Oρουτς Ρέις: Ποιος ήταν ο Ελληνας που «βάπτισε» το τουρκικό σεισμογραφικό

Ο Ορουτς Ρέις κουρσεύει μια γαλέρα (πηγή: Wikipedia)

31.01.2020

Την περίοδο της οθωμανικής κατοχής, ο εξισλαμισμός για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα ήταν ένας τρόπος να αναρριχηθούν στα ανώτατα αξιώματα του κράτους

Την ίδια ώρα που το πλοίο «Ορουτς Ρέις» των Τούρκων κάνει βόλτες στην υφαλοκρηπίδα μας υπό το άγρυπνο «μάτι» του Πολεμικού μας Ναυτικού, αξίζει μια αναφορά στον Ελληνα που «βάφτισε» το τουρκικό σεισμογραφικό.

Την περίοδο της οθωμανικής κατοχής, ο εξισλαμισμός για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα ήταν ένας τρόπος να αναρριχηθούν στα ανώτατα αξιώματα του κράτους. Ωστόσο, η ελληνική Ιστορία αποφεύγει στα σχολικά βιβλία να αναφερθεί σε κάποια σημαντικά ονόματα που εξαιτίας της πίστης τους δεν τους αποδέχεται σαν Ελληνες. Σχετίζουμε τον Ελληνα μόνο με την Ορθοδοξία. Ομως δεν είναι έτσι...

Τρανό παράδειγμα είναι αυτό του Ορουτς Ρέις, αδελφού του αρχιναύαρχου του τουρκικού στόλου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα,(*) ο οποίος ήταν Ελληνας στην καταγωγή. Πιο συγκεκριμένα, ο Ορουτς Ρέις γεννήθηκε στη Μυτιλήνη όταν ο πατέρας του, που υπήρξε Ελληνας γενίτσαρος, παντρεύτηκε στο νησί τη μτον γάητέρα του Κατερίνα. Η Κατερίνα, που ήταν χήρα παπά, από αυτό ομο απέκτησε δύο κόρες και τέσσερις γιυς, μεταξύ των οποίων ο Χαϊρεντίν και ο Ορουτς.Το τουρκικό ερευνητικό πλοίο «Ορουτς Ρέις»

Ο Ορουτς Ρέις (πηγή: Wikipedia)

Από τους δύο αδελφούς Μπαρμπαρόσα ο μεγαλύτερος, ο Ορούτς, ήταν ο ο πρώτος που ακολούθησε τον δρόμο της πειρατείας, γινόμενος μέλος σε μια κουρσάρικη γαλέρα που είχε ως βάση της το νησί της Λέσβου, κρησφύγετο για τους Έλληνες και μουσουλμάνους πειρατές, σύμφωνα με τη Wikipedia. Αιχμαλωτίστηκε από τους Ιππότες της Ρόδου και υποχρεώθηκε να υπηρετεί ως σκλάβος, μέχρις ότου τον αγόρασε ένας Αιγύπτιος εμίρης. Τα αδέλφια ξανάσμιξαν στην Αλεξάνδρεια και με τη βοήθεια του εμίρη αποδείχθηκαν επιτυχημένοι επιδρομείς.

Οι δυο τους μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους στη δυτική Μεσόγειο το 1505 και επανεγκατεστάθηκαν στη νήσο Ντζέρμπα, στην Τυνησία. Από εκεί ασκούσαν πειρατεία ενάντια στα χριστιανικά έθνη, συλλαμβάνοντας παπικές γαλέρες, ισπανικά πολεμικά πλοία και εμπορικά. Κατόπιν, εξαιτίας μιας διαφωνίας τους με τον Μπέη της Τυνησίας, αναγκάστηκαν να αλλάξουν ορμητήριο, τραβώντας για το Ντζιντζελί, κοντά στο Αλγέρι, το 1511.

Το 1512 ο Ορούτς έχασε το ένα του χέρι σε μια προσπάθεια να καταλάβει ένα ισπανικό οχυρό στη βορειοαφρικανική ακτή, ενώ νικήθηκε πάλι μετά από δύο χρόνια. Από τότε σημειώθηκε αλλαγή στη δραστηριότητα των δύο αδελφών. Οι επιθέσεις τους εστιάζονταν όλο και περισσότερο στον ισπανικό στόλο και τις παράκτιες εγκαταστάσεις του. Όταν ο σουλτάνος του Αλγερίου απέτυχε να ανταποκριθεί κατάλληλα στην ισπανική απειλή το 1516, ο Ορούτς τού επιτέθηκε με μια κουρσαρική δύναμη και αφού τον σκότωσε, αυτοανακηρύχθηκε σουλτάνος.

Το 1518 οι μάχες με τους Ισπανούς εντάθηκαν. Σε μια επίθεση εναντίον των ισπανικών εγκαταστάσεων στο Οράν, ο Ορούτς δέχθηκε αιφνιδιαστική επίθεση και αναγκάστηκε να κλειστεί στην αλγερινή πόλη Τλέμτσεν. Προσπαθώντας να σπάσει τον κλοιό σκοτώθηκε.

Ο δε Χαϊρεντίν συμμάχησε με τους Οθωμανούς και ονομάστηκε επίσημα σουλτάνος του Αλγερίου. Συνέχισε τις επιθέσεις του ενάντια στα ισπανικά εμπορικά. Το 1535 έχασε την Τυνησία, αλλά κατέλαβε τη Μαγιόρκα και τη Νίκαια, νικώντας παράλληλα τον χριστιανικό στόλο που απειλούσε την ανατολική Μεσόγειο. Πέθανε το 1547, εμφανώς ευνοούμενος της Υψηλής Πύλης και επιτυχημένος ναύαρχος, αφού ονομάστηκε μπεϊλέρμπεης, δηλαδή γενικός διοικητής των οθωμανικών ναυτικών δυνάμεων.

ΠΗΓΗ: https://www.ethnos.gr/istoria/85913_oroyts-reis-poios-itan-o-ellinas-poy-baptise-toyrkiko-seismografiko

(*) Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα

1. Γέννηση – οικογένεια

Πηγή φωτογραφίας: https://el.wikipedia.org/

Ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα υπήρξε ο γνωστότερος πειρατής, κουρσάρος και θαλασσοπόρος του τέλους του 15ου και του πρώτου μισού του 16ου αιώνα στο χώρο της Μεσογείου. Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη μάλλον το 1466. Το πρώτο του όνομα ήταν Χιδίρ. Γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι η μητέρα του ήταν χριστιανή ελληνικής καταγωγής, ονόματι Καταλίνα ή Κατερίνα. Για τον πατέρα του οι πληροφορίες είναι αμφιλεγόμενες. Άλλες πηγές θεωρούν ότι ήταν Οθωμανός σπαχής στην περιοχή της Καλλίπολης, ενώ άλλες υποστηρίζουν ότι γενίτσαρος ελληνικής καταγωγής.

2. Δράση

2. 1. Από το εμπόριο στην πειρατεία

Η ναυτική του καριέρα άρχισε από το εμπόριο, αλλά σύντομα συνεργάστηκε με τον αδελφό του Ορούτς και επιδόθηκαν σε πειρατικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο, για τις οποίες απέκτησαν μεγάλη φήμη μέχρι το 1512. Το 1515 οι δύο αδελφοί επεκτάθηκαν στο μεσογειακό χώρο και κατόρθωσαν να κατακτήσουν το Αλγέρι. Ο Ορούτς αυτοανακηρύχθηκε σουλτάνος του Αλγερίου και διατήρησε αυτό τον τίτλο έως το 1518, όταν σκοτώθηκε κατά την επίθεσή του εναντίον των Ισπανών στο Οράν. Τότε ο Χιδίρ τον διαδέχθηκε και έσπευσε να αναγνωρίσει την επικυριαρχία του Οθωμανού σουλτάνου Σελίμ Α΄.

Η κίνηση αυτή είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, αφού έτσι εξασφάλισε τον τίτλο του και, από πειρατής που δρούσε για δικό του όφελος, μετατρέπεται σε κουρσάρο που ενεργούσε για λογαριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με την ιδιότητα αυτή εξακολούθησε να πραγματοποιεί επιθέσεις εναντίον χριστιανικών στόχων, κυρίως ισπανικών και ιταλικών πλοίων ή εγκαταστάσεων. Το 1520 κατόρθωσε να καταλάβει την Τυνησία. Οι πηγές της εποχής εκείνης τον θεωρούν φόβο και τρόμο των θαλασσών, ενώ του αποδίδουν το επίθετο «Μπαρμπαρόσα» λόγω της κόκκινης γενειάδας του (από το ιταλικό barba rossa). Την ίδια περίπου εποχή πρέπει να έκανε τον πρώτο του γάμο, με μία Αλγερινή, με την οποία απέκτησε ένα γιο, το Χασάν.

2. 2. Ο Μπαρμπαρόσα ως καπουδάν πασά και οι κατακτήσεις του

Η ισχύς του Μπαρμπαρόσα αυξήθηκε ακόμα περισσότερο μετά το 1523, όταν συνένωσε τις δυνάμεις του με αυτές δύο άλλων γνωστών πειρατών, του Σινάν Ρεΐς και του Αϊδίν Ρεΐς. Το 1533 ο Οθωμανός σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, αναγνωρίζοντας τόσο τη ναυτική του ικανότητα όσο και τις υπηρεσίες που είχε παράσχει, άμεσα ή έμμεσα, στην Υψηλή Πύλη, του έδωσε το όνομα Χαϊρεντίν (δηλαδή αγαθός της θρησκείας) και το αξίωμα του καπουδάν πασά, δηλαδή του αρχηγού του οθωμανικού στόλου. Με την ιδιότητα αυτή ο Μπαρμπαρόσα ξεκίνησε μια νέα σειρά ναυτικών πολέμων στη Μεσόγειο. Το 1535, σε σύντομη συμμαχία με τους Γάλλους, κατέλαβε τη Σαρδηνία και τη Σικελία. Στη συνέχεια επιδόθηκε σε μια προσπάθεια ελέγχου του αιγαιακού χώρου. Έτσι, στα 1537-1538 κατόρθωσε να καταλάβει για λογαριασμό των Οθωμανών τις περισσότερες βενετικές κτήσεις του Αιγαίου, κυρίως στις Κυκλάδες και τις Σποράδες, και να θέσει το Δουκάτο της Νάξου υπό οθωμανική κυριαρχία. Το 1538 μάλιστα κατανίκησε στην Πρέβεζα τις ναυτικές δυνάμεις της Ιεράς Συμμαχίας, που είχε συσταθεί με πρωτοβουλία πολλών ευρωπαϊκών κρατών, επιβεβαιώνοντας έτσι την κυριαρχία των Οθωμανών στην Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τη ναυμαχία της Ναυπάκτου.

3. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του

Το 1543 ο Μπαρμπαρόσα πραγματοποίησε το τελευταίο ναυτικό ταξίδι του. Τότε περίπου συνήψε και το δεύτερο γάμο του με τη δεκαοκτάχρονη κόρη του κυβερνήτη του Reggio της Καλαβρίας. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ίδρυσε ένα ιεροδιδασκαλείο (μεντρεσέ) και ένα τζαμί στην περιοχή Μπεσίκτας. Στην ίδια περιοχή είχε φροντίσει να χτιστεί και το μαυσωλείο του, σε σχέδιο του περίφημου αρχιτέκτονα Σινάν Πασά. Εκεί ετάφη μετά το θάνατό του στις 4 Ιουλίου 1546.

ΠΗΓΗ: http://www2.egeonet.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=10555