Αρχαιολογία Ιστορικές (επι)γραφές στη Ρόδο Το ιπποτικό «Κτίριο Βιλαραγκού» θα φιλοξενήσει την πολύ σημαντική συλλογή μνημείων της γραφής που έχουν διασωθεί στο νησί Αίθουσα του Επιγραφικού Μουσείου Ρόδου σε φωτορεαλιστική απεικόνιση. Δεσπόζει στο κέντρο το μαρμάρινο άγαλμα γυναίκας (δεύτερο μισό του 2ου π.Χ. αι., δεξιά του υπάρχει ένα επιτύμβιο μνημείο που αποτελεί ιδιόμορφη σύνθεση (κάλυκας
Οταν εν έτει 1480 ο Διομήδης Βιλαραγκού πρωτοστατούσε στην κατασκευή ενός μεγάλου κτιρίου στο κέντρο της πόλης της Ρόδου, προκειμένου να στεγάσει το εργαστήριό του, μια «parmanterie», έναν χώρο δηλαδή επισκευής ρούχων, υφασμάτων και άλλων ειδών σχετικών με το επάγγελμα του «drapier», που ήταν ο ίδιος, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αιώνες αργότερα θα γινόταν εκεί ένα μουσείο. Το «Κτίριο Βιλαραγκού», όπως λέγεται σήμερα, ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά κτιριακά συγκροτήματα της ιπποτικής περιόδου της Ρόδου, μετά την αποκατάστασή του μετατρέπεται σε μουσειακό χώρο και στο ισόγειό του θα φιλοξενήσει τη σημαντικότατη επιγραφική συλλογή του νησιού. Η γραφή στην αρχαία Ρόδο, η ιστορία, η δημόσια ζωή και ο ιδιωτικός βίος των κατοίκων της, όπως καταγράφηκαν και διασώθηκαν πάνω σε στήλες, βωμούς, αγγεία, βάθρα και αρχιτεκτονικά μέλη, αποτελούν το περιεχόμενο αυτού του μουσείου, η υλοποίηση του οποίου αρχίζει τώρα.
Ενα από τα πιθανά κέντρα μεταφοράς και προσαρμογής του φοινικικού αλφαβήτου στην Ελλάδα, λόγω ακριβώς της θέσης της και των εμπορικών σχέσεών της με τους Φοίνικες, η Ρόδος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους μελετητές. Παρ’ ότι το αρχαιότερο γνωστό, επιγραφικό δείγμα από τη Ρόδο, ο «Κύλιξ Κοράκου» βρίσκεται στο Μουσείο της Κοπεγχάγης, η χρονολόγησή του στον 8ο αιώνα π.Χ. τοποθετεί αμέσως το νησί σε περίοπτη θέση όσον αφορά τη διάδοση της γραφής. Ετσι ο σχεδιασμός της έκθεσης, ο οποίος έγινε από την αρχαιολόγο κυρία Αναστασία Δρελιώση σε συνεργασία με τον επίτιμο έφορο Αρχαιοτήτων δρα Ιωάννη Παπαχριστοδούλου, αποσκοπεί στην ανάδειξη της σπουδαιότητας των επιγραφικών μαρτυριών, οι οποίες αποτελούν άμεσες πηγές πληροφόρησης για τη ζωή στη Ρόδο κατά την αρχαιότητα.
Από την πόλη αλλά και από την ύπαιθρο προέρχεται το επιγραφικό υλικό του μουσείου, που χρονολογικά καλύπτει το διάστημα από τα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα. Η έκθεση ωστόσο είναι θεματική, με ενότητες που αρχίζουν από την πρώιμη γραφή, συνεχίζονται με την ιστορία της Ρόδου, τον δημόσιο βίο, την πολιτειακή οργάνωση του ροδιακού κράτους, την κοινωνική διαστρωμάτωση, τις λατρείες και τα ιερά, την άθληση και τα Γυμνάσια, την καλλιτεχνική ζωή και τον πνευματικό βίο, την ιδιωτική ζωή και το εμπόριο και τέλος ολοκληρώνονται με τις μεταθανάτιες δοξασίες και τα έθιμα των Ροδίων. Μάλιστα εκτός από τις ελληνικές επιγραφές η έκθεση περιλαμβάνει και ορισμένες φοινικικές, καθώς και λατινικές.
Από τα σπαράγματα γραφής της πρώιμης εποχής, όπως αυτή στο όστρακο σκύφου από την Κάμιρο του 7ου αιώνα π.Χ., που αναγράφει τη λέξη «αιρχε», δηλαδή χαίρε, ως τις επιγραφές αναθημάτων αλλά και ως εκείνες που αναφέρονται στην ιστορία του νησιού «εις ταν ανοικοδομάν του τοίχου και των μναμείων των πεσόντων εν τωι σεισμώι» λέει μία εξ αυτών, πιθανότατα του δεύτερου μισού του 3ου αιώνα π.Χ., η οποία μιλάει για επισκευές που πρέπει να γίνουν ύστερα από σεισμό η ζωή στην αρχαία Ρόδο αποκαλύπτει τα μυστικά της.
Το απόσπασμα της συνθήκης μεταξύ των κρητικών πόλεων Λύττου και Ολούντος, η επιγραφή που μνημονεύει τις σχέσεις Ροδίων και Ρωμαίων στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ., η επιστολή του αυτοκράτορα Νέρωνα προς τους Ροδίους αποτελούν μαρτυρίες ιστορίας. Παράλληλα ο κατάλογος των επωνύμων ιερέων του Ηλίου (τέλη 4ου – αρχές 3ου αιώνα π.Χ.), το ανάθημα των πρυτάνεων της Ρόδου και εκείνο του πληρώματος ενός ροδιακού πλοίου (1ος αιώνας π.Χ.) ή η τιμητική επιγραφή για έναν τραπεζίτη (1ος αιώνας μ.Χ.) μιλούν για την οργάνωση της Ροδίου Πολιτείας. Οπως αντίστοιχα άλλες επιγραφές δίνουν πληροφορίες για τη ζωή και τις συνήθειες των ανθρώπων, την πνευματική και καλλιτεχνική τους δημιουργία.
Ο μουσειογραφικός σχεδιασμός
Δύο μεγάλες αίθουσες, η στοά που τις συνδέει στην αυλή του κτιρίου Βιλαραγκού αλλά και δύο μικρότεροι χώροι πρόκειται να στεγάσουν τη συλλογή, την οποία παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, προκειμένου να λάβει έγκριση, η έφορος Αρχαιοτήτων Ρόδου κυρία Μελίνα Φιλήμονος. Το απέναντι κτίριο της ίδιας αυλής άλλωστε θα φιλοξενήσει στον όροφό του την προϊστορική συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου ενώ στο ισόγειο θα αναπτυχθεί έκθεση για τα μυκηναϊκά ταφικά έθιμα.
Ενδιαφέρον έχει ο μουσειογραφικός σχεδιασμός του αρχιτέκτονα κ. Δημήτρη Κουτσογιάννη, ο οποίος κλήθηκε να αναπτύξει τα εκθέματα σε έναν δύσκολο, λόγω της ειδικής κατασκευής του, χώρο, παράλληλα όμως και προνομιούχο εξαιτίας της ιστορίας του. Σκυρόδεμα σε γκριζοκίτρινο χρώμα για το υλικό των βάσεων όπου θα τοποθετηθούν τα εκθέματα, ασβεστολιθικές πλάκες της ίδιας απόχρωσης για τα δάπεδα, ώστε να προσομοιάζουν με το χρώμα του ψαμμίτη της τοιχοποιίας, και διαφανείς προθήκες από κρύσταλλο και αλουμίνιο, τα ίδια υλικά και η ίδια τεχνική πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για όλους τους χώρους.
Επισκευασμένο αρκετές φορές, συμπεριλαμβανομένων αυτής του 18ου αιώνα, επί Τουρκοκρατίας, και της ανακατασκευής ενός τμήματός του από τους Ιταλούς το 1940, το κτίριο Βιλαραγκού της οδού των Ιπποτών ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου