Επιγραφή και Φάνες, δημοσίευση του Καθηγητή του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης κ. Vincent Gabrielsen

Γράφει ο Απόστολος Κυριατσούλης (*) 

Τώρα θα ασχοληθώ λίγο ποιο έντονα με το χωριό μου Φάνες και μέχρι το τέλος του Μάρτη θα αναρτήσω στο FB τρία θέματα: 

1) σήμερα, μέρη που αφορούν την Επιγραφή και τις Φάνες και δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά στα ελληνικά 

2) το σχέδιο/πλάνο πρόταση για το μνημείο του χωριού που έγινε με την βοήθεια δύο γερμανών αρχιτεκτόνων, οικογενειακών μας

φίλων και 

3) για το μουσείο κρασιού στις Φάνες. 

Επιγραφή και Φάνες, δημοσίευση του Καθηγητή του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης κ. Vincent Gabrielsen, εικόνα 1. 

Για την μετάφραση όλης της δημοσίευσης για την επιγραφή από τα αγγλικά στα ελληνικά, ευχαριστώ πολύ την αρχαιολόγο κυρία Ελένη Μητσοπούλου (Θεσσαλονίκη) και τον αρχαιολόγο κ. PD Dr. Charalampo Tsocho, πανεπιστήμιο Jena, για τις παρατηρήσεις και τα σχόλια του. 

Στην εικόνα 2 είναι η επιγραφή στα αρχαία και η

μετάφραση της στα νέα ελληνικά.

Εδώ θέλω να τονίσω, ότι αυτά που θα αναρτήσω τώρα, για την επιγραφή θα πρέπει να τα διαβάσουν πολύ συγχωριανοί μου, ειδικά νέα παιδιά, νέοι άνθρωποι, γιατί όχι, και οι δάσκαλοι του χωριού, να μάθουν ποιο ήταν ακριβώς το χωριό τους, οι πρόγονοι τους, τι πολιτιστική ζωή είχε το χωριό μας, πριν από τουλάχιστον 2220 χρόνια από σήμερα. Γράφω τουλάχιστον, γιατί μπορεί μεν η επιγραφή να αποδεικνύει επιστημονικά περίπου τα 2220 χρόνια, υπάρχουν όμως και ενδείξεις για επιπλέον πάνω από 200 χρόνια παλαιότερο, δηλαδή γύρω στα 2500 χρόνια, είχε το χωριό μας το όνομα Φάνες!!! 

Η επιγραφή μας προσθέτει πέντε νέους ροδίτικους συλλόγους σε αυτούς που είναι ήδη γνωστοί. Τα ονόματα αυτών των νέων κοινών μαρτυρούν επίσης την ύπαρξη στην αρχαιότητα δύο τοπωνυμίων, που αναφέρονται σε ένα επίσημο έγγραφο του 1475 μ.Χ. και που είναι σε χρήση ακόμη σήμερα: Φάναι (Φάνες) και Σάλακος. Αυτές οι περιπτώσεις αυξάνουν τις αποδείξεις που έχει συλλέξει με προσοχή ο Χρ. Ι. Παπαχριστοδούλου, που δείχνουν την επιβίωση πολλών αρχαίων τοπωνυμίων της Ρόδου. Φαίνεται βέβαιο ότι οι αρχαίες Φάναι/Φάνες βρίσκονταν περίπου ή επακριβώς στη θέση που κατέχει σήμερα το ομώνυμο χωριό,

εντός της περιοχής της πόλης της Καμείρου. Ένα τρίτο τοπωνύμιο που μαρτυρείται από την επιγραφή μας είναι Αιγιλεία. Αυτό ήταν πιθανόν το κέντρο μιας «κτοίνας» που ονομάζονταν Αιγίλειοι (ή Αιγέλιοι). 

Το γεγονός ότι αυτά τα μέρη ήταν έδρες για τέσσερις από τους συλλόγους μας (δύο στις Φάνες, από ένας στη Σάλακο και στην Αιγιλεία) δείχνει τη ζωτικότητά τους – τουλάχιστον πολιτιστική και θρησκευτική – ως οικισμών της ροδίτικης χώρας. Αν και μικρότερη σε μέγεθος από την υπέροχη πόλη της Ρόδου και τα παλιά αστικά κέντρα της Λίνδου και της Καμείρου, οι Φάνες, φαίνεται ότι είχαν ένα σχετικά υψηλό

επίπεδο πολιτιστικής ζωής. Σχεδόν βέβαια συνέβαλαν ιδιαίτερα σε αυτό τα κοινά που είχαν την έδρα τους εκεί μέσω των εγκαταστάσεών τους (π.χ. μέρη συγκέντρωσης και λατρείες, χώροι ταφής κτλ.) και των ποικίλων δραστηριοτήτων: για παράδειγμα, οι τιμές που αναφέρονται στην επιγραφή μας, συγκεκριμένα το χρυσό στεφάνι, θα πρέπει να είχαν εγκριθεί από απόφαση που θα είχε ψηφιστεί από τα μέλη σε επίσημη συγκέντρωση. Δεν είναι λιγότερο σημαντικός ο εμπλουτισμός που επέφεραν στην τοπική λατρευτική ζωή αυτοί οι σύλλογοι: εκτός των άλλων, τη λατρεία του Δία Σωτήρα στις Φάνες. 

Τώρα τι ήταν οι: 

«Σωτηριασταν Φειδιανακτείων των εν Φάναις» ή […]δαλιασταν/[Παν]δαλιασταί των εν Φάναι, καθώς και σχέση του βωμού με τους λατρευτικούς συλλόγους θα τα διαβάσετε 

στις εικόνες που ακολουθούν, τεχνικά νομίζω ότι έτσι είναι καλύτερα. 

Γι’ αυτούς που ενδιαφέρονται, να διαβάσουν τα κείμενα των εικόνων προσεκτικά, υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες! 

(*) Ο Απόστολος Π. Κυριατσούλης είναι συνταξιούχος,. 

Τα τελευταία 46 χρόνια ζει στη Γερμανία και ασχολείται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, από το 1992 πολύ πιο συστηματικά. 

Είναι ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου για την Μελέτη και Διάδοση της Ελληνικής Ιστορίας το 1994 και Πρόεδρος του.