Σεπτέμβριο του 1814, ιδρύθηκε από Έλληνες η μυστική επαναστατική οργάνωση Φιλική Εταιρεία.

Τέτοιες μέρες του Σεπτεμβρίου, του 1814, ιδρύθηκε στη Οδησσό της Ρωσίας από Έλληνες η μυστική επαναστατική οργάνωση Φιλική Εταιρεία. 

Γράφει ο Βασίλης Στοϊλόπουλος 

Τέτοιες μέρες του Σεπτεμβρίου, του 1814, ιδρύθηκε στη Οδησσό της Ρωσίας από Έλληνες εμπόρους της διασποράς η Φιλική Εταιρεία. Η μυστική οργάνωση επίλεκτων Ελλήνων που αποτέλεσε τον «προάγγελο» και τον οργανωτή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Για την Φιλική Εταιρεία, κι ενόψει της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, κυκλοφόρησε από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις ένα πολύ σημαντικό βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά με τίτλο : «ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Ήταν ώριμη η επανάσταση;». 

Σε μια εποχή που η κυρίαρχη «αναθεωρητική σχολή» στην Ελλάδα ξαναγράφει την ιστορία, ο συγγραφέας αυτού του εξαιρετικού βιβλίου ξεκαθαρίζει από την αρχή ότι το εν λόγω βιβλίο «αποτελεί και μια απάντηση στην κυριολεκτική εξαφάνιση, από τη σύγχρονη πανεπιστημιακή και ιστοριογραφική παραγωγή, της επαναστατικής οργάνωσης που οδήγησε στη γένεση του ελληνικού κράτους, της Φιλικής Εταιρείας.» 

Βασική θέση του βιβλίου είναι πως εκείνο που κατέστησε δυνατή τη συγκρότηση της Φιλικής Εταιρείας και την πυροδότηση της Επανάστασης ήταν πρωτίστως «η μεγάλη αναγεννησιακή προσπάθεια του ελληνισμού μετά το 1700». Ο συγγραφέας επισημαίνει πολύ σωστά ότι παρότι η Φ. Ετ. «θα ιδρυθεί από ριζοσπαστικά στοιχεία, πνευματικούς απογόνους του Ρήγα Βελεστινλή, η επιτυχία της Εταιρείας θα στηριχτεί στον συνδυασμό μιας αταλάντευτης επαναστατικής βούλησης με τη συνείδηση πως ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας θα πρέπει να συμπεριλάβει το σύνολο των δυνάμεων του γένους». Έτσι «με πρωτοβουλία των εμπόρων της διασποράς, γεγονός που ήδη συνιστά μια ιστορική καινοτομία, οι ναυτικοί, οι στρατιωτικοί, οι προεστοί, οι κληρικοί, οι Φαναριώτες, οι λόγιοι, θα ξεσηκώσουν τις μεγάλες μάζες του λαού - κατ' εξοχήν την αγροτιά - έτοιμες να δεχτούν το μήνυμα της Επανάστασης.» 

Αναφερόμενος δε σε εκείνους που «αμφισβητούν την επιλογή της επαναστατικής οδού και υποστηρίζουν πως υπήρξε αρνητική για τον ελληνισμό» θέτει και ο ίδιος το ερώτημα αν η ακύρωσή της «θα είχε τις ευεργετικές συνέπειες που προ εξοφλούνται ή, αντίθετα, θα είχε αρνητικές επιπτώσεις, με άδηλες συνέπειες για το μέλλον». Για να διαπιστώσει, εν τέλει, ότι «ο βαθύτατος διχασμός ως προς την ακολουθητέα στρατηγική θα αφήσει ανολοκλήρωτο το όραμα της Φιλικής για απελευθέρωση του συνόλου του ελληνισμού.» 

Στο τέλος ο συγγραφέας θέτει και ένα «υπαρξιακό» ζήτημα για το μέλλον του Ελληνισμού: «Διακόσια χρόνια μετά το κατόρθωμα της Φιλικής, οι Έλληνες καλούνται είτε να το ακυρώσουν, μέσα από μια μοιραία υποστροφή, είτε να το ολοκληρώσουν, κατ' εξοχήν πνευματικά, ιδεολογικά, πολιτισμικά.» 

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το Παράρτημα του βιβλίου όπου παρατίθενται άγνωστα εν πολλοίς τεκμήρια του επαναστατικού σχεδιασμού: Το «Σχέδιον Γενικόν» με τους γενικούς στόχους της επανάστασης, το «Μέγα Σχέδιον» που αφορά στην οργάνωση της εξέγερσης «στο ελλείπον κέντρο, την Κωνσταντινούπολη», καθώς και το «πολεμικόν Σχέδιον Σάββα» που αναφέρεται στον σχεδιασμό στα Βαλκάνια. Επίσης, παρατίθενται διακηρύξεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη που «φωτίζουν τις ιδεολογικές κατευθύνσεις της Εταιρείας». Υπάρχουν ακόμα και πρωτότυποι χάρτες και διαγράμματα που παρουσιάζουν την κοινωνική σύνθεση και τη γεωγραφική εξάπλωση της Εταιρείας. 

Από: Kontarinis Petros