Στο χωριό του Θεολόγου, προς τη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, στην δεξιά πλευρά του δρόμου, αντικρίζει κανείς περιφραγμένο έναν αρχαίο Ναό. Είναι ο περίφημος Ναός του Ερεθιμίου Απόλλωνος. Ο Ναός ανήκε στον αρχαίο δήμο της Ρόδου “Ιαλύσια” και κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά λατρείας μαζί με τον Ναό του Ατταβύριου Διός και της Λινδίας Αθηνάς.
Για τον χώρο αυτό διασώζονται αρκετές επιγραφές, μια εκ των οποίων φανερώνει και την προέλευση της ονομασίας του, ότι το επίθετο του Θεού προέρχεται από την ασθένεια των σιτηρών ερυσίβη.
Η πρώτη αναφορά στον Ναό του Ερεθιμίου Απόλλωνος έγινε στα 1843 από τον Γερμανό αρχαιολόγο Λουδοβίκο Ross, ο οποίος την επόμενη χρονιά σε ανασκαφή ανακάλυψε λείψανα παλαιοχριστιανικής εκκλησίας. Αρκετά χρόνια αργότερα οι Ιταλοί με νέες αρχαιολογικές ανασκαφές, έφεραν στο προσκήνιο έναν μικρό ναό, ένα θεατράκι των κλασσικών χρόνων και πολλές αρχαίες επιγραφές που μαρτυρούν γεγονότα.
Το ελληνικό κράτος μετέπειτα τη δεκαετία του 80′-90′, αναγνωρίζοντας πως αυτός ο χώρος λατρείας είναι μείζονος σημασίας συνέχισε τις ανασκαφές, σε συνεργασία με την Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Στις έρευνες αυτές ανακαλύφθηκαν λείψανα τάφων των γεωμετρικών -αρχαϊκών χρόνων που χρονολογούνται περίπου στα 800-600 π.χ. και ίχνη ηφαιστειακής τέφρας που πιθανολογείται ότι προέρχεται από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας τον 17ο αι. π.χ. Τα ευρήματα αυτά σαφώς φανερώνουν την μακραίωνη ιστορική πορεία αυτού του χώρου λατρείας.
Ο Ναός του Ερεθιμίου Απόλλωνος που ταυτίστηκε ως πώρινο οικοδόμημα από τους Ιταλούς ανασκαφείς Jacopi και Balducci, έχει διαστάσεις εκ θεμελίων 8,20 x 13,80 IMG_0455μ. Πέρα από τα θεμέλια από πωρόλιθο, υπήρχε και η ανωδομή του, ενώ τα διακοσμητικά μέρη: σίμη, υδροροές, ακρωτήρια ήταν από μάρμαρο. Το οικοδόμημα είναι δωρικού ρυθμού και αποτελείται από πρόναο και σηκό. Έχει αναπαρασταθεί είτε ως δίστυλος “εν παραστάσι” είτε ως πρόστυλος τετράστυλος και χρονολογείται γύρω στα 400 π.χ.
ΠΗΓΗ κειμένου: http://secretrhodes.gr/erethimios-apollonas-tholos-rodou/
Αρχαιολογικές έρευνες στο Ιερό του Απόλλωνος Ερεθιμίου-Ρόδος
Σκοπός και σκεπτικό του προγράμματος είναι η συνέχιση των ανασκαφικών ερευνών στην περιοχή του ιερού του Ερεθιμίου Απόλλωνος, με σκοπό την ανάδειξη και διαμόρφωσή του σε επισκέψιμο.
Το Ιερό του Ερεθιμίου Απόλλωνος όπως αποδεικνύουν οι φιλολογικές πηγές, οι πολυάριθμες επιγραφές και τα έως τώρα αρχαιολογικά ευρήματα, υπήρξε το σημαντικότερο της αρχαίας Ιαλυσίας, με παρροδιακή και ευρύτερη ακτινοβολία. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1843 από το γερμανό αρχαιολόγο L.Ross με βάση δύο επιγραφές, η μία από τις οποίες ήταν ο Κατάλογος των ιερέων του Ερεθιμίου Απόλλωνος του 1ου αι.π.Χ. Συστηματικές ανασκαφές στο χώρο στις αρχές της δεκαετίας του 1930 από την Ιταλική Αρχαιολογική Υπηρεσία αποκάλυψαν πώρινο ναόσχημο οικοδόμημα με μαρμάρινο αρχιτεκτονικό διάκοσμο και πώρινο θέατρο κλασικών χρόνων. Πρόσφατα το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων σε συνεργασία με την ΚΒ ΕΠΚΑ και με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Αιγαίου ανέλαβε τη συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας σε γειτονικά οικόπεδα με σκοπό την αποκάλυψη του συνολικού χώρου του Ιερού. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται επίσης η μελέτη διαμόρφωσης και ανάδειξης του περιφραγμένου χώρου του Ναού του Ερεθιμίου Απόλλωνος, η μελέτη κατασκευής στεγάστρου για την προστασία του μνημείου και ο καθαρισμός, διαμόρφωση και ανάδειξη του Θεάτρου σε αρχαιολογικό επισκέψιμο χώρο.
ΠΗΓΗ κειμένου: http://www.yppo.gr/5/g5151.jsp?obj_id=1396
Η ανάδειξη του Ιερού του Απόλλωνος
Κατά το χρονικό διάστημα 1994-1996 πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες γεωφυσικές έρευνες στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Ερεθιμίου Απόλλωνος (Θεολόγος, Ρόδου) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και την ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου.
Ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν πριν και μετά τις γεωφυσικές διασκοπήσεις, εντόπισαν τη θέση ενός μικρού θεάτρου, τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μιας ορθογώνιας κατασκευής που ταυτίστηκε με το Ιερό του Ερεθιμίου Απόλλωνα και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που χρονολογούνται στην Ελληνιστική και την προχριστιανική εποχή. 
Οι γεωφυσικές έρευνες πραγματοποιήθηκαν στον χώρο που βρίσκεται δυτικά και ανατολικά του θεάτρου, στο εσωτερικό του, καθώς και γύρω από την περιοχή του Ιερού του Ερεθιμίου Απόλλωνος, καλύπτοντας μια περιοχή άνω των 25.000μ2 (δηλ. 25 στρεμμάτων).
Οι γεωφυσικές διασκοπήσεις συμπεριέλαβαν τη μέτρηση της ηλεκτρικής αντίστασης του εδάφους, της έντασης του ολικού μαγνητικού πεδίου (σε δύο επίπεδα) και της κατακόρυφης συνιστώσας του. Επίσης, σε συγκεκριμένα σημεία του χώρου έγιναν ηλεκτρικές βαθυσκοπήσεις. Η επεξεργασία των γεωφυσικών δεδομένων έγινε με φίλτρα ενίσχυσης συχνοτήτων, εξομάλυνσης του εξωτερικού θορύβου και των γεωλογικών τάσεων, καθώς και δημιουργία μοντέλων.
Παράλληλα με την γεωφυσική έρευνα πραγματοποιήθηκε συστηματική επιφανειακή έρευνα, που κάλυψε ένα μεγάλο μέρος της περιοχής, με επιλεκτική συλλογή οστράκων, έτσι ώστε να είναι δυνατή η συσχέτιση των επιφανειακών και των γεωφυσικών μετρήσεων. 
Σκοπός των γεωφυσικών μελετών ήταν η διερεύνηση του ενδεχομένου παρουσίας υπεδάφειων αρχαίων κτισμάτων, μέσω της καταγραφής γεωφυσικών ανωμαλιών μικρού βάθους, καθώς και η αποτύπωση των τελευταίων τόσο στο γεωφυσικό χάρτη όσο και στον ευρύτερο τοπογραφικό χάρτη της περιοχής. Τα αποτελέσματα των γεωφυσικών ερευνών θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για την ενοποίηση των αρχαιολογικών μνημείων της περιοχής.
Ιερό Ερεθίμιου Απόλλωνος
Το Ιερό του Ερεθιμίου Απόλλωνος βρίσκεται στη ΒΔ πλευρά του νησιού, κοντά στο σημερινό χωριό Θεολόγος (Θολός). Στην αρχαιότητα περιλαμβανόταν στην περιοχή ενός σημαντικού αρχαίου δήμου της Ιαλυσίας, που είχε κατά πάσαν πιθανότητα το όνομα Ιστάνιοι.
Στην ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο αποτελούσε ένα από τα τρία σημαντικότερα παρροδιακά ιερά της ροδιακής υπαίθρου, μαζί με τα ιερά της Αθηνάς Λινδίας και του Διός Αταβυρίου που βρίσκεται στην κορυφή του υψηλότερου βουνού της Ρόδου, στον Ατάβυρο. Από τις λίγες φιλολογικές πηγές που υπάρχουν, το επίθετο του θεού συνδέεται με την ασθένεια των σιτηρών ερυσίβη και φανερώνει τον αγροτικό, αρχικά τουλάχιστον, χαρακτήρα της λατρείας.
Το ιερό επισήμανε πρώτος το 1843 ο γερμανός αρχαιολόγος και περιηγητής Λουδοβίκος Ross, ο οποίος το 1844 σε σύντομη ανασκαφική έρευνα εντόπισε και τα λείψανα παλαιοχριστιανικής εκκλησίας. Στα 1931, με ανασκαφές της Ιταλικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ήρθαν στο φως ένας μικρός ναός (1), ένα θέρετρο των κλασσικών χρόνων (2) και πολλές αρχαίες επιγραφές.
Κατά τις δεκαετίες των 1980-1990 συνεχίστηκαν οι έρευνες και οι ανασκαφές στο χώρο του ιερού σε συνεργασία της Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων με τον Τομέα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στα βαθύτερα στρώματα του ναού εντοπίστηκαν λείψανα τάφων των γεωμετρικών-αρχαϊκών χρόνων (περ. 800-600 π.Χ.) και αρχαιότερα ίχνη ηφαιστειακής τέφρας, πιθανότατα από την έκρηξη του ηφαίστείου της Θήρας (17ος-16ος αι. π.Χ.). Τα παραπάνω ευρήματα φανερώνουν την παλαιότερη ιστορία του χώρου όπου χτίστηκε ο ναός.
Στην έκταση που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του δημόσιου δρόμου που οδηγεί στο χωριό Θεολόγος, ερευνήθηκαν κοντά στο θέατρο, επίμηκες, στωϊκό κατά πάσαν πιθανότητα, οικοδόμημα των ύστερων ελληνιστών (2ος-1ος π.Χ.) (3), αποθέτης αμφορέων 4(4), μισοκατεστραμμένος πώρινος τοίχος (πιθανώς τμήμα περιβόλου, (5) και τετράπλευρη κτιστή κατασκευή των ελληνιστικών χρόνων (6).
Βρέθηκαν επίσης τα προκτίσματα της παλαιοχριστιανικής εκκλησίας (7) που είχε ήδη επισημάνειο ο Ross, όπως βαπτιστήριο με κολυμβήθρα και ψηφιδωτά δάπεδα.
Το πώρινο οικοδόμημα που ταυτίστηκε από τους Ιταλούς ανασκαφείς και μελετητές G. Jacopi και H. Balducci ως ναός έχει διαστάσεις (στα θεμέλια) 8,20Χ13,80 μ. Εκτός από τα θεμέλια, από πωρόλιθο ήταν και η ανωδομή του, ενώ τα διακοσμητικά μέρη (σίμη, υδρορροές σε μορφή λεοντοκεφαλών, ακρωτήρια) ήταν από μάρμαρο. Τα σημαντικότερα μαρμάρινα μέλη είναι εκτεθειμένα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου, όπου υπάρχει και αναπαράσταση του θριγκού (επίστεψης) του ναού. Το οικοδόμημα, δωρικού ρυθμού, έχει κατεύθυνση περίπου από Δ. προς Α. και αποτελείται από πρόναο και σηκό.
Αναπαρίσταται είτε ως δίστυλος ναός “εν παραστάσι” είτε ως πρόστυλος τετράστυλος και χρονολογείται γύρω στο 400 π.Χ.
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ: Ρουβήμ (ΡΟΔΟΣυλλέκτης)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου