Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. (Χρήσιμες πληροφορίες)

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η πόλη της Ρόδου ιδρύθηκε το 408 π.Χ. στο βορειότερο άκρο του νησιού και οικοδομήθηκε με βάση ένα άρτιο πολεοδομικό σύστημα, σχεδιασμένο από τον Ιππόδαμο τον Μιλήσιο. Την αρχαία πόλη διαδέχθηκε η βυζαντινή, αρκετά πιο περιορισμένη σε μέγεθος και οχυρωμένη ήδη από τον 7ο αιώνα. Η πρώτη αυτή βυζαντινή οχύρωση περιέκλειε μόνο την περιοχή που ονομάστηκε από τους Ιππότες "Κολλάκιο". Στις αρχές του 12ου αιώνα, όμως, το τείχος επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει μια έκταση 175.000 τ.μ. σχήματος ορθογωνίου παραλληλογράμμου. Αυτή την πόλη κατέκτησαν οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη το 1309. 

Από το 1309 και για δύο περίπου αιώνες, η Ρόδος αποτέλεσε το διοικητικό και πολιτικό κέντρο του ιπποτικού κράτους, το οποίο περιλάμβανε τα περισσότερα από τα νησιά της Δωδεκανήσου και είχε να αντιμετωπίσει, εκτός από τα εσωτερικά του ζητήματα, τη διαρκή μουσουλμανική απειλή. Τα πανίσχυρα τείχη της πόλης αντιστάθηκαν ακόμα και στην πολιορκία του Μωάμεθ του Β' του Πορθητή, το 1480, η οποία κατέληξε στην ήττα της υπέρτερης αριθμητικά τουρκικής δύναμης. 

Ορόσημο για την ιστορία της Ρόδου αποτελεί το έτος 1522, όταν ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής κατόρθωσε, έπειτα από εξαντλητική για τον πληθυσμό πολιορκία, να συνθηκολογήσει με τους Ιππότες. Το ιπποτικό τάγμα υποχρέωθηκε να παραδώσει την πόλη στους Τούρκους, να εγκαταλείψει την έδρα του και να αποσυρθεί στη Μάλτα, αφήνοντας πίσω πλήθος μνημείων, ανεξίτηλα ίχνη της παρουσίας του στο νησί. Η περίοδος της Τουρκοκρατίας κράτησε ως το 1912 και την ακολούθησε η περίοδος της ιταλικής κατοχής (1912-1948). Μόλις το 1948 ενσωματώθηκε το νησί στο ελληνικό κράτος.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

             

Χρονολόγηση

Αρχαιότητα (408 π. Χ.-3ος αι. μ.Χ.)

Βυζαντινή περίοδος (4ος αι. - 1309)

Ιπποτοκρατία (1309-1522)

Τουρκοκρατία (1522-1912)

20ος αι.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου αναπτύχθηκε πάνω σε ένα τμήμα της αντίστοιχης ελληνιστικής, στο βόρειο άκρο του νησιού. Οι γραπτές πηγές αναφέρουν την παρουσία ενός φρουρίου που εξυπηρετούσε την προστασία του πληθυσμού σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής, ήδη από τον 7ο αι., κάτι που επιβεβαιώθηκε από την ανασκαφική έρευνα. Η πρωτοβυζαντινή αυτή οχύρωση περιέκλειε αρχικά ένα μόνο μέρος του οικισμού, το οποίο στην περίοδο της Ιπποτοκρατίας ονομάστηκε Κολλάκιο, αλλά στα τέλη του 11ου ή στη διάρκεια του 12ου αι. φαίνεται ότι τροποποιήθηκε για να περιλάβει και τον εκτός τειχών οικισμό. 

Μετά την έλευση των Ιωαννιτών ιπποτών στο νησί, το 1309, οι οχυρώσεις της πόλης επεκτάθηκαν, η πόλη τετραπλαστιάστηκε σε μέγεθος σε σχέση με τη βυζαντινή και αναπτύχθηκε σε μια ημικυκλική περιοχή έκτασης 420.000 τ.μ. γύρω από το κεντρικό λιμάνι. Η κατασκευή των νέων τειχών προσαρμόστηκε σταδιακά στις απαιτήσεις της εποχής, όπως είχαν διαμορφωθεί μετά τη γενικευμένη χρήση της πυρίτιδας και των πυροβόλων όπλων. Οι επισκευές και τροποποιητικές παρεμβάσεις στην ροδιακή οχύρωση στη διάρκεια της Ιπποτοκρατίας αποτελούν σαφείς μαρτυρίες της παραπάνω εξέλιξης. 

Οι νέες οχυρώσεις όριζαν τρεις γραμμές άμυνας, με τελευταίο το φρουριακό συγκρότημα του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου. Μεταξύ αυτού και του περιμετρικού τείχους υπήρχε μια ενδιάμεση αμυντική γραμμή, ένα τείχος που διαιρούσε την πόλη σε δύο άνισα μέρη. Το βόρειο και μικρότερο τμήμα ονομαζόταν Κολλάκιο και προοριζόταν αποκλειστικά για τις δραστηριότητες των μελών του ιπποτικού τάγματος. Κύριος άξονάς του ήταν η οδός Ιπποτών, η οποία ξεκινούσε από το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου και κατέληγε στην εκκλησία της Παναγίας του Κάστρου, ενώ στις δύο πλευρές του υψώνονταν ορισμένα από τα σπουδαιότερα ιπποτικά κτίσματα, ο Άγιος Ιωάννης του Κολλακίου, τα Καταλύματα των Γλωσσών, το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδας, το Νοσοκομείο και οι οικίες των αξιωματούχων του τάγματος. Ο υπόλοιπος πληθυσμός κατοικούσε στο Μπούργκο. Την περιοχή αυτή διέσχιζε ο φαρδύς δρόμος της Αγοράς που κατέληγε σε δύο πολύ σημαντικά κτήρια της εποχής, την Παναγία του Μπούργκου και τον Ξενώνα της Αγίας Αικατερίνης.

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

Αγία Τριάδα, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας ανήκει στον τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο και χρονολογείται στα τέλη του 15ου ή στις αρχές του 16ου αι. Οι κεραίες του σταυρού καλύπτονται από ελαφρά οξυκόρυφες καμάρες, στη διασταύρωση των οποίων υψώνεται ο οκτάπλευρος τρούλος. Το μνημείο έχει κτισθεί από εγχώριους πωρόλιθους, ενώ ορισμένα τμήματά του, όπως η αψίδα και ο τρούλος, χαρακτηρίζονται από ξεχωριστή επιμέλεια στην τοιχοδομία τους. 

Το εικονογραφικό πρόγραμμα που διακοσμούσε το εσωτερικό της Αγίας ...

περισσότερα

Άγιος Αθανάσιος, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Mονόχωρος ναός κοντά στην ομώνυμη πύλη της πόλης, που διασώζει εικονογραφικό διάκοσμο. Tοποθετείται στο 15ο αιώνα. 

Xρησιμοποιήθηκε ως μουσουλμανικό τέμενος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

περισσότερα

Αγία Αικατερίνη, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στην Εβραϊκή συνοικία της Μεσαιωνικής Πόλης, κοντά στον τομέα μάχης της "γλώσσας" της Προβηγκίας. Ήταν ο πρώτος ορθόδοξος ναός που μετατράπηκε σε τζαμί από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή, γεγονός στο οποίο οφείλεται και η ονομασία Ιλκ Μιχράμπ (πρώτο προσκύνημα). 

Ο αρχικός πυρήνας της εκκλησίας ήταν μονόχωρος καμαροσκεπής. Το βόρειο και νότιο κλίτος προστέθηκαν σε επόμενες οικοδομικές φάσεις και έτσι, στη σημερινή της μορφή, η Αγία Αικατερίνη ...

περισσότερα

Παναγία του Kάστρου, μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Παναγίας του Κάστρου βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της οδού Ιπποτών, στο Κολλάκιο της Μεσαιωνικής Πόλης. Ο αρχικός πυρήνας του κτηρίου οικοδομήθηκε πιθανότατα κατά τον 11ο αι. και ανήκε στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο ναού. Η αρχιτεκτονική αυτή φάση αυτή είναι εμφανής έως τη γένεση περίπου των καμαρών. 

Μετά την κατάληψη της Ρόδου από τους Ιωαννίτες ιππότες, η βυζαντινή εκκλησία μετασκευάστηκε και πήρε τη μορφή τρίκλιτης γοτθικής βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος. ...

περισσότερα

Ξενώνας Αγίας Αικατερίνης, Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου

Ο Ξενώνας της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στο Μπούργκο της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου. Κτίστηκε το 1391-92, επί μεγάλου μαγίστρου Heredia, από τον Ιταλό Domenico d'Allemagna, αμιράλη του Τάγματος των Ιωαννιτών Ιπποτών. Ο ιδρυτής ήταν μία επιφανής προσωπικότητα που διέθετε ισχυρά οικονομικά μέσα. Στο ιδρυτικό συμβόλαιο του Ξενώνα το 1391 αναγράφεται ότι ιδρύθηκε «στο βούργο της Ρόδου, κοντά στα τείχη στην πύλη που οδηγούσε στο μώλο? και ήδη το 1465 ονομαζόταν ''πύλη της Αγίας Αικατερίνης''. Η θέση ...

περισσότερα

Αγία Παρασκευή, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο και χρονολογείται στα τέλη του 15ου ή στις αρχές του 16ου αι. Τα τρία σκέλη του σταυρού έχουν το ίδιο μήκος, εκτός από το ανατολικό που είναι βραχύτερο, και καλύπτονται από οξυκόρυφες καμάρες. Στη διασταύρωση των θόλων υψώνεται τρούλος με δωδεκάπλευρο τύμπανο, όπου ανοίγονται τέσσερα παράθυρα κατά τους άξονες του μνημείου. Είναι αξιοσημείωτη η ιδιαίτερα επιμελημένη τοιχοποιία της εκκλησίας, ισόδομη, από

περισσότερα

Παλάτι Μεγάλου Μαγίστρου

Ορθογώνιο κτήριο, διαμορφωμένο γύρω από μια κεντρική αυλή, το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου είναι κτισμένο στο βορειοδυτικό σημείο της Μεσαιωνικής Πόλης, ως βασικό τμήμα της μεσαιωνικής οχύρωσης. Πιστεύεται ότι κατέλαβε το χώρο, όπου βρισκόταν προηγουμένως η βυζαντινή ακρόπολη και άρχισε να κτίζεται αμέσως μετά την εγκατάσταση των Ιπποτών στη Ρόδο, δηλαδή στις αρχές του 14ου αι. Η κύρια είσοδός του βρίσκεται στη νότια πλευρά και οδηγεί σε μια ορθογώνια, κεντρική, υπαίθρια αυλή.
Στο ισόγειο του ...

περισσότερα

Αγία Τριάδα οδού Ιπποτών, Μεσαιωνική πόλη Ρόδου

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας βρίσκεται στην οδό Ιπποτών. Υπήρξε καθίδρυμα των Ιωαννιτών ιπποτών και συνεπώς ήταν αφιερωμένη στο καθολικό δόγμα. Σύμφωνα με γραπτές πηγές ταυτίζεται με τον μεσαιωνικό λατινικό ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στην αρχική της μορφή ήταν μονόχωρη και καλυπτόταν πιθανότατα από μια ενιαία καμάρα. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε τζαμί (Khan Zade Mescidi). Από την τελευταία αυτή φάση προέρχεται ο ελλειψοειδής τρούλος που καλύπτει σήμερα το μνημείο.
Στο ανώφλι ...

περισσότερα

Μεσαιωνικές οχυρώσεις της πόλης της Ρόδου

Η βυζαντινή οχύρωση της Ρόδου (7ος – 13ος αι.) χώριζε την πόλη σε τρία μέρη: την ακρόπολη (αργότερα Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου), το Κολλάκιο (άνω πόλη) και το μπούργκο (κάτω πόλη). Μπροστά από το κυρίως τείχος με τους πύργους του υπήρχε προτείχισμα και τάφρος. Τμήματα αυτής της οχύρωσης σώζονται σήμερα ενσωματωμένα σε μεταγενέστερα κτίσματα, κυρίως στην περιοχή του Κολλάκιου. Κατά την Ιπποτοκρατία (1309-1522) η πόλη επεκτάθηκε και τα ιπποτικά τείχη περικλείουν έκταση κατά τα δύο πέμπτα περίπου ...

περισσότερα

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Παλάτι Μεγάλου Μαγίστρου

Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου αποτελεί το σημαντικότερο ίσως μνημείο της Ιπποτοκρατίας. Κατά τη διάρκεια της ιταλικής αναστήλωσης, κατά τη δεκαετία του 1930, το κτήριο έλαβε τη σημερινή του διαρρύθμιση, αποτελώντας το διοικητήριο, αλλά και την κατοικία του Ιταλού διοικητή. Στις αίθουσες του ορόφου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα ψηφιδωτά δάπεδα που μεταφέρθηκαν από τους Ιταλούς, κυρίως από κοσμικά και εκκλησιαστικά κτήρια της Κω, με σκοπό να διακοσμήσουν το Παλάτι. Εκτός από τα εντυπωσιακά ψηφιδωτά, υπάρχουν επίσης κίονες και κιονόκρανα, έπιπλα μεσαιωνικά, καθρέπτες, πίνακες, κηροστάτες και άλλα αντικείμενα που συμπληρώνουν τον διάκοσμο του επιβλητικού οικοδομήματος.
Σε τμήμα του ισογείου του Παλατιού, σε διαδοχικές αίθουσες, στεγάζεται η μόνιμη έκθεση της 4ης ΕΒΑ με τίτλο "Η Ρόδος από την παλαιοχριστιανική εποχή μέχρι την κατάληψή της από τους Τούρκους (1522)". Σε αυτήν περιλαμβάνονται διάφορα ευρήματα των ανασκαφών που διεξήχθησαν στη Μεσαιωνική Πόλη (κεραμεικά, γλυπτά, αποτοιχισμένες τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, έργα μικροτεχνίας κτλ.)

Συντάκτης

Κωνσταντία Κεφαλά, αρχαιολόγος

             

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Διοικητικές Πληροφορίες

Υπηρεσιακή Μονάδα:
4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Πλατεία Κλεοβούλου, Μεσαιωνική Πόλη, Τ.Κ. 85100, Ρόδος (Νομός Δωδεκανήσου)
Τηλέφωνο: +30 22413 65270
Φαξ: +30 22410 21954
Email: efadod@culture.gr

Εισιτήρια

Ολόκληρο: €6, Μειωμένο: €3
Ενιαίο Εισιτήριο: Ολόκληρο: €0, Μειωμένο: €0
Ισχύει για: 

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου, 

Κοσμητική Συλλογή Ρόδου,

Παλάτι Μεγάλου Μαγίστρου,

Παλάτι Μεγάλου Μαγίστρου, 

Συλλογή Ναού Παναγίας του Κάστρου

Ημέρες Ελευθέρας Εισόδου

6 Μαρτίου - Μνήμη Μελίνας Μερκούρη

5 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

18 Απριλίου - Διεθνής Ημέρα Μνημείων

18 Μαΐου - Διεθνής Ημέρα Μουσείων

Tο τελευταίο Σαββατοκύριακο Σεπτεμβρίου κάθε έτους (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς)

27 Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια ημέρα Τουρισμού

Οι Κυριακές κατά το διάστημα από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου

Οι επίσημες αργίες του Κράτους

Πρόσωπα που δικαιούνται μειωμένη είσοδο

Κάτοχοι Δελτίου ελευθέρας εισόδου

Οι συνοδοί γονείς στις εκπαιδευτικές επισκέψεις των σχολείων της Α΄ βάθμιας εκπαίδευσης.

Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί στις επισκέψεις σχολείων και ιδρυμάτων της Α΄ βάθμιας και Β΄ βάθμιας και Γ΄ βάθμιας εκπαίδευσης.

Πρόσωπα που δικαιούνται ελεύθερη είσοδο

Έλληνες πολίτες και οι πολίτες των λοιπών Κρατών - Μελών της Ε.Ε. άνω των 65 ετών, με την επίδειξη Αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατηρίου.

Κάτοχοι ειδικής κάρτας μέλους του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) ή του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) με την επίδειξη αυτής.

Μέλη Εταιριών και Συλλόγων Φίλων Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων σε όλη την Ελλάδα με την επίδειξη της θεωρημένης κάρτας μέλους

Νέοι ηλικίας έως 18 ετών με την επίδειξη Αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατηρίου για την επιβεβαίωση της ηλικίας

Οι επίσημοι φιλοξενούμενοι του Ελληνικού Δημοσίου, μετά από έγκριση του Γενικού Διευθυντή Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Οι συνοδοί τυφλών και ατόμων με κινητικά προβλήματα

Υπάλληλοι του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (Τ.Α.Π.Α.), με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας

Υπάλληλοι του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.), με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας

Υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την επίδειξη της υπηρεσιακής τους ταυτότητας

Φοιτητές Ανωτέρων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και Ισοτίμων Σχολών των εκτός της Ε.Ε. χωρών, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας.

Φοιτητές και σπουδαστές των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή Ισοτίμων Σχολών των Κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και των Σχολών Ξεναγών, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας.

Ώρες Λειτουργίας

Χειμερινό:
Από 1-11-2013
Τρίτη ως Κυριακή 08:00 - 15:00
Δευτέρα ΚΛΕΙΣΤΑ
ΕΚΘΕΣΗ ΡΟΔΟΣ 2400 ΧΡΟΝΙΑ
ΚΛΕΙΣΤH
ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΡΟΔΟΥ
ΚΛΕΙΣΤH

Θερινό:
Από 7-4-2014 ως 31-10-2014
Καθημερινά 08:00 - 20:00
ΕΚΘΕΣΗ ΡΟΔΟΣ 2400 ΧΡΟΝΙΑ
Καθημερινά 08:00 - 15:00
ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΡΟΔΟΥ
Καθημερινά 08:00 - 15:30

Οι υπόγειοι χώροι της έκθεσης ΡΟΔΟΣ 2400 ΧΡΟΝΙΑ είναι προσωρινά κλειστοί για λόγους συντήρησης.

Ημέρες Αργίας

1 Ιανουαρίου: κλειστά

25 Μαρτίου: κλειστά

1 Μαΐου: κλειστά

Κυριακή του Πάσχα: κλειστά

Χριστούγεννα, 25 Δεκεμβρίου: κλειστά

26 Δεκεμβρίου: κλειστά

Πρόσβαση στο Μουσείο

Οδικώς ως την πύλη Amboise ή την πύλη της Ελευθερίας και κατόπιν με τα πόδια.

Πωλητήριο

Βιβλία, οδηγοί, είδη δώρων.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Κόλλιας Η., Οι ιππότες της Ρόδου. Το παλάτι και η πόλη, Αθήνα 1992

Κόλλιας Η., Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου και το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, Αθήνα 1994

Εξυπηρέτηση Επισκεπτών

Δείτε επίσης

Άλλα μουσεία στον ίδιο νομό

Αρχαιολογικό Μουσείο Αστυπάλαιας

Αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου

Αρχαιολογικό Μουσείο Καρπάθου (υπό ίδρυση)

Αρχαιολογικό Μουσείο Καστελλόριζου

Αρχαιολογικό Μουσείο Κω

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου

Αρχαιολογικό Μουσείο Σύμης

Αρχοντικό Βουβάλη

Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου

Ενυδρείο Ρόδου

ΦΩΤΟΘΗΚΗ

http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=7029