Νόμπελ Ειρήνης...

Νόμπελ Ειρήνης

Περιεχόμενα στο έγγραφο

·        Άλφρεντ Μπέρναρντ Νoμπέλ

·        Το Bραβείο Νόμπελ 

·        Τα βραβεία

·        Ποιοι έχουν πάρει Νόμπελ Ειρήνης

·        10 αμφιλεγόμενα Νόμπελ Ειρήνης

·        Νόμπελ ειρήνης: Το προφίλ των Ελλήνων υποψηφίων

·        Ο Χίτλερ υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης!

·        Η ιστορία των βραβείων Νόμπελ

·        Το Νόμπελ του Γιώργου Σεφέρη

·        Ο Ελύτης τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1979

Ο Άλφρεντ Μπέρναρντ Νoμπέλ (21 Οκτωβρίου 1833-10 Δεκεμβρίου 1896) ήταν Σουηδός χημικός, μηχανικός και βιομήχανος, γιος του επίσης, μηχανικού και βιομήχανου, Εμμανουήλ Νόμπελ, εφευρέτη της υποβρύχιας νάρκης. Σπούδασε στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας και στις ΗΠΑ.

Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη χημεία, και κυρίως με τις εκρηκτικές ύλες. Τελειοποίησε τον τρόπο παρασκευής τηςνιτρογλυκερίνης και ίδρυσε εργοστάσιο παραγωγής της σε μεγάλες ποσότητες. Για την αποφυγή των εκρήξεων πέτυχε την παρασκευή δυναμίτιδας με πυριτική γη, εφεύρεση που διαδόθηκε σύντομα σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Το1873 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου εφηύρε την νεοδυναμίτιδα ή ζελατοδυναμίτιδα (1875) και την πολεμική άκαπνη πυρίτιδα (βαλλιστίτιδα, 1888). Το 1889 πούλησε την εφεύρεση του αυτή στην ιταλική κυβέρνηση και το 1891εγκαταστάθηκε στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας, όπου ίδρυσε χημικό εργοστάσιο.

Έλαβε πολλά διπλώματα ευρεσιτεχνίας και απέκτησε μεγάλη περιουσία, μεγάλο τμήμα της οποίας διέθεσε για φιλανθρωπικούς και ερευνητικούς σκοπούς σε διάφορα ιδρύματα. Με το υπόλοιπο της περιουσίας του καθιέρωσε τα ομώνυμα βραβεία Νόμπελ. Κλειστός χαρακτήρας από τη φύση του, ασχολήθηκε και με τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία. Στο τέλος της ζωής του μάλιστα έγραψε και το δράμα Βεατρίκη Τσέντσι.

Άλφρεντ Νόμπελ
Γέννηση	22 Οκτωβρίου 1833
Τόπος γέννησης	Στοκχόλμη
Θάνατος	10 Δεκεμβρίου 1896
Τόπος θανάτου	Σαν Ρέμο
Υπηκοότητα	Σουηδία
Γονείς	Ιμμάνουελ Νόμπελ
Σύζυγος	not applicable
Επάγγελμα/ ιδιότητες	χημικός, μηχανικός, εφευρέτηςκαι επιχειρηματίας

                        

Το Bραβείο Νόμπελ 

(σουηδικά: Nobelpriset, προφέρεται: [noˈbɛl], Νομπέλ, νορβηγικά: Nobelprisen) είναι ένα σύνολο από ετήσια διεθνή βραβεία που απονέμονται σε μια σειρά από κατηγορίες σε αναγνώριση των πολιτισμικών ή/και επιστημονικών επιτευγμάτων. Η διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ ίδρυσε τα βραβεία το 1895. Τα βραβεία στη Φυσική, στη Χημεία, στη Φυσιολογία ή Ιατρική, στη Λογοτεχνία και στην Ειρήνη για πρώτη φορά απονεμήθηκαν το 1901.^[1] Το σχετικό Βραβείο στις Οικονομικές Επιστήμες της Τράπεζας της Σουηδίας στη Μνήμη του Άλφρεντ Νόμπελ δημιουργήθηκε το 1968. Μεταξύ 1901 και 2012, τα Βραβεία Νόμπελ και το Βραβείο Οικονομικών Επιστημών απονεμήθηκαν 555 φορές σε 856 άτομα και οργανισμούς. Με μερικούς να έχουν λάβει το Βραβείο Νόμπελ περισσότερες από μία φορά, αυτό κάνει ένα σύνολο 835 ατόμων και 21 οργανισμών.

Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στο Όσλο της Νορβηγίας, ενώ τα άλλα βραβεία απονέμονται στη Στοκχόλμη τηςΣουηδίας. Το Βραβείο Νόμπελ θεωρείται ευρέως ως το πιο διάσημο βραβείο διαθέσιμο στους τομείς της λογοτεχνίας, της ιατρικής, της φυσικής, της χημείας, της ειρήνης, και των οικονομικών.^[2]

Η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών απονέμει το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής, το Βραβείο Νόμπελ Χημείας, και το Βραβείο στις Οικονομικές Επιστήμες της Τράπεζας της Σουηδίας στη μνήμη του Άλφρεντ Νόμπελ. Η Συνέλευση Νόμπελ στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα απονέμει το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής. Η Σουηδική Ακαδημία χορηγεί το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης δεν απονέμεται από σουηδική οργάνωση, αλλά από τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ.

Τα διάφορα βραβεία απονέμονται κάθε χρόνο. Κάθε δικαιούχος, ή νομπελίστας, λαμβάνει ένα χρυσό μετάλλιο, ένα δίπλωμα και ένα χρηματικό ποσό, το οποίο αποφασίζεται από το Ίδρυμα Νόμπελ. Από το 2012, κάθε βραβείο ήταν ύψους 8 εκατ. SEK (περίπου 930.000 ευρώ). Το βραβείο δεν απονέμεται μετά θάνατο. Ωστόσο, αν σε ένα άτομο έχει απονεμηθεί ένα βραβείο και πεθάνει πριν από την παραλαβή του, το βραβείο μπορεί ακόμα να δοθεί.^[3] Αν και ο μέσος αριθμός των δικαιούχων ανά βραβείο αυξήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, ένα βραβείο δεν μπορεί να μοιράζεται ανάμεσα σε περισσότερα από τρία άτομα.^[4]

Τα βραβεία

Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (δίνεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών)

Βραβείο Νόμπελ Χημείας (δίνεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών)

Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών (δίνεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών)

Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής (δίνεται από τη Συνέλευση Νόμπελ στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα)

Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (δίνεται από τη Σουηδική Ακαδημία)

Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης (δίνεται από τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ)

Βραβείο Νόμπελ
Απονέμεται για	Επιτεύγματα στη φυσική, στη χημεία, στη λογοτεχνία, στην ειρήνη, στην ιατρική και στις οικονομικές επιστήμες
Χώρα	Σουηδία Νορβηγία
Απονέμεται από	Σουηδική Ακαδημία Επιτροπή Νόμπελ της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας των Επιστημών Επιτροπή Νόμπελ στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ
Πρώτη απονομή	1901

                                     

Ποιοι έχουν πάρει Νόμπελ Ειρήνης

                                                                                                                                                             

Βραβευθέντες

Έτος	Όνομα	Χώρα καταγωγής	Σημειώσεις
1901	Ερρίκος (Ανρί) Ντυνάν	Ελβετία	ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού[11]
	Φρεντερίκ Πασσύ	Γαλλία	ιδρυτής και πρόεδρος της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης[11]
1902	Ελί Ντυκομέν Σαρλ Αλμπέρ Γκομπά	Ελβετία	εξέχοντα μέλη του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη[12]
1903	Γουίλιαμ Ράνταλ Κρέμερ	Ηνωμένο Βασίλειο	γραμματέας της Ένωσης Διεθνούς Διαιτησίας[13]
1904	Ινστιτούτο Διεθνούς Δικαίου	Βέλγιο	[14]
1905	Μπέρτα φον Ζούτνερ	Αυστροουγγαρία	επίτιμη πρόεδρος του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη[15]
1906	Θεόδωρος (Θίοντορ) Ρούζβελτ	ΗΠΑ	Πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτοστάτης στην ίδρυση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης[16]
1907	Ερνέστο Τεοντόρο Μονέτα	Ιταλία	μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη[17]
	Λουί Ρενό	Γαλλία	καθηγητής διεθνούς δικαίου, δικαστής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης[17]
1908	Κλας Πόντους Άρνολντσον	Σουηδία	ιδρυτής της Σουηδικής Επιτροπής Διαιτησίας και Ειρήνης[18]
	Φρέντρικ Μπάγερ	Δανία	επίτιμος πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης[18]
1909	Ογκύστ Μαρί Φρανσουά Μπερνέρ	Βέλγιο	μέλος του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου[19]
	Πολ Ανρί Μπαλουέ ντ' Ετουρνέλ, Βαρόνος ντε Κονστάν	Γαλλία	ιδρυτής και πρόεδρος της επιτροπής διαιτησίας του γαλλικού κοινοβουλίου[19]
1910	Διεθνές Γραφείο Ειρήνης	Ελβετία	με έδρα τη Βέρνη [20]
1911	Τομπίας Μίκαελ Κάρελ Άσερ	Ολλανδία	Πρωθυπουργός της Ολλανδίας, πρωτοστάτης σε διεθνείς διασκέψεις για τη επίλυση νομικών διαφορών μεταξύ των εθνών[21]
	Αλφρεντ Χέρμαν Φριντ	Αυστροουγγαρία	μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη[21]
1912	Ελάιχου Ρουτ	ΗΠΑ	«για το ξεκίνημα πολλών διαιτητικών συμφωνιών»[22]
1913	Aνρί λα Φοντέν	Βέλγιο	πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη[23]
1914	Δεν απονεμήθηκε [α]
1915	Δεν απονεμήθηκε [α]
1916	Δεν απονεμήθηκε [α]
1917	Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού[24]	Ελβετία
1918	Δεν απονεμήθηκε [α]
1919	Γούντροου Ουίλσον	ΗΠΑ	πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτεργάτης των Ηνωμένων Εθνών[25]
1920	Λεό Μπουρζουά	Γαλλία	πρόεδρος του συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών[26]
1921	Γιάλμαρ Μπράντινγκ	Σουηδία	Σουηδός πρωθυπουργός και ειδικός παρατηρητής της Κοινωνίας των Εθνών[27]
	Κρίστιαν Λους Λάνγκε	Νορβηγία	γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης των Βρυξελλών[27]
1922	Φρίντγιοφ Νάνσεν	Νορβηγία	Νορβηγός ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών, ιδρυτής του Διεθνούς Γραφείου Νάνσεν για τους Πρόσφυγες και δημιουργός του διαβατηρίου Νάνσεν για τους πρόσφυγες[28]
1923	Δεν απονεμήθηκε [α]
1924	Δεν απονεμήθηκε [α]
1925	Σερ Όστιν Τσάμπερλεν	Ηνωμένο Βασίλειο	«για τις Συνθήκες του Λοκάρνο»[29]
	Τσαρλς Γκέιτς Ντόουζ	ΗΠΑ	πρόεδρος της επιτροπής αποζημιώσεων μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοκαι οργανωτής του σχεδίου Ντόους[29]
1926	Αριστίντ Μπριάν	Γαλλία	«για τη συνθήκη του Λοκάρνο»[30]
	Γκούσταφ Στρέσεμαν	Γερμανία
1927	Φερντινάν Μπουισόν	Γαλλία	ιδρυτής και πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών.[31]
	Λούντβιχ Κβίντε	Γερμανία	ειδικός απεσταλμένος σε πολλές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη[31]
1928	Δεν απονεμήθηκε [α]
1929	Φρανκ Κέλογκ	ΗΠΑ	«για τη συνθήκη Κέλογκ – Μπριάντ»[32]
1930	Νάθαν Σέντερμπλομ	Σουηδία	ηγέτης του κινήματος του οικουμενισμού στον 20ό αιώνα[33]
1931	Τζειν Ανταμς	ΗΠΑ	ιδρύτρια και πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία[34]
	Νίκολας Μάρεϊ Μπάτλερ	ΗΠΑ	για την προώθηση της συνθήκης Κέλογκ – Μπριάντ[34]
1932	Δεν απονεμήθηκε [α]
1933	Νόρμαν Έιντζελ	Ηνωμένο Βασίλειο	συγγραφέας, μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Συμβουλίου Ειρήνης[35]
1934	Αρθουρ Χέντερσον	Ηνωμένο Βασίλειο	πρόεδρος της Διάσκεψης για τον Αφοπλισμό του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[36]
1935	Καρλ φον Οσίτσκι	Γερμανία	Γερμανός δημοσιογράφος και πρωτοπόρος του κινήματος για την ειρήνη[37]
1936	Κάρλος Σααβέδρα Λάμας	Αργεντινή	πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών και διαμεσολαβητής στον πόλεμο μεταξύΠαραγουάης και Βολιβίας[38]
1937	Ρόμπερτ Σέσιλ	Ηνωμένο Βασίλειο	ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς εκστρατείας για την Ειρήνη[39]
1938	Διεθνές Γραφείο Νάνσεν για τους Πρόσφυγες	Ελβετία	[40]
1939	Δεν απονεμήθηκε [α]
1940	Δεν απονεμήθηκε [α]
1941	Δεν απονεμήθηκε [α]
1942	Δεν απονεμήθηκε [α]
1943	Δεν απονεμήθηκε [α]
1944	Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού	Ελβετία	απονεμήθηκε το 1945[41]
1945	Κόρντελ Χαλ	ΗΠΑ	«για τη συμμετοχή του στην ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών»[42]
1946	Έμιλι Γκριν Μπολτς	ΗΠΑ	Επίτιμη διεθνής πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία[43]
	Τζον Ράλι Μοτ	ΗΠΑ	πρόεδρος του Διεθνούς Ιεραποστολικού Συμβουλίου και της Παγκόσμιας Ένωσης των Χριστιανικών Αδελφοτήτων Νεολαίας[43]
1947	Αμερικανική Επιτροπή Φιλικής Βοήθειας (Αμερικανοί Κουακέροι)	ΗΠΑ	εκ μέρους της οργάνωσης των Κουακέρων[44]
	Συμβούλιο Φιλικής Βοήθειας (Κουακέροι της Βρετανίας)	Ηνωμένο Βασίλειο
1948	Δεν απονεμήθηκε [α] [β]
1949	Τζον Μπόιντ-Ορ, Πρώτος Βαρώνος Μπόιντ-Ορ	Ηνωμένο Βασίλειο	Γενικός διοικητής του Οργανισμού Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων, πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου για την ειρήνη, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Οργανισμών για την Ειρήνη[45]
1950	Ραλφ Μπαντς	ΗΠΑ	«για την επιτυχή διαμεσολάβησή του μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που είχε αποτέλεσμα την υπογραφή συνθήκης ανακωχής το 1948»[46]
1951	Λεόν Ζουό	Γαλλία	πρόεδρος της Διεθνούς επιτροπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας των Ελεύθερων Σωματείων[47]
1952	Άλμπερτ Σβάιτσερ	Γαλλία	«για την φιλοσοφία του σχετικά με το «σεβασμό της ζωής», η οποία εκφράστηκε μέσα από πολλούς τρόπους και κυρίως με την ίδρυση του νοσοκομείου Λαμπέν στη Γκαμπόν»[48]
1953	Τζορτζ Κάτλετ Μάρσαλ	ΗΠΑ	για το σχέδιο Μάρσαλ[49]
1954	Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες	Ηνωμένα Έθνη	[50]
1955	Δεν απονεμήθηκε [α]
1956	Δεν απονεμήθηκε [α]
1957	Λέστερ Μπόουλς Πήρσον	Καναδάς	προέδρος της έβδομης γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην αντιμετώπισης της κρίσης στο Σουέζ[51]
1958	Ζωρζ Πιρ	Βέλγιο	ηγέτης του Τάγματος των Δομινικανών, οργανισμού με σκοπό την ανακούφιση των προσφύγων[52]
1959	Φίλιπ Νόελ-Μπέικερ	Ηνωμένο Βασίλειο	«για τη μακρόχρονη συνεισφορά του στη διεθνή ειρήνη και συνεργασία»[53]
1960	Άλμπερτ Λουτούλι	Νότια Αφρική	πρόεδρος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου[54]
1961	Νταγκ Χάμαρσκελντ	Σουηδία	Γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[55]
1962	Λάινους Πόλινγκ	ΗΠΑ	«για την εκστρατεία του ενάντια στις δοκιμές πυρηνικών όπλων»[56]
1963	Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού	Ελβετία	[57]
	Ένωση Ομάδων Ερυθρού Σταυρού	Ελβετία	[57]
1964	Μάρτιν Λούθερ Κινγκ	ΗΠΑ	ηγέτης της Συνδιάσκεψης της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου, οργανωτής εκστρατειών για τα ανθρώπινα δικαιώματα[58]
1965	Διεθνές Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών Άμεσου Παιδικής Βοήθειας (UNICEF)	Ηνωμένα Έθνη	[59]
1966	Δεν απονεμήθηκε [α]
1967	Δεν απονεμήθηκε [α]
1968	Ρενέ Κασέν	Γαλλία	πρόεδρος του Ευρωπαικού Δικαστήρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.[60]
1969	Διεθνής Οργανισμός Εργασίας	Ελβετία	[61]
1970	Νόρμαν Μπόρλογκ	ΗΠΑ	«για την έρευνα που διεξήγε στο διεθνές κέντρο βελτίωσης καλαμποκιού καισιταριού »[62]
1971	Βίλλυ Μπραντ	Δυτική Γερμανία	«για την πολιτική της Δυτικής Γερμανίας, που άσκησε, η οποία εμπεριείχε μία αναθεωρημένη αντιμετώπιση απέναντι στην ανατολική Ευρώπη και την ανατολική Γερμανία[63]
1972	Δεν απονεμήθηκε [α]
1973	Χένρυ Κίσινγκερ Λε Ντουκ Θο (αρνήθηκε το βραβείο)	ΗΠΑ  Βιετνάμ	για την επίτευξη της ειρήνης στο Βιετνάμ[64]
1974	Σιν Μακ Μπράιντ Εϊσάκου Σάτο	Ιρλανδία  Ιαπωνία	πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστείας του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης στη Γενεύη και επικεφαλής της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών στη Ναμίμπια. πρωθυπουργός της Ιαπωνίας[65]
1975	Αντρέι Ζαχάρωφ	ΕΣΣΔ	«για τις εκστρατείες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα»[66]
1976	Μπέτι Ουίλιαμς Μέιριντ Κόριγκαν	Ηνωμένο Βασίλειο	ιδρύτριες της Κοινότητας του Λαού της Ειρήνης[67]
1977	Διεθνής Αμνηστία	Ηνωμένο Βασίλειο	«για την εκστρατεία της ενάντια στην αιχμαλωσία»[68]
1978	Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ Μεναχέμ Μπέγκιν	Αίγυπτος  Ισραήλ	«για τις διαπραγματεύσεις τους στη διαμάχη μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ»[69]
1979	Μητέρα Τερέζα	Αλβανία  Ινδία	«για τις εκστρατείες της σχετικά με την ενημέρωση για τη φτώχεια»[70]
1980	Αδόλφο Πέρες Εσκιβέλ	Αργεντινή	«για τον αγώνα του για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»[71]
1981	Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες	Ηνωμένα Έθνη	[72]
1982	Άλβα Μίρνταλ Αλφόνσο Γκαρσία Ρόμπλες	Σουηδία  Μεξικό	απεσταλμένοι του γραφείου αφοπλισμού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[73]
1983	Λεχ Βαλέσα	Πολωνία	ιδρυτής του Αλληλεγγύη (συνδικάτο της Πολωνίας)[74]
1984	Ντέσμοντ Τούτου	Νότια Αφρική	«για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ» [75]
1985	Διεθνής Γιατροί για την Αποφυγή Πυρηνικού Πολέμου	ΗΠΑ	«για τη γνωστοποίηση των καταστροφικών επιπτώσεων της καταστροφικών συνεπειών των πυρηνικών»[76]
1986	Eλί Βίζελ	ΗΠΑ  Ρουμανία	συγγραφέας του βιβλίου Η νύχτα, στο οποίο περιγράφει πως επέζησε από τοολοκαύτωμα[77]
1987	Όσκαρ Άριας	Κόστα Ρίκα	για τις προσπάθειές του ώστε να τερματιστούν οι εμφύλιες συρράξεις στα κράτη της Κεντρικής Αμερικής[78]
1988	Eιρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ	Ηνωμένα Έθνη	για τη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση πολυάριθμων διαμαχών από το 1956. Μέχρι τη στιγμή της βράβευσης 736 άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων είχαν χάσει τη ζωή τους σε ειρηνευτικές αποστολές.[79]
1989	Τεντζίν Γκιάτσο, ο 14ος Δαλάι Λάμα	Θιβέτ	για τη συνεχή αντίσταση του στη χρήση όπλων από το λαό του στον αγώνα τους για την απελευθέρωσή τους[80]
1990	Μιχαήλ Γκορμπατσώφ	ΕΣΣΔ	«για τον ηγετικό του ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης, που σήμερα χαρακτηρίζει πολλά μέρη της διεθνούς κοινότητας»[81]
1991	Αούνγκ Σαν Σου Κι	Μιανμάρ	«για τον ειρηνικό και μη-βίαιο αγώνα της κατά της στρατιωτικής δικτατορίας»[82]
1992	Ριγομπέρτα Μεντσού	Γουατεμάλα	«για τη συνεισφορά της στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις διαπραγματεύσεις της για τα δικαιώματα των Ινδιάνων»[83]
1993	Νέλσον Μαντέλα Φρεντερίκ Ντε Κλερκ	Νότια Αφρική	«για τη συνεισφορά τους στον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής»[84]
1994	Γιασέρ Αραφάτ Σιμόν Πέρες Γιτζάκ Ράμπιν	Κράτος της Παλαιστίνης  Ισραήλ  Ισραήλ	«για το ρόλο τους στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους»[85]
1995	Γιόζεφ Ρότμπλατ Συνέδρια στο Pugwash για την Επιστήμη και τα Ζητήματα του Κόσμου	Πολωνία  Ηνωμένο Βασίλειο  Καναδάς	«για τη συνεισφορά τους στην εξάλειψη του ρόλου των πυρηνικών όπλων στη διεθνή πολιτική»[86]
1996	Κάρλος Φιλίπε Χιμένες Μπέλο Ζοζέ Ράμος Όρτα	Ανατολικό Τιμόρ	«για την προσπάθειά τους προς μία ειρηνική επίλυση των διαφορών στοΑνατολικό Τιμόρ»[87]
1997	Διεθνής Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών Τζόντι Ουίλιαμς	ΗΠΑ	«για τη συνεισφορά τους στην απαγόρευση και τον αφοπλισμό ναρκώνεδάφους»[88]
1998	Τζων Χιουμ Ντέιβιντ Τριμπλ	Ηνωμένο Βασίλειο	«για την προσπάθεια τους προς εξεύρεση λύσης στις διαμάχες της Βόρειας Ιρλανδίας»[89]
1999	Γιατροί Χωρίς Σύνορα	Βέλγιο	«για την αναγνώριση της πρωτοπόρου ανθρωπιστικής τους συνεισφοράς σε πολλές ηπείρους»[90][91]
2000	Κιμ Ντέ-τζουνγκ	Νότια Κορέα	«για τη συνεισφορά του στην επικράτηση της δημοκρατίας και την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ τη Νότια Κορέα και στην Ανατολική Ασίαγενικότερα και για τις ειρηνικές του διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Κορέα»[92][93]
2001	Ηνωμένα Έθνη Κόφι Ανάν	Ηνωμένα Έθνη  Γκάνα	«για τη δουλειά τους στη δημιουργία ενός ειρηνικότερου και καλύτερα οργανωμένου κόσμου»[94][95]
2002	Τζίμι Κάρτερ	ΗΠΑ	«για την επί δεκαετίες προσπάθεια του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς διαμάχες, να προάγει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»[96][97]
2003	Σιρίν Εμπάντι	Ιράν	«για την προσπάθεια της για την επικράτηση της δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ιδιαίτερα για τον αγώνα της για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών»[98][99]
2004	Ουανγκάρι Μαατάι	Κένυα	«για τη συνεισφορά της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη»[100][101]
2005	Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι	Ηνωμένα Έθνη  Αίγυπτος	«για τις προσπάθειες τους στην αποτροπή της χρήσης πυρηνικών όπλων για στρατιωτικούς σκοπούς και στη διασφάλιση ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς θα γίνεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια»[102][103]
2006	Μοχάμεντ Γιουνούς Τράπεζα Γκραμίν	Μπανγκλαντές	«για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας τους στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων»[104]
2007	Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή Αλ Γκορ	Ηνωμένα Έθνη  ΗΠΑ	«για την προσπάθεια τους να αντληθεί γνώση σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από τον ανθρώπινο παράγοντα και για το ότι έβαλαν τα θεμέλια για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών»[105][106]
2008	Μάρτι Αχτισάαρι	Φινλανδία	«για τις μεσολαβητικές προσπάθειες 30 ετών για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων σε Ευρώπη και Ασία»[107][108]
2009	Μπαράκ Ομπάμα	ΗΠΑ	«τις εξαιρετικές προσπάθειές του να ενδυναμώσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών[109]
2010	Λιου Σιαομπό	Κίνα	«για τον μακροχρόνιο και ειρηνικό αγώνα του για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα»[110]
2011	Έλεν Τζόνσον-Σίρλιφ	Λιβερία	«για τον ειρηνικό αγώνα τους με στόχο την ασφάλεια των γυναικών και για το δικαίωμα των γυναικών στην πλήρη συμμετοχή τους στο έργο για την οικοδόμηση της ειρήνης.»[111]
	Λέιμα Γκμπόουι	Λιβερία
	Ταουακούλ Κάρμαν	Υεμένη
2012	Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)	Ευρώπη	«για τη συνεισφορά επί 6 και πλέον δεκαετίες στην προαγωγή της ειρήνης και της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη»[112]
2013	Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων	ΟΗΕ	«για τις εκτεταμένες προσπάθειές του για την εξάλειψη των χημικών όπλων»[113]
2014	Καϊλάς Σατυάρτι	Ινδία	«για τον αγώνα τους εναντίον του περιορισμού των δικαιωμάτων των παιδιών και των νέων και για το δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση»[114]
	Μαλάλα Γιουσαφζάι	Πακιστάν
2015	Τυνησιακό Εθνικό Κουαρτέτο Διαλόγου	Τυνησία	«για την αποφασιστική του συνεισφορά στην οικοδόμηση της πλουραλιστικής δημοκρατίας στην Τυνησία μετά την Επανάσταση των Γιασεμιών το 2011»[115]
2016	Χουάν Μανουέλ Σάντος	Κολομβία	«για τις αποφασιστικές προσπάθειες του να φέρει τέλος στον άνω των 50 ετών εμφύλιο πόλεμο στη χώρα, ο οποίος έχει κοστίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 220.000 Κολομβιανούς και τον εκτοπισμό σχεδόν 6 εκατομμυρίων ανθρώπων[116]

                                                                                10 αμφιλεγόμενα Νόμπελ Ειρήνης

      

Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης είναι συχνά αμφιλεγόμενη και αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων και αμφισβητήσεων. Η λίστα που ακολουθεί παρουσιάζει δέκα προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής που κέρδισαν το Νόμπελ, αλλά αντιμετώπισαν αντιδράσεις σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για τη βράβευσή τους.

10) Μπαράκ Ομπάμα

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα (γ. 1961) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2009, μόλις οκτώ μήνες μετά την άνοδό του στην εξουσία «για τις εξαιρετικές του προσπάθειες για ενδυνάμωση της διεθνούς διπλωματίας και συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς». Η βράβευση υπήρξε πρωτοφανής στην ιστορία του θεσμού, καθώς ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ βραβεύτηκε για τις καλές του προθέσεις και όχι για το έργο που είχε επιτελέσει για την εμπέδωση της ειρήνης, όπως απαιτεί η διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ.

9) Βανγκάρι Μαατάι   

                               

Η κενυάτισσα περιβαλλοντολόγος και πολιτική ακτιβίστρια Βανγκάρι Μαατάι (1940-2011) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2004 για τους αγώνες της για την αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη. Όμως, μία δήλωσή της προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών, όταν ισχυρίστηκε ότι ο ιός HIV του AIDS δημιουργήθηκε από λευκούς επιστήμονες για να πλήξουν τη μαύρη φυλή. Αργότερα ανακάλεσε, παραδεχόμενη ότι έπεσε θύμα συνωμοσιολογικών θεωριών. Όμως, η ζημιά είχε γίνει...

8) Αλ Γκορ

Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ (γ.1948) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2007 για τους αγώνες του σχετικά με την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις για τη βράβευση Γκορ. Κάποιοι χαρακτήρισαν ασύμβατο το έργο του αμερικανού πολιτικού με το σκοπό του βραβείου, ενώ άλλοι εξέφρασαν την άποψη ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν αποτελεί απειλή για την ανθρωπότητα κι έτσι η καμπάνια του Γκορ είναι άνευ αντικειμένου. Στο πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ του Ντέιβις Γκουγκενχάιμ «Μια άβολη αλήθεια» («An Inconvenient Truth»), ο Γκορ καλεί τους πολίτες να συμβάλλουν στη διάσωση του περιβάλλοντος, καταναλώνοντας λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια στο σπίτι. Όμως, τον Αύγουστο του 2006 αποκαλύφθηκε ο λογαριασμός του ηλεκτρικού της οικίας Γκορ, ο οποίος εμφάνιζε μηνιαία κατανάλωση 22.619 κιλοβάτ, σχεδόν το διπλάσιο της ετήσιας κατανάλωσης μιας μέσης οικογένειας στις ΗΠΑ.

7) Ριγκομπέρτα Μεντσού

Η Ριγκομπέρτα Μεντσού (γ. 1959) από τη Γουατεμάλα τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 1992 για τους αγώνες της για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων στη χώρα της. Αργότερα, κάποιοι ερευνητές σκαλίζοντας το παρελθόν της ανακάλυψαν ότι είχε αλλάξει κάποια οικογενειακά δεδομένα, προκειμένου να φιλοτεχνήσει καλύτερα το αριστερό της προφίλ. Αμερικανοί πολιτικοί του συντηρητικού χώρου τη χαρακτήρισαν «μαρξίστρια τρομοκράτισσα» και ζήτησαν την αφαίρεση του βραβείου. Όμως, η επιτροπή Νόμπελ απέρριψε το αίτημά τους.

6) Χένρι Κίσινγκερ

Ο αμερικανός καθηγητής Χένρι Κίσινγκερ (γ. 1923) κυριάρχησε στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ από το 1969 έως το 1977 ως προεδρικός σύμβουλος εθνικής ασφαλείας και υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Νίξον και Φορντ. Υπήρξε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πολιτικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Το 1973 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τη συμβολή του στον τερματισμό του Πολέμου στο Βιετνάμ, μαζί με τον βορειοβιετναμέζο διαπραγματευτή Λε Ντουκ Θο, ο οποίος το αρνήθηκε. Ο Κίσινγκερ κατηγορήθηκε ως εμπνευστής των βομβαρδισμών στην Καμπότζη (1969-1975), για την επιχείρηση «Κόνδωρ» που στόχευε στην καταστολή των αριστερών κινημάτων στις χώρες της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του ‘70, για την προτίμησή του σε στρατιωτικά καθεστώτα (Πινοτσέτ, Παπαδόπουλος κ.ά.) και για την ενθάρρυνση της Τουρκίας να εισβάλλει στην Κύπρο και να καταλάβει το ένα τρίτο του εδάφους της. Πολλοί ειρηνιστές υποστήριζαν και υποστηρίζουν ότι μετά τη βράβευση του Χένρι Κίσινγκερ το Νόμπελ Ειρήνης έχασε τη σημασία του.

5) Γιτζάκ Ράμπιν

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν (1922-1995) κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1994, μαζί με τον υπουργό του επί των Εξωτερικών Σιμόν Πέρες (1923-2016) και τον ηγέτη των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ (1929-2004), για τις συμφωνίες του Όσλο, που άνοιξαν το δρόμο για την αυτονομία των Παλαιστινίων. Ο Ράμπιν είχε κατηγορηθεί ότι μετά τη ανακήρυξη του κράτους του Ισραήλ το 1948 εξανάγκασε μεγάλο αριθμό Αράβων να εγκαταλείψουν με τη βία τις πατρογονικές τους εστίες. Επίσης, ως υπουργός Άμυνας κατέστειλε με αγριότητα την Πρώτη Ιντιφάντα κι ενέκρινε τη συνέχιση του εποικισμού των κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών, κατά παράβαση των συμφωνιών του Όσλο.

4) Σιμόν Πέρες

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Σιμόν Πέρες (1923-2016) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1994, μαζί με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Γιτζάκ Ραμπίν (1922-1995) και τον ηγέτη των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ (1929-2004), για τις συμφωνίες του Όσλο, που άνοιξαν το δρόμο για την αυτονομία των Παλαιστινίων. Ο Πέρες κατηγορήθηκε ως εμπνευστής του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ τη δεκαετία του ‘60 και αργότερα ως υπεύθυνος της σφαγής της Κανά. Όντας πρωθυπουργός το 1996 εκτυλίχθηκε η στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Τα Σταφύλια της Οργής», κατά την οποία περισσότεροι από 100 άμαχοι σκοτώθηκαν σε προσφυγικό καταυλισμό του ΟΗΕ που βομβαρδίστηκε από το Ισραήλ στο χωριό Κανά του Λιβάνου.

3) Γιασέρ Αραφάτ

Ο ηγέτης των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ (1929-2004) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1994, μαζί με δύο εξέχοντες ισραηλινούς πολιτικούς, τον υπουργό Εξωτερικών Σιμόν Πέρες(1923-2016) και τον πρωθυπουργό Γιτζάκ Ραμπίν (1922-1995) για τις συμφωνίες του Όσλο, που άνοιξαν το δρόμο για την αυτονομία των Παλαιστινίων. Ο Αραφάτ είχε κακό όνομα στη Δύση, που για πολλά χρόνια τον θεωρούσε τρομοκράτη. Μάλιστα, ένα μέλος της Επιτροπής της Νορβηγικής Επιτροπής του Νόμπελ Ειρήνης, ο υπερσυντηρητικός πολιτικός Κάρε Κρίστιανσεν, υπέβαλε την παραίτησή του, χαρακτηρίζοντας τον Αραφάτ ως τον «πιο εξέχοντα τρομοκράτη του κόσμου».

2) Κορντέλ Χολ

Ο αμερικανός πολιτικός Κορντέλ Χολ (1871-1955) υπήρξε ο μακροβιότερος υπουργός Εξωτερικών στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών (1933-1944). Το 1946 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τη συνεισφορά του στην εμπέδωση της παγκόσμιας ειρήνης και στην ίδρυση του ΟΗΕ. Το 1939, όμως, ως υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Φραγκλίνου Ρούζβελτ απείλησε να αποσύρει την υποστήριξή του προς τον αμερικανό πρόεδρο στις εκλογές του 1940, εάν αυτός επέτρεπε τον ελλιμενισμό σε αμερικανικό λιμάνι ενός πλοίου με 950 εβραίους πρόσφυγες, οι οποίοι είχαν διαφύγει από τη ναζιστική Γερμανία και σκόπευαν να ζητήσουν πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ. Ο Ρούσβελτ ενέδωσε στην πίεση του στενού του συνεργάτη κι έστειλε το πλοίο πίσω στη Γερμανία. Τα επόμενα χρόνια πολλοί από τους επιβαίνοντες πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

1) Μεναχέμ Μπέγκιν

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μεναχέμ Μπέγκιν (1913-1992) τιμήθηκε το 1978 με το Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ (1918-1981) για τις συμφωνίες του «Καμπ Ντέιβιντ», που οδήγησαν στη συμφιλίωση Ισραήλ και Αιγύπτου και στη σύναψη διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στους δύο μεγάλους αντιπάλους της Μέσης Ανατολής. Το παρελθόν, όμως, του Μπέγκιν είχε αρκετά σκοτεινά σημεία. Πριν από τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948 ήταν επικεφαλής της σιωνιστικής οργάνωσης «Ιργκούν», που θεωρούνταν τρομοκρατική οργάνωση από τη διεθνή κοινότητα και ευθύνεται για τη βομβιστική επίθεση στο ξενοδοχείο «Βασιλιάς Δαυίδ» της Ιερουσαλήμ (22 Ιουλίου 1946), όπου στεγαζόταν το αρχηγείο της υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνης, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 96 άτομα διαφόρων εθνικοτήτων και να τραυματισθούν 46.

Νόμπελ ειρήνης: Το προφίλ των Ελλήνων υποψηφίων

Δύο κάτοικοι της Λέσβου και η Σ. Σάραντον, οι τρεις υποψηφιότητες από την Ελλάδα για το Νόμπελ Ειρήνης. Ποιοι είναι και γιατί προτάθηκαν

Φεβρουάριος 01 2016

Η Αιμιλία Καμβύση, ο Στρατής Βαλιαμός, αμφότεροι από τη Λέσβο, καθώς και η Αμερικανίδα ηθοποιός Σούζαν Σάραντον προτάθηκαν για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης από την Ακαδημία Αθηνών, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή και τη Σύνοδο των Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων, που παρουσίασαν τις εν λόγω υποψηφιότητες σε σημερινή συνέντευξη Τύπου.

«Οι προτεινόμενοι αντιπροσωπεύουν το σύνολο των ανθρώπων των νησιών και των αλληλέγγυων που στέκονται δίπλα στους πρόσφυγες, υπερασπιζόμενοι τις αξίες της ειρήνης, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης», ανέφερε ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Θανάσης Βαλτινός.

Το ποσό του βραβείου, στα νοσοκομεία των νησιών

Το οικονομικό μέρος του βραβείου, στην περίπτωση που κερδηθεί, θα αποδοθεί αναλογικά στα νοσοκομεία των νησιών, ενώ το ίδιο το βραβείο θα εκτεθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης, εξήγησε ο Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, καθηγητής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, ο οποίος είναι και ο ίδιος Ελληνοκύπριος πρόσφυγας.

Η Αιμιλία Καμβύση, 85 χρονών, παιδί Μικρασιατών προσφύγων από το Μοσχονήσι, έχει ζήσει όλη της τη ζωή στη Σκάλα Συκαμιάς Λέσβου. Μαζί με δύο φίλες της, την 89χρονη Ευστρατία Μαυραπίδου και την 85χρονη Μαρίτσα Μαυραπίδου έγιναν σύμβολα των εθελοντών κατοίκων της Λέσβου όταν ο φωτογραφικό φακός «τις συνέλαβε» να περιποιούνται το βρέφος μιας προσφυγοπούλας από τη Συρία, που μόλις είχε αποβιβασθεί στην ακτή.

Οι τρεις γιαγιάδες κάθε μέρα κατεβαίνουν στην ακτή, και συμπαραστέκονται μαζί με άλλους αλληλέγγυους πολίτες με όποιον τρόπο μπορούν στους εκατοντάδες πρόσφυγες που καθημερινά φτάνουν από τις απέναντι τουρκικές ακτές. Όταν τον περασμένο Νοέμβριο επισκέφθηκε τη Συκαμνιά ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, και τη συνάντησε για να την συγχαρεί για ό,τι έκανε αυτή με τις άλλες δυο φίλες της, απάντησε στον πρόεδρο, «γιατί μου λες μπράβο γιε μου; Τι έκανα;».

Η κ. Καμβύση προτείνεται «για να εκπροσωπήσει όλες αυτές τις γυναίκες που συμβάλουν σαν στοργικές μάνες για τα παιδιά που φτάνουν στην Ελλάδα και έρχονται αντιμέτωπα με τη προσφυγιά και τη μετανάστευση, όλες τις γυναίκες που βοηθούν με όποιο τρόπο μπορούν στην αντιμετώπιση του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος», επισημαίνεται στην κοινή ανακοίνωση που υπογράφουν οι επικεφαλής των τεσσάρων θεσμών της κατατεθείσης πρότασης.

Ο Στρατής Βαλιαμός είναι 40 χρονών, ψαράς στη Σκάλα Συκαμνιάς. Όταν δεν χρησιμοποιεί τη βάρκα του για να κερδίσει τα προς το ζην, σώζει κόσμο που κινδυνεύει. Όχι μόνο όταν τυχαία τούς βρίσκει στο δρόμο του, αλλά πολλές φορές επιχειρώντας ο ίδιος ως διασώστης με το δικό του μέσο. Αρνείται να μιλήσει για όσα έχει κάνει, αρνείται να φωτογραφηθεί λέει μόνο πως έτσι έπρεπε να κάνει και έτσι έκανε. Στο χωριό λένε πως ο Στρατής Βαλιάμος μαζί με όλους τους άλλους ψαράδες στο Αιγαίο έχουν σώσει πολλές χιλιάδες ανθρώπους. Η απάντηση που δίνει είναι «έτσι, γιατί αυτό έπρεπε να κάνω».

Ο κ. Βαλιαμός προτείνεται «για να εκπροσωπήσει όλους αυτούς τους κατοίκους των νησιών που βοηθούν με όλες τους τις δυνάμεις να αντιμετωπιστεί το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα που έχει πάρει και συνεχίζει να παίρνει τεράστιες διαστάσεις στη χώρα μας», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Η ηθοποιός και αγωνίστρια Σούζαν Σάραντον, 69 ετών από τη Νέα Υόρκη, υποδέχτηκε πρόσφυγες και μετανάστες που έφταναν στις ακτές της Λέσβου, ενώ επισκέφθηκε και τους πρόσφυγες στα κέντρα φιλοξενίας στην Αθήνα. Στη συνέχεια δήλωσε, πως «η διεθνής κοινότητα πρέπει να δει τι συμβαίνει σε αυτήν τη γωνιά του πλανήτη. Πρέπει να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος και να το καταλάβει. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να πάψουν να είναι “κάποιοι άλλοι” και να γίνουν οι πρόσφυγες στους οποίους χρειάζεται να σταθούμε δίπλα και να τους υποστηρίξουμε».

Η κ. Σάραντον προτείνεται «για να εκπροσωπήσει το πλήθος των ξένων αλληλέγγυων που από την πρώτη στιγμή στάθηκαν στο πλευρό των προσφύγων και των μεταναστών που έφτασαν και συνεχίζουν να φτάνουν στην Ελλάδα», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση.

Μόλις η κ. Σάραντον ενημερώθηκε για την πρόθεση της επιτροπής να την προτείνει για Νόμπελ Ειρήνης, είπε ότι δέχεται ταπεινά την πρόταση και θα ήταν τιμή της να προταθεί, αλλά θέλησε να καταστήσει σαφές, πως θα λειτουργήσει ως εκπρόσωπος για τις χιλιάδες των ανεξάρτητων ξένων αλληλέγγυων που δίνουν το χρόνο και τους πόρους τους στα ελληνικά νησιά για να βοηθήσουν σε αυτήν την ανθρωπιστική κρίση.

Σημείωσε πως υπάρχουν πολλοί γιατροί και άλλοι εθελοντές, οι οποίοι έχουν κάνει σημαντική δουλειά, και ότι θα ήταν τιμή της να προσέλθει ως εκπρόσωπός τους για την αυτοθυσία την συμπόνια που έδειξαν στο δράμα των προσφύγων και των μεταναστών.

(Με πληροφορίες από το ΑΜΠΕ.

Ο Χίτλερ υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης;!

Βλέπετε το απίστευτο: ο χίτλερ υποψήφιος για το βραβείο νόμπελ ειρήνης;!

Σας προκαλεί έκπληξη; Κι όμως είναι αλήθεια!

Ο Χίτλερ ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης το 1939 από τον Brandt, μέλος του σουηδικού κοινοβουλίου.

Αν και δεν περίμενε να πάρουνε στα σοβαρά την πρότασή του, έστειλε τελικά μία επιστολή για την απόσυρση της υποψηφιότητας του Χίτλερ μιας και έβλεπε ότι την πήρανε τελικά στα σοβαρά την πρότασή του για υποψηφιότητα του Χίτλερ για Νόμπελ Ειρήνης!

Αν και το έκανε για αστείο, δεν περίμενε ότι τα τότε μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι άνθρωποι, θα πάρουν στα σοβαρά την πρότασή του αυτή.

Ότι δηλαδή συμβαίνει και σήμερα με τόση παραπληροφόρηση, κατευθυνόμενη ειδησεογραφία και ανεξέλεγκτη επικινδυνολογία που γίνεται για τη δημοσιότητα και το χρήμα!

Η ιστορία των βραβείων Νόμπελ

Τα Νόμπελ (ορθή προφορά Νομπέλ) είναι τα πιο προβεβλημένα βραβεία στον κόσμο και σημείο αναφοράς για άλλες ανάλογες προσπάθειες που ακολούθησαν. Θεσμοθετήθηκαν το 1895 με τη διαθήκη του σουηδού επιχειρηματία και εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ (1833-1896). Ανακοινώνονται κάθε χρόνο τον Οκτώβριο (3 – 10 Οκτωβρίου το 2016) και απονέμονται (από το 1901) στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο θανάτου του Νόμπελ.

Τα βραβεία είναι πέντε τον αριθμό (Φυσικής, Χημείας, Ιατρικής και Φυσιολογίας, Λογοτεχνίας και Ειρήνης), ενώ ένα έκτο, αυτό των οικονομικών, προστέθηκε το 1968, με χορηγό την Τράπεζα της Σουηδίας, που απλώς φέρει την ονομασία «Νόμπελ», χωρίς να σχετίζεται με τη βούληση του Άλφρεντ Νόμπελ. Φέρει τον τίτλο «Βραβείο Οικονομικών Επιστημών της Τράπεζας της Σουηδίας στη μνήμη του Άλφρεντ Νόμπελ».

Το κάθε βραβείο συνίσταται σ’ ένα χρυσό μετάλλιο, ένα δίπλωμα που αναγράφεται το αιτιολογικό της απονομής κι ένα χρηματικό ποσό (830.000 ευρώ, το 2016), που ποικίλλει ανάλογα με τα έσοδα του Ιδρύματος Νόμπελ, θεματοφύλακα των βραβείων. Η απονομή γίνεται στη Στοκχόλμη και στο Όσλο για το Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Άλφρεντ Νόμπελ (1833-1896) υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 19ου αιώνα. Χημικός, μηχανικός, εφευρέτης και επιχειρηματίας απέκτησε 350 πατέντες, με πιο γνωστές αυτές για την ανακάλυψη της δυναμίτιδας και του πυροκροτητή. Ως επιχειρηματίας δραστηριοποιήθηκε κυρίως στην πολεμική βιομηχανία.

Παρόλο που διαπνεόταν από φιλειρηνικά συναισθήματα και ήλπιζε ότι η καταστρεπτική δύναμη των εφευρέσεών του θα μπορούσε να συντελέσει στο να δοθεί ένα τέλος στους πολέμους, έβλεπε με απαισιοδοξία το μέλλον του ανθρωπίνου γένους. Οι διαπιστώσεις του αυτές, αλλά και σχόλια του Τύπου που τον χαρακτήριζαν «Έμπορο του Θανάτου», τον οδήγησαν να φροντίσει την υστεροφημία του.

Με τη διαθήκη του της 27ης Νοεμβρίου 1895, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, διέθεσε το 94% της τεράστιας περιουσίας του για να υλοποιηθεί αυτό που θεωρείται σήμερα η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση στον κόσμο: Το Βραβείο Νόμπελ. Στη διαθήκη ορίζεται ότι «τα βραβεία θα δίνονταν κάθε χρόνο, σε όσους κατά τον προηγούμενο χρόνο θα είχαν προσφέρει τη μεγίστη ωφέλεια στην ανθρωπότητα» στους τομείς της φυσικής, της χημείας, της φυσιολογίας και ιατρικής, λογοτεχνίας και ειρήνης. Με την ίδια διαθήκη συστήθηκε το «Ίδρυμα Νόμπελ» (29 Ιουνίου1900), που φροντίζει για τη σωστή εκπλήρωση των όρων της, σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη.

Τα πρώτα βραβεία Νόμπελ απονεμήθηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 1901, την πέμπτη επέτειο από το θάνατο του Άλφρεντ Νόμπελ. Οι βραβευθέντες ήταν: ο γερμανός φυσικός Βίλχελμ Ρέντγκεν, Νόμπελ Φυσικής, για την ανακάλυψη των ακτίνων Χ, ο ολλανδός χημικός Γιάκομπους βαν’τ Χοφ, Χημείας, για την ανακάλυψη των νόμων της χημικής δυναμικής και ωσμωτικής πίεσης στα διαλύματα, ο γερμανός γιατρός Εμίλ φον Μπέρινγκ, Ιατρικής - Φυσιολογίας, για το έργο του που αφορούσε τη χρήση του ορού ως θεραπευτικού μέσου, ο γάλλος ποιητής Σιλί Πριντόμ, Λογοτεχνίας, ο ελβετός έμπορος Ερρίκος Ντινάν και ο γάλλος ειρηνιστής Φρεντερίκ Πασί, που μοιράστηκαν το Νόμπελ Ειρήνης, για την ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού ο πρώτος, και τους αγώνες του για την εμπέδωση της διεθνούς ειρήνης ο δεύτερος.

Οι γενικές αρχές που διέπουν την απονομή των βραβείων διατυπώθηκαν από τον ίδιο τον Νόμπελ στη διαθήκη του, ενώ το 1900 συμφωνήθηκε η θέσπιση συμπληρωματικών διατάξεων (ερμηνευτικών, διαχειριστικών και διοικητικών), μεταξύ του Ιδρύματος Νόμπελ και των στενών συγγενών του διαθέτη.

Σύμφωνα με τη διαθήκη του Νόμπελ, τα βραβεία φυσικής και χημείας απονέμονται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, το βραβείο της φυσιολογίας - ιατρικής από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, το βραβείο της Λογοτεχνίας από τη Σουηδική Ακαδημία και το βραβείο της Ειρήνης από πενταμελή επιτροπή, η οποία εκλέγεται από τα νορβηγικά νομοθετικά σώματα («Στόρτινγκ»). Ο διαθέτης είχε εκφράσει «την επιτακτική επιθυμία κατά την απονομή των βραβείων να μη λαμβάνεται καθόλου υπόψιν η εθνικότητα των υποψηφίων, αλλά να απονέμεται το βραβείο στον καλύτερο, ανεξαρτήτως εάν είναι Σουηδός ή όχι». Το Ίδρυμα Νόμπελ δεν ασχολείται με την ανάδειξη των υποψηφιοτήτων, τις συζητήσεις και τις αποφάσεις των επιτροπών και γενικά με τη διαδικασία απονομής των βραβείων, αλλά φροντίζει μόνο το οικονομικό σκέλος του βραβείου και τη διοικητική υποστήριξη των αρμόδιων επιτροπών.

Ένα βραβείο είτε δίνεται ολόκληρο σ’ ένα μόνο πρόσωπο, είτε μοιράζεται σε δύο ή τρία πρόσωπα. Μπορεί να δοθεί βραβείο περισσότερες από μία φορές στο ίδιο πρόσωπο. Δεν είναι δυνατόν να προταθεί μεταθανάτια ένα πρόσωπο για βράβευση, αν όμως η πρόταση για βράβευσή του έγινε κανονικά (πριν από τον θάνατό του), η βράβευση μπορεί να γίνει μεταθανάτια, όπως συνέβη στις περιπτώσεις του Νταγκ Χάμαρσκγελντ (Ειρήνης, 1961), του Έρικ Κάρλφελτ (Λογοτεχνίας, 1931) και του Ραλφ Στάινμαν (Ιατρικής, 2011).

Αν ο βραβευόμενος αποποιηθεί ή δεν παραλάβει το βραβείο του μέσα σε ορισμένη προθεσμία, το χρηματικό ποσό επιστρέφεται στο ίδρυμα. Έχουν σημειωθεί αποποιήσεις βραβείων Νόμπελ στην ιστορία τού θεσμού (χαρακτηριστικότερη αυτή του Ζαν-Πολ Σαρτρ το 1964) και, σε μερικές περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις μερικών χωρών με ολοκληρωτικά ή αυταρχικά καθεστώτα, έχουν απαγορεύσει στον βραβευόμενο να δεχθεί το Βραβείο Νόμπελ. Παρ' όλ’ αυτά, ο βραβευόμενος καταχωρίζεται στη βίβλο των κατόχων Βραβείων Νόμπελ, με την παρατήρηση «δεν αποδέχθηκε το βραβείο».

Είναι δυνατόν να μην γίνει απονομή του βραβείου για μία χρονιά, αν δεν υπάρξει υποψήφιος άξιος βράβευσης σύμφωνα με το πνεύμα της διαθήκης του Νόμπελ ή αν η παγκόσμια κατάσταση εμποδίζει τη συγκέντρωση των απαραίτητων πληροφοριών κατά χώρα για τη λήψη απόφασης, όπως έχει συμβεί κατά τη διάρκεια των δύο παγκόσμιων πολέμων.

Οι απονομές των Νόμπελ Φυσικής, Χημείας και Ιατρικής είναι οι λιγότερο αμφιλεγόμενες, ενώ αντίθετα εκείνες της Λογοτεχνίας και της Ειρήνης, λόγω της φύσης των δύο αυτών τομέων, υπήρξαν σε μεγαλύτερο βαθμό αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων και αμφισβητήσεων.

Η Ελλάδα, στην υπερεκατονταετή ιστορία του θεσμού, έχει κατακτήσει δύο Νόμπελ Λογοτεχνίας με τον ποιητή Γιώργο Σεφέρη (1963) και τον ομότεχνό του Οδυσσέα Ελύτη (1979).

Το Νόμπελ του Γιώργου Σεφέρη

Το μεσημέρι της 24ης Οκτωβρίου του 1963 έφθασε στην Αθήνα η χαρμόσυνη είδηση της απονομής του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον ποιητήΓιώργο Σεφέρη. Ήταν η πρώτη φορά που ένας Έλληνας τιμάται με Νόμπελ. Αμέσως μετά, ο ποιητής δήλωσε τα ακόλουθα:

Διαλέγοντας έναν Έλληνα ποιητή για το βραβείο Νομπέλ, νομίζω πως η Σουηδική Ακαδημία θέλησε να εκδηλώσει την αλληλεγγύη της με τη ζωντανή πνευματική Ελλάδα. Εννοώ: αυτή την Ελλάδα για την οποία τόσες γενεές αγωνίστηκαν, προσπαθώντας να κρατήσουν ό,τι ζωντανό από τη μακριά παράδοση της. Νομίζω, ακόμη, ότι η Σουηδική Ακαδημία θέλησε να δείξει πως η σημερινή ανθρωπότητα χρειάζεται και την ποίηση - κάθε λαού - και το ελληνικό πνεύμα.

Στις 10 Δεκεμβρίου το 1963 έγινε στη Στοκχόλμη η τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ. Ανάμεσα στους τιμηθέντες και ο Γιώργος Σεφέρης, ο οποίος το βράδυ της ίδιας ημέρας εκφώνησε την παρακάτω ομιλία στο δείπνο που παρατέθηκε στους νομπελίστες στο Δημαρχείο της Στοκχόλμης. Στην ομιλία του, ο Έλληνας ποιητής συνοψίζει τις πεποιθήσεις του, αφενός για την άμεση και αδιάσπαστη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας (και ευρύτερα της ελληνικής ηθικής συνείδησης) από την αρχαιότητα ως τη σημερινή εποχή και αφετέρου για την αναγκαιότητα και τη λειτουργία της ποίησης στο σύγχρονο κόσμο.

Η Ομιλία

  Τούτη την ώρα αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος μια αντίφαση. Αλήθεια, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε πως η προσπάθειά μου σε μια γλώσσα περιλάλητη επί αιώνες, αλλά στην παρούσα μορφή της περιορισμένη, άξιζε αυτή την υψηλή διάκριση. Θέλησε να τιμήσει τη γλώσσα μου, και να – εκφράζω τώρα τις ευχαριστίες μου σε ξένη γλώσσα*. Σας παρακαλώ να μου δώσετε τη συγγνώμη που ζητώ πρώτα- πρώτα από τον εαυτό μου.

  Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά· κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες. O ίδιος νόμος ισχύει και όταν ακόμη πρόκειται για φυσικά φαινόμενα: «Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα» λέει ο Ηράκλειτος· «ει δε μη, Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσιν»**.
   Συλλογίζομαι πως δεν αποκλείεται ολωσδιόλου να ωφεληθεί ένας σύγχρονος επιστήμων, αν στοχαστεί τούτο το απόφθεγμα του Ίωνα φιλοσόφου. Όσο για μένα συγκινούμαι παρατηρώντας πως η συνείδηση της δικαιοσύνης είχε τόσο πολύ διαποτίσει την ελληνική ψυχή, ώστε να γίνει κανόνας και του φυσικού κόσμου. Και ένας από τους διδασκάλους μου, των αρχών του περασμένου αιώνα, γράφει: «…θα χαθούμε, γιατί αδικήσαμε…»***. Αυτός ο άνθρωπος ήταν αγράμματος· είχε μάθει να γράφει στα τριάντα πέντε χρόνια της ηλικίας του. Αλλά στην Ελλάδα των ημερών μας, η προφορική παράδοση πηγαίνει μακριά στα περασμένα όσο και η γραπτή. Το ίδιο και η ποίηση. Είναι για μένα σημαντικό το γεγονός ότι η Σουηδία θέλησε να τιμήσει και τούτη την ποίηση και όλη την ποίηση γενικά, ακόμη και όταν αναβρύζει ανάμεσα σ' ένα λαό περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν, αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης – κι ένας Θεός το ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης.
   Παρατήρησαν, τον περασμένο χρόνο, γύρω από τούτο το τραπέζι, την πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης και στη λογοτεχνία· παρατήρησαν πως ανάμεσα σ' ένα αρχαίο ελληνικό δράμα και ένα σημερινό η διαφορά είναι λίγη. Ναι, η συμπεριφορά του ανθρώπου δε μοιάζει να έχει αλλάξει βασικά. Και πρέπει να προσθέσω πως νιώθει πάντα την ανάγκη ν' ακούει τούτη την ανθρώπινη φωνή που ονομάζουμε ποίηση. Αυτή τη φωνή που κινδυνεύει να σβήσει κάθε στιγμή από στέρηση αγάπης και ολοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη, ξέρει πού να 'βρει καταφύγιο· απαρνημένη, έχει το ένστικτο να πάει να ριζώσει στους πιο απροσδόκητους τόπους. Γι' αυτή δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά μέρη του κόσμου. Το βασίλειό της είναι στις καρδιές όλων των ανθρώπων της γης. Έχει τη χάρη ν' αποφεύγει πάντα τη συνήθεια, αυτή τη βιομηχανία. Χρωστώ την ευγνωμοσύνη μου στη Σουηδική Ακαδημία, που ένιωσε αυτά τα πράγματα· που ένιωσε πως οι γλώσσες, οι λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δεν πρέπει να καταντούν φράχτες, όπου πνίγεται ο παλμός της ανθρώπινης καρδιάς· που έγινε ένας Άρειος Πάγος ικανός:

     να κρίνει με αλήθεια επίσημη την άδικη μοίρα της ζωής,

για να θυμηθώ το Σέλλεϋ, τον εμπνευστή, καθώς μας λένε, του Αλφρέδου Νομπέλ, αυτού του ανθρώπου που μπόρεσε να εξαγοράσει την αναπόφευκτη βία με τη μεγαλοσύνη της καρδιάς του.
   Σ' αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν' αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται.
   Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Oιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Oιδίποδα.

* Η ομιλία γράφτηκε και δόθηκε στα γαλλικά.
** «δεν πρέπει ο Ήλιος να ξεπερνάει το μέτρο· διαφορετικά, οι ίδιες οι Ερινύες θα προσφερθούν ως βοηθοί της Δικαιοσύνης»
*** Ο Σεφέρης αναφέρεται στο Μακρυγιάννη, ο οποίος όμως αποδίδει τη συγκεκριμένη φράση σε έναν Τούρκο μπέη.

Ο Ελύτης τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1979

Στις 18 Οκτωβρίου του 1979, η Σουηδική Ακαδημία αναγγέλλει την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Οδυσσέα Ελύτη «για την ποίησή του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια ζωντανεύει τον αγώνα τού σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία». Ο «Ποιητής του Αιγαίου» παρίσταται στην καθιερωμένη τελετή απονομής του βραβείου στις 10 Δεκεμβρίου του 1979 και παραλαμβάνει το βραβείο από τον βασιλιά Κάρολο Γουστάβο, γράφοντας μια χρυσή σελίδα στην ιστορία της ελληνικής γραμματείας.

Ο κατά κόσμον Οδυσσέας Αλεπουδέλης, του Παναγιώτη και της Μαρίας Βρανά, με πατρική καταγωγή από την Παναγιούδα Λέσβου και γεννημένος στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο Κρήτης, ήταν το τελευταίο παιδί από τα έξι της οικογένειας. Ανατρεπτικός κι επαναστάτης από πολύ μικρή ηλικία, επέλεξε το ψευδώνυμο Ελύτης με το οποίο θα χαράξει τη δική του πορεία στον κόσμο και θα καταξιωθεί, αντί να χρησιμοποιήσει το κανονικό του επίθετο. Η επιλογή του αυτή συνοδεύτηκε με εκείνη της άρνησης να αναλάβει το πατρικό εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας που διατηρούσε η οικογένεια στο Ηράκλειο Κρήτης.

Όπως δηλώνει ο ίδιος σε συνέντευξή του που φυλάσσεται στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΑΠΘ: «Το πραγματικό μου όνομα κουβαλούσε το βάρος μιας μικρής εμπορικής και βιομηχανικής φήμης που για όσους το έφεραν με υπερηφάνεια -και ήταν όλοι τους άνθρωποι που μόνη τους φιλοδοξία ήτανε το κέρδος - θα ήταν μεγάλη δυστυχία να το δούνε να ταυτίζεται με την υπόσταση ενός ποιητικού έργου παράξενου και ριψοκίνδυνου... Πήρα ψευδώνυμο γιατί θα ήτανε ντροπή να φτιάξω ένα έργο για το οποίο αφιέρωνα όλες μου τις δυνάμεις, όλο μου το πάθος μου για την αφιλοκέρδεια και να το ταυτίσω, ύστερα, με ένα όνομα συνυφασμένο με ο, τι ατομικά εγώ μισώ, δηλαδή, το πρακτικό πνεύμα, την εμπορική πίστη, τον άκρατο ωφελιμισμό».

Ιδεαλιστής και ανυπόταχτος από τα εφηβικά του χρόνια ακόμη, αρνήθηκε την υποδούλωση της πόλης των Αθηνών, γυρίζοντας όλα τα γύρω από την Αττική βουνά. Ενώ είχε γραφτεί στη Νομική Σχολή Αθηνών, δεν ακολούθησε την καριέρα του δικηγόρου. Πολέμησε ως ανθυπολοχαγός στο Αλβανικό Μέτωπο κι ενώ ταξίδεψε αρκετά στην Ευρώπη, δεν παρασύρθηκε από τον κοσμοπολίτικο ευρωπαϊσμό.

Στα χρόνια της χούντας, προτίμησε να μιλήσει μέσα από το έργο του όπως ο «Ήλιος ο Ηλιάτορας» και το «Το φωτόδεντρο». Στα χρόνια της μεταπολίτευσης, διετέλεσε για λίγους μήνες πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, ενώ αρνήθηκε τη θέση του βουλευτή Επικρατείας με τη ΝΔ.

Την απονομή του Νόμπελ, ακολούθησαν τιμητικές διακρίσεις εντός και εκτός Ελλάδας, μεταξύ αυτών και η απονομή φόρου τιμής σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής των Ελλήνων, η αναγόρευση του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, η ίδρυση έδρας νεοελληνικών σπουδών με τίτλο Έδρα Ελύτη, στο πανεπιστήμιο Rutgers του Νιου Τζέρσεϋ, καθώς και η απονομή του αργυρού μεταλλίου Benson από τη Βασιλική Φιλολογική Εταιρεία του Λονδίνου.

Το έργο του μεγάλο και σημαντικό μέρος του έχει μελοποιηθεί από καταξιωμένους συνθέτες και τραγουδοποιούς, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης. Έχουν ξεχωρίσει τα «Άξιον Εστί», «Τα ρω του έρωτα», «Προσανατολισμοί» και άλλα πολλά. Πέρα από το ποιητικό του έργο, ο Ελύτης άφησε σημαντικά δοκίμια, συγκεντρωμένα στους τόμους Ανοιχτά Χαρτιά (1974) και Εν Λευκώ (1992), καθώς και αξιόλογες μεταφράσεις Ευρωπαίων ποιητών και θεατρικών συγγραφέων. Πέθανε στις 18 Μαρτίου του 1996 από ανακοπή καρδιάς, στην Αθήνα.

ΠΗΓΕΣ κειμένων και φωτογραφιών:

https://el.wikipedia.org/

https://www.sansimera.gr/

http://tvxs.gr/