Ξεχωριστές γεύσεις της Σορωνής αλλά και των περισσοτέρων χωριών της Ρόδου.

Γράφει ο Λουκάς Μαστής

ΠΟΨΗΜΑΤΑ, ΤΣΑΛΑΓΚΟΥΤΕΣ,ΠΕΤΙΜΕΖΙ, ΜΑΛΑΚΚΑ, ΜΙΣΟΚΟΦΤΗ ΚΑΙ ΠΑΣΤΑ.

Η φωτογραφία είναι από το παραδοσιακό σπίτι Σορωνής 

και δημοσιευτηκε από τον πολιτιστικό σύλλογογο "Αμπερνάλλι"

Ξεχωριστές γεύσεις της Σορωνής αλλά και των περισσοτέρων χωριών της Ρόδου. Ποψήματα, τσαλαγκούτες, πετιμέζι, μαλάκκα, μισοκοφτή και τόσα άλλα.

Οι μεγαλύτεροι από εμάς τα προλάβαμε και είχαμε την ευκαιρία να τα φάμε φτιαγμένα με τον παραδοσιακό τρόπο. Το πώς γινόταν έχει καταγραφεί σε μια αυθεντική μαρτυρία από την φιλόλογο Κατερίνα Μικρομανώλη μαζί με πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία Η μαρτυρία, για το πώς γινόταν αυτά τα φαγητά και εδέσματα είναι της Χριστίνας Μαρίνου που με δωρικό τρόπο και σε Σορωνιάτικη διάλεκτο περιγράφει πως γινόταν.

Αναφέρει λοιπόν τα εξής

Ποψήματα

Μαεύκκιουμε του καϊμάκκι του γαλάτου καμμιά δεκαρκιά ημέρες και ξυνίζου, ρίχτουμε και λίον άλας και ύστερο παίρνουμε τη τσούκα και βάλλουμε ντη στη φωτιά και ψήνουμε ντα ώσπου να καή ο τσίρος, ώσπου να κροκινίσου και είναιν έτοιμα τα ποψήματα και τα λείβκουμε στο ψωμί και τρώμέ ντα.

Κάνουμέ ντα και μ’ αυκκά αυγά). Σπας αυκκά ρίχτεις μέσα και ποψήματα, ταράσσεις τα και βάλλεις τας στο τηάνι να ψηχού.

Τσαλαγκούτες

Εβάλαμε σε μια τσανάκα αλεύρι, λίη πάστα, ένα κρομμί κομμένο και δυόσμο μέσα, άλας και τα νεκατεύκκαμε με νερό. Ύστερο με το κουτάλι επιάναμε τη ζύμη, ερρίχταμέ ντη στο τηάνι και τηανίζουμε.

Πετιμέζι

Επιάναμε μούστο και βάλαμε μια πασπάρα (πέτρα που θραύεται) και βάλλαμε ντη μέσα στο μούστο για να τραβήξη (δηλ. για φίλτρο) και φήναμε ντο μια βραδκυά. Την άλλη ημέρα εστρώναμε το μούστο με τουλουπάνι (=μαντήλι) και ψήναμε ντο. Εφτό ήτα το πετιμέζι.

Και το Σάββατο που ζυμώναμε εκάμναμε μαλάκκα, δηλαδή ζεστό ψωμί. Εκόβκιαμε μέσα σε μια τσανάκα, ερρίχταμε λάϊ και πετιμέζι και τρώαμέ ντα.

Μισοκοφτή μουσταλευριά)

Επιάναμε μούστο μέσα σ’ ένα τζέτζερι και βάλλαμε μια πασπάρα μέσα και την άλλην ημέρα εσιρώναμε ντο μ’ ένα τουλουπάνι και βάλλαμέ ντο στη φωτιά και ρίχτουμε αλεύρι και ψήνουνταν. Επερκενώναμε ντο στα πιάτα, εβάλλαμε κανέλλα εφήνουμε ντο να πήξη και έτοιμη η μισοκοφτή.

Πάστα σάλτσα)

Εμαεύκκιαμε τομάτες και κάμναμέ ντες βουνούς (=σωρούς) να λιαστού και ύστερο εβάλλαμέ ντες στο λινό και εμπαίναμε μέσα αξυπόλυτοι και πατούσαμέντες. Μπρος στο στόμα του λινού είχαμε ένα σιρωτήρι που κάτω το καζάνι κ’ έτρεχε το ζουμί και δίπλα είχαμε τα παστόπανα μέσα σ’ ένα λάκκο πλωμένα και ρίχταμε το ζουμί της τομάτας και σιά-σιά εσίρωνε. Είχαμε ένα κουτάλι και μαεύκκιαμε τη πάστα γύρου - γύρου που το παστόπανο ώσπου να σιρώση ούλη και ύστερο την εβάλαμε μέσα σε τσανάκες κ’ είχαμε λεσμένο άλας με το χερομύλι και λατίζουμε (=αλατίζουμε) ντη κ’ ήταν έτοιμη και βάλλαμε ντη στους γαζοτενεκκέες (=μεταλλικά δοχεία).

Λουκάς Μαστής

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ομάδα «Παλιά Σορωνή»: https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/user/100002079812283/