Το γένος Pittosporum οφείλει
την ονομασία του στις ελληνικές λέξεις “πίσσα” και “σπόρος”, εξαιτίας μιας
κολλώδους ουσίας που περιβάλλει τους σπόρους.
Η αγγελική είναι αειθαλής
καλλωπιστικός θάμνος, που με το κατάλληλο κλάδεμα μπορεί να διαμορφωθεί και σαν
μικρό δένδρο. Η καταγωγή της είναι από τις χώρες της Άπω Ανατολής. Ταξινομείται
στην οικογένεια Pittosporaceae στην οποία κατατάσσονται περισσότερα από 240
είδη φυτών, πολλά από αυτά με ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία. Στην χώρα μας εκτός
από την αγγελική (Pittosporum tobira) υπάρχουν και άλλα πιττόσπορα, συνήθως με
μικρότερο μεγέθους. Επιπλέον, υπάρχουν και νάνες ποικιλίες αγγελικής
(Pittosporum tobira nanum), κατάλληλες για τον βραχόκηπο ή πήλινα φυτοδοχεία.
Μορφολογικά χαρακτηριστικά
Η αγγελική μπορεί να φτάσει σε
ύψος μέχρι και τα 5 m, συνήθως όμως διαμορφώνεται στα 2-3 m. Έχει πλούσια
βλάστηση και αναπτύσσεται με μέτριο ρυθμό. Τα φύλλα της είναι στιλπνά,
γυαλιστερά και παχιά με σκούρο πράσινο χρώμα. Τα άνθη της εμφανίζονται την
άνοιξη κατά το Μάιο και διατηρούνται πάνω στο φυτό για 20 σχεδόν ημέρες. Είναι
μικρά (1.3 cm) σε μέγεθος, λευκού χρώματος και αναπτύσσονται πολλά μαζί σε
ταξιανθία σκιάδιο, ενώ είναι και ελαφρώς αρωματικά. Το φθινόπωρο εμφανίζονται
οι καρποί ενώ φαίνονται και οι σπόροι που έχουν κόκκινο χρώμα.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Η αγγελική πρέπει να φυτεύεται
σε εδάφη μέτριας σύστασης, συνήθως αμμοπηλώδη, τα οποία θα είναι πλούσια σε
οργανική ουσία. Επιπλέον, αναπτύσσεται καλύτερα όταν φυτεύεται σε σκιερές ή
ημισκιερές θέσεις. Απαιτεί τακτικά ποτίσματα, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς
μήνες. Είναι θάμνος ανθεκτικός στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και
σχετικά ευαίσθητος στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Είναι ανθεκτικό φυτό
για φύτευση τόσο σε παραθαλάσσιες περιοχές όσο και σε περιοχές με ξηρασία.
Επιπλέον, είναι φυτό κατάλληλο και ωφέλιμο για φύτευση σε αστικές και
περι-αστικές περιοχές. Με σκοπό την
διατήρηση του σχήματος του φυτού, τη δημιουργία πιο συμπαγής κόμης και την
αφαίρεση κλαδιών που καταστράφηκαν κατά τον χειμώνα, η αγγελική κλαδεύεται στις
αρχές της άνοιξης, με ψαλίδα κλαδέματος ή μπορντουροψάλιδο. Επιπλέον, σε καλά
διατηρημένους θάμνους επαναλαμβάνεται ελαφρύ κλάδεμα (ψαλίδισμα) στο τέλος του
καλοκαιριού. Θάμνοι που είναι ακλάδευτοι για πολλά χρόνια, αραιώνουν αισθητά
και αυξάνονται πολύ και ακανόνιστα σε διάμετρο. Σε αυτή την περίπτωση
απαιτείται πιο αυστηρό κλάδεμα. Εάν επιθυμείται η διαμόρφωση της αγγελικής σαν
μικρό δένδρο θα πρέπει από την
αρχή της φύτευσης της, να επιλέγεται ένα κλαδί
που θα εξελιχθεί σε κορμό. Συνήθως επιλέγεται το πιο εύρωστο και κάθετο προς το
έδαφος. Τα υπόλοιπα κλαδιά θα πρέπει να κόβονται από τη βάση τους, ενώ από τον
κορμό πρέπει να αφαιρούνται σταδιακά τα δευτερεύοντα κλαδιά, έως του επιθυμητού
ύψους. Οι εργασίες αυτές δεν θα πρέπει να γίνονται όλες μαζί, αλλά σταδιακά και
λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη του φυτού.
Πολλαπλασιασμός
Η αγγελική πολλαπλασιάζεται με
σπόρο, που είναι όμως σχετικά δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. Επιπλέον, πολλαπλασιάζεται με
μοσχεύματα μαλακού ξύλου
που λαμβάνονται το καλοκαίρι ή με μοσχεύματα σκληρού ξύλου που τοποθετούνται σε
χώρο με πολύ υγρασία (υδρονέφωση). Εύκολα και με επιτυχία πολλαπλασιάζονται και
με εναέριες καταβολάδες.
Εχθροί και ασθένειες
Είναι πολύ ανθεκτικό φυτό τόσο
σε προσβολές από έντομα, όσο και από μύκητες. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις
αναπτύσσονται αποικίες αφίδων (μελίγκρες), στα φύλλα και στα άνθη, κατά τα μέσα
της άνοιξης που δεν προκαλούν όμως προβλήματα στο φυτό. Επιπλέον, πάνω στα
κλαδιά της αγγελικής αναπτύσσονται διάφορα έντομα που ονομάζονται κοκκοειδή και
τα οποία παραμένουν ακίνητα και κολλημένα μυζώντας τους φυτικούς χυμούς, χωρίς
όμως να επηρεάζουν ιδιαίτερα το φυτό.
Αγγελική, θάμνος για παραθαλάσσια εδάφη
Η αγγελική, γνωστή και ως
πιττόσπορο, είναι δημοφιλής καλλωπιστικός θάμνος που
ξεχωρίζει για τα
γυαλιστερά, λεία, δερματώδη φύλλα της. Αν και έχει αργή σχετικά ανάπτυξη, η
αγγελική μπορεί να φτάσει σε ύψος τα τέσσερα μέτρα και να σχηματίσει τη μορφή
μικρού δέντρου. Ανθοφορεί Μάιο-Ιούνιο σχηματίζοντας μικρά, λευκά λουλούδια που
φέρουν ένα διακριτικό άρωμα πορτοκαλιού. Η αγγελική αποτελεί ιδανική επιλογή
για φράχτες, αλλά φυτεύεται και ως μεμονωμένο φυτό σε κήπους και σε γλάστρες
στα μπαλκόνια.
Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες αγγελικής;
Πέραν της κλασικής ποικιλίας
αγγελικής, υπάρχει η ποικιλία «Variegata» που ξεχωρίζει για τα δίχρωμα λευκά
και ανοιχτοπράσινα φύλλα της και είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στον δυνατό
καλοκαιρινό ήλιο. Η ποικιλία αγγελικής «Nana» έχει χαμηλή ανάπτυξη 50-90
εκατοστών ύψος και συμπαγές σφαιρικό σχήμα, χωρίς να ανθοφορεί. Υπάρχει ακόμα η
λεπτόφυλλη ποικιλία αγγελικής, με ύψος 1-1,5 μέτρου και μικρά λεπτά γυαλιστερά
φύλλα
Τι εδαφοκλιματικές συνθήκες θέλει η αγγελική;
H αγγελική αναπτύσσεται
καλύτερα σε ημισκιερό περιβάλλον και αποκτά ένα σχετικά συμπαγές σφαιρικό
σχήμα. Η αγγελική είναι πολύ ανθεκτική σε ξηροθερμικές και παραθαλάσσιες
συνθήκες, στην ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Αναπτύσσεται σχετικά αργά σε όλα τα είδη εδαφών, ωστόσο έχει καλύτερη ανάπτυξη
σε ελαφρά στραγγερά γόνιμα εδάφη. Η αγγελική μπορεί να φυτευτεί και σε γλάστρα,
σχετικά μεγάλου μεγέθους, αρκεί να μην είναι σε πολύ ηλιοφανή θέση και το
υπόστρωμα της να στραγγίζει καλά.
Τι φροντίδα σε πότισμα και λίπανση χρειάζεται η αγγελική;
H αγγελική έχει μέτριες
απαιτήσεις σε νερό, καθώς είναι ανθεκτικό φυτό στην ξηρασία. Την εποχή της
άνοιξης και του φθινοπώρου, η αγγελική χρειάζεται πότισμα μια φορά τη
βδομάδα, ενώ τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες ποτίζουμε την αγγελική δυο φορές
τη βδομάδα. Ως προς τη λίπανση, η αγγελική δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις.
Συγκεκριμένα, προσθέτουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα κάθε 2 μήνες, την
περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Πότε κλαδεύεται η αγγελική και με ποιο τρόπο πολλαπλασιάζεται;
H αγγελική κλαδεύεται στα τέλη
του χειμώνα, αφού περάσουν οι παγετοί. Είναι επιδεκτική σε συχνά κλαδέματα και
μπορεί να διαμορφωθεί σε μπορντούρα ή και σε σχήμα ομπρέλας. Στα τέλη του
φθινοπώρου, είναι εποχή για συμπληρωματικό κλάδεμα της αγγελικής, αφαιρούμε
ξερούς βλαστούς και αραιώνονουμε τα πυκνά εσωτερικά κλαδιά. Ο πολλαπλασιασμός
της αγγελικής γίνεται με σπόρους και μοσχεύματα.
Κι ένα μυστικό για την αγγελική
Η αγγελική αν και κατάγεται
από την Κίνα και την Ιαπωνία, έχει διαδοθεί εκτεταμένα και προσαρμοστεί στις
περισσότερες μεσογειακές χώρες.
Κώστας Λιονουδάκης
Γεωπόνος Γ.Π.Α.
Αγγελικούλα
Η Αγγελική (Pittosporum
tobira) ευρύτερα γνωστή με το υποκοριστικό Αγγελικούλα είναι φυτό του γένους
Πιττόσπορον και της οικογένειας των Πιττοσποροειδών που στην Ελλάδα
καλλιεργείται ως διακοσμητικό και καλλωπιστικό φυτό σε γλάστρες και κήπους.
Είναι θάμνος, πολυετής με ύψος
που φτάνει τα 4 μέτρα και τα φύλλα του είναι στιλπνά και δερματώδη . Ωστόσο
υπάρχουν και ποικιλίες νάνες.
Οι καρποί είναι σκληροί μικροί
και στρογγυλοί πράσινου χρώματος. Τα άνθη ανοίγουν την άνοιξη και είναι λευκά ή
κιτρινωπά με ωραίο άρωμα που θυμίζει αυτό της πορτοκαλιάς.
Είναι ανθεκτικό φυτό και δεν
χρειάζεται ιδιαίτερες περιποιήσεις.
Η καταγωγή του φυτού είναι από
την Ιαπωνία και την Κίνα.
Περιγραφή φυτού
Τα φύλλα έχουν υφή δέρματος
και είναι άτριχα. Είναι πιο σκούρα και λαμπερά στις άνω επιφάνειες. Η ταξιανθία
είναι μια συστάδα αρωματικών λουλουδιών που εμφανίζονται στα άκρα των κλαδιών.
Το λουλούδι έχει πέντε λευκά πέταλα το καθένα περίπου ένα εκατοστό μακρύ. Ο
καρπός είναι μια τριχωτή, ξύλινη κάψουλα πλάτους περίπου 1 εκατοστού, χωρισμένη
σε τρεις θαλάμους. Μέσα υπάρχουν μαύροι σπόροι που βρίσκονται σε ρητινώδη
πολτό.
Αυτός ο θάμνος είναι ένα
κοινό, ανθεκτικό στην ξηρασία και αρκετά σκληρό φυτό που χρησιμοποιείται στη
διαμόρφωση εξωτερικών χώρων. Πολλές ποικιλίες έχουν αναπτυχθεί,
συμπεριλαμβανομένων είδη νάνων και της δημοφιλούς «Variegata».[1] Είναι
κατάλληλο για συστάδες, μπορντούρες, χωρίσματα εσωτερικού και εξωτερικού
χώρου.[1] Οι μίσχοι, τα φύλλα και τα αποξηραμένα φρούτα του χρησιμοποιούνται σε
διακοσμητικές συνθέσεις λουλουδιών.
Ασθένειες και εχθροί
Αν και η Αγγελικούλα είναι
ανθεκτικό φυτό σε ασθένειες, σε ορισμένες περιπτώσεις αναπτύσσονται αποικίες
αφίδων και κοκκοειδή έντομα που όμως δεν προκαλούν σοβαρές ζημιές στο φυτό.[2]
Τα πιο συνηθισμένα παράσιτα που πλήττουν το φυτό περιλαμβάνουν διάφορες αφίδες,
ακάρεα και κικαδελίδες.
Συγγενή είδη
Τα πιο γνωστά συγγενή είδη
είναι:
Πιττόσπορον το ευγενιοειδές
(Pittosporum eugenioides) . Νέα Ζηλανδία.
Πιττόσπορον το λεπτόφυλλον
(Pittosporum tenuifolium). Νέα Ζηλανδία.
Πιττόσπορον το κυματόφυλλον
(Pittosporum undulatum). Αυστραλία.
Αγγελικούλα
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα
(Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα
(Magnoliopsida)
Τάξη: Ροδώδη (Rosales)
Οικογένεια: Πιτοσποροειδή
(Pittosporaceae)
Γένος: Πιττόσπορον
(Pittosporum)
Διώνυμο
Πιττόσπορον τομπίρα
Pittosporum tobira
ΠΗΓΗ: Από τη Βικιπαίδεια, την
ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B1
Οι τρεις Αγγελικές
του Κώστα Λιονουδάκη
Σήμερα θα κάνουμε αφιέρωμα
στην αγγελική και σε τρία είδη της που συναντούμε σε πολλούς κήπους και
μπαλκόνια. Η αγγελική είναι ένα ιδιαίτερα δημοφιλές φυτό στην ελληνική
κηποτεχνία και μπορείτε να την προμηθευτείτε από τα περισσότερα φυτώρια ή κέντρα
κήπου.
Αειθαλής, με χαρακτηριστικά
γυαλιστερά δερματώδη φύλλα, η αγγελική είναι πολύ ανθεκτική στις ξηροθερμικές
συνθήκες, στην ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και στις παραθαλάσσιες φυτεύσεις καθώς
και στις χαμηλές θερμοκρασίες. Αναπτύσσεται σε όλα τα είδη εδαφών αν και έχει
καλύτερη ανάπτυξη σε ελαφρά στραγγερά γόνιμα εδάφη.
Πολλαπλασιάζεται με σπόρους
και μοσχεύματα ενώ είναι δεκτική σε συχνό κλάδεμα για τη διαμόρφωσή της στο
επιθυμητό σχήμα.
Παρακάτω σας παραθέτω τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τριών κύριων ειδών αγγελικής.
Θάμνος ή μικρό δέντρο που
φτάνει τα 2-3 μέτρα ύψος με σχετικά συμπαγές και σφαιρικό σχήμα.
Ανθίζει τον Μάιο - Ιούνιο για
περίπου έναν μήνα και κάνει άσπρα άνθη.
Αναπτύσσεται σχετικά αργά.
Ιδανική επιλογή για φράκτες
και μπορντούρες αλλά και ως μεμονωμένο μικρό δέντρο σε κήπους και πάρκα.
Διαμορφώνεται με κατάλληλο
κλάδεμα σε σχήμα ομπρελίτσας.
Αγγελική Νάνα (Pittosporum tobira
‘Nana’)
Αειθαλής χαμηλός θάμνος 40 -
100 εκατοστών, με συμπαγές σφαιρικό σχήμα.
Δεν ανθίζει.
Αναπτύσσεται αργά .
Ιδεώδης επιλογή για χαμηλούς
φράκτες.
Διαμορφώνεται με κατάλληλο
κλάδεμα σε εξαιρετική μπαλίτσα σε γλάστρες ή παρτέρια.
Αγγελική μικρόφυλλη ή ψιλόφυλλη
(Pittosporum heterophyllum)
Αειθαλής θάμνος με μικρά και
μυτερά πράσινα γυαλιστερά δερματώδη φύλλα, που φτάνει τα 2-3 μέτρα ύψος.
Έχει πολύ πλούσια πρωιμότερη
ανθοφορία τον Απρίλη - Μάιο και για περίπου έναν μήνα και κάνει άσπρα άνθη με
χαρακτηριστικό άρωμα.
Αναπτύσσεται σχετικά γρήγορα.
Ιδεώδης επιλογή λόγω πλούσιου
φυλλώματος για φράκτες και μπροντούρες αλλά και ζαρντινιέρες.
Καλές φυτεύσεις!
ΠΗΓΗ φωτογραφιών: Ρουβήμ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου