ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΟΡΩΝΗΣ

Γράφει ο Λουκάς Μαστής

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΟΡΩΝΗΣ

Από τα πιο σημαντικά πράγματα που έγιναν τον περασμένο αιώνα στο χωριό μας ήταν η κατασκευή του δημοτικού σχολείου.

Από το υστέρημα τους οι λεσπέρηδες και οι τσομπάνηδες της Σορωνής με προσωπική εργασία και αυτοφορολογία και χωρίς να έχουν βοήθεια ούτε… λιρέτα από την Ιταλική διοίκηση κατάφεραν να κατασκευάσουν ένα σύγχρονο και μεγάλο σχολείο, από τα καλύτερα στο νησί της Ρόδου εκείνα τα χρόνια.

Αποτελούσε διακαή πόθο η κατασκευή του σχολείου για αυτό και αγκαλιάστηκε από τους κατοίκους του χωριού με πρωτοφανή ομόνοια και σύμπνοια. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1923 και ολοκληρώθηκε το 1928.

Ιδιαίτερα γλαφυρά περιγράφει ο δάσκαλος Φώτης Κυπριώτης(στο βιβλίο του)το πώς ξεκίνησε η κατασκευή του σχολείου αναφέροντας τα εξής:

«Μιαν ανοιξιάτικη κυριακάτικη εξόρμηση του 1923, μετά την απόλυση της εκκλησίας.

Ρασοφόροι και κοσμικοί, άνδρες και γυναίκες, νέοι, μεσόκοποι και γέροι, νεροκουβαλητές-λασπάδες-φτυαράδες-μπαζωτές-πελεκητές, κτίστες και καραβάνια από γαϊδαρομούλαρα και άλογα, ατέλειωτη αλυσίδα από το γιαπί μέχρι τη θάλασσα για το αμμοχάλικο και την αμμοληψία, όλα σ' ένα πολυσύνθετο, άρτια οργανωμένο κι αποδοτικό εργοτάξιο. Εμείς μικροί τότε 9-10 χρονών οι οδηγοί επί των μεταφορών. Ο Γιάννης του Καζαμία (Μουστουχά), ο Μαθιός του Θανάση (Χατζηγιώργη), ο Κιάνος (Σταυριανός) του Μιχ. Τουμάζου, το Τασί του Κ. Παπαμανώλη, ο Γιώργης του Κυριάκου (Μουστουχά), ο Γιάννης του Σουμαρά (Παπαστεργής, έπειτα γλύπτης), ο Νικόλας του Κ. Τουμάζου, ο Γιάννης ο Ασπάλαθος (Λαός), ο Νικόλας του Θεόση (Χατζηνικόλας) και πολλοί άλλοι. Χαρά μας η συμμετοχή στο χτίσιμο του νέου σχολειού που θα μας έπαιρνε από το ΝΑΡΘΗΚΑ της εκκλησίας με διπλούς επιτηρητές: τον αυστηρό αλλ' αποδοτικό δάσκαλο Γιάννη Μαλλιαράκη, και «το σοβαρό και πονεμένο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟ» που τοποθετημένος στο επάνω μέρος του τέμπλου έφθανε στο ίδιο ύψος με μας και παρακολουθούσε την Ελληνο-Χριστιανική μας προκοπή. Χαρά μας ακόμη γιατί μετά το ξεφόρτωμα, καβαλλάρηδες τώρα, ψυχαγωγούμασταν με τις αλογογαϊδουρομίες και κουντρεστέρναμε ποιος θα πάει πρώτος να φορτώσει, να μαρκάρει περισσότερα ταξίδια και να βγει ο πρώτος της ημέρας. Θυμούμαι που πάντα προηγείτο ο Νικόλας του Θεόση που ήταν ασυναγώνιστος με το κόκκινο αλογάκι του.

Τι μπορεί αλήθεια να κατορθώσει ο ΜΟΝΙΑΣΜΕΝΟΣ ΛΑΟΣ!! Με τη σπάνια αυτή ομοψυχία και συνεργατικότητα, στήθηκαν υπερυψωμένα τα θεμέλια του μεγαλεπίβολου κτιρίου, ασβεστοκτισμένα, στέρεα, αφού δεν υπήρχε το τσιμεντοκαλούπωμα όπως σήμερα. Το απόγευμα που σκολάσαμε, αφού ξοδεύτηκαν σχεδόν όλα τα οικοδομικά υπάρχοντα υλικά, διακρίναμε, καμαρώνοντάς τα, και με ξενάγηση από όποιους είχαν γνώσεις αρχι τεκτονικές, τις αίθουσες διδασκαλίας, το διάδρομο, το γραφείο, τη μεγάλη αίθουσα διαλέξεων και θεατρικών παραστάσεων. Τα πάντα έτοιμα για τη συνέχιση του κτισίματος του κύριου κορμού του. Και με τη σύμπνοια και τον ενθουσιασμό της Κοινότητας, θα αποπερατωνόταν το προορισμένο μελλοντικά και για Γυμνάσιο μεγάλο τούτο σχολείο, μέχρι το νέο σχολικό έτος.

Ήρθε όμως η κυβερνητική παρέμβαση να ανακόψει την πορεία των οικοδομικών εργασιών. Το σχέδιο δεν συμβάδιζε με το νέο Νόμο «περί σχολικών κτιρίων». Έπρεπε να διαμορφωθεί. Νέο στυλ οικοδομών, που αντικαθιστούσε με βαρύ όγκο, την καλαίσθητη αρχιτεκτονική ελληνική γραμμή, υποχρέωνε την εγκατάλειψη του αρχικού σχεδίου. Έπρεπε λοιπόν να γίνει σύνταξη νέας μελέτης, εκλογή νέου σχεδίου. Αρκετός χρόνος πέρασε μέχρι που να καταλήξουν στο τελικό σχέδιο, που επικράτησε στην εξωτερική εμφάνιση, να 'ναι σύμφωνο με τις προδιαγραφές και τα γούστα τους. Και όταν όλα τακτοποιήθηκαν, στο πέρασμα του χρόνου, παρουσιάσθηκε ένα νέο, εξίσου σοβαρό εμπόδιο: Η οικονομική κρίση που μάστιζε το νησί ήταν απελπιστική. Το σχολείο όμως έπρεπε «πάση θυσία» να προχωρήσει. Με δικές μας δυνάμεις. Ανεξάρτητοι, αδέσμευτοι. Πάρτηκαν σκληρές αποφάσεις. Χρειάστηκαν μεγάλες θυσίες. Ακόμη και αυτοφορολογία. Η κάτθε οικογένεια υποχρεωτικά έπρεπε να προσφέρει πεντακόσιες λιρέττες. Πέρα απ' αυτή, για να αντιμετωπισθεί το οικονομικό αδιέξοδο της ίδρυσης του νέου σχολείου, συστήθηκε Κεντρική Επιτροπή από Σορωνιάτες που διάμεναν στη Ρόδο (Μιχ. Αλμυρό γραμματέα της Μητρόπολης, Δημ. Δημητράκη, βιβλιοπώλη) που συνεργαζόταν με την τοπική (υποεπιτροπή), τους: Χατζητσαμπίκο, Απ. Μουστουχά, Μιχ. Ηλ. Σαββάκη..

Παραθέτω «την θερμοτάτην έκκλησιν προς εριτίμους» ιδιώτες και παράγοντες που καταφαίνεται το ευρύ ιδρυτικό φάσμα του νέου σχολείου. Οι εκκλήσεις-επιστολές στάλησαν και σε Δωδεκανήσιους της παροικίας μας στην Αλεξάνδρεια όπως προκύπτει από επίσημη αλληλογραφία.

Τελικά το 1928, όταν πια εμείς ήμασταν μαθητές Γυμνασίου, έγιναν τα εγκαίνια και πρωτολειτούργησε μέσα σε όνειρα και προοπτικές μεγαλεπήβολες το πολύπαθο τούτο σχολείο. Κανείς βέβαια τότε δε φανταζόταν ότι κάποτε το μεγαλόπρεπο σχολειό θα το διοικούσαν δάσκαλοι και καταστάσεις που μοναδικό τους σκοπό θα 'χαν το γλωσσικό και εθνικό αποπροσανατολισμό των παιδιών τους.»

Σ.Σ Οι φωτογραφίες του δημοτικού σχολείου είναι από παλαιότερη δημοσίευση στην Παλιά Σορωνή της Μαρίας Γραμματικού

Παρατίθεται η έκκληση της επιτροπής Σορωνιατών για την συγκέντρωση πόρων

Λουκάς Μαστής

Σχόλια.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΣΑΡΑΣ

Λουκά από δημοσίευμα της Ροδιακής τον Μάιο του 1922 φαίνεται πως και Αιγυπτιώτες βοήθησαν στο ξεκίνημα της ανέγερσης ανταποκρινόμενοι στις επιστολές που αναφέρεις

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ομάδα «Παλιά Σορωνή»:

https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/posts/3437590723175393/