτόν με την Ειλειθυία, από το
ελεύθω+υιός, δηλαδή μαμμή, και άρα τη θεά του τοκετού. Πανέμορφη και πανέξυπνη
η Άρτεμη, είχε από πολύ νωρίς κερδίσει την εκτίμηση των άλλων θεών. Ήδη από τα
τρία της χρόνια είχε συγκεκριμένες απαιτήσεις, που αφορούσαν την ενδυμασία της,
τον εξοπλισμό της και την ακολουθία της στην πιο αγαπημένη της ενασχόληση, το
κυνήγι. Ήταν παιδί που ήξερε τι ήθελε και πραγματικά σταθερό και άκαμπτο στις
αποφάσεις του…
Η Αθηνά, κατά την Ελληνική μυθολογία,
ήταν η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του πολέμου. Παλαιότεροι τύποι του
ονόματος της θεάς ήταν οι τύποι Ἀθάνα (δωρικός) και Ἀθήνη, το δε όνομα Ἀθηνᾶ, που τελικά επικράτησε, προέκυψε από το επίθετο Ἀθαναία, που συναιρέθηκε σε Ἀθηνάα > Ἀθηνᾶ. Στονπλατωνικό Κρατύλο το όνομα Αθηνά ετυμολογείται
από το Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή η νόηση
του Θεού (Κρατυλ. 407b), αλλά
η εξήγηση αυτή είναι παρετυμολογική. Η επιστημονική βιβλιογραφία θεωρεί το
θεωνύμιο προελληνικό και αγνώστου ετύμου.
Συσχετίζεται από τους Ετρούσκους με τη θεά τους Μένρβα και αργότερα από τους Ρωμαίους ωςΜινέρβα, συμβολίζεται
από μια κουκουβάγια, έφερε μια
ασπίδα από δέρμα κατσίκας, ονομαζόμενηΑιγίς που της είχε δοθεί από τον πατέρα της
και συνοδεύεται από τη θεά Νίκη. Η Αθηνά συχνά βοήθησε ήρωες. Είναι οπλισμένη,
ποτέ ως παιδί, πάντα παρθένος. Ο Παρθενώνας στην Αθήνα είναι
ο πιο διάσημος ναός αφιερωμένος σ' αυτήν. Ποτέ δεν είχε σύντροφο ή εραστή, αν
και μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε και απέτυχε.
Η Αθηνά ήταν η αγαπημένη
κόρη του Δία. Μητέρα της
ήταν η Μήτις, πρώτη
σύζυγος του Δία. Ο Δίας ύστερα από προφητεία έμαθε ότι η Μήτις θα γεννούσε
παιδί το οποίο θα ανετρεπε την εξουσία από τον πατέρα του, οπότε την κατάπιε
ενώ ήταν έγκυος στην Αθηνά. Αργότερα, ο Δίας άρχισε να υποφέρει από
πονοκεφάλους και κάλεσε τονΉφαιστο να τον βοηθήσει. Τότε ο Ήφαιστος με
ένα μεγάλο σφυρί χτύπησε το κεφάλι του Δία και πετάχτηκε η Αθηνά πάνοπλη,
φορώντας περικεφαλαία και κρατώντας μια ασπίδα. Βλέποντας τον Δία, τα πέταξε
στα πόδια του, δείγμα αναγνώρισής του ως υπέρτατου θεού.
Η Αθηνά, ως θεά (και)
του πολέμου, ήταν περιβεβλημένη με Αιγίδα, διαφορετική από
αυτήν του Διός. Κατά μία εκδοχή, η Αθηνά κατασκεύασε την αιγίδα της από το
δέρμα της Χίμαιρας ή, κατ' άλλη εκδοχή, από το δέρμα του
τέρατος Αιγίδος ή Αιγήεντος, το οποίο κατέστρεφε τα πάντα στη Λιβύη, την
Αίγυπτο, τη Φρυγία και τη Φοινίκη και το οποίο η Αθηνά εξολόθρευσε[1]. Επίσης στην ασπίδα (και στο
περιθωράκιο) της Αθηνάς ήταν το κεφάλι της Μέδουσας. Η Μέδουσα ήταν μια πολύ
όμορφη θνητή και για αυτό τον λόγο την πολιόρκησε ο Ποσειδώνας, διέπραξαν όμως
προσβολή στην Αθηνά μιαίνοντας έναν ναό της ερωτοτροπώντας μέσα σ'αυτόν. Τότε η
Αθηνά την μεταμόρφωσε σε τέρας ώστε να μην την πολιορκήσει ξανά κανένας άντρας
και το βλέμμα της μετέτρεπε σε πέτρα οποιονδήποτε την κοίταζε. Όταν ο Περσέας
σκότωσε τη Μέδουσα, πρόσφερε στη θεά το κεφάλι της ως ευχαριστήριο δώρο, γιατί
χάρη στην γυαλιστερή ασπίδα που του δώρισε, εκείνος μπόρεσε να την κατατροπώσει
κοιτάζοντας μόνο το είδωλό της μέσα από αυτήν.
Θεός της φωτιάς, των ηφαιστείων, της μεταλλουργίας και
προστάτης των τεχνιτών. Ήταν ακόμα ο κατασκευαστής των όπλων των θεών.
Ο Ήφαιστος είναι ο θεός της φωτιάς και της
μεταλλουργίας στην ελληνική μυθολογία. Ήταν
γιος του Δία και της Ήρας. Αυτό
αναφέρεται στους ομηρικούς στίχους, τους οποίους ακολούθησαν οι μεταγενέστεροι
συγγραφείς. Ωστόσο, ο Ησίοδος παρουσιάζει
τον θεό ως τέκνο της Ήρας και μόνο, που γεννήθηκε με παρθενογένεση, χωρίς τη
συμμετοχή πατέρα.
Γεννήθηκε άσχημος και
παραμορφωμένος, τόσο που η ίδια η μητέρα του, η Ήρα, τον πέταξε από τον Όλυμπο από τη ντροπή της. Ο θεός-βρέφος έπεσε
στη θάλασσα, όπου τον περισυνέλεξαν η Θέτις και
η Ευρυνόμη, οι οποίες τον
ανέθρεψαν για εννέα χρόνια. Μόλις μεγάλωσε, ο θεός έστησε αμέσως το πρώτο του
σιδηρουργείο στον βυθό του Αιγαίου,
σφυρηλατώντας εκεί όμορφα αντικείμενα για τις δύο αυτές θεότητες.
Μια μέρα, η Ήρα,
ζηλεύοντας τα κοσμήματα της Θέτιδας, ρώτησε επίμονα τη Νηρηίδα για την
προέλευσή τους και, όταν ανακάλυψε ότι τα είχε φιλοτεχνήσει ο γιος που η ίδια
είχε περιφρονήσει, πήγε, τον πήρε μαζί της και τον ξανάφερε στο βουνό των θεών.
Εκεί, του προσέφερε ένα σιδηρουργείο με 20 φυσερά και του έδωσε για σύζυγο την
πανέμορφη Αφροδίτη.
Σχετικά με την επάνοδο
του ΄Ηφαιστου στις κορφές του Ολύμπου υπάρχει και άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την
οποία έστειλε δώρο στη μητέρα του ένα μοναδικής τέχνης θρόνο, στον οποίο μόλις
κάθισε εκείνη παγιδεύθηκε αυτόματα από αόρατα δεσμά και υποχρεώθηκε να ζητήσει
τη βοήθεια του περιφρονημένου γιου της προκειμένου να ελευθερωθεί.
Στην Ιλιάδα η Αφροδίτη εμφανίζεται να απατά τον Ήφαιστο με
τον γοητευτικό Άρη πάνω στη συζυγική του κλίνη, όπου όμως
ο άσχημος όσο και έξυπνος θεός της φωτιάς τους αιφνιδιάζει μια μέρα
παγιδεύοντάς τους σε ένα λεπτό χρυσό δίχτυ και μετά τους εκθέτει μπροστά σε όλους
τους άλλους θεούς. Ο Ησίοδος πάντως εμφανίζει ως σύζυγο του Ηφαίστου την Αγλαΐα,
τη νεότερη από τις Χάριτες.
Σε κάποιο μεταγενέστερο
επεισόδιο, ο Δίας ξανάριξε τον θεό-σιδηρουργό από την κατοικία των θεών, επειδή
αυτός είχε σπεύσει να βοηθήσει την Ήρα, όταν εκείνη ήταν κρεμασμένη από τον
ουράνιο θόλο, τιμωρημένη για τη θύελλα που είχε στείλει κατά του Ηρακλή. Αυτή τη φορά, η
μοίρα του Ηφαίστου ήταν να πέσει σε ξηρά, στη νήσο Λήμνο, όπου τον βρήκαν το
δειλινό, εξαντλημένο και με σπασμένα και τα δυο του πόδια από την πτώση στο
σκληρό έδαφος, οι Σίντιες.
Η περίθαλψη και η φιλοξενία των φτωχών αυτών ανθρώπων κατέστησε από τότε το
νησί τους τον αγαπημένο τόπο του θεού πάνω στη γη των θνητών. Εκεί, πάνω στο
όρος Μόσυχλον, ξανάφτιαξε το,
μόνιμο αυτή τη φορά, εργαστήρι του. Εκεί θα δημιουργήσει πολλά έξοχα αντικείμενα
που του παραγγέλλουν οι θεοί, καθώς και όπλα για μερικούς ανθρώπους.
Ανάμεσα στα
χειροτεχνήματα του Ηφαίστου ξεχωρίζει η πήλινη γυναίκα, η Πανδώρα, την οποία ο Δίας
έδωσε ως σύζυγο στον Επιμηθέαγια να τον
εκδικηθεί εξαιτίας της προσβολής που του είχε κάνει ο αδελφός του Προμηθέας με το κλέψιμο της φωτιάς.
Ήταν ο αγγελιαφόρος των θεών,
κήρυκας και ψυχοπομπός, προστάτης του εμπορίου, των ταξιδιωτών αλλά και των
ληστών.
Ο Ερμής είναι ο αγγελιαφόρος των θεών στην ελληνική μυθολογία. Ακόμη
λειτουργεί ως ψυχοπομπός, οδηγεί δηλαδή τις ψυχές των νεκρών στον Άδη (όπως μαθαίνουμε στην Οδύσσεια), αλλά είναι
και προστάτης των κλεφτών, των τυχερών παιχνιδιών και του εμπορίου. Σύμφωνα με
τον επικρατέστερο μύθο,
πατέρας του Ερμή ήταν ο Δίας και μητέρα του η Μαία, μία από τιςΠλειάδες, τις θυγατέρες του Άτλαντα,
του γίγαντα που κρατούσε στις πλάτες του τον ουρανό. Πρόκειται για τις Πλειάδες
κόρες που αργότερα ο Δίας τις μετέτρεψε σε αστερισμό, μαζί με τον κυνηγό
Ωρίωνα, καθώς ο τελευταίος τις καταδίωκε.
Πρόκειται ίσως για την
πιο συμπαθητική θεότητα του ελληνικού δωδεκάθεου, καθώς συνδυάζει αρχικά πολύ
έντονα τα ανθρώπινα με τα θεϊκά στοιχεία, αλλά και γιατί θεωρείται ουσιαστικά ο
πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου γένους, Εκείνος είναι που εισήγαγε τα γράμματα
και τις επιστήμες στην ανθρωπότητα, δίδαξε τη χρήση της διάνοιας και μάλιστα
υπάρχουν μύθοι πoυ αποδίδουν σε αυτόν τη μετάδοση της γνώσης της φωτιάς στους
ανθρώπους. Ταυτόχρονα είναι προστάτης του εμπορίου, των θυσιαστικών τελετών και
της μαγείας. Εκφράζει με ένα αρχετυπικό σχεδόν τρόπο την ταχύτητα, την
ευλυγισία, τη μεταβλητότητα, μα και τους απατηλούς δρόμους που κάποιες φορές
ακολουθεί ο νους, καθώς εύκολα απατάται και κάνει λάθη. Διαθέτει, επιπλέον, μια
σκιώδη και περισσότερο ανθρώπινη όψη, καθώς είναι πρώτος στην απατεωνιά, το
ψέμα και την κλεψιά. Ο βρετανός ακαδημαϊκός Ρ. Φ. Γουΐλετς γράφει τα εξής:
«…ο Ερμής είναι ο πλέον συμπαθής, ο πλέον ασταθής, ο πλέον
συγκεχυμένος, ο πιο πολυσύνθετος και επομένως ο πιο Έλληνας από όλους τους
ολύμπιους θεούς».
Τα βασικότερα γνωρίσματά
του, ωστόσο, είναι ότι λειτουργεί ως αγγελιαφόρος των θεών, δηλαδή ως
μεσάζοντας μεταξύ αυτών και των ανθρώπων, ενώ επιτελεί και το λειτούργημα του
ψυχοπομπού, οδηγώντας τις ψυχές των νεκρών στον Άδη, Επίσης,
είναι από τις θεότητες που για τις δραστηριότητες τους χρησιμοποιουν τη
σκοτεινή Νύχτα και γιά αυτό θεωρείται πως έχει πολύ καλή σχέση με τη Σελήνη.
Μάλιστα αναφέρεται ότι το βράδυ που έκλεψε τα ιερά βόδια του Απόλλωνα, μόλις την
τέταρτη μέρα από τη γέννησή του, η Σελήνη βγήκε δυο φορές, για να τον
διευκολύνει στη μετακίνησή του από την Πιερία μέχρι τα όρη της Κυλλήνης.
Σύμβολά του είναι το κηρύκειο, έμβλημα των
γοργόφτερων αγγελιαφόρων, και τα φτερωτά σανδάλια. Στην Εσωτερική Παράδοση ο
Ερμής συμβολίζει το ΛΟΓΟ, δηλαδή το σύνολο όλων των διανοιών στο Σύμπαν ή σε
κάποιο από τα υποσυστήματα του.
Περισσότερα για το θέμα
επισκεφθείτε την “Βικιπαίδεια”
Η Βικιπαίδεια ή Wikipedia είναι ένα
συλλογικό εγκυκλοπαιδικό εγχείρημα που έχει συσταθεί στο Διαδίκτυο, παγκόσμιο,
πολύγλωσσο, που λειτουργεί με την αρχή του wiki.
Η Βικιπαίδεια έχει ως στόχο να παρέχει ελεύθερα επαναχρησιμοποιήσιμο
περιεχόμενο, με αντικειμενικά και επαληθεύσιμα στοιχεία, που ο καθένας μπορεί
να τροποποιήσει και να βελτιώσει.
Το έργο ορίζεται από τις ιδρυτικές αρχές. Το
περιεχόμενό του είναι υπό την άδεια Creative Commons
BY-SAκαι μπορεί να αντιγραφεί και να επαναχρησιμοποιηθεί
στο πλαίσιο της ίδιας άδειας - ακόμα και για εμπορικούς σκοπούς - με την
επιφύλαξη της συμμόρφωσης με τους όρους της άδειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου