Μάρτιν Χάιντεγκερ: «Διαμονές – Το ταξίδι στην Ελλάδα» κριτική του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη

Ο Χάιντεγκερ θεωρείται ο θεμελιωτής του υπαρξισμού, αν και ο ίδιος ποτέ δεν αποδέχτηκε αυτόν τον χαρακτηρισμό. Ξεκινώντας από το κορυφαίο πλατωνικό ερώτημα τι εννοούμε όταν λέμε ον, προσπάθησε να εξετάσει την έννοια του όντος προσδιορίζοντας καταρχήν την ανθρώπινη ύπαρξη, το υποκείμενο δηλαδή που καλείται να κατανοήσει αυτή την έννοια. Απέφυγε όμως να δώσει έναν ορισμό, καθώς για να οριστεί το Είναι πρέπει να χρησιμοποιηθεί το ίδιο το Είναι (είτε εκφράζοντας είτε υπονοώντας το) μέσα στον ίδιο τον ορισμό του. «Το ότι δεν μπορεί όμως να δοθεί ορισμός για το Είναι δεν μας απαλλάσσει από το ερώτημα για το νόημά του».

Από τις Εκδόσεις Κριτική κυκλοφόρησε το βιβλίο του Μάρτιν Χάιντεγκερ Διαμονές – Το ταξίδι στην Ελλάδα. Ο φιλόσοφος παρουσιάζει το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα το 1962 σε μια ενδιαφέρουσα όσο και αινιγματική αφήγηση, που αναζητά ειδικά μια υπόδειξη για την έξοδο από την εποχή της τεχνικής ερμηνείας της φύσης. Δεν θεωρεί το τοπίο «περιβάλλον», αλλά κάτι ποιητικό, άρα φιλοσοφικό, αρνούμενος έτσι την έννοια της αντικειμενικότητας που κυριαρχεί σήμερα, όταν η τεχνική θεωρείται σκοπός της γνώσης.

Ο Χάιντεγκερ προσπαθεί να σκεφτεί με τη βοήθεια «ποιητών και νοητών». Η λέξη «διαμονή» δηλώνει ότι το ταξίδι προσεγγίζει τα τοπία στοχαστικά, όταν συνδέει το αίσθημα του ποιητή και την έννοια του διανοητή. Επιδίωξή του είναι να προσεγγίσει τα τοπία με φιλοσοφικό τρόπο. Είναι για εμάς σημαντικό να μάθουμε ποιες σκέψεις τού προκάλεσαν οι αρχαιότητες αλλά και οι ίδιοι οι τόποι: ο Ψηλορείτης, η πεδιάδα της Νεμέας, η κοιλάδα του Πλειστού, ο βράχος του Σουνίου, το Αρχιπέλαγος. Πώς κατορθώνει να συνδυάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα και τα αγάλματα μεταξύ τους και με το τοπίο και όλα αυτά με τον Όμηρο, τον Πίνδαρο, τον Αισχύλο, τον Ηράκλειτο, τον Πλάτωνα.

Ο Χάιντεγκερ περνά με δεξιοτεχνία από την περιγραφή στη φιλοσοφική ανάλυση, από τον θαυμασμό στον στοχασμό, σ' ένα βιβλίο που παρουσιάζει τον φιλόσοφο όταν δουλεύει στο εργαστήρι των εννοιών – ένα εργαστήρι που δεν μπορεί παρά να είναι ο ίδιος ο κόσμος. Αν και το βιβλίο απευθύνεται σε κοινό που αγαπά τη φιλοσοφία, οι σκέψεις και οι περιγραφές του Μάρτιν Χάιντεγκερ είναι σημαντικές, γιατί διαπιστώνουμε ότι μέσα από αυτές βγαίνει η αγάπη του για την Ελλάδα. Και όλα αυτά με τη θαυμάσια μετάφραση του Γιώργου Φαράκλα.

ΠΗΓΗ