Αντιγραφή
επεξεργασία κειμένου Σέβα Νικολίκου
Με τη συνθήκη των Βερσαλλιών, στις 28 Ιουνίου 1919, σφραγίστηκε το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου ενώ η Ρόδος βρίσκεται κάτω από προσωρινή ιταλική κατοχή από το 1912.
Το 1952 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας του εθνομάρτυρα πατήρ Λουκά και της Ανθούλας Ζερβού .Οι τότε μαθητές του δημοτικού σχολείου Θεολόγου συμμετέχουν
με την συνοδεία των των δασκάλων τους.
Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της Χρύσας Κασταμούλα Σταμάτη.
Την προηγουμενη χρονιά ανήμερα του Πάσχα στις 7 Απριλίου του 1919 στη Βιλλανόβα, σημερινό Παραδείσι, λογχίζονται από Ιταλούς στρατιώτες, οι εθνομάρτυρες Παπαλουκάς,και Ανθούλα Ζερβού και συλλαμβάνονται οι πρωταίτιοι της εξέγερσης για το πανδωδεκανησιακό συλλαλητήριο ,για την Ένωση με την Ελλάδα, προκειμένου να δικαστούν.
Ο Στέργος Σαββίγκος ο επιστάτης του Τσιφλικιού
Το χωριό Θολός αυτή την εποχή φαινομενικά ήταν όμοιο με όλα τα άλλα χωριά της Ρόδου.Στην πραγματικότητα όμως ήταν πολύ διαφορετικό: Στα οκτώ χρόνια που είχαν περάσει από το 1912, χρονιά που οι Ιταλοί είχαν καταλάβει τα Δωδεκάνησα, σ'όλα τα χωριά της Ρόδου οι κάτοικοι είχαν γίνει ξανά ιδιοκτήτες της γης των προγόνων τους, γιατί οι Τούρκοι φεύγοντας,ή τους πωλούσαν όσο - όσο τα κτήματα που κατείχαν ή τους τα άφησαν χωρίς να απαιτήσουν χρήματα,στην προσπάθεια τους να φύγουν και να σωθούν.Στο Θολό τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά .Η περιοχή ολόκληρη ανήκε σαν τσιφλίκι σε ένα Τούρκο Αγά από τις πρώτες σχεδόν δεκαετίες της κατάληψης της Ρόδου από τους Τούρκους.Το τσιφλίκι έμενε στην ίδια οικογένεια από γενιά σε γενιά.
Το 1952 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας του εθνομάρτυρα πατήρ Λουκά και της Ανθούλας Ζερβού .Οι τότε μαθητές του δημοτικού σχολείου Θεολόγου συμμετέχουν με την συνοδεία των των δασκάλων τους. Στο βάθος στο πεζοδρόμιο αναγνωρίζεται ο παπά-Μυριαλλής.
Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της Χρύσας Κασταμούλα Σταμάτη.
Οι θολοενοί, όλοι σχεδόν, δούλευαν στα κτήματα του Αγά, άλλοι μεροκάματο και άλλοι σαν ενοικιαστές των κτημάτων.Ένας από τους θολοενούς ήταν πάντα ο επιστάτης του Αγά και φρόντιζε να καλλιεργούνται τα κτήματα,να μην καταπατούνται,να εισπράττονται τα ενοίκια,να πληρώνονται οι εργάτες και να παραδίδονται όλες οι εισπράξεις στον αντιπρόσωπο των Τούρκων τσιφλικάδων ,τον Χατζηχουσείνα,
Εκείνη την εποχή επιστάτης του Αγά ήταν ο Στέργος Σαββίγκος, ο πατέρας του Στέργου, ο Σάββας Σαββίγκος γεννημένος το 1844 ήλθε από την Ψίνθο στο Θολό και νυμφεύθηκε το 1868 την Σελλάτου Ελένη του Ιωάννη και της Σταμάτη Ευδοκίας γεννηθείσα το 1847.Γεννηθηκαν πέντε παιδιά ,ο αναφερόμενος Στέργος γενημμένος το 1869 νυμφεύθηκε το 1896 την Τρίκκα Ασημένη του Κωνσταντίνου και της Στουπί Παρασκευής και απέκτησαν το 1901 τον Σάββα τον μετέπειτα γιατρό. Ο Στέργος είχε αδέρφια ,
α )τον Γιώργο που νυμφεύθηκε το 1902 την Πότσου Κατερίνα του Σωτήρη και της Μαγκαφά Ελένης από το Παραδείσι
β) Τον Παναγιώτη που παντρεύτηκε την Κρητικού Άννίκα (από τη Σύμη) ο οποίος είχε την θέση του επιστάτη του Αγά και λόγω πρόωρου θανάτου ,τα καθήκοντα του ανέλαβε ο Στέργος.
Η άποψη του χωριού Θεολόγου πριν την ανάβαση της ανηφόρας του Αγίου Σπυρίδωνα.
γ)Την Μαρία που υπήρξε η παπαδιά του παπά-Αυγερινού Αυγερινού και
δ)Την Σμαράγδα που παντρεύτηκε τον Τρίκκα Δημήτριο από το Θολό .
Ο Σαββίγκος, εκτός από επιστάτης του Αγά είχε και το μοναδικό «μπακάλικο» του χωριού και φρόντιζε όχι μόνο τα συμφέροντα της Τούρκικης οικογένειας, αλλά και τα δικά του. ‘Ήταν πολύ εργατικός, πολύ ξύπνιος, πολύ απαιτητικός και πολύ αυστηρός, όχι μόνο απέναντι στους ανθρώπους που δούλευαν γι’ αυτόν, αλλά και απέναντι στον εαυτό του. Δεν ήξερε τίποτ’ άλλο εκτός από δουλειά και ποτέ δεν πρόσφερε τίποτα το παραπανίσιο στον εαυτό του. Η μόνη του απόλαυση ήταν να νιώθει πως τα χρήματά του αυγατίζανε και οι χρυσές λίρες του πλήθαιναν βδομάδα με βδομάδα, μήνα με το μήνα και χρόνο με το χρόνο. ‘Ήθελε να έχει χρήματα αρκετά, για να σπουδάσει το μονάκριβο γιο του γιατρό και να του κτίσει και ιδιόκτητο ιατρείο στη Ρόδο. Ούτε στο καφενείο πήγαινε, ούτε στα πανηγύρια ούτε στα γλέντια και τις διασκεδάσεις του χωριού. ‘Όμως κάθε Κυριακή και γιορτή πήγαινε στην εκκλησία και γι’ αυτόν η ώρα της εκκλησίας ήταν ίσως η μόνη απόλαυση και ξεκούραση που επέτρεπε και πρόσφερε στον εαυτό του.
Η λεζάντα της φωτογραφίας που αναφέρει τον λόγω της επίσκεψης των μαθητών της σχολικής χρονιάς του 1952 στο Παραδείσι.
Από το μπακάλικο του Σαββίγκου ψωνίζανε όλοι οι Θολοενοί. ‘Οταν είχαν χρήματα, πλήρωναν μετρητοίς, όταν δεν είχαν, κι αυτό συνέβαινε πολύ συχνά, ψώνιζαν με πίστωση. Κι όταν κάποιος χρειαζόταν δανεικά για μιαν έκτακτη ανάγκη του, στο Σαββίγκο έτρεχε για να εξυπηρετηθεί. ‘Ήταν ο μοναδικός πλούσιος του χωριού και αυτό δεν το αμφισβητούσε κανείς.Ο Στέργος Σαββίγκος ο επιστάτης του Αγά, εκείνο το καλοκαίρι ,το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου του 1920, είχε επείγον μήνυμα να συναντήσει στη Ρόδο , το δίχως άλλο,το δικηγόρο και αντιπρόσωπο του Αγά ,τον Χατζηχουσείνα. Έφθασε λοιπόν στη Ρόδο ο Στέργος γεμάτος περιέργεια , πρώτη φορά στα τόσα χρόνια επιστάτης ,ζητείται η παρουσία του κατεπειγόντος, και μαθαίνει τον λόγο,ότι ήλθαν από το Παρίσι η κόρη της Χανούμισσας και ο άντρας της και πουλάνε το τσιφλίκι,και ήταν σωστό να παραγγείλουν με τον επιστάτη τους θολοενούς αν ενδιαφέρονται και προπάντων αν έχουν την μπόρεσει (δυνατότητα)να το αγοράσουν καλώς,αν δεν μπορούν οι θολοενοί είναι πολλοί στη Βιλανόβα και στη Σορωνή που ενδιαφέρονται και έχουν την μπόρεση να αγοράσουν όλα τα κτήματα του Τσιφλικιού.
Πουλάνε λοιπόν οι Τούρκοι το τσιφλίκι ,τα πατρογονικά κτήματα των θολοενών και ζητάνε 4.500 χρυσές λίρες.
-4.500 χρυσές λίρες;Και που θα βρεθούν μέσα στο χωριό από φτωχούς ανθρώπους 4.500 χρυσές λίρες ;
Ήταν η αυθόρμητη ερώτηση των μελών της δημογεροντίας που μαζί με τον Παπά Αυγερινό,τους κάλεσε σε συνάντηση στο ανώι του σπιτιού του ο Σαββίγκος μεταφέροντας τους τα μαντάτα.
Η συνάντηση τελείωσε είχε πλέον αρχίσει να σουρουπώνει,με τον Θεορή να καλεί τους χωριανούς για συγκέντρωση στο Μακλωνάρι ,την πλατεία του χωριού, και τον παπά-Αυγερινό να προσεύχεται γονατισμένος μπροστά στη εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα μέσα στη εκκλησία
"Γέρο μου, τώρα θα Σου μιλήσω σαν άνθρωπος σε άνθρωπο.Εξάλλου και Συ πάνω σ' αυτή τη γη κάποτε έζησες σαν εμάς και μας νιώθεις και μας καταλαβαίνεις και γι'αυτό κι εμείς όλοι εδώ οι θολοενοί Σε νιώθουμε σαν φύλακα και προστάτη μας και σε Σένα καταφεύγουμε στις δύσκολες στιγμές μας, βάζοντας Σε ικέτη στον Ύψιστο για κάθε μας ανάγκη.Και τώρα,για άλλη μια φορά, Σε θερμοπαρακαλούμε να μεσιτεύσεις στο Πανάγαθο,για να μας χαρίσει και τούτη την δύσκολη νυχτιά, φώτηση, ψυχραιμία, δύναμη και κουράγιο."
Πηγές "ΘΟΛΟΣ'"
Μαρία Καραγιάννη.
2.Βασιλείου Ν. Παπανικολάου «Ιστορίες σπιτιών και ανθρώπων του χωριού Θεολόγου ( θολού), Ρόδου."
Σέβα Νικολίκου
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου