Η ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΣΟΡΩΝΗΣ ΚΑΙ ΦΑΝΩΝ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΚΑΤΕΓΡΑΨΕ Ο ΛΑΟΓΡΑΦΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΡΟΝΤΗΣ

Λουκάς Μαστής

Η ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΣΟΡΩΝΗΣ ΚΑΙ ΦΑΝΩΝ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΚΑΤΕΓΡΑΨΕ 

Ο ΛΑΟΓΡΑΦΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΡΟΝΤΗΣ

Πριν η Σορωνή και οι Φάνες γίνουν ένα χωριό( έτσι είναι τώρα)για δεκαετίες υπήρχε μεταξύ τους έντονη αντιπαλότητα και ανταγωνισμός, πράγμα βέβαια που συνηθίζεται σε γειτονικά χωριά.

Οι παλαιότεροι από εμάς θα θυμούνται τον ανταγωνισμό αυτό, που ενίοτε κατέληγε και σε ομηρικούς καυγάδες μεταξύ των θερμόαιμων. Υπήρχαν μάλιστα και περιπτώσεις, στην εποχή των παππούδων αλλά και παλαιότερα που σε κάποιες συρράξεις τραβούσαν μέχρι και τα ….κλαδευτήρια, σύμφωνα τουλάχιστον με τις ιστορίες που άκουγα στα καφενεία της Σορωνής.

Επί της ουσίας βέβαια δεν είχαν τίποτα να μοιράσουν αλλά… η αντιπαλότητα και ο ανταγωνισμός υπήρχε σε μεγάλο βαθμό. Ήταν μάλιστα τόσο εμφανής που έκανε μπάμ από μακριά!

Τον ανταγωνισμό μάλιστα αυτό, τον έχουμε καταγεγραμμένο από τον γνωστό λαογράφο της Ρόδου Αναστάσιο Β ρόντη που το 1929 επισκεπτόμενος τα δύο χωριά, τον εντόπισε αμέσως , τον εντυπωσίασε και φρόντισε να καταγράψει τις εντυπώσεις του στην εφημερίδα «Νέα Ρόδος» στις 10 φεβρουαρίου του 1929.

Έγραψε τότε ο μεγάλος ροδίτης λαογράφος τα εξής:

Σορονή και Φάνες

Η Σορονή και οι Φάνες είνε δύο γειτονικά χωριά, που ενώ οι κάτοικοί των έχουν ομοιότητα στην φορεσιά και αμιλλώνται στην ειρωνία διαφέρουν στο ανάστημα και στη δράση.

Οι Σορονιάτες μικροί ως επί το πλείστον το δέμας αλλά νικητές σε πολλά, οι Φανενοί όλο το εναντίον. Γιατί; Ίσως λόγοι κλιματολογικοί, ίσως…

Η Σορονή έχει ωραίαν εκκλησίαν και καινουργιοκτισμένον σχολείον κοντά στον μεγάλον δρόμο και οι κάτοικοί της έχουν μεγάλην μανίαν με τα γράμματα.

Αλλά και οι Φανενοί, που άρχισαν να κατανοούν καλύτερα την αξίαν των γραμμάτων άρχισαν να κινούνται και κάποια κοινοτική δράση και κίνηση παρατηρείται τελευταίως. Αφού επιδιόρθωσαν τα σεισμοχαλασμένα σπίτια των και την εκκλησίαν των άρχισαν αμέσως να σκέπτονται και για την ανέγερσιν καταλλήλου σχολικού κτιρίου. Άραγε μήπως ο σεισμός έφερε με κάποιον ψυχικόν κλονισμόν τον πόθον και την δίψαν στα γράμματα και αποτόμως η πρώτη αδιαφορία έγινε τώρα κίνησις και ζωή. Η παροιμία που λέγει «ύστερα από την πυρκαϊά βγαίνει καινούργιο βλαστάρι» πληθαίνει στην περίσταση αυτή. Και τα δύο χωριά έχουν γυμναστικούς συλλόγους αλλά ο Ευκλής της Σορονής δείχνει περισσότερα σημεία ζωής από τον Πρόδρομον των Φανών, ο οποίος ευρίσκεται σε προσωρινήν νάρκην για να ξυπνήση φαίνεται πολύ γρήγορα και να γίνη ο πρόδρομος του καλού και ωραίου στην κοινότητα.

Οι Φάνες έχουν καλύτερον κλίμα γιατί ευρίσκονται σε υψηλότερον μέρος και τες επεσκέφθηκα πολλές φορές. Τα ξώλαμπρα βρέθηκα στο γάμο κάποιου γνωστού μου και εκεί μου εδόθηκε αφορμή να θαυμάσω για χιλιοστή φορά τον στολισμό των σπιτιών με τα πιάτα στον τοίχο, με το σπερβέρι και τον παστό και τα νυφιάτικα τραγούδια που έχουν μεγάλην ομοιότητα και με τα επιθαλάμια των αρχαίων.

Από τες Φάνες όχι μόνον δημοτικά τραγούδια εμάζεψα με την συνδρομή του αγαπητού μαθητή μου Γεωργίου Ανδρέου αλλά και τοπικές παραδόσεις, όπως είναι του Μαή ή βρύση, που την έκαμαν οι χωρικοί πληρώσαν τες από ένα μαΐ (παρά), και της Ωβρηάς το φλετρό.

Η Ωβρηά δε αυτή δεν είναι καμμιά Εβραία όπως μπορούν να υποθέσουν πολλοί, αλλά η Ωρηά των παραδόσεων κατά παραφθοράν και όπως απαντάται σε πολλά άλλα μέρη.

Η ονομασία των Φανών θα προήλθε ίσως από τον Φαναίον Διά ή από την Φαένναν, της δε Σορονής από το Διός όρος.

ΒΡΟΝΤΗΣ

Λουκάς Μαστής

Δίστιχα που φανερώνουν την αντιπαλότητα Φανών - Σορωνής.
Με αφορμή το χθεσινό δημοσίευμα του Λουκά Μαστή στην Παλιά Σορωνή, για την αντιπαλότητα που υπήρχε παλιά μεταξύ Σορωνής και Φανών, παραθέτω τα παρακάτω δίστιχα στα οποία είναι φανερή αυτή η αντιζηλία.
Οι Φανενοί έλεγαν:
Επίαμε στη Σορωνή που μας την επαινούναν, και πάνω στα κρεβαττόξυλα οι πούλλες ε κοιτούσαν.
Αντίστοιχα οι Σορωνιάτες έλεγαν:
Επίαμε στις Φάνες μας που μας την επαινούσαν, και βάλαμας μαύρες ελιές και κείνες ε βρωμούσαν.
Οι Φανενοί έλεγαν:
Τα Καλαβάρδα ψήλωμα κ’η Φάνες το φανάρι, κ’η Σορωνή το λάκκωμα που χέζουν οι γαδάροι.
Αντίστοιχα οι Σορωνιάτες έλεγαν:
Τα Καλαβάρδα ψήλωμα κ’η Φάνες το φανάρι, κ’η Σορωνή το λάκκωμα που βγάζει το σιτάρι.
Η Σορωνή τότε, ξεπερνούσε σε παραγωγή σιταριού όλα τα γύρω χωριά.
Αργότερα όταν η Σορωνή τροφοδοτούσε με δασκάλους όλα τα γύρω χωριά μετατράπηκε σε:
Τα Καλαβάρδα ψήλωμα κ’η Φάνες το φανάρι, κ’η Σορωνή το λάκκωμα που βγαίνουν οι δασκάλοι.

Τα άρθρα δημοσιεύθηκε στην ομάδα «Παλιά Σορωνή»:
https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/permalink/2928624307405373/ 

Και: https://www.facebook.com/groups/2637261696541637/permalink/2929597017308102/