Αρχαία ακρόπολη της Ρόδου

Η κλίμακα που οδηγεί στο ναό

Ένας περίπατος στην αρχαία ακρόπολη της Ρόδου

Το 408/7 π.Χ.  σημειώνεται το σημαντικότερο γεγονός της ροδιακής ιστορίας, ο συνοικισμός. Η νέα πόλη, το άστυ, ιδρύεται στο βορειότερο άκρο του νησιού. Ο σχεδιασμός και η οργάνωση της πόλεως θεωρείται έργο του Ιππόδαμου από τη Μίλητο. Η νέα πόλη χτίστηκε κατά το ιπποδάμειο σύστημα και αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα παραδείγματα οργανωμένης αρχαίας πόλης. Κύρια χαρακτηριστικά του νέου συστήματος δόμησης είναι η “διαίρεσις” , δηλαδή η ρυμοτόμηση με ευθείς παράλληλους δρόμους, που τέμνονται κάθετα μεταξύ τους με συγκεκριμένο γεωμετρικό σύστημα, και η “νέμησις”, ο καθορισμός ζωνών με ειδικό προορισμό, δηλαδή η πόλη χωρίζεται σε ζώνες ιδιωτικής κατοίκησης και δημόσιας λειτουργίας. 

Αναστηλωμένο τμήμα του ναού

Η ακρόπολη βρισκόταν στο δυτικό και υψηλότερο σημείο της πόλης και αποτελούσε μια μνημειακή ζώνη με μεγάλους ναούς, ιερά και δημόσια κτήρια “πεδίων και αλσών μεστή” (γεμάτη με ισιώματα και άλση), ενώ τα κτήρια κατηφόριζαν μαλακά στην πλαγιά του λόφου, στραμμένα προς την ανατολή.Στην κορυφή του λόφου, στο υψηλότερο σημείο, βρισκόταν ναός του Διός Πολιέως και της Αθηνάς Πολιάδος.

Νοτιότερα σε ένα πλάτωμα βρισκόταν ναός του Πυθίου Απόλλωνος. Πρόκειται για μεγάλο περίπτερο ναό  δωρικού ρυθμού,  (έξι κίονες στη στενή πλευρά και ένδεκα στη μακριά) εν μέρει αναστηλωμένο κατά την ιταλοκρατία, ο οποίος στη σωζόμενη μορφή του χρονολογείται στον 1ο αι. π.Χ. Οι αναστηλώσεις που έγιναν κατά την περίοδο

Ναός Πυθίου Απόλλωνα, ο σηκός

της Ιταλοκρατίας ήταν σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετες, με αποτέλεσμα η εικόνα μας για την αρχική μορφή να είναι συγκεχυμένη. Οι τρεις κίονες με αυθεντικούς αλλά και πρόσθετους σπονδύλους και μέρος του αετώματος είναι αναστηλωμένα τμήματα, τα οποία όμως σήμερα είναι φθαρμένα και χρήζουν άμεσης επέμβασης. Ο επισκέπτης μπορεί να δει το σηκό του ναού ο οποίος θεμελιώνεται πάνω στον 3,5 μέτρων πωρόλιθο. Γύρω από το σηκό σώζονται η θεμελίωση του πτερού, μία μικρή σκάλα, που συνδέεται με ένα πηγάδι λαξευμένο στο βράχο, που και τα δύο πιθανόν να συνδέονται με τη λατρεία του Πυθίου Απόλλωνα.

Στα βορειανατολικά του ναού, μέσα σε ορθογώνιο περίβολο βρισκόταν ο

Σκάλα που οδηγεί σε πηγάδι

ναός της  Αρτέμιδος. Χαμηλότερα βρισκόταν το Στάδιο, αναστηλωμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του, που αποτελείται από το επίπεδο επίμηκες τμήμα, την κονίστρα,  τις κερκίδες και τη σφενδόνη. Στο Στάδιο διεξάγονταν οι γυμνικοί αγώνες, δηλαδή οι σημερινοί αγώνες στίβου. Ο δρόμος σταδίου είχε μήκος 200μ. περίπου και ήταν το παλαιότερο αγώνισμα στους πανελλήνιους αγώνες. Την αφετηρία στο ένα άκρο του σταδίου όριζαν επιμήκεις λίθινες πλάκες, οι  βαλβίδες. Για να αποφεύγονται οι άκυρες εκκινήσεις υπήρχαν μπροστά από τους δρομείς τεντωμένα σκοινιά τα οποία υποχωρούσαν την κατάλληλη στιγμή με την βοήθεια ενός απλού μηχανισμού που ονομαζόταν ύσπληξ. Η πρώτη οικοδομική φάση του Σταδίου της Ρόδου έγινε τον 4ο αι.π.Χ., υπάρχει όμως πιθανότητα να είχε

Ορθογώνιος περίβολος με το ναό

αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν του σωζόμενου σήμερα σταδίου. Η δεύτερη οικοδομική φάση έγινε το 227 π.Χ., έπειτα από τον μεγάλο σεισμό και η τρίτη, η τελευταία οικοδομική φάση του σταδίου τοποθετείται στον 2ο αι. μ.Χ., στην ρωμαϊκή περίοδο.

Στα βορειοδυτικά του Σταδίου, αναστηλωμένο επίσης από λευκό μάρμαρο ένα μικρό Θέατρο, το οποίο είχε χωρητικότητα 800 περίπου θεατών  και πιθανώς χρησίμευε ως ωδείο για μουσικές παραστάσεις ή ως χώρος διδασκαλίας των φημισμένων ρητόρων της Ρόδου, σε σχέση με το γειτονικό Γυμνάσιο. Το Γυμνάσιο της αρχαίας Ρόδου βρίσκεται στο πλάτωμα ανατολικά του Σταδίου. Εδώ δίδασκαν οι φιλόσοφοι και κυρίως οι εκπρόσωποι των ξακουσμένων ρητορικών σχολών της Ρόδου.

Η άφεση του σταδίου

Στο ίδιο σύνολο περιλαμβανόταν και μια σημαντική Βιβλιοθήκη, όπως αποδεικνύεται από επιγραφές που βρέθηκαν στο χώρο, ανάμεσα στις οποίες και μέρος του καταλόγου των βιβλίων που διέθετε. Το μεγάλο Θέατρο της πόλης πρέπει να βρισκόταν νοτιότερα κοντά στα τείχη.

Στο βόρειο τμήμα της ακρόπολης της Ρόδου υπάρχουν μικρά ιερά, τα Νυμφαία, σκαμμένα μέσα στους βράχους. Τα ιερά αυτά συνδέονται με τις Νύμφες, που σχετίζονται με τα νερά και ήταν οι οικοδέσποινες των σπηλαίων. Στα Νυμφαία της Ρόδου, που είναι από τα πιο εντυπωσιακά του αρχαίου κόσμου, ανάβλυζαν υπόγεια νερά και σχηματίζονταν υπόγειες σήραγγες και φυσικές λιμνούλες. Το σκοτεινό και υγρό περιβάλλον των σπηλαίων με τους ιδιαίτερους φυσικούς ή και τεχνητούς καμιά φορά σχηματισμούς του βράχου είχε μια βαθιά επιρροή στην ανθρώπινη φαντασία και ο χώρος αποτελούσε εκτός από τόπο λατρείας, σημείο συνάντησης και αναψυχής των ανθρώπων σε διάφορες εποχές.

Το μικρό θέατρο

Σήμερα ο χώρος της ακρόπολης αποτελεί χώρο έλξης ντόπιων και ξένων, χώρο περιπάτου και αναψυχής. Για μας είναι ο χώρος του σχολικού μας περιπάτου. Εδώ ερχόμαστε κάθε μήνα εκδρομή με το σχολείο μας. Μας αρέσει, γιατί μπορούμε να περιηγηθούμε στους χώρους, να παίξουμε, να χαθούμε στα δασάκια, να μεθύσουμε με τις υπέροχες μυρωδιές της φύσης την άνοιξη, να ξαπλώσουμε στα ζεσταμένα από τον ήλιο μάρμαρα, να κάνουμε εξερευνήσεις... Είμαστε πολύ χαρούμενοι που τώρα μας δόθηκε η ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για αυτό το χώρο που τον νιώθουμε δικό μας και τον αγαπάμε τόσο πολύ. Επειδή νοιαζόμαστε για το παρόν και το μέλλον της περιοχής αυτής, συζητήσαμε τις περαιτέρω δυνατότητες για την προστασία και την αξιοποίησή της με την αρχαιολόγο κ. Μ. Μιχαλάκη-Κόλλια. Τη συνάντησή μας, η οποία περιλάμβανε και μια υπέροχη ξενάγηση μπορείτε να τη δείτε εδώ.

Βιβλιογραφία
Καρούζος Χρ., Ρόδος, Έσπερος, Αθήνα 1973
Κόκκου Α. (επιμ.), Αρχαία Ρόδος 2400 Χρόνια, ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, Αθήνα 1993
Κωνσταντινόπουλος Γρ., Αρχαία Ρόδος, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1986
Νικολάου Ν., Φιλήμονος – Τσοποτού Μ., Άθλα εκ Ρόδου, Στέγη Γραμμάτων Και Τεχνών Δωδεκανήσου, ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ρόδος 2004
Παπαχριστοδούλου Χ.Ι., Ιστορία της Ρόδου, Από τους Προϊστορικούς χρόνους έως την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου (1948), Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 1994

ΠΗΓΗ: http://local.e-history.gr/pages/viewpage.action?pageId=17204284