Ιερά Μονή Παναγίας Υψενής και πληροφορίες για την περιοχή.

Ταυτότητα Ιεράς Μονής
Νομός:	Δωδεκανήσου
Περιοχή:	Λάρδος, Ρόδος
Ονομασία Μονής:	Ιερά Μονή Παναγίας Υψενής

Χρονολόγηση:	1855
Περίοδος:	Νεότερη
Γιορτάζει:	23 Αυγούστου και 12 Φεβρουαρίου
Φορέας Προστασίας:	Ιερά Μητρόπολη Ρόδου
Τηλέφωνο επικοινωνίας:	22440-44245
Ωράριο Επισκεψιμότητας:	Χειμερινό Ωράριο: 09:00 – 13:30, 16:00- 19:00 Θερινό Ωράριο: 09:00 – 13:30, 17:00- 20:30
Διεύθυνση:	Λάρδος, Ρόδος

Ιστορικά Στοιχεία

Ιστορία Μονής

Στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού και νοτιοδυτικά του χωριού της Λάρδου, σε απόσταση 4 χλμ,. επάνω σε ομαλό υψίπεδο βρίσκεται η Μονή του Ύψους ή της Παναγίας της Υψενής. Η μονή δεσπόζει πάνω στο πλάτωμα έχοντας πανοραμική θέα προς το χωρίο της Λάρδου και τα υψώματα Κουνούπι, Καπανάς και Βαιλένου.

Όσον αφορά στη λέξη «Ύψος» που προσδιορίζει το όνομα της μονής, έχουν διατυπωθεί δύο βασικές θεωρίες. Σύμφωνα την πρώτη, το όνομα οφείλεται στο γεγονός ότι η μονή είναι οικοδομημένη σε ύψωμα, ορατό από το υποκείμενο χωρίο της Λάρδου. Η δεύτερη εκδοχή σχετίζεται με το γεωμορφολογικό περιβάλλον της περιοχής που είναι πλούσιο σε αποθέματα γύψου.

Από την ίδια λέξη (Ύψος) προέρχεται και το προσωνύμιο της Θεοτόκου. Καθώς στην τοπική διάλεκτο η Παναγία του Ύψους αποδίδεται ως Υψενή, στην πορεία του χρόνου το πρώτο όνομά της λησμονήθηκε και επικράτησε να ονομάζεται με την προσωνυμία της Θεοτόκου, ως ‘Ιερά Μονή Παναγίας της Υψενής’. Ως Μονή του Ύψους αναφέρεται στις πηγές μέχρι και τα τέλη του 19ου αι.

Το έτος ιδρύσεως της μονής δεν είναι ιστορικώς εξακριβωμένο. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την ύπαρξη της ανάγονται στον 15ο αι. Βέβαιο όμως είναι ότι ο χριστιανισμός είχε εδραιωθεί από πολύ νωρίς στην περιοχή, καθώς η μονή φαίνεται ότι ιδρύθηκε σε έκταση που καταλάμβανε παλαιοχριστιανική βασιλική. Το καθολικό, σύμφωνα με την επιγραφή της εισόδου του, ανεγέρθηκε το 1855 από τον Όσιο Μελέτιο στον αρχιτεκτονικό τύπο της μονόκλιτης σταυροθολιακής βασιλικής δωδεκανησιακού τύπου με ανοικτό εξωνάρθηκα.

 Ο Όσιος Μελέτιος, παράλληλα με την εκ βάθρων ανοικοδόμηση του καθολικού φροντίζει και συντηρεί τις καλλιέργειές της καλύπτοντας ανάγκες τόσο εσωτερικές, όσο και του χωριού, ενώ παράλληλα προσφέρει μεγάλο θρησκευτικοοικονομικό έργο. Το έργο του Οσίου επισφραγίζει τη μετέπειτα πορεία της μονής, η οποία συνεχίζεται από τον Αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Μανωλά τον Λίνδιο, με την επιμέλεια του οποίου εν μέρει εικονογραφήθηκε το ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού. Το 1886 ηγούμενος αναλαμβάνει ο παπα-Σάββας. Η καταγραφή αυτή στον Κώδικα της Μητροπόλεως σηματοδοτεί την τελευταία επίσημη τοποθέτηση ηγουμένου στη μονή.

Στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος Α’ Τρύφωνος αποφασίζει την έναρξη αναστηλωτικών έργων στο ναό και στα υφιστάμενα κτίρια, φροντίζει για την κατασκευή λειψανοθήκης για την κατάθεση των λειψάνων του Οσίου Μελετίου, ενώ παράλληλα διασφαλίζει κατά το δυνατόν την κτηματική περιουσία της. Το βάρος ωστόσο της συντήρησης των υφιστάμενων κτιρίων, αλλά και την οικοδόμηση νέων ανέλαβε ο Αρχιμανδρίτης Σεραφείμ Παρχαρίδης από το 1978 έως το 1985.

Η αναβίωσή της μονής, ωστόσο, συνδέεται άρρηκτα με τον Αρχιμανδρίτη Αμφιλόχιο Τσούκο, νυν Μητροπολίτη Νέας Ζηλανδίας, ο οποίος στις 29 Μαΐου 1992 εγκαθιστά εκεί αδελφότητα μοναζουσών με πρώτη ηγουμένη τη μοναχή Ευγενία. Στα χρόνια που υπήρξε πνευματικός της, επιμελήθηκε την ανακαίνιση των παλαιών κτισμάτων, τον καλλωπισμό του καθολικού, καθώς και την ανέγερση νέας πτέρυγας, όπου σήμερα στεγάζεται η αδελφότητα.

Σήμερα στη μονή εγκαταβιούν 18 μοναχές υπό την πνευματική καθοδήγηση της ηγουμένης Μαριάμ και καταβάλλεται προσπάθεια για την ανακαίνιση και τον εξωραϊσμό του κτιριακού συγκροτήματος και του περιβάλλοντος χώρου.

Παρεκκλήσια

Εντός του περιβόλου της Ιεράς Μονής υπάρχει το παρεκκλήσιο των φωτιστών των Σλάβων Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, ενώ σε μικρή απόσταση από αυτήν απαντώνται τα εξωκκλήσια του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής και της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Ειρήνης.

Επίσης, σε έναν από τους χαμηλούς λόφους που περιβάλλουν τη μονή υψώνεται μεγάλων διαστάσεων σταυρός και κατά μήκος του μονοπατιού που οδηγεί στην κορυφή διατάσσονται δώδεκα προσκυνητάρια με ισάριθμες παραστάσεις από την πορεία του μαρτυρίου.

Κειμήλια

Εικόνα της Παναγίας της Υψενής

Ένα από τα αρχαιότερα και πολυτιμότερα κειμήλια της Ιεράς Μονής είναι η θαυματουργός και εφέστιος εικόνα της Παναγίας της Υψενής που ιστορείται στον τύπο της Οδηγήτριας αριστεροκρατούσας, η οποία εκτίθεται σε προσκύνηση σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι επί του νοτίου τοίχου του καθολικού. Κατά τη διαδρομή της στο χρόνο δέχθηκε αρκετές επεμβάσεις, από τις οποίες σαφώς αναγνωρίζονται τρία ζωγραφικά στρώματα με το πιο πρόσφατο να τοποθετείται στις αρχές του 17ου αι. και το παλαιότερο περί τον 14ο αι. Η ενδιάμεση παρέμβαση,

από την οποία έχει προκύψει η σημερινή μορφή της εικόνας, χρονολογείται στα τέλη του 15ου/αρχές του 16ου αι. Σε αυτή τη φάση εισήχθησαν στοιχεία από τη δυτική εικονογραφική τέχνη, τα οποία εντοπίζονται κυρίως στο μαφόριο και στο ιμάτιο της Θεοτόκου. Σήμερα η εικόνα φέρει αργυρή επένδυση από την οποία εξαιρείται το βάθος και τα πρόσωπα των μορφών.

Άλλες εικόνες

Στο εικονοφυλάκιο της Μονής φυλάσσονται αρκετές ακόμα χειροποίητες ξύλινες εικόνες η πλειονότητα των οποίων χρονολογείται από το 1844 και έπειτα. Εξαίρεση αποτελεί η εικόνα της Ρίζης του Ιεσσαί, δέηση του Ιερομονάχου Ιωσάφ, του 1604. Από τις λοιπές εικόνες στις παλαιότερες συγκαταλέγονται οι εικόνες του Κυρίου Ευλογούντος (1844), του Τιμίου Προδρόμου (1844), του Αγίου Νικολάου (1844), της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1856), η Ανάσταση του Κυρίου (1857), καθώς και ένα αμφιπρόσωπο λάβαρο της Αναστάσεως (1869).

Ιερά lείψανα

Στην Ιερά Μονή φυλάσσεται μέρος των ιερών λειψάνων του Οσίου Μελετίου ως ανεκτίμητος θησαυρός και πηγή ιάσεων και ευλογίας για όσους ευλαβικά τα προσκυνούν. Στην Μονή φυλάσσονται επίσης πλήθος ιερών λειψάνων άλλων Αγίων μεταξύ των οποίων: του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, των Αγίων Αποστόλων Ανδρέου και Φιλίππου, των Αγίων Ιεραρχών Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ελευθερίου, Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Βασιλείου επισκόπου Αμασείας, Πολυκάρπου Σμύρνης, Θεωνά Θεσσαλονίκης, Αντύπα επισκόπου Περγάμου, Γρηγορίου Δεκαπολίτου, Γρηγορίου Παλαμά, Μακαρίου Κορίνθου, Χαραλάμπους, Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, Μηνά, Παντελεήμονος, Τρύφωνος, Μερκουρίου, των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης κ.ά.

Άμφια Οσίου Μελετίου

Στη Μονή φυλάσσονται με σεβασμό τα ιερατικά άμφια του Οσίου Μελετίου που διατηρούν τη χάρη του και τη μεταγγίζουν στους προσκυνητές.

Λειτουργικά βιβλία

Στο μακρύ κατάλογο των κειμηλίων που φυλάσσονται στην Ιερά Μονή συγκαταλέγονται και αρκετά λειτουργικά βιβλία. Μεταξύ αυτών, ένα βιβλίο Παρακλητικής εκδοθέν στη Βενετία το 1819, ένα βιβλίο του Αποστόλου έκδοσης του 1783, ο Μέγας και Ιερός Συνέκδημος του 1762, ένα Ψαλτήριο του 1858, ένα Πεντηκοστάριο του 1873, ένα χειρόγραφο του Ιωάννου Αναστασίου στο έργο του Μεγάλου Βασιλείου ‘Ομιλία προς τους νέους’ με χρονολογία 1867 και δώδεκα Μηνιαία έκδοσης του 1852 στη Βενετία.

Παραγωγή ή πώληση εκκλησιαστικών / μοναστηριακών προϊόντων

Στο πωλητήριο της Ιεράς Μονής, το οποίο φιλοξενείται σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο εντός του αύλειου χώρου, οι μοναχές προσφέρουν τα διακονήματά τους στους πιστούς. Ο επισκέπτης μπορεί να προμηθευτεί βιβλία, κομποσκοίνια, εικόνες σε φυσικό ξύλο, γλυκά του κουταλιού, λάδι, ελιές, λικέρ, γαλακτοκομικά προϊόντα (φέτα, γραβιέρα) και προϊόντα σίτου (πλιγούρι, χόντρο, τραχανά, χυλοπίτες) σούμα, κρασί, λιβάνι, σαπούνια, κηραλοιφές κ.ά.

Συμπληρωματικές πληροφορίες
(Προτεινόμενες διαδρομές)

Μυκηναϊκό νεκροταφείο στη θέση ‘Ασπροπηλιά’ Πυλώνας

Κατευθυνόμενος ο προσκυνητής προς την Ιερά Μονή Παναγίας Υψενής και έπειτα από ≈1χλμ. συναντάει στη θέση ‘Ασπροπηλιά’ το ομώνυμο μυκηναϊκό νεκροταφείο με χρήση από τον 14ο αι. π.Χ. έως το τέλος του 12ου αι. π.Χ. Οι περισσότεροι από τους τάφους συνωθούνται στη νότια πλευρά του λόφου, ενώ μόνο ένας διασώθηκε στη βόρεια. Ο οικισμός τον οποίο εξυπηρετούσε το νεκροταφείο δεν έχει ακόμα εντοπιστεί.

Από το νεκροταφείο έχουν διασωθεί έξι οικογενειακοί θαλαμωτοί τάφοι, λαξευμένοι στον φυσικό ασβεστολιθικό βράχο, εκ των οποίων δύο με πλευρικούς θαλάμους. Οι

περισσότεροι βρέθηκαν ασύλητοι και πλούσια κτερισμένοι. Στην πλειονότητά τους τα κεραμικά ευρήματα είναι προϊόντα εγχώριας κεραμικής, ωστόσο ορισμένα υποδεικνύον εμπορικές σχέσεις τόσο με τα μεγάλα μυκηναϊκά κέντρα της Ηπειρωτικής Ελλάδας, όσο και με τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Από τα λοιπά κτερίσματα ενδεικτικά αναφέρονται: κοσμήματα από χαλκό, υαλόμαζα και ημιπολύτιμους λίθους, όπλα, εργαλεία κ.ά.

Κάστρο Λάρδου

Κατευθυνόμενος ο προσκυνητής προς την Ιερά Μονή της Παναγίας Υψενής, είναι δυνατόν να διακρίνει τα θεμέλια του τείχους και των πύργων

του βυζαντινού κάστρου που απλώνεται σε μικρό λόφο ύψους 42μ., έξω από τον οικισμό και μακριά από τη θάλασσα. Το κάστρο οικοδομήθηκε τον 12ο αι. και επισκευάστηκε πιθανόν μέσα στον 14ο ή 15ο αι. Επειδή η ιδιομορφία του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς ένας γειτονικός λόφος επισκιάζει το κάστρο, πιθανόν δημιουργούσε προβλήματα στην άμυνα του είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι λειτούργησε περισσότερο ως παρατηρητήριο των εμπορικών οδών μεταξύ των περιοχών Πυλώνας και Γενναδίου.

Πολλές προσωπικότητες των ιπποτικών χρόνων συνέδεσαν το όνομά τους με το χωριό της

Λάρδου και σε πολλούς εκχωρήθηκε ως φέουδο για τη θετική προσφορά των υπηρεσιών τους στο Τάγμα των Ιπποτών. Ωστόσο, παρά τις εκχωρήσεις που έγιναν κατά καιρούς από τους Ιππότες στους αρωγούς του αγώνα τους και σε ευνοούμενούς τους, σε αυτές δε συμπεριελήφθη ποτέ το κάστρο της Λάρδου.

Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου «ΥΨΕΝΗΣ»

Ἡ ἁγία καὶ πανυπέρτιμος Εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς «Ὑψενῆς» ὑπῆρχε κρυμμένη κάτω ἀπὸ ἕνα δένδρο ἐλιᾶς, στὴν ὁμώνυμη περιοχὴ τοῦ χωριοῦ Λάρδος, ὅπου παλαιὰ ὑπῆρχε Μονὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Στὸν τόπο αὐτὸν ἀποσυρόταν συχνὰ γιὰ ἄσκηση καὶ προσευχὴ ὁ Ὅσιος Πατὴρ Μελέτιος, ὁ ὁποῖος μία νύκτα ἔγινε αὐτόπτης ἑνὸς θαυμαστοῦ θεάματος. Φωτεινὴ στήλη κατέβαινε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ φωτίζοντας τὸ δένδρο καὶ τὸν γύρω χῶρο.

Ἔκπληκτος πλησίασε καὶ ἐρευνώντας βρῆκε μία παλαιὰ Εἰκόνα τῆς Θεομήτορος. Ἡ Θεοτόκος τὴν ἑπομένη νύκτα τοῦ παρουσιάστηκε σὲ ὄνειρο λέγοντάς του, νὰ οἰκοδομήσει ἐπ᾿ ὀνόματί της στὸν τόπο τῆς εὑρέσεως Ναό, γιὰ νὰ τοποθετήσει τὴν Εἰκόνα, καί, ἱδρύοντας ἐκεῖ Μονή, νὰ συνεχίσει σὲ αὐτὴν τὴν ἀσκητικὴ πολιτεία του.

Παράλληλα τοῦ ὑπέδειξε ἕνα μέρος κοντὰ στὸ σημεῖο ἐκεῖνο λέγοντάς του νὰ σκάψει γιὰ νὰ βρεῖ τὰ ἀναγκαῖα χρήματα γιὰ ἕνα τόσο μεγάλο ἔργο. Ὁ Ὅσιος ὑπάκουσε στὴν ἐντολὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἔσκαψε στὸ μέρος ποὺ τοῦ ὑπεδείχθη καὶ βρῆκε θαμμένο στὴ γῆ θησαυρὸ μὲ τὸν ὁποῖο κατόρθωσε νὰ ἀνταποκριθεῖ στὶς δαπάνες τῆς οἰκοδομῆς. Ἔκτισε τὸν Ναό, μέσα στὸν ὁποῖο θησαύρισε τὴν τιμία Εἰκόνα, καὶ ἐπανίδρυσε τὴν ἐρειπωμένη Μονή, ὅπου καὶ ἔζησε ἀσκητικὰ μέχρι τὸ τέλος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του.

Ἡ θαυματουργὸς Εἰκόνα φυλάσσεται μέχρι σήμερα στὴν ὁμώνυμη Μονὴ τιμωμένη ἀπὸ τοὺς πιστοὺς καὶ πηγάζουσα θαύματα στοὺς προσερχομένους μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια.

Ἡ Σύναξις τῆς Υπεραγίας Θεοτόκου τῆς «Υψενής» ἑορτάζεται τήν Τετάρτη τῆς Διακαινησίμου.

Όσιος Μελέτιος ο εν Υψενή

Ὁ  Ὅσιος καὶ θεοφόρος Πατὴρ ἡμῶν Μελέτιος, γεννήθηκε περὶ τὰ τέλη τοῦ 18ου αἰώνα στὸ χωριὸ Λάρδος τῆς Ρόδου καὶ ὀνομάστηκε κατὰ τὸ ἅγιο Βάπτισμα Ἐμμανουήλ. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του Νικόλαος καὶ Σταματία1 τὸν ἀνέθρεψαν κατὰ τὴν ἀποστολικὴ ρήση «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου» καὶ ἐμφύτευσαν στὴν ψυχή του τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τὶς παραδόσεις τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους. Ἀπὸ τὴ βρεφικὴ ἡλικία φαινόταν ὅτι ἦταν «σκεῦος ἐκλογῆς» ἀφοῦ ἀρνοῦνταν νὰ θηλάσει τὸ μητρικὸ γάλα κατὰ τὶς νηστίσιμες ἡμέρες τῆς Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς. Ἀργότερα, ὅταν μεγάλωσε, μοίραζε ἀγαθὰ ἀπὸ τὴν πατρικὴ ἀποθήκη στοὺς φτωχοὺς χωρὶς αὐτὰ νὰ ἐλαττώνονται, γεγονὸς ποὺ προκάλεσε τὴν ἔκπληξη τῶν γονέων του, ποὺ τὸν εἶχαν προηγουμένως ἐπιτιμήσει.

Ἀπὸ τὸν ἐφημέριο τῆς γενέτειράς του διδάχθηκε ἀνάγνωση καὶ γραφὴ καὶ ἐπιδόθηκε μὲ ζῆλο στὴ μελέτη τῶν βίων τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας, τοὺς ἀγῶνες τῶν ὁποίων προσπαθοῦσε νὰ μιμηθεῖ σχολάζοντας στὴν ἀγρυπνία, τὴν προσευχὴ καὶ τὴ νηστεία. Μέσα στὴν ψυχή του ἄναψε ὁ θεῖος πόθος καὶ προτιμοῦσε νὰ ἀποσύρεται στὸ δάσος γιὰ νὰ προσεύχεται ἀπερίσπαστος στὸν Θεό, μὲ θερμὰ δάκρυα, ὁλονύκτιες δεήσεις καὶ γονυκλισίες. Ὁ συνήθης τόπος ποὺ ἀποσυρόταν ἦταν ἕνα σπήλαιο στὴν περιοχὴ τῆς ἐρειπωμένης τότε ἀρχαίας Μονῆς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Ὕψους. 

Κάποια νύκτα ἐνῶ βρισκόταν κοντὰ στὴ Μονὴ προσευχόμενος παρατήρησε στήλη ὑπέρλαμπρου φωτὸς νὰ κατέρχεται ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ νὰ στέκεται πάνω ἀπὸ ἕνα αἰωνόβιο δένδρο ἐλιᾶς. Ἀπόρησε βλέποντας τὸ παράδοξο θέαμα, πλησίασε στὸ μέρος ἐκεῖνο ποὺ ὑποδείκνυε τὸ οὐράνιο φῶς καὶ βρῆκε μία παλαιὰ Εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Γονάτισε μὲ δέος, τὴν σήκωσε στὰ χέρια του καὶ τὴν ἀσπάστηκε μὲ πνευματικὴ χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση ψάλλοντας ὕμνους δοξολογίας στὸν Θεὸ καὶ ᾄσματα εὐγνωμοσύνης στὴ Θεομήτορα γιὰ τὴ θαυμαστὴ εὐδοκία τῆς χάριτός της. 

Μία ἀπὸ τὶς ἑπόμενες νύκτες τοῦ ἐμφανίστηκε σὲ ὅραμα ἡ Μητέρα τοῦ Κυρίου λέγοντάς του νὰ ἀνεγείρει στὸν τόπο τῆς εὑρέσεως ἱερὸ Ναὸ ἐπ᾿ ὀνόματί της καὶ νὰ ἀνοικοδομήσει τὴν κατεστραμμένη Μονή. Παράλληλα τοῦ ὑπέδειξε τὸ μέρος ὅπου θὰ ἔπρεπε νὰ σκάψει γιὰ νὰ ἐξασφαλίσει τὸ ποσὸ ποὺ ἀπαιτοῦσε ἡ οἰκοδομή.  Ὁ Ὅσιος ὑπάκουσε καὶ σκάβοντας ἐκεῖ ποὺ τοῦ ὑπέδειξε ἡ Θεοτόκος ἀνακάλυψε κάποιο κρυμμένο θησαυρό. Ἔχοντας τὴ βεβαιότητα τῆς παρουσίας τῆς χάριτος τῆς Θεομήτορος ἐξασφάλισε τὴν ἀπαιτούμενη ἄδεια ἀπὸ τὶς τουρκικὲς ἀρχές, οἰκοδόμησε τὸν ἱερὸ Ναὸ καὶ γύρω ἀπ᾿ αὐτὸν κελλιά. Ἔλαβε τὸ ἀγγελικὸ Σχῆμα, μετονομάστηκε Μελέτιος καὶ ἐγκαταστάθηκε ἐκεῖ ἀγωνιζόμενος μὲ ὑπερβάλλοντα ζῆλο τὸν καλὸ ἀγῶνα τῆς μοναχικῆς πολιτείας.

Γιὰ τὴν ὑπερβάλλουσα ἀρετή του καὶ τὴν καθαρότητα τῆς πολιτείας του ὁ Ἀρχιερεὺς2 τοῦ τόπου τὸν χειροτόνησε Διάκονο καὶ Πρεσβύτερο, τοῦ ἀνέθεσε τὸ διακόνημα τῆς πνευματικῆς πατρότητας καὶ τὸν ἐγκατέστησε Ἡγούμενο τῆς ἐπανιδρυθείσας Μονῆς. Ἡ φήμη του ξαπλώθηκε σὲ ὅλο τὸ νησὶ καὶ πολλοὶ τὸν ἐπισκέπτονταν γιὰ νὰ ἐξομολογηθοῦν τὶς ἁμαρτίες τους καὶ νὰ ἀκούσουν τὶς πνευματικὲς νουθεσίες του. Συχνὰ ἐπισκεπτόταν ὁ ἴδιος τὰ χωριὰ  τοῦ νησιοῦ γιὰ νὰ λειτουργήσει, νὰ ἐξομολογήσει τοὺς κατοίκους, νὰ τοὺς στερεώσει στὴν ἀληθινὴ πίστη καὶ στὰ ἔργα τῆς εὐσεβείας καὶ νὰ ἐνισχύσει τὸ φρόνημά τους στὶς δοκιμασίες ποὺ ὑφίσταντο λόγῳ τῆς δουλείας. Ἔχοντας χάρη ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ τὴν προσευχή του θεράπευσε ἀσθενεῖς καὶ ἐλευθέρωσε πολλοὺς δαιμονιζομένους ἀπὸ τὴν ἐπήρεια τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων3. Εἶχε στὸ ἔπακρον τὴν ἀρετὴ τῆς ἐλεημοσύνης καὶ κανεὶς ἀπ᾿ ὅσους ἐρχόταν καὶ ζητοῦσε τὴν ἀρωγή του δὲν ἔφευγε χωρὶς νὰ λάβει τὰ ἀναγκαῖα. Φιλοξενοῦσε μὲ ἀβραμιαία διάθεση τοὺς ἐπισκέπτες καὶ δεχόταν στὴ Μονὴ τοὺς καταδιωκομένους ἀπὸ τοὺς ὀθωμανοὺς προσφέροντάς τους ἀντίληψη καὶ προστασία. Προέτρεπε μὲ σθένος τοὺς Χριστιανοὺς νὰ μένουν σταθεροὶ στὴν πίστη τῶν πατέρων τους καὶ νὰ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ.

Ἰδιαίτερα ἐπέμενε ὁ μακάριος νὰ διδάσκει τὶς Χριστιανὲς γυναῖκες νὰ ἀποφεύγουν τὶς σαρκικὲς σχέσεις μὲ τοὺς ἀλλοθρήσκους καὶ νὰ μὴ συνάπτουν γάμους μὲ αὐτούς. Οἱ διδαχές του ἐνοχλοῦσαν τοὺς ὀθωμανούς, οἱ ὁποῖοι ἔψαχναν εὐκαιρία νὰ τὸν δολοφονήσουν. Ἀφορμὴ γιὰ νὰ ἐκτελέσουν τὰ ἀσεβῆ σχέδιά τους στάθηκε ἡ περίπτωση τῆς ἀδελφῆς ἑνὸς Ἐπιτρόπου τῆς ἐκκλησίας τῆς Λάρδου, ἡ ὁποία εἶχε ἄνομες σχέσεις μὲ τοὺς ὀθωμανοὺς ζαπτιέδες τῆς Λίνδου. Ὁ Ὅσιος, ὅταν τὸ πληροφορήθηκε, συνέστησε στὸν ἀδελφό της νὰ τὴν παροτρύνει νὰ σταματήσει τὰ ἁμαρτωλὰ ἔργα της. Τὸ ἴδιο ἔκαναν καὶ οἱ δημογέροντες τοῦ χωριοῦ. Οἱ συστάσεις τους ἔγιναν γνωστὲς στοὺς ὀθωμανοὺς καὶ προκάλεσαν τὴν ὀργή τους. Πῆγαν νύκτα στὴ Λάρδο, δολοφόνησαν δύο δημογέροντες4 καὶ ἔπειτα πῆραν τὸν δρόμο πρὸς τὴ Μονὴ γιὰ νὰ σκοτώσουν καὶ τὸν Ὅσιο. Ἀπέτυχαν ὅμως τοῦ σκοποῦ τους, γιατὶ αὐτὸς εἶχε πληροφορηθεῖ τὰ σχέδιά τους καὶ εἶχε ἀποχωρήσει ἔγκαιρα ἀπὸ τὸ Μοναστήρι.

Ἔχοντας πόθο γιὰ ἡσυχαστικὴ ζωὴ ὁ Ὅσιος ἀποσυρόταν συχνὰ σὲ ἕνα κοντινὸ σπήλαιο, τὴν ὕπαρξη τοῦ ὁποίου δὲν γνώριζαν οἱ ἀλλόθρησκοι. Ἐπιστρέφοντας κάποια ἡμέρα στὴ Μονὴ ἕνας τοῦρκος, ὀνόματι Ἀλῆς, εἶδε νὰ τὸν συνοδεύει κάποια ὡραία γυναίκα καὶ ἔκανε πονηρὲς σκέψεις γι᾿ αὐτόν. Τὸν ἀκολούθησε καὶ τὸν εἶδε νὰ εἰσέρχεται στὸν Ναό μαζὶ μὲ τὴν γυναῖκα. Μετὰ ἀπὸ λίγο εἰσῆλθε καὶ αὐτὸς ἀλλὰ μέσα ὑπῆρχε μόνο ὁ Ὅσιος προσευχόμενος. Ἄρχισε νὰ τρέμει καὶ τὰ μέλη του παράλυσαν. Κατάλαβε ὅτι ἡ γυναίκα ἦταν ἡ Θεοτόκος καὶ ἔπεσε στὰ πόδια του ζητώντας συγχώρηση γιὰ τὸν πονηρὸ λογισμό του. Ὁ Ὅσιος τὸν θεράπευσε καὶ ἐκεῖνος ἀπὸ εὐγνωμοσύνη ἀφιέρωσε στὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας τὸ μέχρι σήμερα σωζόμενο χρυσὸ περιλαίμιο. Ἄλλοτε πάλι ὁ Ὅσιος βρισκόταν στὴ Λάρδο καὶ θέλησε νὰ ἐπιστρέψει στὴ Μονὴ μέσα στὴ νύκτα. Τὸ ποτάμι εἶχε πλημμυρίσει καὶ ἡ διάβαση ἦταν ἀδύνατη. Αὐτὸς ὅμως δὲν ἐπέστρεψε, ἔκανε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ πάνω στὰ νερά, πέρασε μὲ θαυμαστὸ τρόπο χωρὶς νὰ βραχεῖ καὶ συνέχισε τὸ δρόμο του, ὁ ὁποῖος φωτιζόταν ἀπὸ ἕνα οὐράνιο φῶς ποὺ κινοῦνταν μπροστά του καθὼς πεζοποροῦσε, ὅπως μαρτύρησαν κάποιοι βοσκοὶ ποὺ ἔγιναν αὐτόπτες τοῦ παραδόξου πράγματος.

Ὁ Θεὸς ἐπέτρεψε ὁ Ὅσιος στὰ τέλη τῆς ἐπιγείου ζωῆς του νὰ δοκιμαστεῖ καὶ νὰ ἐπαληθευτεῖ στὸ πρόσωπό του τὸ ψαλμικό «Κύριε ἐδοκίμασάς με, καὶ ἔγνως με». Ἕνας Τοῦρκος διέφθειρε καὶ κατέστησε ἔγκυο μία Χριστιανὴ ἀπὸ τὴ Λάρδο, ὀνόματι Πελαγία, ἡ ὁποία ἔπασχε ἀπὸ νοητικὴ στέρηση. Ὅταν ἔγινε γνωστὴ ἡ ἐγκυμοσύνη της, οἱ τοῦρκοι τὴν ἀνάγκασαν νὰ ὑποδείξει τὸν Ὅσιο ὡς πατέρα τοῦ κυοφορουμένου βρέφους. Τὸν κατήγγειλαν στὸν Μητροπολίτη5 Ρόδου, ὁ ὁποῖος τὸν κάλεσε σὲ ἀπολογία. Ὁ μακάριος Μελέτιος, ποὺ βρισκόταν ἤδη σὲ προχωρημένη ἡλικία, δὲν μπόρεσε νὰ ἀντέξει τὶς αἰτιάσεις καὶ ἐξέπνευσε μπροστὰ στὰ πόδια τοῦ Ἀρχιερέως. Ἡ συκοφαντία ὅμως ἀποκαλύφθηκε ὅταν θέλησαν νὰ ἑτοιμάσουν γιὰ τὴν ταφὴ τὸ σῶμά του καὶ ὁ Ἀρχιερεὺς ἔδωσε ἐντολὴ νὰ κηδευθεῖ τὸ ἐξαϋλωμένο ἀπὸ τοὺς ἀγῶνες τῆς ἐγκρατείας σκήνωμά του στὸν περίβολο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῶν Εἰσοδίων τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ὅταν ἀργότερα ἀνοίχθηκε ὁ τάφος του βρέθηκαν εὐωδιάζοντα τὰ λείψανά του εἰς μαρτύριον τῆς ἁγιότητάς του. Σήμερα στὴν ἱερὰ Μονὴ τῆς Ὑψενῆς φυλάσσεται ἡ τιμία κάρα καὶ μικρὸ μέρος τῶν τιμίων λειψάνων του.

Ὁ Ὅσιος ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴ χάρη νὰ ἐνεργεῖ θαύματα σὲ ὅσους μὲ πίστη τὸν ἐπικαλοῦνται καὶ ζητοῦν τὴν ἀντίληψη καὶ προστασία του. Πολλὲς φορὲς ἔχει παρουσιαστεῖ σὲ ἀσθενεῖς δηλώνοντας τὸ ὄνομά του καὶ θεραπεύοντάς τους ἀπὸ ἀσθένειες. Συγκλονιστικὴ εἶναι ἡ μαρτυρία εὐσεβοῦς Χριστιανοῦ ἀπὸ τὴν Ἀρχάγγελο ὁ ὁποῖος τὸν συνάντησε καθ᾿ ὁδὸν ἔξω απὸ τὸ χωριὸ Πυλώνα, καὶ τὸν μετέφερε μὲ τὸ αὐτοκίνητό του μέχρι ἔξω ἀπὸ τὴν Λάρδο, στὴ διασταύρωση τοῦ δρόμου ποὺ ὁδηγεῖ στὸ Μοναστήρι. Ὅταν ἦλθε στὴ Μονὴ καὶ προσκύνησε τὴν Εἰκόνα του κατάλαβε ποιὸς ἦταν ὁ ἡλικιωμένος Κληρικὸς τὸν ὁποῖο εἶχε συναντήσει καὶ ἔφυγε διακηρύσσοντας παντοῦ τὴ θαυμαστὴ ἐμφάνεια τοῦ Ὁσίου.

Ἡ Μνήμη του Ἑορτάζεται στίς 12 Φευρουαρίου.

ΠΗΓΗ: http://www.imr.gr/

Φωτογραφίες Ρουβήμ.