Γράφει ο δημοσιογράφος Μιχάλης Μαστής
Έρευνα: Ο φάκελος ενός Σορωνιάτη όπως βρέθηκε στα αρχεία της Ιταλικής ασφάλειας
Πως οι καραμπινιέροι κι οι συνεργάτες τους κατέγραφαν τις κινήσεις των πατριωτών
Την πρώτη φορά που έμαθα για το Ιταλικό αρχείο Ασφαλείας, που υπήρχε πίσω από το σημερινό Αστυνομικό Τμήμα της Ρόδου, έτσι όπως το είχαν αφήσει οι Ιταλοί, ήταν όταν άρχισα τα πρώτα μου βήματα στη δημοσιογραφία, στη δεκαετία του ’90. Πίστεψα έχοντας μερικά χρόνια στο ρεπορτάζ και αρκετές γνωριμίες, ότι θα μου επιτρέπονταν να μπω μέσα σε αυτό το «άβατο» για τους κοινούς θνητούς, έστω για να αποτυπώσω κάποιο φωτογραφικό υλικό.
Έκανα όμως πολύ μεγάλο λάθος! Βρήκα στόματα κλειστά και πόρτες επτασφράγιστες! Κανείς, πλην των συγκεκριμένων και ειδικά διαβαθμισμένων αξιωματικών Χωροφυλακής και της Αστυνομίας αργότερα δεν μπορούσε να είχε πρόσβαση σε αυτό τον χώρο. Εγώ όμως επέμεινα. Υπέβαλα επίσημο αίτημα στην τότε αστυνομική διεύθυνση Δωδεκανήσου, αλλά και πάλι μου απαγορεύτηκε για δεύτερη φορά η είσοδος και η προσέγγιση στον χώρο. 
Χρειάστηκαν να περάσουν αρκετά χρόνια για να επιστρέψω ξανά εκεί (την ημέρα που το αρχείο αυτό παραδόθηκε από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης στο Υπουργείο Παιδείας) και άλλα τόσα για να αρχίσω να υποψιάζομαι γιατί δεν μου επιτράπηκε ποτέ και σε μένα και σε άλλους παλαιότερους συναδέλφους μου, να έχουμε πρόσβαση στα στοιχεία αυτά που αποτελούσαν (και αποτελούν) τη ζωντανή ιστορία του τόπου μας.
Για να βρω το φάκελο του προ-παππού μας δασκάλου Μανώλη Χατζηκυριαζή, χρειάστηκε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Τον πήρα στα χέρια μου πριν από μερικές εβδομάδες και τον μελετώ λέξη προς λέξη.
Οι Ιταλοί καραμπινιέροι (με ντόπιους συνεργάτες προφανώς) κατέγραφαν τα πάντα με ακριβείς λεπτομέρειες για τη ζωή, τις ενέργειες, τα πολιτικά φρονήματα και τις κινήσεις όλων των Δωδεκανησίων. Στον φάκελο περιέχονται αναλυτικά στοιχεία για τις αιτήσεις που κατέθετε από το 1934 ο αείμνηστος δάσκαλος παππούς μας, να μεταφέρει σε νοσοκομείο της Αθήνας τον γιο του Θεμιστοκλή (αδελφό της γιαγιάς μου Φωτεινής) ο οποίος είχε σοβαρό πρόβλημα υγείας για να εγχειριστεί. Το καθεστώς, με διάφορες προφάσεις, δεν επέτρεψε ποτέ στην οικογένειά μας, να μεταβεί στην Αθήνα.
Το αποτέλεσμα να πεθάνει λίγα χρόνια αργότερα, σε πολύ νεαρή ηλικία, γεγονός που εκτός από τη θλίψη προκάλεσε και την οργή ολόκληρης της οικογένειας, η οποία ξέσπασε άγρια, το βράδυ που κατέρρευσε το καθεστώς των κατακτητών, σε βάρος του τότε διορισμένου ποδεστά της Σορωνής. Μια συγκλονιστική ιστορία με την οποία «μεγαλώσαμε», ακούγοντάς την από τη γιαγιά, τους γονείς τις θείες και τους συγγενείς μας. Παραθέτω σήμερα ορισμένα από τα έγγραφα – ντοκουμέντα μέσα από τον φάκελο που κρατούσαν οι ιταλοί καρμπινιέροι.
Στο ίδιο σημείο, που κατάφερα να μπω το 2013 φυλάσσονται αντίστοιχοι φάκελοι με φωτογραφικό και αρχειακό και πληροφοριακό υλικό για 90.000 Δωδεκανήσιους της εποχής εκείνης! Ο καθένας σήμερα, μπορεί να αναζητήσει στοιχεία και πληροφορίες για τους προγόνους τους.
Οφείλω όμως να σημειώσω, αξιοποιώντας αναφορές και στοιχεία και πληροφορίες από άλλους συναδέλφους, ότι τα αρχεία που άφησαν οι Ιταλοί, δεν ήταν εκείνα που παρέλαβε το 2013 η πολύ καλή μου φίλη Ειρήνη Τόλιου, προϊσταμένη των γενικών αρχείων του κράτους. Έχοντας διανύσει 30 σχεδόν χρόνια στο επάγγελμά μου, με σιγουριά μπορώ να πω ότι τα αρχεία αυτά έχουν λεηλατηθεί! Κάποιοι (έτσι συμβαίνει συνήθως μετά την κατάρρευση των καθεστώτων) φρόντισαν να εξαφανίσουν, να αλλοιώσουν, να αφαιρέσουν στοιχεία και ντοκουμέντα ενοχοποιητικά, μέσα από αυτά, «καθαρίζοντας» έτσι πολλούς από εκείνους που συνεργάστηκαν με το καθεστώς.
Θυμάμαι την πολύτιμη συμβουλή ενός παλιού συνάδελφου, του Κώστα Τσαλαχούρη, όταν του είπα ότι ήθελα να κάνω ρεπορτάζ για τα Ιταλικά Αρχεία της Ασφάλειας Ρόδου: «Μείνε μακρυά – μου είπε- μέχρι αυτά να φύγουν από κει και να πάνε σε χέρια σίγουρα. Κι ευτυχώς, τον άκουσα.»
Σήμερα τα ιταλικά αρχεία των μυστικών υπηρεσιών των καραμπινιέρηδων, βρίσκονται σε άριστα χέρια. Διασφαλισμένα και θωρακισμένα από κάθε άποψη. Εγγυημένα ότι τίποτε απολύτως δεν θα πρόκειται να χαθεί και δεν πρόκειται να αλλοιωθεί.
Πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλο αυτό το «φως» που χύθηκε βγάζοντας από τα «σκοτάδια» των υπογείων των μυστικών υπηρεσιών ασφαλείας των Ιταλών στη Ρόδο τα εκατομμύρια πολύτιμα έγγραφα που συνθέτουν τη ζωντανή ιστορία του τόπου μας, είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ βαθύτατα για τις επιστημονικές γνώσεις, το μεράκι και την αφοσίωση στο έργο της: Η Ειρήνη Τόλιου, προϊστάμενη των Γενικών Αρχείων του Κράτους στα Δωδεκάνησα. Την οποία ευχαριστώ πολύ για την ξενάγηση που μου έκανε το Φθινόπωρο του 2013 όταν για πρώτη και τελευταία φορά μπήκα στον χώρο αυτό, (τη μέρα που το αρχείο μετακόμιζε) αποτυπώνοντας την παράδοση των αρχείων αυτών από τις αρχές ασφαλείας στην υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους στη Ρόδο, όπου και φυλάσσονται και ταξινομούνται μέχρι σήμερα. 
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ομάδα «Παλιά Σορωνή»: https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου