Ρόδος Μαντράκι - Τα κτήρια και η ιστορία τους

1. Εισαγωγή. Η πολιτική του "λίθου". 

Το χρονικό διάστημα μεταξύ 1912-1923 ήταν για τους Ιταλούς μια περίοδος αβεβαιότητας και έτσι δεν προχώρησαν αμέσως στην ανοικοδόμηση της Ρόδου και των υπολοίπων νησιών.Μετά τη συνθήκη της Λωζάνης (1923) όμως, οι κυβερνήτες Mario Lago (1924-1936) και Cesare de Vecchi (1936-1940) προχώρησαν σε μια σειρά από πολιτικές πράξεις που απέβλεψαν στην οικονομική, πολιτική και πολιτισμική ενσωμάτωση στην Ιταλία με οδηγό τη φασιστική ιδεολογία και τις επεκτατικές θεωρίες για την ανασύσταση του ρωμαϊκού κόσμου στις βάσεις ενός νέου λατινικού πολιτισμού.Έτσι λοιπόν προχώρησαν σε μια πλούσια πολεοδομική και οικονομική δραστηριότητα που έχει χαρακτηριστεί ως "πολιτική του λίθου", προσπάθησαν δηλαδή με την καλλιτεχνική επεξεργασία του λίθου και μέσα από μνημειακές κατασκευές να επιβεβαιώσουν την εξουσία τους και να υποστηρίξουν το εθνικό γόητρο της Ιταλίας. 

2. Το νέο ρυθμιστικό σχέδιο για την πόλη της Ρόδου. Το  Μαντράκι. Το νέο εμπορικό και διοικητικό κέντρο. 

Σύμφωνα με το νέο σχέδιο της πόλης, έργο του  αρχιτέκτονα Florestano di Fausto, που είχε εγκριθεί το 1926 αλλά  ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 1935,  στο Μαντράκι  διανοίχθηκε  μια   φαρδιά παραλιακή λεωφόρος, το Foro Italico, η σημερινή λεωφόρος  7ης Μαρτίου, στην οποία επρόκειτο να  ανεγερθούν τα πιο σπουδαία δημόσια κτήρια, διατηρήθηκε η    ελληνική συνοικία στο Νιοχώρι , ενώ   δημιουργήθηκε μία   νεόκτιστη ιταλική στους πρόποδες της αρχαίας ακρόπολης με τους περιφερειακούς δρόμους, με τους κήπους και τις δενδροστοιχίες, αφήνοντας  το ιστορικό κέντρο στη μεσαιωνική πόλη Ρόδου έμεινε ανέπαφο. Στο Μαντράκι    δημιουργήθηκε το νέο εμπορικό και διοικητικό κέντρο της πόλης και χωροθετήθηκαν τα σημαντικότερα δημόσια κτήρια. 

3.  Α΄περίοδος. 1923-1936. Διοίκηση Mario Lago. Κτήρια και χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής τους. 

I) Κτήρια με δάνεια αναγεννησιακά και γοτθικά.

Στο Διοικητήριο, σημερινό κτήριο των Γραφεία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου,  στο Ταχυδρομείο και στην α΄οικοδομική φάση του δικαστικού μεγάρου, η οποία δε σώζεται σήμερα,  εντοπίζονται δάνεια  από την αρχιτεκτονική της αναγέννησης  και  την αρχιτεκτονική  μπαρόκ όπως εφαρμόστηκε στη Β. Ιταλία και στη Βενετία.  Χαρακτηριστικά αυτών των αρχιτεκτονημάτων είναι  τα τριγωνικά ή κοίλα αετώματα  στην επίστεψη των ανοιγμάτων, τα  κυκλικά ανοίγματα, τα  γείσα και οι  ανάγλυφες διακοσμήσεις. Όσα κτήρια μιμούνται το γοτθικό στυλ εμφανίζουν  τρίλοβα ανοίγματα και οξυκόρυφες αψίδες.

Τα γραφεία της Περιφέρειας / Διοικητήριο (Palazzo del Gonerno)

Τα γραφεία της Περιφέρειας  είναι  έργο του αρχιτέκτονα di Fausto.  Θεμελιώθηκαν  στις 15 Νοεμβρίου του 1925 από τον Μάριο Λάγκο για να χρησιμοποιηθούν  

ως Διοικητήριο (Palazzo del Governo). Το κτήριο ολοκληρώθηκε το 1927. Μέχρι σήμερα διατηρεί την ίδια χρήση. Στη  βόρεια  και δυτική πλευρά προς τη λεωφόρο (foro) παρατηρούνται  αναφορές στην ιπποτική αρχιτεκτονική με οξυκόρυφες αψίδες στο ισόγειο και με δίλοβα και τρίλοβα ανοίγματα στον όροφο. Στη βόρεια και ανατολική πλευρά εντοπίζονται στο επάνω μέρος επιδράσεις από τη βενετσιάνικη αρχιτεκτονική και μάλιστα ομοιότητες με το παλάτι των   δόγηδων στη Βενετία, ενώ το ισόγειο με τις οξυκόρυφες αψίδες παραπέμπει στην αρχιτεκτονική της περιόδου της Ιπποτοκρατίας.

Το ταχυδρομείο.

Το κτήριο κατασκευάστηκε στην Τουρκοκρατία και ήταν έδρα της Τουρκικής Νομαρχίας.  Ανακαινίστηκε από τους Ιταλούς για να στεγάσει την έδρα των Ταχυδρομικών

Γραφείων και της Διεύθυνσης Δημοσίων Έργων. Ολοκληρώθηκε το 1928 σύμφωνα με μελέτη του Fausto. Στις όψεις τους εμφανίζει στοιχεία δανεισμένα  από την ιταλική αναγέννηση, όπως στις  αετωματικές κορνίζες των ανοιγμάτων του  ισογείου, στις   επιτοίχιες παραστάδες   με κιονόκρανα που φθάνουν  ως το δώμα και στις  ασπίδες με ανάγλυφα πάνω από τα ανοίγματα του ορόφου.  

Kτήριο Κεντρικού  Λιμεναρχείου Ρόδου. (α΄οικοδομική φάση)/ Λέσχη  του Φασισμού (Casa del Fascio).

 Η μελέτη έγινε από τον αρχιτέκτονα Di Fausto το 1925 και ολοκληρώθηκε από τον Petracco το 1927 για να στεγάσει τη Λέσχη  του Φασισμού (Casa del Fascio).Το κτήριο είναι τριώροφο. Στο ισόγειο έχει στοά από καμάρες,   μεγαλοπρεπή όψη με μεγάλα ορθογώνια ανοίγματα  και αετωματικές απολήξεις στο στηθαίο του δώματος. Χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό στοιχείο  το μπαλκόνι,  απ' όπου εκφωνούνταν λόγοι προς το πλήθος που θα ήταν συγκεντρωμένο στη λεωφόρο. Η αρχική όψη υπέστη μετατροπές κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του De Vecchi.

Δικαστικό κτήριο (α΄οικοδομική φάση). 

Ο  M. Lago ανέθεσε στον di Fausto το 1923   το έργο της μετατροπής σχολείου

σε δικαστικό μέγαρο.Στην ανατολική του πλευρά του οικοπέδου κατασκευάστηκε το δικαστικό μέγαρο.  Στην α΄ οικοδομική φάση υπήρχε λίθινη πύλη εισόδου και επάνω στηθαίο με λατινικές επιγραφές κατά τα αναγεννησιακά πρότυπα. Στη βορινή πλευρά  το 1926 ο Fausto έκτισε την “Ca’ San Giorgio” ως γραφείο οικονομικών ή έδρα διοίκησης Θερμών Καλλιθέας. 

Η εκκλησία του Ευαγγελισμού/Ο Άγιος Ιωάννης 

To αρχιτεκτονικό σχέδιο της εκκλησίας  του Ευαγγελισμού,  στον τύπο της βασιλικής, έργο του αρχιτέκτονα di Fausto,  μιμείται  την εκκλησία που ήταν  αφιερωμένη στον προστάτη των Ιπποτών Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο και  Βαπτιστή, η οποία  βρισκόταν απέναντι από το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου και καταστράφηκε το 1856 από 

έκρηξη που προκάλεσε κεραυνός στις αποθήκες των πυρομαχικών της.Χτίστηκε με βάση τα χαρακτικά του Witdoeck  από το βιβλίο του Rottiers του 1828. Ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο και Βαπτιστή. Η κατασκευή της άρχισε το Σεπτέμβριο του 1924 και θεμελιώθηκε από τον πρίγκηπα Aimone di Savoia, ενώ εγκαινιάστηκε στις 24 Ιουνίου 1925. Πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη  βασιλική στην οποία συγχωνεύονται αρμονικά στοιχεία του βυζαντινού και γοτθικού ρυθμού με τα χαρακτηριστικά του ρυθμού που  δημιουργήθηκε στη Συρία κάτω από την κυριαρχία  των Φράγκων.  Η κρήνη - συντριβάνι στον αύλειο χώρο μπροστά από την νότια είσοδο του ναού  είναι αντίγραφο της μεσαιωνικής κρήνης  Fontana Grande (1279) της πόλης  Viterbo της Ιταλίας. Κατασκευάστηκε στην Ιταλία από μια ηφαιστειογενή γκρίζα πέτρα που αφθονεί στην περιοχή του Viterbo και λέγεται πιπέρνο και συνδυάζει αρμονικά στοιχεία από το ρομανικό και το γοτθικό στυλ. Το αντίγραφο δημιουργήθηκε  το 1911 από τον Ιταλό καλλιτέχνη  Alfredo Magnini. Το τετράγωνο καμπαναριό της εκκλησίας με φανερή τη βενετσιάνικη επιρροή  κτίστηκε το 1926 , ενώ το βαπτιστήριο  στην αυλή της εκκλησίας το 1930.Μετά την ενσωμάτωση (1947) ο ναός προσαρμόστηκε εσωτερικά  στις ανάγκες της ορθόδοξης λατρείας  χωρίς να αλλοιωθεί το εξωτερικό του. Διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες του αγιογράφου Φώτη Κόντογλου και των βοηθών του Ιωάννη Τερζή και Παντελή Οδάμπαση από το 1951 έως το 1961. 

Η Τράπεζα της Ελλάδας.

Η Τράπεζα της Ελλάδας κτίστηκε το 1930 από τον αρχιτέκτονα  Αccolti για να

φιλοξενήσει την Τράπεζα της Ιταλίας. Χαρακτηρίζεται από εκλεκτικιστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία  με συμμετρικά διατεταγμένα ανοίγματα ισογείου και ορόφου  με διακοσμητικές κορνίζες από finta pietra (τεχνητή πέτρα κατασκευασμένη από χυτό υλικό). Η είσοδος με  τις τρεις καμάρες προεξέχει  στο ύψος και των  δύο ορόφων.  Στο κτήριο δεν έγιναν μετατροπές.

Λέσχη αξιωματικών (Ξενοδοχείο Savoia)

Κτίστηκε το 1932 από τον αρχιτέκτονα Bernabiti.Είναι  τριώροφο με μεγάλα ανοίγματα στο ισόγειο και τονισμένο τον κατακόρυφο άξονα και εκλεκτικιστικά στοιχεία.

ΙΙ) Κτήρια με δάνεια από την ανατολίτικη αρχιτεκτονική

Στην αρχιτεκτονική κτηριακών συνόλων ή μεμονωμένων κτηρίων, όπως η  Νέα Αγορά,  τα   εμπορικά καταστήματα απέναντι από τη Νέα Αγορά (συμβολή οδών Αλ. Παπάγου και Γ. Αβέρωφ), η  α΄ αρχιτεκτονική φάση του κτηρίου του Καζίνο, άλλοτε  Ξενοδοχείου των Ρόδων, η  α΄οικοδομική φάση της καφετέριας Ακταίο , η  Βιβλιοθήκη των λουλουδιών,  το κτήριο του Αρχηγείου Ναυτικού κατά την Ιταλοκρατία,   που μέχρι πρόσφατα  στέγαζε το στρατολογικό  γραφείο, τα Γραφεία που στεγάζουν τώρα το ΚΕΣΥΠ  και μέχρι πρόσφατα τα  γραφεία της Διεύθυνσης Πολεοδομίας, το κτήριο του «Έλλη»,  της ιταλικής  ροτόντας  των μπάνιων και το κτήριο του  ΝΟΡ εντοπίζονται δάνεια από τη μουσουλμανική αρχιτεκτονική, θόλοι, χαμηλωμένα τόξα και καμπύλες κυματοειδείς μορφές στις απολήξεις των στηθαίων.

Νέα Αγορά.

Έργο του Fausto. Ξεκίνησε το 1925 και ολοκληρώθηκε σε ένα χρόνο.Έχει οκταγωνική κάτοψη και αποτελείται από ισόγεια καταστήματα, εκτός από την ανατολική πλευρά,

που εκτεινόταν  σε όροφο.  Χαρακτηρίζεται από εκλεκτικισμό με ανατολίτικα στοιχεία. Στην ανατολική πλευρά  εκτεινόταν  και σε όροφο.  Η κύρια όψη είναι συμμετρική ως προς την πύλη εισόδου. Οι όψεις φιλοξενούν στέγαστρο πάνω σε περίτεχνες κολώνες εσωτερικά και εξωτερικά. Η κύρια  πύλη εισόδου έχει μνημειακό χαρακτήρα με τους στενόμακρους πυλώνες, το γοτθικό τόξο και τον τρούλο. Η  ιχθυαγορά είναι ένα  εξαγωνικό κτίσμα με ανατολίτικα στοιχεία στους κίονες  της στοάς και στα φινιστρίνια του τρούλου. Δε λειτουργεί ως αγορά από το 1990.  Οι τρεις πλάγιες πύλες εισόδου υψώνονταν σε ύψος δύο ορόφων με ορθογώνιο περίγραμμα. Είχαν ανάγλυφο γοτθικό τόξο, ρόδακες και ανάγλυφη ταινία με τρία παράθυρα πάνω από το άνοιγμα κάθε πύλης. Όταν επί δημαρχίας Πετρίδη (1950) προστέθηκε δεύτερος όροφος,  οι σκάλες που προστέθηκαν στις πύλες τις περιόρισαν στο ύψος του ισογείου αφήνοντας ανέπαφη μόνο την ανάγλυφη ταινία. Σήμερα στο ισόγειο φιλοξενούνται  καφετέριες,  εστιατόρια,περίπτερα,  μπακάλικα και κάβες ποτών, αλλά και καταστήματα πώλησης ρούχων, κοσμημάτων  και τουριστικών αναμνηστικών. Στους ορόφους στεγάζονται γραφεία υπηρεσιών του Δήμου, γραφεία ελεύθερων επαγγελματιών και γραφεία σωματείων. 

Εμπορικά καταστήματα απέναντι από τη Νέα Αγορά (Αλ. Παπάγου και Γ. Αβέρωφ).

Το αρχιτεκτονικό τους ύφος εκφράζει μια  εκλεκτικιστική  τάση  με ανατολίτικα στοιχεία. Επηρέαστηκαν από το ύφος   της  Νέας Αγοράς.  Οι όψεις έχουν  είσοδο με ανάγλυφο ρόδακα και μεγάλο άνοιγμα παραθύρου σε αραβικό τόξο. Οι γωνίες των ορόφων είναι διαμορφωμένες με τοξωτά ανοίγματα  ή με κλειστά μπαλκόνια  με ολόσωμη ξύλινη κατασκευή σαχνισιού με αραβικά μοτίβα. Τα στηθαία έχουν τριγωνικές απολήξεις. 

Το «Ξενοδοχείο των Ρόδων»,  σήμερα Καζίνο :  (α΄οικοδομική φάση)

Η κατασκευή άρχισε το 1925 και ολοκληρώθηκε το 1927.Είναι έργο των M. Platania και Di Fausto. Χαρακτηριζόταν  από εκλεκτικισμό με πολλά ανατολίτικα στοιχεία, όπως διακοσμητικές κορνίζες ανοιγμάτων, τριγωνικές, θολωτές και καμπυλόμορφες απολήξεις του κτηρίου στο ύψος του στηθαίου του δώματος. 

Καφετέρια «Ακταίον».

Το αρχικό   κτήριο είναι της εποχής της Τουρκοκρατίας. Κατά την Ιταλοκρατία έγινε  στρατιωτική λέσχη  Ιταλών ως το 1924 και στη  συνέχεια o  Di Fausto με παραγγελία του  M. Lago το μετέτρεψε σε Λέσχη των Ιταλών της Ρόδου.Στην ά οικοδομική φάση της ιταλοκρατίας προστέθηκε στοά στεγασμένη από οξυκόρυφες αψίδες. Ο αρχικός κυλινδρικός πύργος διατηρήθηκε , ενώ  τα  νεοκλασικά στοιχεία της όψης μετατράπηκαν  σε ανοίγματα με ανατολίτικες μορφές.

Πρώην Στρατολογικό Γραφείο. (Αρχηγείο Ναυτικού στην Ιταλοκρατία).

Ανακαινίστηκε το προϋπάρχον κτήριο εποχής Τουρκοκρατίας το 1925-1926 από τον di Fausto. Οι όψεις του κτηρίου  κοσμούνται με ανατολίτικα μοτίβα και παραδοσιακά διακοσμητικά θέματα που συναντώνται στις κορνίζες των παραθύρων των λινδιακών σπιτιών. Ακόμα εντοπίζονται στοιχεία από τη γοτθική βενετική αρχιτεκτονική στα τόξα των εισόδων και στις τριγωνικές απολήξεις της στέγης. To 1934  έγινε ριζική ανάπλαση για νέα χρήση ( έδρα ιταλικών σωματείων αξιωματικών).

Γραφεία ΚΕΣΥΠ (πρώην Δ/νση Πολεοδομίας) - Villa Corona.

Επίμηκες κτήριο με κατακόρυφες σειρές ορθογωνίων ανοιγμάτων και εξώστη πάνω από την κύρια είσοδο.  Οι όψεις του κτηρίου της εποχής της Τουρκοκρατίας τροποποιήθηκαν το 1927 πιθανώς από τον di Fausto.  Η είσοδος πλαισιώθηκε σε όλο το ύψος του κτηρίου με περίτεχνη ανάγλυφη κορνίζα που καταλήγει σε ανάγλυφη κορώνα, απ' όπου πήρε το όνομά του και το κτήριο ως Villa Corona.  

Συγκρότημα  "Έλλη"  / Η ροτόντα των μπάνιων.

Το λουτρικό αυτό συγκρότημα  κατασκευάστηκε μάλλον την τριετία 1933-1936 πάνω σε μελέτη του Bernabiti για να υποβοηθήσει τη λειτουργία των ξενοδοχείων στην κατεύθυνση της  τόνωσης του τουρισμού. Σήμερα οι χώροι του  λειτουργούν ως καφετέριες. 

4. Χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής των κτηρίων  της περιόδου 1936-1941 (Κυβερνήτης C. de Vechi).

Εκστρατεία «εξαγνισμού» της αρχιτεκτονικής  των κτηρίων. 

Μια σειρά κτήρια που σχεδιάστηκαν με εμφανείς «ανατολίζουσες» επιρροές και αναφορές στο μουσουλμανικό παρελθόν της πόλης, γοτθικά τόξα και διακοσμητικά αραβουργήματα στις όψεις των κτιρίων  «καθαρίζονται»  και επενδύονται με πωρόλιθο  ή απλώς με επίχρισμα που τον μιμείται (finta pietra). Τα νέα δημόσια κτίρια που οικοδομούνται χαρακτηρίζονται από μνημειώδη κλίμακα, αυστηρή συμμετρία και τη συνύπαρξη του κλασικού και του μοντέρνου.Eπεμβάσεις έγιναν σε πολλά κτήρια, μεταξύ των οποίων στο κτήριο των Δικαστηρίων, στο Ξενοδοχείο των Ρόδων, στην Ιταλική Λέσχη , σήμερα καφετέρια Ακταίον και  στο κτήριο του Λιμεναρχείου, οι οποίες τους έδωσαν τη μορφή με την οποία τα βλέπουμε σήμερα.Ο διοικητής de Vecchi μετέφερε  το 1936 το κέντρο της διοίκησης  στην πλατεία Impero (πλατεία αυτοκρατορίας, τη σημερινή πλατεία Ελευθερίας),  που περικλείοταν από τα επιβλητικά κτήρια της φασιστικής διοίκησης, όπως για παράδειγμα το  Δημαρχείο και το κτήριο  της Στρατιωτικής Διοίκησης έργα του  Α. Bernabiti των ετών  1936-39 και  1938-39 αντίστοιχα.  Την πλατεία κοσμούσαν αγάλματα Ρωμαίων αυτοκρατόρων, δίνοντας το στίγμα της νέας φασιστικής εποχής. Την  περίοδο αυτή  κυριαρχούν  οι ογκώδεις κατασκευές  που φανερώνουν   τάση για επιβολή στον περιβάλλοντα χώρο, οι αυστηρές γραμμές των όψεων, η  έλλειψη διακόσμου. Τα κτήρια καλύπτονται με το σύστημα της κανναβικής τεχνολογίας της  finta petra, που είναι  τεχνητή πέτρα κατασκευασμένη από  χυτό υλικό. 

Δημαρχείο.

Palazzo Littorio στην Ιταλοκρατία.  Η μελέτη του κτηρίου έγινε από τον Bernabiti το

1937 και το κτήριο τελείωσε το 1938. Είναι  ένα από τα σημαντικότερα δείγματα φασιστικής αρχιτεκτονικής με τη συμμετρία του όγκου του, την προεξοχή του κεντρικού όγκου της εισόδου,  τις καθαρές γραμμές των ανοιγμάτων στο ύψος και τη χρήση της ισόδομης τοιχοποιίας στις όψεις.

Αστυνομική Διεύθυνση  Δωδ/νήσου και γραφεία Περιφέρειας (Αρχηγείο Στρατού).

Κατασκευάστηκε το 1939 . Η στιβαρή μορφή του κτηρίου επιτείνεται από την απομίμηση της ισόδομης τοιχοποιίας στις όψεις.

Το δικαστικό μέγαρο , σήμερα (β΄οικοδομική φάση).

Το 1936 ο De Vecchi   έκανε τις ακόλουθες αλλαγές,   σύμφωνα με  το φασιστικό στυλ :  Μετέβαλε   την  πρόσοψη και δημιούργησε  σκάλα εισόδου πλαισιωμένη από ημικυκλικές επιτοίχιες παραστάδες μέχρι το ύψος του στηθαίου.  Προστέθηκε  νέα αίθουσα στο κεντρικό κτήριο. Η ανατολική και η δυτική όψη και των τριών κτηρίων επενδύθηκε με νέο επίχρισμα από finta pietra  , απομίμηση της ισόδομης τοιχοποιίας των ιπποτικών κτηρίων.

Καφετέρια Ακταίον, ( β΄οικοδομική φάση)

Μετά το 1935 εξαφανίστηκαν τα ανατολίτικα στοιχεία της α΄ οικοδομικής φάσης , ο κυλινδρικός πύργος έγινε τετράγωνος και το κτήριο επενδύθηκε με επίχρισμα που μιμείται την ισόδομη τοιχοποιία.

Το Κεντρικό Λιμεναρχείο. (β΄οικοδομική φάση)

Έγιναν παρεμβάσεις στην πρόσοψη   μετά το 1936 , ΄σύμφωνα με τις αρχές του φασιστικού  στυλ. Χρησιμοποιήθηκε  επίχρισμα με finta pietra σε μορφή ισόδομης τοιχοποιίας, ενώ τετραγωνίστηκαν οι όψεις με την καθαίρεση των αετωματικών  απολήξεων  στο στηθαίο του δώματος. 

Το "Ξενοδοχείο των Ρόδων". Καζίνο (σήμερα). (β΄οικοδομική φάση) .

Το κτήριο αποκτά νέες όψεις, που έγιναν πιθανώς από τον Bernabiti. Απομακρύνονται όλα τα διακοσμητικά στοιχεία και επιβάλλονται καθαρές γεωμετρικές μορφές , ενώ χρησιμοποιήθηκε  επίχρισμα με finta pietra σε μορφή ισόδομης τοιχοποιίας, απομίμηση της ιπποτικής αρχιτεκτονικής. 

Το Εθνικό Θέατρο/ Θέατρο "Puccini".

 Η έναρξη του σχεδιασμού του κτηρίου ανάγεται στο 1930 κατά την περίοδο

διοίκησης του Μ. Lago. Στα αρχικά σχέδια διακρινόταν διάθεση διακοσμητική που στην συνέχεια μεταβλήθηκε υπακούοντας στο ρασιοναλιστικό, φασιστικό  στυλ που επιβλήθηκε επί de Vecchi  μετά το 1936. Θεμελιώθηκε το 1935. Αποτελεί τυπικό δείγμα του μοντέρνου κινήματος της εποχής του μεσοπολέμου με επάλληλους καμπύλους όγκους, ανοίγματα παραθύρων στις γωνίες  και στρογγυλούς φεγγίτες στις όψεις. Ωστόσο δεν ξεφεύγει από το φασιστικό στυλ με τον επιβλητικό χώρο εισόδου χωρισμένο σε τρία μέρη με κυλινδρικούς κίονες. Αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα δείγματα κανναβικής τεχνολογίας (Finta pietra) και υαλοπλίνθων, σε ελληνικό έδαφος. Εντυπωσιακή είναι η σκηνή του με το μεγάλο βάθος και ύψος, σχεδόν τετράγωνη.  Διέθετε συρόμενους φεγγίτες Το θέατρο που πήρε το όνομα “Puccini” εγκαινιάστηκε στις 31 Ιουλίου του 1937 με το μελόδραμα “Μαντάμ Μπατερφλάι» του Puccini  και τις όπερες  "Τόσκα'  και  "Κουρέας της Σεβίλλης". Στην εποχή ίδρυσής του  ήταν ένα από τα πιο σύγχρονα θέατρα. Το 1948 φιλοξένησε την τελετή Ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα και μετονομάστηκε σε Εθνικό Θέατρο. Το 1968,  επί δικτατορίας έκλεισε  και έγιναν  παρεμβάσεις ευρείας κλίμακας, όπως για παράδειγμα κλείστηκαν οι φεγγίτες της οροφής και γκρεμίστηκε  ο αρχικός εξώστης.Το 1981,  μετά από εργασίες , παραδόθηκε και πάλι το θέατρο στο κοινό. Συνέχισε να είναι ανοικτό ως το 2006, οπότε και έκλεισε για να επισκευαστεί. Αυτήν την περίοδο αρχίζει   να φαίνεται πως υπάρχει ελπίδα για το μέλλον του θεάτρου αυτού και πως σε ένα λογικό χρονικό διάστημα χάρη στην προσπάθεια των επιστημόνων και των εργαζόμενων στο γραφείο Μεσαιωνικής Πόλης του Δήμου Ρόδου και των εθελοντών θα επαναλειτουργήσει. 

5. Συνέπειες της   πολιτικής  του «λίθου» ως τις μέρες μας.

Ο πολεοδομικός ιστός της πόλης της Ρόδου παραμένει σχεδόν αναλλοίωτος από την εποχή της Ιταλοκρατίας. Τα  δημόσια κτήρια μαρτυρούν για την εποχή κατασκευής  τους  χωρίς να έχουν χάσει το  λειτουργικό τους ρόλο. «Ο τελικός , όμως,  απολογισμός έχει διπλή όψη: οι Ιταλοί πολεοδόμοι και αρχιτέκτονες αλλοτρίωσαν το παραδοσιακό τοπίο, στο οποίο έθεσαν τη δική τους σφραγίδα του αποικιακού εκλεκτισμού, ενώ από την άλλη δημιούργησαν οικιστικά σύνολα, ισορροπημένα, αξιοθαύμαστα μέσα όμως από σκληρούς και εξοντωτικούς νόμους εις βάρος του ντόπιου πληθυσμού ((Τσιρπανλής Ζ. σ. 230)».

6.  Το 7ο Γυμνάσιο Ρόδου και το Εθνικό μας θέατρο.

Το σχολείο μας  συνδέεται με μια ιδιαίτερη σχέση με το Εθνικό μας θέατρο, καθώς από το έτος 2000 έως  το 2005 όλες μας οι θεατρικές παραστάσεις ανέβηκαν στη σκηνή του.  Το έτος 2000 παρουσιάσαμε τον Οδυσσεβάχ της Ξένιας Καλογεροπούλου,   το 2001 το έργο  "Στη χώρα των πουλιών" του Γιάννη Καλατζόπουλου, στη συνέχεια το έργο "Ο μπαμπάς ο πόλεμος" του Ιάκωβου Καμπανέλλη, το 2004 θεατρικό δρώμενο με θέμα τους μετανάστες με τίτλο "Τότε εγώ.. τώρα αυτός" και το 2005 παράσταση βασισμένη στο μυθιστόρημα του Χρήστου Μπουλώτη "Η παράξενη αγάπη του αλόγου και της λεύκας". Έχουμε από τον χώρο πολύ όμορφες αναμνήσεις και περιμένουμε με ανυπομονησία να ξανακτυπήσει το τρίτο κουδούνι και η σκηνή του να μας φιλοξενήσει και πάλι!

7. Μια συζήτηση της ομάδας μας για την αρχιτεκτονική της περιόδου της Ιταλοκρατίας . 

Για να αποκτήσουμε πληρέστερη γνώση για τα κτήρια που μελετάμε προσκαλέσαμε στο σχολείο μας τον κ. Γ. Καρυδάκη, αρχιτέκτονα και  προϊστάμενο της Υπηρεσίας Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου του ΥΠΑΙΘΠΑ και συζητήσαμε για θέματα αρχιτεκτονικής στην περίοδο της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα.

Το πρώτο και εισαγωγικό μέρος της  συζήτησης είναι διαθέσιμο  εδώ. Το δεύτερο μέρος που αφορά γενικά τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής της περιόδου μπορεί να προσπελαστεί από   εδώ . Το τρίτο μέρος που αφορά τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής κατά τις περιόδους 1912-1923 και 1923-1936 διατίθεται   εδώ. Το τέταρτο μέρος της συζήτησης που αφορά τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της περιόδου 1936- 1943 είναι διαθέσιμο  εδώ . Το πέμπτο και τελευταίο μέρος με διευκρινιστικές ερωτήσεις είναι διαθέσιμο  εδώ. Όλη η συζήτηση είναι επίσης διαθέσιμη  και στο ιστολόγιο του σχολείου μας ,  εδώ. 

8. Μια ακόμα δράση : Συμμετοχή της ομάδας μας στο παιχνίδι "Ακολουθώντας τα ίχνη του πολιτισμού στο Μαντράκι". 

Στο πλαίσιο του εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας πολιτιστικής κληρονομιάς, που έχει ορισθεί από την Unesco και τo ICOMOS,  στις 18/4/2013, η ομάδα μας μετείχε στο παιχνίδι "Ακολουθώντας τα ίχνη του πολιτισμού στο Μαντράκι", που διοργανώθηκε από το Τμήμα Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Β/θμιας Εκπαίδευσης Δωδ/νήσου και τον πολιτιστικό οργανισμό RICHeS (Rhodes International Culture and Heritage Society). Επρόκειτο για ένα παιχνίδι  εξερεύνησης της ιστορίας των κτηρίων στο Μαντράκι. Οι επιδόσεις μας στο παιχνίδι άριστες! Μπορείτε να δείτε τις εντυπώσεις  μας στο ιστολόγιό μας  εδώ και εδώ.

Η ομάδα μας στη Νέα Αγορά. Ιχθυαγορά.

Βιβλιογραφία -Δικτυογραφία

Καρούζος Χρ., Ρόδος, ιστορία- μνημεία- τέχνη, Αθήνα1973.
Νικολάου Ν. - Αγγελής Α. , Η Ρόδος του 20ου αιώνα, εκδ. Δέντρο,Ρόδος, Δεκέμβριος 2009, σελ. 145-174.

Παπαχριστοδούλου Χ.Ι, Ιστορία της Ρόδου, Από τους προϊστορικούς χρόνους έως την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου ( 1948 ),Β ΄Εκδοση Συμπληρωμένη Αθήνα 1994, Δήμος Ρόδου - Στέγη Γραμμάτων Και Τεχνών Δωδεκανήσου, σ. 550-561

Παπαχριστοδούλου Ιωάννης, Παλαιοθόδωρος Δημήτρης, Βαξεβάνης Γιάννης, Σπυροπούλου Βάσω, Μπαζίνη Ελένη, Πατσιαδά Βασιλική, Σέλελη Αλεξάνδρα, «Ρόδος», 2006, Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου URL: http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6888

Σαραντάκου Έφη, «Αρχιτεκτονική της ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα», 2005,Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου, URL: http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6966

Τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδας- Τμήμα Δωδεκανήσου. ΥΠΠΟ Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου, Ρόδος, η πόλη εκτός των τειχών 1522-1947, Αρχιτεκτονική – πολεοδομία, Ρόδος 2005

Τσιρπανλής Ζ., Ιταλοκρατία στα Δωδεκάνησα 1912-1943, Αλλοτρίωση του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, εκδ. Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων , Ρόδος 1998.

Ελληνική Wikipedia: Ιταλική ρασιοναλιστική αρχιτεκτονική στα Δωδεκάνησα.
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/11/30111997.pdf

http://www.ell.gr/RODOS1920_30.html (για φωτογραφίες Ιταλοκρατίας). 

Μελέτες για το Εθνικό Θέατρο. Παρουσίαση από τον αρχιτέκτονα Κ. Μάγο (26/4/2013): https://vimeo.com/64927743

ΠΗΓΗ: http://local.e-history.gr/pages/viewpage.action?pageId=17204293

Φωτογραφίες κτηρίων: ΡΟΔΟΣυλλέκτης (Ρουβήμ)